iran da 18 Haziran 2021 de gerçekleştirilen cumhurbaşkanlığı seçimleri islam Cumhuriyeti nin kuruluşundan bu yan

İran'da 18 Haziran 2021'de gerçekleştirilen cumhurbaşkanlığı seçimleri, İslam Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu yana İran'da dört yılda bir yapılan 13. cumhurbaşkanlığı seçimleridir.

2021 İran Cumhurbaşkanlığı Seçimleri

← 2017

18 Haziran 2021

2024 →

Katılım

48.78% (

24.55 )


Parti	Muharip Din Adamları Derneği
Aldığı oy	18,021,945	3,440,835
Oran	72.38%	13.78%


Parti	[[]]
Aldığı oy	2,443,387	1,003,650
Oran	9.80%	4.04%

Seçilen İran Cumhurbaşkanı

1979 anayasasına göre, görevdeki cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, art arda iki dönem ve sekiz yıl görev yapması nedeniyle yeniden aday olamadı. İbrahim Reisi oyların yüzde 72'sini alarak Cumhurbaşkanlığı'nı kazandı. Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), 42 gazetecinin adaylar hakkında yazdıkları yazılar nedeniyle haklarında soruşturma açıldığını veya tehdit edildiklerini bildirdi. Seçim döneminde çok sayıda boykot çağrıları yapıldı. Seçim, %49 ile İslam Cumhuriyeti tarihindeki en düşük cumhurbaşkanlığı seçim katılım oranıyla gerçekleştirildi ve kullanılan tüm oyların %14'ü boş veya geçersizdi.

Seçim Sistemi

İran Cumhurbaşkanı, dört yıllık bir süre için seçilir. Bu dönem arka arkaya bir kez yenilenebilir. Cumhurbaşkanı, ülkenin doğrudan seçilmiş en yüksek yetkilisi, yürütme organının başı ve Dini Lider'den sonra ikinci en önemli siyasi kişisidir. "İran'ın siyasi sisteminde, tüm önemli devlet meselelerinde son çağrıyı yapan nihai olarak cumhurbaşkanı değil, Dini Liderdir."

göre, Şii İslam'a inanan, Anayasa'ya, İslam Hukukçularının Velayeti ideolojisine ve İslam Cumhuriyeti'ne bağlı herhangi bir İran vatandaşı cumhurbaşkanı adayı olarak seçimlere katılabilir. Guardian Council () tarafından yönetilen Seçim İzleme Ajansı (EMA) adlı bir kurum, kayıtlı adayları inceler ve seçimde yarışmak için çok az sayıda aday belirler.

Muhafızlar Konseyi, adaylığı reddedilen adayların reddedilme nedenini kamuya açıklamaz, bu nedenler her adaya özel olarak açıklanır. Kadınların adaylığı anayasal düzeyde kısıtlanmamıştır; ancak 2021 yılı itibarıyla aday olarak kayıt yaptıran tüm kadınların adaylığı Muhafızlar Konseyi tarafından reddedilmiştir Muhafızlar Konseyi sözcüsü, "Hiçbir kadını kadın olduğu için reddetmedik" şeklinde bir açıklama yapmıştır ve kadınların seçimlerde aday olmaları için herhangi bir engel bulunmadığını belirtmiştir.

Muhafızlar Konseyi tarafından adaylığı onaylananlar halk oylamasına sunulur. Çoğunluk oyunu (%50 artı bir) alan aday, seçimleri kazanır. Hiçbir aday yeterli oy alamazsa, izleyen Cuma günü en çok oyu alan iki aday arasında yeniden seçim yapılır. Seçim sırasında oy kullanan İranlıların, doğum belgelerine oy kullandıklarını belirten bir damga basılmaktadır.

Anayasaya göre, sonuç belli olduktan sonra, Dini Lider seçilmiş cumhurbaşkanının kararnamesini imzalamalıdır ve imzalamayı reddederse, seçilmiş başkan cumhurbaşkanlığı görevini yerine getiremeyecektir. 2021 dahil olmak üzere, Dini Liderler tüm seçilmiş başkanların kararnamesini imzalamışlardır. Bu imzadan sonra cumhurbaşkanı resmi dini (İslam'ı), Anayasa'yı ve İran İslam Cumhuriyeti'ni koruyacağına ve kendisini ulusun, halkının ve dininin hizmetine adayacağına dair yemin ederek göreve başlar.

Çevrimdışı elektronik oylama sistemi

Oy kullanmak için ulusal kimlik numarasına sahip olmak zorunludur. Kimlik numarası sistemi, İran Telekomünikasyon Şirketi tarafından geliştirilmiş ve programlanmıştır. 2021 seçimlerinde 33.000 sanal sandık kullanılmıştır.

Eşzamanlı seçimler

Seçim, belediye ve köy meclisi seçimleriyle eş zamanlı olarak yapılmıştır.

Seçim Maliyeti

2021 İran Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 160 milyarı gözetim ve denetim için Muhafızlar Konseyi'ne ve 1010 milyar seçimi idare eden İçişleri Bakanlığı'na olmak üzere toplam 1170 milyar toman (yaklaşık 277,4 milyon ABD Doları) ödenek ayrılmıştır.

Yurtdışındaki oy verme yerleri

Yurtdışındaki İranlıların oy kullanabilmesi için 133 ülkede 234 sandık kuruldu. İran diasporasının 3.5 milyon üyesi seçimlerde oy kullanma hakkına sahipti. Kanada hükûmeti, İran'ın Kanada'daki oy kullanma yerlerini yönetmesine izin vermedi.

Adaylar

Muhafızlar Konseyi, seçimlerde yarışmak için kayıt yaptıran adayları onaylamaktan sorumludur. Bu Konsey, kayıt yaptıran tüm kadınlar da dahil olmak üzere 600'den fazla başvuranı diskalifiye etti ve sonuçta yedi adayı onayladı ve bunlardan üçü seçimden günler önce adaylıktan çekildi.

Onaylanan Adaylar

İçişleri Bakanlığı, 25 Mayıs 2021'de Muhafızlar Konseyi tarafından onaylanan adayların listesini yayınladı. Aşağıdaki yedi aday konsey tarafından onaylanmıştır.

Emir Hüseyin Gazizade, İran İslami Danışma Meclisi üyesi (2008'den beri)
Abdünnasır Himmeti, İran Merkez Bankası eski Başkanı (2018-2021)
İbrahim Reisi, Baş Yargıç (2019'dan beri)
, İslam Devrim Muhafızları Kolordusu'nun eski başkomutanı (1981–1997)
Said Celili, Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi eski sekreteri (2007-2013) (çekildi
Alireza Zakani, Meclis Araştırma Merkezi'nin şu anki başkanı (2020'den beri) (çekildi)
Muhsin Mihralizade, eski İsfahan Valisi (2017-2018) (çekildi)

Seçim sorunları

COVID-19'un Etkisi

İran Hükûmeti, ülke nüfusunun (82,91 milyon) yaklaşık %2,7'si olan 4 milyon kişiye COVID-19 aşısı uygulamıştı. Görevdeki Cumhurbaşkanı Ruhani, virüs salgınının seçmen katılımını etkileyebileceğini öngördü. Hükûmet, sandık merkezlerinde toplanmasına izin verilen azami insan sayısını sınırladı.

Seçim personeline PCR testleri yapılmıştır

Fetva

Dini Lider ve İsfahan'ın Cuma Namazı İmamı, boş oyların haram sayıldığını ve oy kullanmamanın büyük günah sayılacağını ilan etmiştir

Sonuçlar

Seçim günü sona erdiğinde, 28.933.004 oy kullanıldığı bildirildi, 1989 seçimlerinden bu yana en düşük seviyesinde olan bu katılım, %48.78'lik bir katılımı temsil ediyor. İbrahim Reisi oyların 17.926.345 sini kazanrak, kullanılan geçerli oyların %72'sini ve toplam seçmenlerin %30'unun oyunu aldı. Reisi, akşam saatlerinde görevdeki Cumhurbaşkanı Ruhani'den bir tebrik mesajı aldı.

Rezaei 3.412.712, Abdolnasser Hemmati 2.42201 ve Amir-Hossein Ghazizadeh Hashemi 999.718 oy aldı. Kullanılan oyların yaklaşık yüzde 14'ü boş veya geçersizdi.

Tepkiler

Seçim öncesi

İranlı siyasi sürgünler tarafından Brüksel'de İran Hükûmeti'ne karşı gösteriler düzenlendi.
Biden yönetimi, İran'ın yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimleri için adayları toplu olarak diskalifiye etmesine, İran halkının kendi liderlerini seçmekte özgür olması gerektiğini söyleyerek tepki gösterdi.

Seçim sonrası

Egemen devletler ve uluslararası kuruluşlar

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki başarısından dolayı Reisi'yi tebrik etti. 'ndan yapılan açıklamaya göre Erdoğan, seçim sonuçlarının daha müreffeh bir İran'a yol açmasını dilediğini, Türkiye-İran ilişkilerinin Reisi'nin cumhurbaşkanlığı döneminde daha da güçleneceğini umduğunu ve işbirliğine hazır olduğunu söyledi.
Avrupa Birliği Dışişleri ve Güvenlik Politikası Sorumlusu Josep Borrell, seçimlerin sonucunun zaten yapılacak olan nükleer anlaşmanın tamamlanmasına engel olmayacağı konusunda iyimserliğini dile getirmekle yetindi.
Irak başkanı Barham Salih Raisi'yi başarısından dolayı tebrik etti.
İsrail dışişleri bakanlığı sözcüsü Lior Haiat, "şimdiye kadarki en aşırıcı başkan" olarak nitelendirdiği İbrahim Reisi hakkında "ciddi kaygı" duyduğunu dile getirdi ve yeni liderin İran'ın nükleer faaliyetlerini artıracağı konusunda endişelerini dile getirdi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Reisi'yi tebrik etti ve İran ile ikili işbirliğini güçlendirme umutlarını dile getirdi.
Kanada, 2012'de İran hükûmetiyle bağlarını kopardığından, İran Halk Mücahitlerini destekleyen İranlı-Kanadalı protestocular ve aktivistler, Toronto'nun Kuzey York kentindeki 'nda seçimleri "sahte" olarak nitelendirerek toplandılar.
Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Xi Jinping, Reisi'yi seçim için tebrik etti.

Kaynakça

^ . تجارت‌نیوز (Farsça). 19 Haziran 2021. 20 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021.
^ "Final Iran Vote Results Show Lowest Turnout In Four Decades". Iran International (İngilizce). 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2021.
^ "Ebrahim Raisi, ultra-conservative judiciary chief, set to be Iran's next president". CNN. 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
^ "Iran elections: Hardline candidate takes an unassailable lead". Al Jazeera. 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
^ "Hardline Judge Raisi Wins Iran's Presidential Election". Reuters. 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2021 – Haaretz vasıtasıyla.
^ . RSF (İngilizce). 11 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
^ . RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
^ . Reuters. 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
^ . CNN. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
^ "Constitution of the Islamic Republic of Iran". 5 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021 – Wikisource vasıtasıyla.
^ . ایسنا (Farsça). 10 Ekim 2020. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
^ Karimov (8 Mayıs 2013). . Trend. 7 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.
^ . Amnesty International. 17 Mayıs 2013. 8 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.
^ ^a ^b (PDF). Constitute Project. 28 Temmuz 1989. 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.
^ Gambrell (19 Haziran 2021). . Dubai, United Arab Emirates. AP. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
^ . ایسنا (Farsça). 3 Ağustos 2013. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
^ . BBC News فارسی (Farsça). 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.
^ . fa (Farsça). 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
^ . همشهری آنلاین (Farsça). 16 Haziran 2021. 17 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
^ . ایرنا (Farsça). 15 Kasım 2020. 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
^ . خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 5 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
^ . BBC News فارسی (Farsça). 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
^ . رادیو فردا (Farsça). 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
^ . BBC News فارسی (Farsça). 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
^ . اعتمادآنلاین (Farsça). 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
^ . Exchange-Rates.org. 1 Haziran 2021. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.
^ . BBC News فارسی (Farsça). 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.
^ . irinn.ir (Farsça). 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.
^ . PANA.IR (Farsça). 17 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
^ . NPR.org (İngilizce). 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.
^ , IFP News, 25 Mayıs 2021, 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 25 Mayıs 2021
^ . پایگاه خبری جماران (Farsça). 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2021.
^ "Hard-Line Judiciary Head Wins Iran's Presidency Amid A Low Turnout". NPR. Associated Press. 19 Haziran 2021. 19 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
^ . 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2021.
^ . 16 Haziran 2021. 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021.
^ . graphics.reuters.com. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
^ . Atlantic Council (İngilizce). 14 Nisan 2021. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
^ . ایندیپندنت فارسی (Farsça). 22 Mayıs 2021. 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
^ . خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
^ . همشهری آنلاین (Farsça). 9 Haziran 2021. 17 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.
^ "رای‌های سفید و باطله چه تفاوت‌هایی دارند؟ | حکم رهبر معظم انقلاب درباره آرای سفید". همشهری آنلاین. 17 Haziran 2021. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022.
^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2021.
^ . 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021.
^ . العربیه فارسی (Farsça). 4 Haziran 2021. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
^ . العربیه فارسی (Farsça). 6 Haziran 2021. 7 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
^ . خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
^ ^a ^b . Iran International. 19 Haziran 2021. 19 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021.
^ Associated Press (14 Haziran 2021). . Republic World. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021.
^ Lipin (28 Mayıs 2021). . 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.
^ . 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ . US News. 20 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021.
^ . IRNA English. 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
^ . BBC News. 20 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021 – www.bbc.com vasıtasıyla.
^ . Reuters (İngilizce). 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
^ . CBC. 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021.
^ . 21 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1] . تجارت‌نیوز (Farsça). 19 Haziran 2021. 20 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021.

[2] "Final Iran Vote Results Show Lowest Turnout In Four Decades". Iran International (İngilizce). 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2021.

[3] "Ebrahim Raisi, ultra-conservative judiciary chief, set to be Iran's next president". CNN. 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.

[4] "Iran elections: Hardline candidate takes an unassailable lead". Al Jazeera. 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.

[5] "Hardline Judge Raisi Wins Iran's Presidential Election". Reuters. 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2021 – Haaretz vasıtasıyla.

[6] . RSF (İngilizce). 11 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.

[7] . RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.

[8] . Reuters. 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.

[9] . CNN. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.

[10] "Constitution of the Islamic Republic of Iran". 5 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021 – Wikisource vasıtasıyla.

[11] . ایسنا (Farsça). 10 Ekim 2020. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.

[12] Karimov (8 Mayıs 2013). . Trend. 7 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.

[13] . Amnesty International. 17 Mayıs 2013. 8 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2013.

[:1-14] (PDF). Constitute Project. 28 Temmuz 1989. 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.

[15] Gambrell (19 Haziran 2021). . Dubai, United Arab Emirates. AP. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.

[16] . ایسنا (Farsça). 3 Ağustos 2013. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.

[17] . BBC News فارسی (Farsça). 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2021.

[18] . fa (Farsça). 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.

[19] . همشهری آنلاین (Farsça). 16 Haziran 2021. 17 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.

[20] . ایرنا (Farsça). 15 Kasım 2020. 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.

[21] . خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 5 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.

[22] . BBC News فارسی (Farsça). 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.

[23] . رادیو فردا (Farsça). 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.

[24] . BBC News فارسی (Farsça). 12 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.

[25] . اعتمادآنلاین (Farsça). 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.

[26] . Exchange-Rates.org. 1 Haziran 2021. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.

[27] . BBC News فارسی (Farsça). 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.

[28] . irinn.ir (Farsça). 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.

[29] . PANA.IR (Farsça). 17 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.

[30] . NPR.org (İngilizce). 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.

[IFP_News-31] , IFP News, 25 Mayıs 2021, 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 25 Mayıs 2021

[32] . پایگاه خبری جماران (Farsça). 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2021.

[auto2-33] "Hard-Line Judiciary Head Wins Iran's Presidency Amid A Low Turnout". NPR. Associated Press. 19 Haziran 2021. 19 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.

[34] . 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2021.

[auto3-35] . 16 Haziran 2021. 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021.

[36] . graphics.reuters.com. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.

[37] . Atlantic Council (İngilizce). 14 Nisan 2021. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.

[38] . ایندیپندنت فارسی (Farsça). 22 Mayıs 2021. 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.

[39] . خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.

[40] . همشهری آنلاین (Farsça). 9 Haziran 2021. 17 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2021.

[41] "رای‌های سفید و باطله چه تفاوت‌هایی دارند؟ | حکم رهبر معظم انقلاب درباره آرای سفید". همشهری آنلاین. 17 Haziran 2021. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022.

[42] "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2021.

[43] . 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021.

[44] . العربیه فارسی (Farsça). 4 Haziran 2021. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.

[45] . العربیه فارسی (Farsça). 6 Haziran 2021. 7 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.

[46] . خبرگزاری تسنیم | Tasnim (Farsça). 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.

[IntIr-47] . Iran International. 19 Haziran 2021. 19 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021.

[48] Associated Press (14 Haziran 2021). . Republic World. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021.

[49] Lipin (28 Mayıs 2021). . 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.

[50] . 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[51] . US News. 20 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2021.

[52] . IRNA English. 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.

[53] . BBC News. 20 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021 – www.bbc.com vasıtasıyla.

[54] . Reuters (İngilizce). 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.

[55] . CBC. 19 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2021.

[56] . 21 Haziran 2021. 21 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.