Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
2009 İran cumhurbaşkanlığı seçimi 12 Haziran 2009 tarihinde.İran'da yapılan onuncu cumhurbaşkanlığı seçimidir. İran'da seçimle iş başına gelen en yüksek görevlerden biri olan cumhurbaşkanı, ülkenin silahlı kuvvetlerine ve dış politikasına karışamaz.
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Seçim sonuçları
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bir önceki cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad adaylığını yeniden ilan etti. Yapılan anketlere ve kamuoyu araştırmalarına göre Ahmedinejat'ın en büyük rakibi Muhammed Hatemi'ydi. İran Reform hareketi seçimlere tek bir adayla katılmak istedi. Ancak reformcu aday olarak Mir Hüseyin Musavi aday oldu. Ayrıca İran Meclisi sözcüsü Mehdi Kerrubi diğer bir reformcu aday olarak seçimlere katıldı. Seçime katılan diğer bir muhafazakâr aday ise idi. Seçimlere halkın büyük ilgisinin olmasıyla birlikte, katılım oranı %85 olarak gerçekleşti. Eğer bir aday kullanılan oyların çoğunluğunu alabilirse iki turlu seçim sistemi çerçevesinde ikinci tura gidilmesine gerek kalmamaktadır.
Oyların üçte ikisinin sayılmasıyla birlikte İran'ın resmî haber ajansı İslam Cumhuriyeti Haber Ajansı Mahmud Ahmedinejad'ın oyların %66'sını Musavi'nin oyların %32'sini aldığını duyurdu.[]
Ancak uluslararası gözlemciler seçimlerle ilgili şüphelerini dile getirdiler. Musavi "Seçimlerde yaşanan ihlali kınadığını, sessiz sinema gösterisini kabul etmeyeceğini" söyledi. Musavi yandaşları ülkenin başkeni Tahran'da sokağa çıktı. Dini lider Ayetullah Ali Hamaney ise seçim sonuçlarının Allah'ın takdiri olduğunu ve halkın Ahmedinejad'ın arkasında birleşmesi gerektiğini verdiği demeçte söyledi.
Adaylar
20 Mayıs 2009 tarihinde Anayasayı Koruyucular Konseyi'nin verdiği kararla bazı adayların adaylıkları onandı, bazı adayların ise başvuruları reddedildi.
Onaylanmış Adaylar
Muhafazakârlar
- Mahmud Ahmedinejad, İran Cumhurbaşkanı
- , İran Devrim Muhafızları Ordusu eski başkanı
Reformcu Adaylar
- Mehdi Kerrubi
- Mir Hüseyin Musavi, İran'ın son Başbakanı
Reddedilen Adaylar
Muhafazakârlar
- Zencan'dan gelen kadın meclis temsilcisi
Bağımsız
- eski meclis temsilcisi
Geri Adaylar
- Muhammed Hatemi, İran eski cumhurbaşkanı
İletişimin Engellenmesi
23 Mayıs 2009'da İran hükûmeti Facebook'a erişimi geçici olarak yasakladı. Gulfnews.com hükûmetin attığı bu adımın Ahmedinejad karşıtlarının internet sitesini çalışmalarında kullanmasından dolayı olduğunu açıkladı. PC World Musavi'nin Facebook sayfasının 6.600'dan daha fazla destekleyeni olduğunu açıkladı.
Seçim Sonuçları
Seçim sandıklarının kapanmasının ardından, her iki aday da kendi zaferini ilan etti. İki rakip de gazetecilere oyların %58-60'ını kendisinin aldığını söyledi. Musavi halkı oylarda yapılabilecek usulsüzlüklere karşı uyardı. Musavi kendi internet sitesinde aslında oyların fazlasını alan kişinin kendisinin olduğunu, ancak isminin Ahmedinejad ile değiştirildiğini açıkladı.
Seçimde Mahmud Ahmedinejad 24.527.516 oy alarak %62,63 oy oranı ile seçimin galibi oldu. En yakın rakibi Musavi 13.216.411 oy olarak oyların %33,73'ünü aldı. Diğer adaylar Muhsin Rızai %1.73, Mehdi Karrubi %0.85 oy oranını yakalayabildi.
| 2009 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Parti | Aday | Sonuçlar | ||||
| Oy sayısı | % Oy Oranı | |||||
| Abadgaran | Mahmud Ahmedinejad | 24 527 516 | 62,63% | |||
| Özgür Reformcular | Mir Hüseyin Musavi | 13 216 411 | 33,75% | |||
| Bağımsız muhafazakâr | 678 240 | 1,75% | ||||
| Mehdi Kerrubi | 333 635 | 0,86% | ||||
| Toplam | 38 755 802 | 100% | ||||
| Kaynak: [1]15 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . | ||||||
Seçim sonuçlarının şaibeli olduğunu iddia eden Musavi'ye İranın kum kentindeki dini otoritelerindende destek geldi. Kum İlahiyat Alimleri Topluluğunun açıklamasına göre "Sonuçlara diğer adaylar şikâyetçi ve çok güçlü oylama hileri ile ilgili kanıtlar mevcut ... Sakin başlayan yürüyüşler şiddetle bastırıldı ... düzinelerce iranlı öldürüldü ve yüzlercesi tutuklandı ... Sonuç geçersizdir."
Seçim Sonuçlarına Tepkiler
Seçimlerin ardından Musavi ve Karrubi Seçimlerde hile yapıldığını ilan ettiler ve dini lider Hameney'den Anayasayı Koruyucular Konseyinden seçimlerin iptal edilmesi ve yenilenmesini talep ettiler ancak içişleri bakanlığı Ahmedinejad'ın yeniden cumhurbaşkanı seçildiğini ilan edince, Musavi'nin taraftarları hile yapıldığı gerekçesiyle Tahran sokaklarında gösteriler başlattılar. Musavi halktan sessiz kalmamalarını ve İran anayasında bulunan gösteri haklarını kullanmalarını istedi, ancak gösterilerde bazı Besic milislerinin göstericilere saldırması, ateş etmesi sonucu, sayısı belli olmayan yaralılar ve tutuklamalar gerçekleşti. Ahmedinejad hükûmeti bu olayları haber olarak yurt dışına servis edilmesini engellemek için tüm yabancı basın kuruluşlarının faaliyet belgelerini iptal etti ve bazı kuruluşların yetkililerini tarafsızlık ilkelerini ihlal ettikleri gerekçesiyle sınır dışı etti, ama Musavi taraftarları amatör video çekimleri ile ve internet aracılığıyla olayların akışını tüm dünyaya servis ettiler. 20 Haziran 2009 da Nida Sultan isminde Musavi taraftarı 27 yaşındaki felsefe mastır öğrencisi Besic milisinin ateşi sonucunda kamera karşısında ölümü internette yayımlandıktan sonra Obama dahil dünya liderlerinden sert tepkiler yükseldi ve Nida, Musavi'nin yeşil hareketinin simgesi hâline geldi.
Musavinin seçim öncesi kurduğu Oy Bekçileri Konseyi'nin iddiasına göre Musavi 19 milyon ve Ahmedinejad ise Karrubinin gerisinde kalarak sadece 5.7 milyon oy almış.
Uluslararası Tepkiler
![image]()
Diğer ülke liderlerinden önce T.C. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve T.C. Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ayrı ayrı Ahmedinejad'ı telefonla arayarak İran seçim kurulunun resmî sonucu ilan etmesini beklemeden tebriklerini ilettiler.![image]()
Venezuela Cumhurbaşkanı Hugo Chavez Ahmedinejad'ı telefonla arayarak daha iyi bir dünya için büyük bir başarı kazandığını söyledi.![image]()
Pakistan Cumhurbaşkanı Asıf Ali Serdari ve Başbakanı Yusuf Rıza Gillani ayrı ayrı tebrik mesajları gönderdi.![image]()
Afganistan Cumhurbaşkanı Hamit Karzai seçimlerdeki başarısı için Ahmedinejad'ı kutladı.![image]()
Lübnan Hizbullahı yeniden cumhurbaşkanlığına seçildiği için Ahmedinejad'ı kutladı.
![image]()
Hillary Clinton İran'ın Anayasayı Koruyucular Konseyinin seçim sonuçlarını onayladığını açıkladıktan sonra verdiği beyanatta "İran halkıyla devletinin arasında büyük bir güven problemi var." dediler.
Kaynakça
- ^ "İran, Haziran 2009'da Cumhurbaşkanlığı seçimine gidiyor" (Reuters). (Radio Free Europe/Radio Liberty). 7 Eylül 2008. 12 Aralık 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Haziran 2009.
- ^ (Farsça). İran İçişleri Bakanlığı. 13 Haziran 2009. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2009.
- ^ "Reuters: Iranian clerical group says vote result "invalid"". 9 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2009.
- ^ BBC web sitesi 15 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 14 Haziran 2009 tarihinde erişildi.
- ^ "17 June 2009 Iran Police Forces Shoot Into Pro-Mousavi Crowd". 31 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2009.
- ^ "17 June 2009 Iran riots latest news about Basij shooting showing dead body of young boy". 25 Kasım 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2009.
- ^ "17 June 2009 Basij/Anti Riot Police Open Fire on Iranian Protesters". 7 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2009.
- ^ "17 June 2009 Basij Attacking People's Condo at Night". 17 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2009.
- ^ "CNN: Video Of Women Shot & Killed During Iranian Protests". 8 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2009.
- ^ "BBC Persian". 3 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Haziran 2009.
- ^ "Clinton Cites 'Huge Credibility Gap' in Iran Over Election". 1 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Haziran 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
2009 Iran cumhurbaskanligi secimi 12 Haziran 2009 tarihinde Iran da yapilan onuncu cumhurbaskanligi secimidir Iran da secimle is basina gelen en yuksek gorevlerden biri olan cumhurbaskani ulkenin silahli kuvvetlerine ve dis politikasina karisamaz 2009 Iran cumhurbaskanligi secimi 2005 12 Haziran 2009 2013 Aday Mahmud Ahmedinejad Mir Huseyin MusaviPartiAldigi oy 24 592 793 13 338 121Oran 62 46 33 87 Aday Mehdi KerrubiPartiAldigi oy 681 851 338 278Oran 1 73 0 86 Secim sonuclari Kirmizi Ahmedinejad Yesil MusaviOnceki Cumhurbaskani Mahmud Ahmedinejad Secilen Cumhurbaskani Mahmud AhmedinejadIkinci kez cumhurbaskanligina secilen Mahmut AhmedinejadTahran da Mir Huseyin Musavi taraftarlariTahran da secim sonuclarina karsi protestolar duzenlendi Bir onceki cumhurbaskani Mahmud Ahmedinejad adayligini yeniden ilan etti Yapilan anketlere ve kamuoyu arastirmalarina gore Ahmedinejat in en buyuk rakibi Muhammed Hatemi ydi Iran Reform hareketi secimlere tek bir adayla katilmak istedi Ancak reformcu aday olarak Mir Huseyin Musavi aday oldu Ayrica Iran Meclisi sozcusu Mehdi Kerrubi diger bir reformcu aday olarak secimlere katildi Secime katilan diger bir muhafazakar aday ise idi Secimlere halkin buyuk ilgisinin olmasiyla birlikte katilim orani 85 olarak gerceklesti Eger bir aday kullanilan oylarin cogunlugunu alabilirse iki turlu secim sistemi cercevesinde ikinci tura gidilmesine gerek kalmamaktadir Oylarin ucte ikisinin sayilmasiyla birlikte Iran in resmi haber ajansi Islam Cumhuriyeti Haber Ajansi Mahmud Ahmedinejad in oylarin 66 sini Musavi nin oylarin 32 sini aldigini duyurdu kaynak belirtilmeli Ancak uluslararasi gozlemciler secimlerle ilgili suphelerini dile getirdiler Musavi Secimlerde yasanan ihlali kinadigini sessiz sinema gosterisini kabul etmeyecegini soyledi Musavi yandaslari ulkenin baskeni Tahran da sokaga cikti Dini lider Ayetullah Ali Hamaney ise secim sonuclarinin Allah in takdiri oldugunu ve halkin Ahmedinejad in arkasinda birlesmesi gerektigini verdigi demecte soyledi Adaylar20 Mayis 2009 tarihinde Anayasayi Koruyucular Konseyi nin verdigi kararla bazi adaylarin adayliklari onandi bazi adaylarin ise basvurulari reddedildi Onaylanmis Adaylar Muhafazakarlar Mahmud Ahmedinejad Iran Cumhurbaskani Iran Devrim Muhafizlari Ordusu eski baskani Reformcu Adaylar Mehdi Kerrubi Mir Huseyin Musavi Iran in son BasbakaniReddedilen Adaylar Muhafazakarlar Zencan dan gelen kadin meclis temsilcisi Bagimsiz eski meclis temsilcisiGeri Adaylar Muhammed Hatemi Iran eski cumhurbaskaniIletisimin Engellenmesi23 Mayis 2009 da Iran hukumeti Facebook a erisimi gecici olarak yasakladi Gulfnews com hukumetin attigi bu adimin Ahmedinejad karsitlarinin internet sitesini calismalarinda kullanmasindan dolayi oldugunu acikladi PC World Musavi nin Facebook sayfasinin 6 600 dan daha fazla destekleyeni oldugunu acikladi Secim SonuclariSecim sandiklarinin kapanmasinin ardindan her iki aday da kendi zaferini ilan etti Iki rakip de gazetecilere oylarin 58 60 ini kendisinin aldigini soyledi Musavi halki oylarda yapilabilecek usulsuzluklere karsi uyardi Musavi kendi internet sitesinde aslinda oylarin fazlasini alan kisinin kendisinin oldugunu ancak isminin Ahmedinejad ile degistirildigini acikladi Secimde Mahmud Ahmedinejad 24 527 516 oy alarak 62 63 oy orani ile secimin galibi oldu En yakin rakibi Musavi 13 216 411 oy olarak oylarin 33 73 unu aldi Diger adaylar Muhsin Rizai 1 73 Mehdi Karrubi 0 85 oy oranini yakalayabildi 2009 Cumhurbaskanligi SecimleriParti Aday SonuclarOy sayisi Oy OraniAbadgaran Mahmud Ahmedinejad 24 527 516 62 63 Ozgur Reformcular Mir Huseyin Musavi 13 216 411 33 75 Bagimsiz muhafazakar 678 240 1 75 Mehdi Kerrubi 333 635 0 86 Toplam 38 755 802 100 Kaynak 1 15 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Secim sonuclarinin saibeli oldugunu iddia eden Musavi ye Iranin kum kentindeki dini otoritelerindende destek geldi Kum Ilahiyat Alimleri Toplulugunun aciklamasina gore Sonuclara diger adaylar sikayetci ve cok guclu oylama hileri ile ilgili kanitlar mevcut Sakin baslayan yuruyusler siddetle bastirildi duzinelerce iranli olduruldu ve yuzlercesi tutuklandi Sonuc gecersizdir Secim Sonuclarina TepkilerYesil protestocular yuruyusu Azadi Ozgurluk Kulesi Meydani Tahran 15 Haziran Secimlerin ardindan Musavi ve Karrubi Secimlerde hile yapildigini ilan ettiler ve dini lider Hameney den Anayasayi Koruyucular Konseyinden secimlerin iptal edilmesi ve yenilenmesini talep ettiler ancak icisleri bakanligi Ahmedinejad in yeniden cumhurbaskani secildigini ilan edince Musavi nin taraftarlari hile yapildigi gerekcesiyle Tahran sokaklarinda gosteriler baslattilar Musavi halktan sessiz kalmamalarini ve Iran anayasinda bulunan gosteri haklarini kullanmalarini istedi ancak gosterilerde bazi Besic milislerinin gostericilere saldirmasi ates etmesi sonucu sayisi belli olmayan yaralilar ve tutuklamalar gerceklesti Ahmedinejad hukumeti bu olaylari haber olarak yurt disina servis edilmesini engellemek icin tum yabanci basin kuruluslarinin faaliyet belgelerini iptal etti ve bazi kuruluslarin yetkililerini tarafsizlik ilkelerini ihlal ettikleri gerekcesiyle sinir disi etti ama Musavi taraftarlari amator video cekimleri ile ve internet araciligiyla olaylarin akisini tum dunyaya servis ettiler 20 Haziran 2009 da Nida Sultan isminde Musavi taraftari 27 yasindaki felsefe mastir ogrencisi Besic milisinin atesi sonucunda kamera karsisinda olumu internette yayimlandiktan sonra Obama dahil dunya liderlerinden sert tepkiler yukseldi ve Nida Musavi nin yesil hareketinin simgesi haline geldi Musavinin secim oncesi kurdugu Oy Bekcileri Konseyi nin iddiasina gore Musavi 19 milyon ve Ahmedinejad ise Karrubinin gerisinde kalarak sadece 5 7 milyon oy almis Uluslararasi TepkilerDiger ulke liderlerinden once T C Cumhurbaskani Abdullah Gul ve T C Basbakani Recep Tayyip Erdogan ayri ayri Ahmedinejad i telefonla arayarak Iran secim kurulunun resmi sonucu ilan etmesini beklemeden tebriklerini ilettiler Venezuela Cumhurbaskani Hugo Chavez Ahmedinejad i telefonla arayarak daha iyi bir dunya icin buyuk bir basari kazandigini soyledi Pakistan Cumhurbaskani Asif Ali Serdari ve Basbakani Yusuf Riza Gillani ayri ayri tebrik mesajlari gonderdi Afganistan Cumhurbaskani Hamit Karzai secimlerdeki basarisi icin Ahmedinejad i kutladi Lubnan Hizbullahi yeniden cumhurbaskanligina secildigi icin Ahmedinejad i kutladi Hillary Clinton Iran in Anayasayi Koruyucular Konseyinin secim sonuclarini onayladigini acikladiktan sonra verdigi beyanatta Iran halkiyla devletinin arasinda buyuk bir guven problemi var dediler Kaynakca Iran Haziran 2009 da Cumhurbaskanligi secimine gidiyor Reuters Radio Free Europe Radio Liberty 7 Eylul 2008 12 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Haziran 2009 Farsca Iran Icisleri Bakanligi 13 Haziran 2009 10 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2009 Reuters Iranian clerical group says vote result invalid 9 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2009 BBC web sitesi 15 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde 14 Haziran 2009 tarihinde erisildi 17 June 2009 Iran Police Forces Shoot Into Pro Mousavi Crowd 31 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2009 17 June 2009 Iran riots latest news about Basij shooting showing dead body of young boy 25 Kasim 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2009 17 June 2009 Basij Anti Riot Police Open Fire on Iranian Protesters 7 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2009 17 June 2009 Basij Attacking People s Condo at Night 17 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2009 CNN Video Of Women Shot amp Killed During Iranian Protests 8 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2009 BBC Persian 3 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Haziran 2009 Clinton Cites Huge Credibility Gap in Iran Over Election 1 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Haziran 2009