Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azerbaycan Halk Cephesi Partisi veya kısaca AHCP (Azerice: Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası), Azerbaycan'daki muhalif siyasi parti. 1989'da 15 kurucu üye liderliğinde kuruldu. 1989-1992'li yıllarda Azerbaycan'da büyük güç ve söz sahibi olan siyasi kuruluş olmuştur. 1995'te partileşme sürecine girdi. 1995'te Partinin 1. (Kuruluş) Kurultayı düzenlendi ve parti resmen kuruldu. 1 Eylül 1995 tarihinde parti resmî kayıtlara alındı. Şu anda Demokratik Kuvvetlerin Millî Şurası'nin üyesidir.
Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | AHCP (AXCP) |
| Genel başkan | Ali Kerimli |
| Kurucu | Ebülfez Elçibey |
| Slogan(lar) | Halkın mukavemet ruhunun temsilcisi! |
| Kuruluş tarihi | 16 Haziran 1989 (Hareket) 1 Eylül 1995 (Parti) |
| Bölünme |
|
| Ardılı |
|
| İdeoloji | |
| Siyasi pozisyon | Merkez sağ |
| Ulusal üyelik | Demokratik Kuvvetlerin Millî Şurası |
| Avrupa üyeliği | Avrupa Muhafazakârlar ve Reformcular Partisi |
| Millî Meclis | 0 / 125 |
Tarihçe
1989'da Sovyetler'e karşı başlayan Halk Harekâtı siyasi harekâta çevrilmeye başladı. Bunun üzerine gizli bir hareket kurulması planlandı.
16 Haziran 1989'da 15 kurucu üyeden ibaret Azerbaycan Halk Cephesi kuruldu. AHC siyasi partilerin, organizasyonların, teşkilatların birliği olarak nitelendirildi.
Kurucu Üyeler
AHC(P)'nin 15 kurucu üyesi olmuştur.
| | | |
Harekat dönemi (1989-1995)
1990 seçimlerine katılan AHC 360 üyeden ibaret Azerbaycan SSC Yüksek Sovyeti'ne 45 üye çıkarmayı başardı. Yüksek Sovyet'de dönemin iktidar partisi Azerbaycan Komünist Partisi ve cumhurbaşkanı Ayaz Mutallibov'a karşı direnen 45 milletvekili bağımsızlık için savaşmıştır
7 Mart 1991'de AHC meclis grubu (Demokratik Blok) üyeleri Bağımsızlık için önerge sürdüler. 350 milletvekilinden 43'ü buna "Evet" oyu kullandı. Sonralar bu 43 milletvekili İstiklalci Milletvekilleri olarak anıldı.
18 Ekim 1991'de yeniden ve yeni Bağımsızlık Önergesi oylamaya sürüldü. 258 "Evet" oyuyla onaylandı.
Bağımsız Azerbaycan için daha etkin parlamento şarttı. Bu yüzden Yüksek Sovyet'in 50 milletvekilinden ibaret Millî Şûra oluşturuldu. Millî Şûra'nın 25 üyesi Azerbaycan Komunist Partisi, iktidarı destekleyen milletvekillerinden seçildi ve onlar Komünist Blok, kısaca "KomBlok" üyeleri sayıldılar. Diğer 25 üye ise AHCP milletvekillerinden seçildi. Onlar "Demokratik Blok", kısaca "DemBlok" üyesi sayıldılar.
1992 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçiminde AHC adayı Ebulfez Elçibey %59 oy alarak cumhurbaşkanı seçildi.
Suret Hüseynov liderliğinde Gence Darbesi, güney illerde Talış Muğan Özerk Cumhuriyeti yaratmaya çalışan eski AHC kurucu üyesi Alikram Humbatov, başkanı Hilal Mammadov, kuzey illerde sözde bağımsız Talışistan kurmaya çalışan Sadval Lezgi terör teşkilatı, , Nahçıvan'da güçlenen Haydar Aliyev hükûmeti AHC hükûmetinin zayıflamasına sebep oldu. Aynı zamanda AHC hükûmeti üyelerinin yolsuzluğa bulaşmaları, tecrübesizlikleri ve başka iç problemler AHC hükûmetinin tabanda destek kaybetmesine sebep oldu.
Bunun üzerine cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi'nin başkanı Haydar Aliyev'i Bakü'ye davet ederek başbakanlık görevini ona teklif ediyor. Zorlaşan politik durumda iç savaşı önlemek sebebiyle Elçibey Nahçıvan'ın Keleki köyüne kaçıyor. Hükûmeti Haydar Aliyev devralıyor. 1993 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçiminde Haydar Aliyev %98 oy alarak cumhurbaşkanı seçildi.
Elçibey dönemi (1995-2000)
1995'te Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası halk oylamasıyla kabul edildi. Aynı zamanda 1995'te genel seçimlere katılmak için harekât partileşme sürecine girdi. 1995'te partinin I (Kuruluş) Kurultayı gerçekleşti. Bakü'ye dönen Ebulfez Elçibey parti genel başkanı seçildi.
346,092 (%9,7) oy alan parti 3 milletvekili çıkarmayı başardı. 4 Şubat 1996 ara genel seçimlerinde 1 milletvekili daha çıkaran AHCP 1996-2000'li yıllarda AMİP ile beraber ana muhalefet partisi oldu.
Ali Kerimli dönemi (2000-)
2000 Azerbaycan genel seçimleri
Elçibey'in vefatı üzerine parti 2 kola Ali Kerimli önderliğinde reformcular ve Mirmahmut Miralioğlu önderliğinde klasikler bölündü. 1995-2000'li yıllarda partinin içine sızdığı iddia edilen Yurtçular olarak bilinen, eski Yurt Birliği mensupları Ali Kerimli ve taraftarları parti yönetimine geçmeyi başardı.
2000'de partinin 3. Kurultayı gerçekleşti ve Parti Genel Başkanı Ali Kerimli seçildi. 2000 Azerbaycan genel seçimleri öncesi parti içinde aday listesi üzerinde tartışmalar sürmüş ve sonuçta reformcular kanadının listesi onaylanmıştır. Buna rağmen klasikler kanadının üyeleri de seçimlerde aday oldu. Seçimlerde 313,059 (%10,95) oy alan AHCP'den reformcular kanadından 4 aday nispi temsille, klasikler kanadından 1 aday liste usulü çoğunluk sistemiyle milletvekili seçildi.
Seçimlerden sonra klasikler reformcu AHCP yönetimiyle tamamen bağlarını kopararak klasikler kanadı olarak AHCP adı üzerine iddialarını sürdürmüştür. Klasikler reformcular kanadının kurultayını tanımayarak 28-29 Ekim 2000 tarihinde 3. (6.) Olağan Kurultayı düzenlemiş ve Mirmahmut Fettayev (Miralioğlu) partinin genel başkan seçildi. Parti genel başkanlığına süren iddialar 2006 tarihine kadar devam etti. 2006 tarihinde klasikler kanadının mensupları AHCP'den istifa ederek Klasik Halk Cephesi Partisini kurdular. KHCP 2007 tarihinde devlet kaydına alındı.
Azerbayan'ın 2. cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey'in yardımcısı olmuş Fazıl Mustafa da önceleri AHCP'nin reformcular, sonralar ise klasikler kanadında temsil edildi. Klasikler kanadında Parti Meclis Başkanı olan Fazıl Mustafa 2003 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçiminden önce partiden istifa etti ve Büyük Kuruluş Partisi'ni kurdu. KHCP resmen kurulmadığı için BKP'nin öncülü AHCP'dir.
Bütünleşme
Bölünen AHCP ve KHCP'nin birleşmesi için 2000'li yıllarda ilk adımlar atılmaya başladı. Önce "reformcu" AHCP birleşmeye onay verdi. Lakin KHCP ılımlı yanaşmadı. Daha sonra tam tersi yaşandı. Lakin 19 Ağustos 2002'de Bütünleşme Kurultayı düzenlendi. Bu kurultaya iki cepheden de üyeler katıldı. Birleşme gerçekleşti ve yeni, birleşmiş AHCP kuruldu, genel başkanı ise Kudret Hasanguliyev seçildi.
Yeni AHCP lideri Kudret Hasanguliyev 2003 ara genel seçimlerine katıldı ve AHCP'den milletvekili seçildi.
Lakin Adliye Bakanlığı yeni AHCP'ni değil, Ali Kerimli'nin lideri olduğu AHCP'ni tanıdı. AHCP ve KHCP'den tepkiler gelmeye başlayınca birleşmiş AHCP ismini değişti. 4 Nisan 2004'te Kurultay düzenlendi.Bütün Azerbaycan Halk Cephesi Partisi adını alan parti başkanı Kudret Hasanguliyev seçildi. Şu anda parti mecliste 1 milletvekili ile temsil edilmektedir.
2005 Azerbaycan genel seçimleri
2005 Azerbaycan genel seçimleri öncesi parti milletvekilleri Asım Mollazade, Alimammad Nuriyev, Cemil Hasanlı partiden istifa ettiler.
Asım Mollazade 5 Haziran 2005'te yeni parti kurdu. Parti Azerbaycan Demokratik Islahatlar Siyasi Partisi adlandı ve Asım Mollazade parti genel başkanı seçildi.
Cemil Hasanlı ise seçimlere istifası onaylanmadığı için AHCP adayı olarak katıldı ve milletvekili seçildi. Milletvekili seçildikten sonra istifasının kabul edilmesi üzerine Hasanlı bağımsız milletvekili oldu.
AHCP ise seçimlere Azerbaycan Demokrat Partisi, Azerbaycan Liberal Partisi ve Müsavat Partisi ile bir araya gelerek Azatlık İttifakını kurdu. Seçimlere AHCP üyelerinden 39 kişi aday olarak katıldı. Seçim sonuçları Merkezi Seçim Komisyonu tarafından açıklandığında Azatlık İttifakından 7 ortak aday milletvekili seçildi; 3'ü Müsavat, 3'ü AHCP, 1'i bağımsız aday.Sırasıyla 8 sayılı Binegedi Birinci seçim çevresinden ortak aday, Müsavat Partisi üyesi Arzu Sametbeyli, 18 sayılı Nerimanov-Nizami seçim çevresinden ortak aday, AHCP üyesi Cemil Hasanlı, 31 sayılı Surahanı İkinci seçim çevresinden ortak aday, AHCP genel başkanı Ali Kerimli, 34 sayılı Hatai İkinci seçim bölgesinden ortak aday, Müsavat Partisi üyesi Nesib Nesibli, 41 sayılı Sumgayıt Birinci seçim bölgesinden ortak aday, Müsavat üyesi İkram İsrafil, 63 sayılı Sabirabad Birinci seçim çevresinden ortak aday, bağımsız siyasetçi Penah Hüseyn, 69 sayılı Celilabad-Bilesuvar-Masallı seçim çevresinden ortak aday, AHCP Yüksek Meclis Başkanı Gulamhüseyn Alibeyli,
Genel durumda Millî Meclis'te Müsavat'ın 5, AHCP'nin 3 üyesi milletvekili olacaktı. Seçimlere şaibe karıştı iddiasıyla AHCP yönetimi, başta Ali Kerimli ve Gulamhüseyn Alibeyli seçim sonuçlarını protesto etti. MSK tarafından 4 seçim bölgesinde seçim sonuçları iptal edilmişti. İtirazlar üzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi 125 seçim çevresinden 6'sında seçim sonuçlarını iptal etti. Aralarında 31 sayılı Surahanı İkinci ve 69 sayılı Celilabad-Bilesuvar-Masallı seçim çevreleri de olduğu için Azatlık İttifakı milletvekili sayısı 5'e indi.Müsavat Partisi Millî Meclis'e gitmeye karar verse de, AHCP Millî Meclis'i protesto etti. Penah Hüseyn ve Cemil Hasanlı da Millî Meclis'e gitmeye karar verdi. Partisinden Yaz 2005 tarihinde istifa eden Cemil Hasanlı'nın istifası seçimler sonrası kabul edildi.
Aydınlar
2008'de AHCP'nin 2005 Azerbaycan genel seçimlerinde milletvekili seçilmiş ama, milletvekilliğinden istifa etmiş üyesi Gulamhüseyn Alibeyli partiden istifa etti. Alibeyli ve takım arkadaşları yeni Aydınlar Partisi'ni kurdular.
2010 Azerbaycan genel seçimleri
25 Eylül 2010 tarihinde düzenlenen AHCP Kurultayında AHCP ile Müsavat Partisinin birleşme kararı alındı. Daha sonra karşılıklı temaslar başlasa da birleşme gerçekleşmedi. Birleşme yerine iki siyasi partinin ortak bir ittifak kurması planlandı. Böylece 2010 Azerbaycan genel seçimlerinde AHCP Müsavat Partisiyle kurdu. 28,719 (%1,2) oy alan parti milletvekili çıkarmayı başaramadı.
2013 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçimi
Cemil Hasanlı AHCP'nin de dahil olduğu Demokratik Kuvvetlerin Millî Şûrası'nın lideri, ortak ve tek adayı olarak 2013 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçimine katıldı. Seçimi %5,53 oy alarak 2. sırada tamamladı.
İtimad Kurultayı
2015'te parti yönetimine ve Genel Başkan Ali Kerimli'ye itiraz eden parti içi muhalefet yeni kurultay girişimlerine başladı. Bunun üzerine İtimad Kurultayı Teşkilat Komitesi kuruldu. 27 Eylül 2015'te gerçekleşen AHCP kurultayına paralel olarak AHCP İKTK Olağanüstü Kurultay düzenlendi. 17 Ekim 2015'te AHCP İKTK tarafından düzenlenen Olağanüstü Kurultayda Parti Genel Başkanı seçildi.
Uzunca bir süre Adliye Bakanlığı AHCP'nin Nurullayev kolunu tanımadı. Nurullayev ise 2018 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçimine katılarak seçimleri sonuncu tamamladı. Daha sonra parti 2020 Azerbaycan genel seçimlerine katıldı. 1 milletvekili () çıkarmayı başardı. Yeni Azerbaycan Partisi hükûmetinin başlattığı yeni dialoglara katılan Razi Nurullayev ve partisi 29 Temmuz 2020'de çevrimiçi kurultay düzenledi. Parti kurultayda Millî Cephe Partisi adını aldı.
Bünyesinden çıkan siyasi partiler
Partileşmeden önce
| Partileşmeden sonra |
İdeoloji
Parti tarihsel olarak Ebulfez Elçibey'in Genel Başkanlığında milliyetçi, türkçü, muhafazakar eksendeydi.
Ali Kerimli Genel Başkanlığında parti daha çok liberal demokrasiyi, muhafazakar görüşü destekledi.
Siyasi yelpazede parti merkez sağ konumundadır.
Yapılanma
Genel Başkan
| Başkanlık KuruluAzerbaycan Halk Cephesi Partisi Yüksek Meclisi’nin Başkanlık Kurulu ((Azerice) Rəyasət Heyəti) 25 kişilik kadrodur.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kadın Kolları
12 Ocak 2002'de AHCP 2. Genel Başkanı Ali Kerimli tarafından oluşturulan AHCP Kadın Kollarının orijinal ismi "AHCP Kadınlar Şurası"dır. AHCP Kadınlar Şurası mevcut başkanı Solmaz Hüseynova'dır.
Gençlik Kolları
Partinin Gençlik Kolları olan "AHCP Gençler Komitesi" Azerbaycan Halk Cephesi Partisi 1. Genel Başkanı Ebulfez Elçibey tarafından 27 Temmuz 1995 tarihinde kurulmuştur. Gençler Komitesinin ilk başkanı Oktay Gülalıyev olmuştur. AHCP Gençlik Komitesi mevcut başkanı Emil Selimov'dur.
Kurultaylar
| Kurultay | Tarih | Seçilen Başkan | Aday |
|---|---|---|---|
| 1. Olağan Kurultay | 1995 | Ebülfez Elçibey | Ebulfez Elçibey |
| 2. Olağan Kurultay | 1998 | ||
| 3. Olağan Kurultay | 22 Ağustos 2000 | Ali Karimli | Ali Karimli (Tek Aday) |
| 3. (6.) Olağan Kurultay | 28-29 Ekim 2000 | Mirmahmut Miralioğlu | Mirmahmut Miralioğlu |
| Birleştirici Kurultay | 19 Ağustos 2002 | Kudret Hasanguliyev | Kudret Hasanguliyev |
| 4. Olağan Kurultay | 2005 | Ali Karimli | Ali Karimli (Tek Aday) |
| 5. Olağan Kurultay | 25 Eylül 2010 | ||
| 6. Olağan Kurultay | 27 Eylül 2015 | ||
| İtimad Kurultayı | 17 Ekim 2015 | (Tek Aday) | |
| 7. Olağan Kurultay | 24 Haziran 2023 | Ali Kerimli | Ali Kerimli (Tek aday) |
Seçimler
Genel seçimler
Azerbaycan
| Nahçıvan
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ara genel seçimler
| Seçim | Genel Başkan | Oy | Sandalye | Diğer | |
|---|---|---|---|---|---|
| # | % | ||||
| Ebulfez Elçibey | 0 / 20 | ||||
1 / 15 | |||||
| Ocak 2001 | Ali Kerimli | 1 / 11 | |||
| 2003 | Kudret Hasanguliyev | 1 / 3 | |||
Yerel seçimler
AHCP Yerel Seçimleri önemsiz seçim saymıştır. Seçimlerin şaibeli olacağını ve olduğunu iddia ederek seçimlere katılmadı. AHCP aynı zamanda belediyelerin hiçbir yetkisi olmadığını, formalite icabı oluşturulduğu için önemsiz olduğunu iddia etmiştir. Lakin 2006 Azerbaycan ara yerel seçimlerinde klasikler kolundan parti adayları seçimlere katılmıştır.
2009 Azerbaycan yerel seçimlerini Azerbaycan Halk Cephesi Partisi boykot etse de 1 parti üyesi seçimlere katılarak belediye üyesi seçilmiştir.
| Seçim | Genel Başkan | Oy | Belediye üyesi | |
|---|---|---|---|---|
| # | % | |||
| Ali Kerimli | 4 / 1.901 | |||
Notlar
- ^ Müsavat Partisi eski parti olmasına rağmen 1992'de partinin yeniden kuruluşunu yapan kurucu üyeler AHC üyeleri olmuştur.
- ^ Bağımsız Azerbaycan Parlamentosu 125, Azerbaycan SSC Parlamentosu 360 milletvekilinden oluşmuştur
- ^ Merkezi Seçim Komisyonu tarafından milletvekili seçildiği ilan edilen Ali Kerimli ve Gulamhüseyn Alibeylinin lider olduğu seçim çevrelerinin sonuçları Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından feshedildi. AHCP milletvekili Cemil Hasanlı ise Yaz 2005’te AHCP’den istifa etmesine rağmen AHCP üyesi olarak seçilmiştir. İstifası seçildikten sonra onaylandı.
- ^ Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti milletvekillerinden Ahad Caferli'ni AHCP üyesi olarak ilan etse de, daha sonralar AHCP milletvekilinin AHCP'ye değil, bölünmüş parti olan KHCP'ye üye olduğunu ilan etti
- ^ Parti üyesi olan 1 aday seçimlere katılmıştır.Bu aday tek muhalif aday olmuştur.
- ^ Birleşmiş AHCP kanadı olarak seçimlere katıldı.
Ayrıca Bakınız
Kaynakça
- ^ a b c Nordsieck, Wolfram (2010). . Parties and Elections in Europe. Archived from the original on 25 Ağustos 2010.
- ^ "Liderler hakkında". 19 Mart 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2007.
- ^ "Liderler listesi". 13 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2007.
- ^ "Genel Sonuçlar". 19 Mart 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mart 2007.
- ^ "Birleşme". 2010. 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
- ^ . VOA (Azerice). 24 Haziran 2023. 4 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Kasım 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Azerbaycan Halk Cephesi Partisi veya kisaca AHCP Azerice Azerbaycan Xalq Cebhesi Partiyasi Azerbaycan daki muhalif siyasi parti 1989 da 15 kurucu uye liderliginde kuruldu 1989 1992 li yillarda Azerbaycan da buyuk guc ve soz sahibi olan siyasi kurulus olmustur 1995 te partilesme surecine girdi 1995 te Partinin 1 Kurulus Kurultayi duzenlendi ve parti resmen kuruldu 1 Eylul 1995 tarihinde parti resmi kayitlara alindi Su anda Demokratik Kuvvetlerin Milli Surasi nin uyesidir Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Azerbaycan Xalq Cebhesi PartiyasiKisaltmaAHCP AXCP Genel baskanAli KerimliKurucuEbulfez ElcibeySlogan lar Halkin mukavemet ruhunun temsilcisi Kurulus tarihi16 Haziran 1989 Hareket 1 Eylul 1995 Parti BolunmeAzatlik Partisi 1995 AHP 1995 BKP 2003 BAHCP 2005 DIP 2005 KHCP 2006 Aydinlar Partisi 2009 2023 Milli Cephe Partisi 2020 ArdiliBAHCP 2005 KHCP 2006 Milli Cephe Partisi 2020 IdeolojiMuhafazakarlik MilliyetcilikSiyasi pozisyonMerkez sagUlusal uyelikDemokratik Kuvvetlerin Milli SurasiAvrupa uyeligiAvrupa Muhafazakarlar ve Reformcular PartisiMilli Meclis0 125Tarihce1989 da Sovyetler e karsi baslayan Halk Harekati siyasi harekata cevrilmeye basladi Bunun uzerine gizli bir hareket kurulmasi planlandi 16 Haziran 1989 da 15 kurucu uyeden ibaret Azerbaycan Halk Cephesi kuruldu AHC siyasi partilerin organizasyonlarin teskilatlarin birligi olarak nitelendirildi Kurucu Uyeler AHC P nin 15 kurucu uyesi olmustur Ebulfez Elcibey Isa Gamber Itibar Mammadov Leyla Yunus Tevfik Kasimov Penah Huseyn Alikram HumbatovHarekat donemi 1989 1995 1990 secimlerine katilan AHC 360 uyeden ibaret Azerbaycan SSC Yuksek Sovyeti ne 45 uye cikarmayi basardi Yuksek Sovyet de donemin iktidar partisi Azerbaycan Komunist Partisi ve cumhurbaskani Ayaz Mutallibov a karsi direnen 45 milletvekili bagimsizlik icin savasmistir 7 Mart 1991 de AHC meclis grubu Demokratik Blok uyeleri Bagimsizlik icin onerge surduler 350 milletvekilinden 43 u buna Evet oyu kullandi Sonralar bu 43 milletvekili Istiklalci Milletvekilleri olarak anildi 18 Ekim 1991 de yeniden ve yeni Bagimsizlik Onergesi oylamaya suruldu 258 Evet oyuyla onaylandi Bagimsiz Azerbaycan icin daha etkin parlamento sartti Bu yuzden Yuksek Sovyet in 50 milletvekilinden ibaret Milli Sura olusturuldu Milli Sura nin 25 uyesi Azerbaycan Komunist Partisi iktidari destekleyen milletvekillerinden secildi ve onlar Komunist Blok kisaca KomBlok uyeleri sayildilar Diger 25 uye ise AHCP milletvekillerinden secildi Onlar Demokratik Blok kisaca DemBlok uyesi sayildilar 1992 Azerbaycan cumhurbaskanligi seciminde AHC adayi Ebulfez Elcibey 59 oy alarak cumhurbaskani secildi Suret Huseynov liderliginde Gence Darbesi guney illerde Talis Mugan Ozerk Cumhuriyeti yaratmaya calisan eski AHC kurucu uyesi Alikram Humbatov baskani Hilal Mammadov kuzey illerde sozde bagimsiz Talisistan kurmaya calisan Sadval Lezgi teror teskilati Nahcivan da guclenen Haydar Aliyev hukumeti AHC hukumetinin zayiflamasina sebep oldu Ayni zamanda AHC hukumeti uyelerinin yolsuzluga bulasmalari tecrubesizlikleri ve baska ic problemler AHC hukumetinin tabanda destek kaybetmesine sebep oldu Bunun uzerine cumhurbaskani Ebulfez Elcibey Nahcivan Ozerk Cumhuriyeti Yuksek Meclisi nin baskani Haydar Aliyev i Baku ye davet ederek basbakanlik gorevini ona teklif ediyor Zorlasan politik durumda ic savasi onlemek sebebiyle Elcibey Nahcivan in Keleki koyune kaciyor Hukumeti Haydar Aliyev devraliyor 1993 Azerbaycan cumhurbaskanligi seciminde Haydar Aliyev 98 oy alarak cumhurbaskani secildi Elcibey donemi 1995 2000 1995 te Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasi halk oylamasiyla kabul edildi Ayni zamanda 1995 te genel secimlere katilmak icin harekat partilesme surecine girdi 1995 te partinin I Kurulus Kurultayi gerceklesti Baku ye donen Ebulfez Elcibey parti genel baskani secildi 346 092 9 7 oy alan parti 3 milletvekili cikarmayi basardi 4 Subat 1996 ara genel secimlerinde 1 milletvekili daha cikaran AHCP 1996 2000 li yillarda AMIP ile beraber ana muhalefet partisi oldu Ali Kerimli donemi 2000 2000 Azerbaycan genel secimleri Elcibey in vefati uzerine parti 2 kola Ali Kerimli onderliginde reformcular ve Mirmahmut Miralioglu onderliginde klasikler bolundu 1995 2000 li yillarda partinin icine sizdigi iddia edilen Yurtcular olarak bilinen eski Yurt Birligi mensuplari Ali Kerimli ve taraftarlari parti yonetimine gecmeyi basardi 2000 de partinin 3 Kurultayi gerceklesti ve Parti Genel Baskani Ali Kerimli secildi 2000 Azerbaycan genel secimleri oncesi parti icinde aday listesi uzerinde tartismalar surmus ve sonucta reformcular kanadinin listesi onaylanmistir Buna ragmen klasikler kanadinin uyeleri de secimlerde aday oldu Secimlerde 313 059 10 95 oy alan AHCP den reformcular kanadindan 4 aday nispi temsille klasikler kanadindan 1 aday liste usulu cogunluk sistemiyle milletvekili secildi Secimlerden sonra klasikler reformcu AHCP yonetimiyle tamamen baglarini kopararak klasikler kanadi olarak AHCP adi uzerine iddialarini surdurmustur Klasikler reformcular kanadinin kurultayini tanimayarak 28 29 Ekim 2000 tarihinde 3 6 Olagan Kurultayi duzenlemis ve Mirmahmut Fettayev Miralioglu partinin genel baskan secildi Parti genel baskanligina suren iddialar 2006 tarihine kadar devam etti 2006 tarihinde klasikler kanadinin mensuplari AHCP den istifa ederek Klasik Halk Cephesi Partisini kurdular KHCP 2007 tarihinde devlet kaydina alindi Azerbayan in 2 cumhurbaskani Ebulfez Elcibey in yardimcisi olmus Fazil Mustafa da onceleri AHCP nin reformcular sonralar ise klasikler kanadinda temsil edildi Klasikler kanadinda Parti Meclis Baskani olan Fazil Mustafa 2003 Azerbaycan cumhurbaskanligi seciminden once partiden istifa etti ve Buyuk Kurulus Partisi ni kurdu KHCP resmen kurulmadigi icin BKP nin onculu AHCP dir Butunlesme Bolunen AHCP ve KHCP nin birlesmesi icin 2000 li yillarda ilk adimlar atilmaya basladi Once reformcu AHCP birlesmeye onay verdi Lakin KHCP ilimli yanasmadi Daha sonra tam tersi yasandi Lakin 19 Agustos 2002 de Butunlesme Kurultayi duzenlendi Bu kurultaya iki cepheden de uyeler katildi Birlesme gerceklesti ve yeni birlesmis AHCP kuruldu genel baskani ise Kudret Hasanguliyev secildi Yeni AHCP lideri Kudret Hasanguliyev 2003 ara genel secimlerine katildi ve AHCP den milletvekili secildi Lakin Adliye Bakanligi yeni AHCP ni degil Ali Kerimli nin lideri oldugu AHCP ni tanidi AHCP ve KHCP den tepkiler gelmeye baslayinca birlesmis AHCP ismini degisti 4 Nisan 2004 te Kurultay duzenlendi Butun Azerbaycan Halk Cephesi Partisi adini alan parti baskani Kudret Hasanguliyev secildi Su anda parti mecliste 1 milletvekili ile temsil edilmektedir 2005 Azerbaycan genel secimleri 2005 Azerbaycan genel secimleri oncesi parti milletvekilleri Asim Mollazade Alimammad Nuriyev Cemil Hasanli partiden istifa ettiler Asim Mollazade 5 Haziran 2005 te yeni parti kurdu Parti Azerbaycan Demokratik Islahatlar Siyasi Partisi adlandi ve Asim Mollazade parti genel baskani secildi Azatlik Ittifaki bayragi Cemil Hasanli ise secimlere istifasi onaylanmadigi icin AHCP adayi olarak katildi ve milletvekili secildi Milletvekili secildikten sonra istifasinin kabul edilmesi uzerine Hasanli bagimsiz milletvekili oldu AHCP ise secimlere Azerbaycan Demokrat Partisi Azerbaycan Liberal Partisi ve Musavat Partisi ile bir araya gelerek Azatlik Ittifakini kurdu Secimlere AHCP uyelerinden 39 kisi aday olarak katildi Secim sonuclari Merkezi Secim Komisyonu tarafindan aciklandiginda Azatlik Ittifakindan 7 ortak aday milletvekili secildi 3 u Musavat 3 u AHCP 1 i bagimsiz aday Sirasiyla 8 sayili Binegedi Birinci secim cevresinden ortak aday Musavat Partisi uyesi Arzu Sametbeyli 18 sayili Nerimanov Nizami secim cevresinden ortak aday AHCP uyesi Cemil Hasanli 31 sayili Surahani Ikinci secim cevresinden ortak aday AHCP genel baskani Ali Kerimli 34 sayili Hatai Ikinci secim bolgesinden ortak aday Musavat Partisi uyesi Nesib Nesibli 41 sayili Sumgayit Birinci secim bolgesinden ortak aday Musavat uyesi Ikram Israfil 63 sayili Sabirabad Birinci secim cevresinden ortak aday bagimsiz siyasetci Penah Huseyn 69 sayili Celilabad Bilesuvar Masalli secim cevresinden ortak aday AHCP Yuksek Meclis Baskani Gulamhuseyn Alibeyli Genel durumda Milli Meclis te Musavat in 5 AHCP nin 3 uyesi milletvekili olacakti Secimlere saibe karisti iddiasiyla AHCP yonetimi basta Ali Kerimli ve Gulamhuseyn Alibeyli secim sonuclarini protesto etti MSK tarafindan 4 secim bolgesinde secim sonuclari iptal edilmisti Itirazlar uzerine Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi 125 secim cevresinden 6 sinda secim sonuclarini iptal etti Aralarinda 31 sayili Surahani Ikinci ve 69 sayili Celilabad Bilesuvar Masalli secim cevreleri de oldugu icin Azatlik Ittifaki milletvekili sayisi 5 e indi Musavat Partisi Milli Meclis e gitmeye karar verse de AHCP Milli Meclis i protesto etti Penah Huseyn ve Cemil Hasanli da Milli Meclis e gitmeye karar verdi Partisinden Yaz 2005 tarihinde istifa eden Cemil Hasanli nin istifasi secimler sonrasi kabul edildi Aydinlar 2008 de AHCP nin 2005 Azerbaycan genel secimlerinde milletvekili secilmis ama milletvekilliginden istifa etmis uyesi Gulamhuseyn Alibeyli partiden istifa etti Alibeyli ve takim arkadaslari yeni Aydinlar Partisi ni kurdular 2010 Azerbaycan genel secimleri AHCP Musavat Ittifaki logosu 25 Eylul 2010 tarihinde duzenlenen AHCP Kurultayinda AHCP ile Musavat Partisinin birlesme karari alindi Daha sonra karsilikli temaslar baslasa da birlesme gerceklesmedi Birlesme yerine iki siyasi partinin ortak bir ittifak kurmasi planlandi Boylece 2010 Azerbaycan genel secimlerinde AHCP Musavat Partisiyle kurdu 28 719 1 2 oy alan parti milletvekili cikarmayi basaramadi 2013 Azerbaycan cumhurbaskanligi secimi Cemil Hasanli AHCP nin de dahil oldugu Demokratik Kuvvetlerin Milli Surasi nin lideri ortak ve tek adayi olarak 2013 Azerbaycan cumhurbaskanligi secimine katildi Secimi 5 53 oy alarak 2 sirada tamamladi Itimad Kurultayi 2015 te parti yonetimine ve Genel Baskan Ali Kerimli ye itiraz eden parti ici muhalefet yeni kurultay girisimlerine basladi Bunun uzerine Itimad Kurultayi Teskilat Komitesi kuruldu 27 Eylul 2015 te gerceklesen AHCP kurultayina paralel olarak AHCP IKTK Olaganustu Kurultay duzenlendi 17 Ekim 2015 te AHCP IKTK tarafindan duzenlenen Olaganustu Kurultayda Parti Genel Baskani secildi Uzunca bir sure Adliye Bakanligi AHCP nin Nurullayev kolunu tanimadi Nurullayev ise 2018 Azerbaycan cumhurbaskanligi secimine katilarak secimleri sonuncu tamamladi Daha sonra parti 2020 Azerbaycan genel secimlerine katildi 1 milletvekili cikarmayi basardi Yeni Azerbaycan Partisi hukumetinin baslattigi yeni dialoglara katilan Razi Nurullayev ve partisi 29 Temmuz 2020 de cevrimici kurultay duzenledi Parti kurultayda Milli Cephe Partisi adini aldi Bunyesinden cikan siyasi partiler Partilesmeden once Adalet Partisi Ana Vatan Partisi Azerbaycan Ana Toprak Partisi Azerbaycan Demokrat Partisi Azerbaycan Islam Partisi Azerbaycan Halk Demokratik Partisi Azerbaycan Milli Demokrat Partisi Azerbaycan Milli Istiklal Partisi Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi Azerbaycan Yurttas Partisi Dogru Yol Partisi 1992 Musavat Partisi Vahdet Partisi Vahit Azerbaycan Milli Birlik Partisi Vatandas Dayanismasi Partisi Partilesmeden sonra Aydinlar Partisi Azatlik Partisi Azerbaycan Halk Partisi Butun Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Buyuk Kurulus Partisi Demokratik Islahatlar Partisi Klasik Halk Cephesi Partisi Milli Dirilis Hareketi Partisi Milli Cephe PartisiIdeolojiParti tarihsel olarak Ebulfez Elcibey in Genel Baskanliginda milliyetci turkcu muhafazakar eksendeydi Ali Kerimli Genel Baskanliginda parti daha cok liberal demokrasiyi muhafazakar gorusu destekledi Siyasi yelpazede parti merkez sag konumundadir YapilanmaGenel Baskan Genel Baskan Gorev Baslangici Gorev Bitisi1 Ebulfez Elcibey 16 Haziran 1989 22 Agustos 20002 Ali Kerimli 22 Agustos 2000 Gorevde Baskanlik Kurulu Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Yuksek Meclisi nin Baskanlik Kurulu Azerice Reyaset Heyeti 25 kisilik kadrodur Adi Gorevi1 Seymur Hezi Genel Baskan Yardimcisi2 Asif Yusuflu BK uyesi3 Mammad Ibrahim BK uyesi4 Agil Muharremov BK uyesi5 Emil Selimov BK uyesi6 Fuat Kahramanli BK uyesi7 Ayaz Muharremli BK uyesi8 Ilham Huseyn BK uyesi9 Sagif Kurbanov BK uyesi10 Bahtiyar Imanov BK uyesi11 Saadet Cihangir BK uyesi12 Natig Adilov BK uyesi13 Irade Aliyeva BK uyesi14 Nureddin Mammadli BK uyesi15 Ali Riza BK uyesi16 Vahid Muharremli BK uyesi17 Solmaz Huseynova BK uyesi Kadin Kollari 12 Ocak 2002 de AHCP 2 Genel Baskani Ali Kerimli tarafindan olusturulan AHCP Kadin Kollarinin orijinal ismi AHCP Kadinlar Surasi dir AHCP Kadinlar Surasi mevcut baskani Solmaz Huseynova dir Genclik Kollari Partinin Genclik Kollari olan AHCP Gencler Komitesi Azerbaycan Halk Cephesi Partisi 1 Genel Baskani Ebulfez Elcibey tarafindan 27 Temmuz 1995 tarihinde kurulmustur Gencler Komitesinin ilk baskani Oktay Gulaliyev olmustur AHCP Genclik Komitesi mevcut baskani Emil Selimov dur KurultaylarKurultay Tarih Secilen Baskan Aday1 Olagan Kurultay 1995 Ebulfez Elcibey Ebulfez Elcibey2 Olagan Kurultay 19983 Olagan Kurultay 22 Agustos 2000 Ali Karimli Ali Karimli Tek Aday 3 6 Olagan Kurultay 28 29 Ekim 2000 Mirmahmut Miralioglu Mirmahmut MiraliogluBirlestirici Kurultay 19 Agustos 2002 Kudret Hasanguliyev Kudret Hasanguliyev4 Olagan Kurultay 2005 Ali Karimli Ali Karimli Tek Aday 5 Olagan Kurultay 25 Eylul 20106 Olagan Kurultay 27 Eylul 2015Itimad Kurultayi 17 Ekim 2015 Tek Aday 7 Olagan Kurultay 24 Haziran 2023 Ali Kerimli Ali Kerimli Tek aday SecimlerGenel secimler Azerbaycan Secim Genel Baskan Oy Sandalye Meclis Sira Y Ebulfez Elcibey 45 360 Ana Muhalefet 2 346 092 9 7 3 125 3 nispi 42 Ana Muhalefet 2 2000 Ali Kerimli 313 059 10 95 1 25 5 125 4 nispi 1 liste usulu 2 Ana Muhalefet 2 2005 1 125 4 Muhalefet2010 28 719 1 2 0 125 Kaybetti 2015 Katilmadi2020 Nahcivan Secim Genel Baskan Oy Sandalye Meclis Sira Y Ebulfez Elcibey Ali Kerimli 1 45 Ana Muhalefet 2 2 45 1 Ana Muhalefet 2 1 45 1 Ana Muhalefet 2 KatilmadiKatilmadi Ara genel secimler Secim Genel Baskan Oy Sandalye Diger Ebulfez Elcibey 0 201 15Ocak 2001 Ali Kerimli 1 112003 Kudret Hasanguliyev 1 3Yerel secimler AHCP Yerel Secimleri onemsiz secim saymistir Secimlerin saibeli olacagini ve oldugunu iddia ederek secimlere katilmadi AHCP ayni zamanda belediyelerin hicbir yetkisi olmadigini formalite icabi olusturuldugu icin onemsiz oldugunu iddia etmistir Lakin 2006 Azerbaycan ara yerel secimlerinde klasikler kolundan parti adaylari secimlere katilmistir 2009 Azerbaycan yerel secimlerini Azerbaycan Halk Cephesi Partisi boykot etse de 1 parti uyesi secimlere katilarak belediye uyesi secilmistir Secim Genel Baskan Oy Belediye uyesi Ali Kerimli 4 1 901Notlar Musavat Partisi eski parti olmasina ragmen 1992 de partinin yeniden kurulusunu yapan kurucu uyeler AHC uyeleri olmustur Bagimsiz Azerbaycan Parlamentosu 125 Azerbaycan SSC Parlamentosu 360 milletvekilinden olusmustur Merkezi Secim Komisyonu tarafindan milletvekili secildigi ilan edilen Ali Kerimli ve Gulamhuseyn Alibeylinin lider oldugu secim cevrelerinin sonuclari Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafindan feshedildi AHCP milletvekili Cemil Hasanli ise Yaz 2005 te AHCP den istifa etmesine ragmen AHCP uyesi olarak secilmistir Istifasi secildikten sonra onaylandi Nahcivan Ozerk Cumhuriyeti milletvekillerinden Ahad Caferli ni AHCP uyesi olarak ilan etse de daha sonralar AHCP milletvekilinin AHCP ye degil bolunmus parti olan KHCP ye uye oldugunu ilan etti Parti uyesi olan 1 aday secimlere katilmistir Bu aday tek muhalif aday olmustur Birlesmis AHCP kanadi olarak secimlere katildi Ayrica Bakiniz Ebulfez ElcibeyKaynakca a b c Nordsieck Wolfram 2010 Parties and Elections in Europe Archived from the original on 25 Agustos 2010 KB1 bakim Uygun olmayan url link Liderler hakkinda 19 Mart 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2007 Liderler listesi 13 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2007 Genel Sonuclar 19 Mart 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mart 2007 Birlesme 2010 3 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2021 VOA Azerice 24 Haziran 2023 4 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Temmuz 2023 Arsivlenmis kopya 14 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Kasim 2021