Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
6 Ocak Diktatörlüğü (Sırp Kiril: Шестојануарска диктатура, romanize: Šestojanuarska diktatura; Hırvatça: Šestosiječanjska diktatura; Slovence: Šestojanuarska diktatura) Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'nda (1929'dan sonra Yugoslavya Krallığı) Kral I. Aleksandr (1921–34) tarafından nihai bir Yugoslav ideolojisi ve tek bir Yugoslav ulusu yaratmak amacıyla kurulan bir kraliyet diktatörlüğüydü. 6 Ocak 1929'da, kralın parlamentoyu feshedip devletin kontrolünü eline aldığı ve 1931 Yugoslav Anayasası ile sona erdiği zamana kadar sürdü.
Tarihi
1928'de Hırvat Köylü Partisi lideri Stjepan Radić, Yugoslavya Parlamentosu'nda bir Karadağlı Sırp lider ve Halkın Radikal Partisi politikacısı Puniša Račić tarafından gergin bir tartışma sırasında öldürüldü.
6 Ocak 1929'da Kral Aleksandr, silahlı saldırının tetiklediği siyasi krizi bahane ederek Vidovdan Anayasasını feshetti, Parlamento'yu askıya aldı ve diktatörlük yetkilerini üstlendi. Kendisinden sorumlu bir kabine atadı ve basına sıkı bir sansür uyguladı. Başlangıçta, bunun sadece Yugoslav ideolojisini yerleştirmek ve tek Yugoslav ulusunu kurmak amacıyla ülkeyi birleştirmesine izin verecek geçici bir durum olduğunu iddia etti. 3 Ekim'de ülkenin adını "Yugoslavya Krallığı" olarak değiştirdi ve iç bölünmeleri 33 oblasttan dokuz yeni banovinaya değiştirdi. Bu karar, İngiliz büyükelçisinin Çekoslovakya'yı örnek alarak ülkeyi daha iyi adem-i merkezileştirme önerisine takiben alındı. Kısa süre sonra, yeni rejimin herhangi bir muhalefeti bastırma aracı olarak hareket etmek üzere bir Devlet Koruma Mahkemesi kuruldu. Muhalefet siyasetçileri Vladko Maček ve Svetozar Pribićević, mahkeme tarafından yapılan suçlamalarla tutuklandı. Pribićević daha sonra sürgüne gitti, oysa 1930'lar boyunca Maček, tüm muhalefet bloğunun lideri olacaktı.
Diktatörlük ilan edildikten hemen sonra, Hırvat milletvekili Ante Pavelić ülkeden sürgüne gitti. Sonraki yıllarda Pavelić, devlete karşı İç Makedon Devrimci Örgütü (IMRO) ile müttefik olacak Ustaşa adlı devrimci bir örgüt kurmaya çalıştı.
1931'de Alexander, Kral'a yürütme yetkisi veren yeni bir Anayasa ilan etti. Seçimler genel erkek oy hakkı ile yapılacaktı. Gizli oylama hükmü kaldırıldı ve kamu çalışanları üzerindeki iktidar partisine oy vermeleri yönündeki baskı, Alexander'ın anayasasına göre yapılan tüm seçimlerin bir özelliği olacaktı. Ayrıca, üst meclisin yarısı doğrudan Kral tarafından atanıyordu ve eğer Kral tarafından da onaylanırsa mevzuat, yalnızca üst meclislerden birinin onayı ile kanun haline gelebilirdi.
Aynı yıl, Hırvat tarihçi ve Yugoslav karşıtı entelektüel Milan Šufflay, Zagreb'de öldürüldü. Yanıt olarak, Albert Einstein ve Heinrich Mann, Paris'teki Uluslararası İnsan Hakları Birliği'ne, Yugoslav hükûmetini suçlayarak cinayeti kınayan bir çağrı gönderdiler. Mektupta "Hırvat Halkına uygulanan korkunç bir vahşet" belirtilmektedir. İtiraz, Paris'te bulunan Ligue des droits de l'homme'ye (İnsan Hakları Birliği) yöneltildi. Einstein ve Mann, mektuplarında Yugoslav kralı Aleksandar'ı bu koşullardan açıkça sorumlu tuttular.
Yeni rejimde Hırvat muhalefeti güçlüydü ve 1932'nin sonlarında Hırvat Köylü Partisi, Sırp hegemonyasına ve diktatörlüğüne son vermek isteyen Zagreb Manifestosu'nu yayınladı. Hükûmet buna Hırvat Köylü Partisi'nin yeni lideri Vladko Maček de dahil olmak üzere birçok siyasi muhalifi hapsederek tepki gösterdi. Bu önlemlere rağmen, diktatörlüğe muhalefet devam etti ve Hırvatlar "Hırvat sorunu" olarak adlandırılan şeye bir çözüm çağrısında bulundu. 1934'ün sonlarında Kral, Maček'i hapishaneden serbest bırakmayı, demokratik reformları başlatmayı ve Sırplar ve Hırvatlar arasında ortak bir zemin bulmaya çalışmayı planladı.
Fakat 9 Ekim 1934'te kral, IMRO'nun bir aktivisti olan Bulgar Veličko Kerin (devrimci takma adı Vlado Chernozemski ile de bilinir) tarafından Fransa'nın Marsilya kentinde Yugoslav sürgünleri ve Hırvat aşırı milliyetçi Ustaşa örgütü ile iş birliği içerisinde olan yasaklı siyasi partilerin radikal üyeleriyle birlikte bir komploda öldürüldü.
Kaynakça
- ^ Newman 2017.
- ^ "The "Dictatorship" in Yugoslavia". American Political Science Review (İngilizce). 23 (2): 449-459. 1929. doi:10.2307/1945227. ISSN 0003-0554. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ (7 Ocak 1929). . The New York Times. 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ Troch 2017.
- ^ Grgić 2018.
- ^ Nielsen 2009.
- ^ Pavlović 2012.
- ^ The Racial Idea in the Independent State of Croatia: Origins and Theory. Brill Publishers. 2013. s. 124. ISBN . 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ a b Einstein accuses Yugoslavian rulers in savant's murder 13 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. New York Times. 6 May 1931. Mirror 8 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "Raditch left tale of Yugoslav plot". New York Times. 23 Ağustos 1931. s. N2. 19 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2008. Mirror 14 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ . Nevadalabor.com. 14 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
6 Ocak Diktatorlugu Sirp Kiril Shestoјanuarska diktatura romanize Sestojanuarska diktatura Hirvatca Sestosijecanjska diktatura Slovence Sestojanuarska diktatura Sirp Hirvat ve Sloven Kralligi nda 1929 dan sonra Yugoslavya Kralligi Kral I Aleksandr 1921 34 tarafindan nihai bir Yugoslav ideolojisi ve tek bir Yugoslav ulusu yaratmak amaciyla kurulan bir kraliyet diktatorluguydu 6 Ocak 1929 da kralin parlamentoyu feshedip devletin kontrolunu eline aldigi ve 1931 Yugoslav Anayasasi ile sona erdigi zamana kadar surdu Kral I Aleksandar KaracorcevicTarihi1928 de Hirvat Koylu Partisi lideri Stjepan Radic Yugoslavya Parlamentosu nda bir Karadagli Sirp lider ve Halkin Radikal Partisi politikacisi Punisa Racic tarafindan gergin bir tartisma sirasinda olduruldu 6 Ocak 1929 da Kral Aleksandr silahli saldirinin tetikledigi siyasi krizi bahane ederek Vidovdan Anayasasini feshetti Parlamento yu askiya aldi ve diktatorluk yetkilerini ustlendi Kendisinden sorumlu bir kabine atadi ve basina siki bir sansur uyguladi Baslangicta bunun sadece Yugoslav ideolojisini yerlestirmek ve tek Yugoslav ulusunu kurmak amaciyla ulkeyi birlestirmesine izin verecek gecici bir durum oldugunu iddia etti 3 Ekim de ulkenin adini Yugoslavya Kralligi olarak degistirdi ve ic bolunmeleri 33 oblasttan dokuz yeni banovinaya degistirdi Bu karar Ingiliz buyukelcisinin Cekoslovakya yi ornek alarak ulkeyi daha iyi adem i merkezilestirme onerisine takiben alindi Kisa sure sonra yeni rejimin herhangi bir muhalefeti bastirma araci olarak hareket etmek uzere bir Devlet Koruma Mahkemesi kuruldu Muhalefet siyasetcileri Vladko Macek ve Svetozar Pribicevic mahkeme tarafindan yapilan suclamalarla tutuklandi Pribicevic daha sonra surgune gitti oysa 1930 lar boyunca Macek tum muhalefet blogunun lideri olacakti Diktatorluk ilan edildikten hemen sonra Hirvat milletvekili Ante Pavelic ulkeden surgune gitti Sonraki yillarda Pavelic devlete karsi Ic Makedon Devrimci Orgutu IMRO ile muttefik olacak Ustasa adli devrimci bir orgut kurmaya calisti 1931 de Alexander Kral a yurutme yetkisi veren yeni bir Anayasa ilan etti Secimler genel erkek oy hakki ile yapilacakti Gizli oylama hukmu kaldirildi ve kamu calisanlari uzerindeki iktidar partisine oy vermeleri yonundeki baski Alexander in anayasasina gore yapilan tum secimlerin bir ozelligi olacakti Ayrica ust meclisin yarisi dogrudan Kral tarafindan ataniyordu ve eger Kral tarafindan da onaylanirsa mevzuat yalnizca ust meclislerden birinin onayi ile kanun haline gelebilirdi Ayni yil Hirvat tarihci ve Yugoslav karsiti entelektuel Milan Sufflay Zagreb de olduruldu Yanit olarak Albert Einstein ve Heinrich Mann Paris teki Uluslararasi Insan Haklari Birligi ne Yugoslav hukumetini suclayarak cinayeti kinayan bir cagri gonderdiler Mektupta Hirvat Halkina uygulanan korkunc bir vahset belirtilmektedir Itiraz Paris te bulunan Ligue des droits de l homme ye Insan Haklari Birligi yoneltildi Einstein ve Mann mektuplarinda Yugoslav krali Aleksandar i bu kosullardan acikca sorumlu tuttular Yeni rejimde Hirvat muhalefeti gucluydu ve 1932 nin sonlarinda Hirvat Koylu Partisi Sirp hegemonyasina ve diktatorlugune son vermek isteyen Zagreb Manifestosu nu yayinladi Hukumet buna Hirvat Koylu Partisi nin yeni lideri Vladko Macek de dahil olmak uzere bircok siyasi muhalifi hapsederek tepki gosterdi Bu onlemlere ragmen diktatorluge muhalefet devam etti ve Hirvatlar Hirvat sorunu olarak adlandirilan seye bir cozum cagrisinda bulundu 1934 un sonlarinda Kral Macek i hapishaneden serbest birakmayi demokratik reformlari baslatmayi ve Sirplar ve Hirvatlar arasinda ortak bir zemin bulmaya calismayi planladi Fakat 9 Ekim 1934 te kral IMRO nun bir aktivisti olan Bulgar Velicko Kerin devrimci takma adi Vlado Chernozemski ile de bilinir tarafindan Fransa nin Marsilya kentinde Yugoslav surgunleri ve Hirvat asiri milliyetci Ustasa orgutu ile is birligi icerisinde olan yasakli siyasi partilerin radikal uyeleriyle birlikte bir komploda olduruldu Kaynakca Newman 2017 The Dictatorship in Yugoslavia American Political Science Review Ingilizce 23 2 449 459 1929 doi 10 2307 1945227 ISSN 0003 0554 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim 7 Ocak 1929 The New York Times 18 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2021 Troch 2017 Grgic 2018 Nielsen 2009 Pavlovic 2012 The Racial Idea in the Independent State of Croatia Origins and Theory Brill Publishers 2013 s 124 ISBN 9789004262829 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2022 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim a b Einstein accuses Yugoslavian rulers in savant s murder 13 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde New York Times 6 May 1931 Mirror 8 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Raditch left tale of Yugoslav plot New York Times 23 Agustos 1931 s N2 19 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Aralik 2008 Mirror 14 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nevadalabor com 14 Mayis 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2012