Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Haziran 2023) () |
33. Türkiye Hükûmeti veya I. Erim Hükûmeti, 26 Mart 1971 - 11 Aralık 1971 tarihleri arasında görev yaptı.
| 33. Türkiye Hükûmeti I. Erim Hükûmeti | |
|---|---|
 | |
| Kuruluş | 26 Mart 1971 |
| Sona erme | 11 Aralık 1971 |
| Ülke |  Türkiye |
| Kişiler ve kuruluşlar | |
| Devlet başkanı | Cevdet Sunay |
| Hükûmet başkanı | Nihat Erim |
| Bakan sayısı | 23 |
| Üye parti(ler) | |
| Meclisteki durumu | Koalisyon hükûmeti 321 / 450 |
| Ana muhalefet partisi | Demokratik Parti |
| Ana muhalefet lideri | Ferruh Bozbeyli |
| Tarihçe | |
| Yasama dönemi | 14. dönem |
| Seçim(ler) | 1969 Türkiye genel seçimleri |
| Diğer | |
| Önceki | 32. Türkiye Hükûmeti |
| Sonraki | 34. Türkiye Hükûmeti |
Ordu, 12 Mart 1971'de bir muhtıra verdi. Parlamento feshedilmedi, partiler kapatılmadı, Anayasa askıya alınmadı. Ama koşullar çok değişmişti. Askerler bir teknokrat hükûmeti istiyorlardı. Eğer böyle bir tarafsız başbakan Meclis içinden çıkar da güvenoyu alırsa, sorun kalmazdı. Bunun için tarafsız bir milletvekili aranmaya başlandı. CHP Kocaeli milletvekili Nihat Erim ismi üzerinde anlaşıldı. 26 Mart günü CHP'den istifa etti. Böylece artık bağımsız başbakan olan Erim partiler üstü reform hükûmetini kurdu.
Hükûmetin yapısı
Adalet Partisi 5, Cumhuriyet Halk Partisi 3 ve Millî Güven Partisi 1 bakan verdi. Bu arada hükûmette yer almaları için Dünya Bankası'nda çalışan eski plancılardan Atilla Karaosmanoğlu ile NATO Genel Sekreterinin Birinci Yardımcısı Osman Olcay yurda çağrıldı. Bu hükûmetin üzerinde en çok konuşulan üyesi olan genç Atilla Karaosmanoğlu, yurda gelir gelmez Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olarak kabinedeki yerini aldı. En önemli görevlerden birini, yani ekonomiyi düzeltme işini üstlendi.
Hükûmetin 27 üyesinden 15'i parlamento dışındandı. Türkiye'nin ilk kadın bakanı Prof. Dr. Türkan Akyol'da bunların içindeydi. Kültür Bakanlığı bu hükûmet döneminde kuruldu ve başına Talat Halman getirildi. Dönemin CHP Genel Sekreteri Bülent Ecevit, 12 Mart'ın ince ayar bir askeri darbe olduğunu, Erim hükûmetine yardım etmenin askeri darbeye destek anlamına geldiğini açıkladı. Bu pürüze rağmen hükûmet Meclis'ten güvenoyu aldı. Hükûmet, Ya reform yaparız ya gideriz diyerek büyük iddialarla yola çıktı.
11'lerin isyanı
Yeni hükûmet, ilk günden itibaren özellikle parlamento içinden müthiş bir dirençle karşılaştı. Sırada bekleyen eğitim, toprak, enerji, mali, idari ve hukuk reformları tek tek tökezlemeye başladı. Zamanında Kemal Derviş'in başına gelenlerin benzeri Atilla Karaosmanoğlu'nun da başına geldi. Özellikle Maliye Bakanı'nın direnciyle karşılaşan Atilla Karaosmanoğlu, mali reform yapamadı. Hükûmet meclis içindeki kıskaca daha fazla dayanamadı ve Nihat Erim, 26 Ekim 1971'de istifasını sundu. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay istifayı kabul etmedi, hükûmet ikna edildi ve yola devam kararı alındı.
Anayasal teknokrat hükûmeti 3 Aralık 1971'e, yani 11'ler olayına kadar yönetimde kaldı. Aralarında Türkan Akyol, Atilla Karaosmanoğlu, Mehmet Özgüneş, Selahattin Babüroğlu, Osman Olcay'ın da yer aldığı 11 bakanın istifa gerekçesini Atilla Sav açıkladı: "Yurdumuzun muhtaç olduğu kalkınma hamlesini ve reformları Atatürkçü bir görüşle gerçekleştirmek amacıyla kurulan hükûmette görev almıştık. Bu amaçları gerçekleştirme olanağı kalmadığı inancıyla görevlerimizden çekiliyoruz."
Hükûmetin karnesi
I. Erim hükûmeti 3 Aralık'ta görevden ayrıldığında enflasyon felaket bir durumdaydı. İşbaşına geldiklerinde yüzde 11'de seyreden enflasyon oranı dokuz ay içinde yüzde 23.3'e fırladı. Ardından II. Erim hükûmeti kuruldu ve iktidarda altı ay kaldı. İstifa ettiğinde ekonomik tablo altüst olmuştu.
Kabine
| Görev | İsim | Siyasi Parti | |
|---|---|---|---|
| Başbakan | Nihat Erim | Bağımsız | |
| Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı | Sadi Koçaş | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| Atilla Karaosmanoğlu 26 Mart 1971 - 3 Aralık 1971 | Bağımsız | ||
| Ali Mesut Erez 3 Aralık 1971 - 11 Aralık 1971 | |||
| Devlet Bakanı | Mehmet Özgüneş | ||
| Doğan Kitaplı | Adalet Partisi | ||
| Gençlik ve Spor Bakanı | Sezai Ergun | ||
| Gümrük ve Tekel Bakanı | Haydar Özalp | ||
| Adalet Bakanı | İsmail Hakkı Arar | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| Millî Savunma Bakanı | Ferit Melen | Cumhuriyetçi Güven Partisi | |
| İçişleri Bakanı | Hamdi Ömeroğlu | Bağımsız | |
| Dışişleri Bakanı | Osman Olcay | ||
| Dış Ekonomik İlişkiler Bakanı | İsmail Hamit Özer Derbil | ||
| Maliye Bakanı | Sait Naci Ergin | ||
| Millî Eğitim Bakanı | Şinasi Orel | ||
| İmar ve İskan Bakanı | Selahattin Babüroğlu | ||
| Bayındırlık Bakanı | Cahit Karakaş 26 Mart 1971 - 10 Kasım 1971 | Adalet Partisi | |
| Mukadder Öztekin 10 Kasım 1971 - 11 Aralık 1971 | Cumhuriyet Halk Partisi | ||
| Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı | Türkan Akyol | Bağımsız | |
| Ulaştırma Bakanı | Haluk Arık 26 Mart 1971 - 29 Eylül 1971 | ||
| Selahattin Babüroğlu 13 Ekim 1971 - 27 Ekim 1971 | |||
| Cahit Karakaş 10 Kasım 1971 - 11 Aralık 1971 | Adalet Partisi | ||
| Tarım Bakanı | Orhan Dikmen | Bağımsız | |
| Köyişleri Bakanı | Cevdet Aykan | ||
| Çalışma Bakanı | Atilla Sav | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| Sanayi Bakanı | Ayhan Çilingiroğlu | Bağımsız | |
| Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı | Atilla Sav | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| Nezih Devres | |||
| İhsan Topaloğlu | |||
| Kültür Bakanı | Talat Halman | Bağımsız | |
| Turizm ve Tanıtma Bakanı | Erol Yılmaz Akçal | Adalet Partisi | |
| Orman Bakanı | Selahattin İnal | Bağımsız | |
Kaynakça
- ^ "Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 17 Mart 2003. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
- ^ Official page of prime minister 15 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2013.
- ^ Türkiye'nin 75 Yılı, Tempo Yayıncılık, Istanbul, 1998
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara 33 Turkiye Hukumeti haber gazete kitap akademik JSTOR Haziran 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin 33 Turkiye Hukumeti veya I Erim Hukumeti 26 Mart 1971 11 Aralik 1971 tarihleri arasinda gorev yapti 33 Turkiye Hukumeti I Erim HukumetiKurulus26 Mart 1971Sona erme11 Aralik 1971Ulke TurkiyeKisiler ve kuruluslarDevlet baskaniCevdet SunayHukumet baskaniNihat ErimBakan sayisi23Uye parti ler Cumhuriyet Halk Partisi Adalet Partisi Cumhuriyetci Guven PartisiMeclisteki durumuKoalisyon hukumeti 321 450Ana muhalefet partisiDemokratik PartiAna muhalefet lideriFerruh BozbeyliTarihceYasama donemi14 donemSecim ler 1969 Turkiye genel secimleriDigerOnceki32 Turkiye HukumetiSonraki34 Turkiye Hukumeti Ordu 12 Mart 1971 de bir muhtira verdi Parlamento feshedilmedi partiler kapatilmadi Anayasa askiya alinmadi Ama kosullar cok degismisti Askerler bir teknokrat hukumeti istiyorlardi Eger boyle bir tarafsiz basbakan Meclis icinden cikar da guvenoyu alirsa sorun kalmazdi Bunun icin tarafsiz bir milletvekili aranmaya baslandi CHP Kocaeli milletvekili Nihat Erim ismi uzerinde anlasildi 26 Mart gunu CHP den istifa etti Boylece artik bagimsiz basbakan olan Erim partiler ustu reform hukumetini kurdu Hukumetin yapisiAdalet Partisi 5 Cumhuriyet Halk Partisi 3 ve Milli Guven Partisi 1 bakan verdi Bu arada hukumette yer almalari icin Dunya Bankasi nda calisan eski plancilardan Atilla Karaosmanoglu ile NATO Genel Sekreterinin Birinci Yardimcisi Osman Olcay yurda cagrildi Bu hukumetin uzerinde en cok konusulan uyesi olan genc Atilla Karaosmanoglu yurda gelir gelmez Devlet Bakani ve Basbakan Yardimcisi olarak kabinedeki yerini aldi En onemli gorevlerden birini yani ekonomiyi duzeltme isini ustlendi Hukumetin 27 uyesinden 15 i parlamento disindandi Turkiye nin ilk kadin bakani Prof Dr Turkan Akyol da bunlarin icindeydi Kultur Bakanligi bu hukumet doneminde kuruldu ve basina Talat Halman getirildi Donemin CHP Genel Sekreteri Bulent Ecevit 12 Mart in ince ayar bir askeri darbe oldugunu Erim hukumetine yardim etmenin askeri darbeye destek anlamina geldigini acikladi Bu puruze ragmen hukumet Meclis ten guvenoyu aldi Hukumet Ya reform yapariz ya gideriz diyerek buyuk iddialarla yola cikti 11 lerin isyaniYeni hukumet ilk gunden itibaren ozellikle parlamento icinden muthis bir direncle karsilasti Sirada bekleyen egitim toprak enerji mali idari ve hukuk reformlari tek tek tokezlemeye basladi Zamaninda Kemal Dervis in basina gelenlerin benzeri Atilla Karaosmanoglu nun da basina geldi Ozellikle Maliye Bakani nin direnciyle karsilasan Atilla Karaosmanoglu mali reform yapamadi Hukumet meclis icindeki kiskaca daha fazla dayanamadi ve Nihat Erim 26 Ekim 1971 de istifasini sundu Cumhurbaskani Cevdet Sunay istifayi kabul etmedi hukumet ikna edildi ve yola devam karari alindi Anayasal teknokrat hukumeti 3 Aralik 1971 e yani 11 ler olayina kadar yonetimde kaldi Aralarinda Turkan Akyol Atilla Karaosmanoglu Mehmet Ozgunes Selahattin Baburoglu Osman Olcay in da yer aldigi 11 bakanin istifa gerekcesini Atilla Sav acikladi Yurdumuzun muhtac oldugu kalkinma hamlesini ve reformlari Ataturkcu bir gorusle gerceklestirmek amaciyla kurulan hukumette gorev almistik Bu amaclari gerceklestirme olanagi kalmadigi inanciyla gorevlerimizden cekiliyoruz Hukumetin karnesiI Erim hukumeti 3 Aralik ta gorevden ayrildiginda enflasyon felaket bir durumdaydi Isbasina geldiklerinde yuzde 11 de seyreden enflasyon orani dokuz ay icinde yuzde 23 3 e firladi Ardindan II Erim hukumeti kuruldu ve iktidarda alti ay kaldi Istifa ettiginde ekonomik tablo altust olmustu KabineGorev Isim Siyasi PartiBasbakan Nihat Erim BagimsizDevlet Bakani ve Basbakan Yardimcisi Sadi Kocas Cumhuriyet Halk PartisiAtilla Karaosmanoglu 26 Mart 1971 3 Aralik 1971 BagimsizAli Mesut Erez 3 Aralik 1971 11 Aralik 1971Devlet Bakani Mehmet OzgunesDogan Kitapli Adalet PartisiGenclik ve Spor Bakani Sezai ErgunGumruk ve Tekel Bakani Haydar OzalpAdalet Bakani Ismail Hakki Arar Cumhuriyet Halk PartisiMilli Savunma Bakani Ferit Melen Cumhuriyetci Guven PartisiIcisleri Bakani Hamdi Omeroglu BagimsizDisisleri Bakani Osman OlcayDis Ekonomik Iliskiler Bakani Ismail Hamit Ozer DerbilMaliye Bakani Sait Naci ErginMilli Egitim Bakani Sinasi OrelImar ve Iskan Bakani Selahattin BaburogluBayindirlik Bakani Cahit Karakas 26 Mart 1971 10 Kasim 1971 Adalet PartisiMukadder Oztekin 10 Kasim 1971 11 Aralik 1971 Cumhuriyet Halk PartisiSaglik ve Sosyal Yardim Bakani Turkan Akyol BagimsizUlastirma Bakani Haluk Arik 26 Mart 1971 29 Eylul 1971Selahattin Baburoglu 13 Ekim 1971 27 Ekim 1971Cahit Karakas 10 Kasim 1971 11 Aralik 1971 Adalet PartisiTarim Bakani Orhan Dikmen BagimsizKoyisleri Bakani Cevdet AykanCalisma Bakani Atilla Sav Cumhuriyet Halk PartisiSanayi Bakani Ayhan Cilingiroglu BagimsizEnerji ve Tabii Kaynaklar Bakani Atilla Sav Cumhuriyet Halk PartisiNezih DevresIhsan TopalogluKultur Bakani Talat Halman BagimsizTurizm ve Tanitma Bakani Erol Yilmaz Akcal Adalet PartisiOrman Bakani Selahattin Inal BagimsizKaynakca Turkiye Cumhuriyeti hukumetleri hurriyet com tr Hurriyet 17 Mart 2003 3 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Agustos 2020 Official page of prime minister 15 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde 8 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Eylul 2013 Turkiye nin 75 Yili Tempo Yayincilik Istanbul 1998