Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azerbaycan Millî İstiklal Partisi veya kısaca AMİP, bağımsız Azerbaycan tarihinde ilk resmî kayda alınan (17 Temmuz 1992) siyasi parti. Parti dönemin Azerbaycan Halk Cephesi kurucusu İtibar Mammadov liderliğinde kurulmuştur. 1992-1993 ve 1995-2000'li yıllarda ana muhalefet partisi olmuştur.
Azerbaycan Millî İstiklal Partisi Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyası | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | AMİP |
| Genel başkan | Arzuhan Alizade |
| Kurucu | İtibar Mammadov |
| Lider | İtibar Mammadov |
| Kuruluş tarihi | 4 Temmuz 1992 (kuruluş) 17 Temmuz 1992 (resmî kayıt) |
| Birleşme | İlerici Halk Partisi (2003) |
| Bölünme |
|
| Önceli | Azerbaycan Halk Cephesi Partisi |
| İdeoloji | Muhafazakar |
| Siyasi pozisyon | Merkez sağ |
| Uluslararası üyelik | Uluslararası Demokrat Birliği |
| Resmî renkler | Turkuaz-Beyaz |
| Millî Meclis | 0 / 125 |
| İnternet sitesi | |
www.amip.az | |
| Azerbaycan | |
Tarihçe
İtibar Mammadov dönemi (1992-2004)
4 Temmuz 1992’de AHCP’nin yürüttüğü siyasete karşı gelen bir grup siyasetçi AHC kurucusu İtibar Mammadov liderliğinde AMİP’i kurdu. AMİP dönemin en güçlü muhalefet partilerinden birine çevrildi. 17 Temmuz 1992’de parti resmî kayıtlara alındı.
Hükûmette temsil krizi
1993’te Ebulfez Elçibey’in Keleki’ye gitmesi, Haydar Aliyev’in yönetimi ele alması AMİP’de kaos oluşturdu. Haydar Aliyev AMİP’e koalisyon hükûmet teklif etti. Lakin AMİP’cilerde koalisyon konusunda ortak karar alınamadı. Nazim İmanov, Fuat Ağayev, İsa Mammadov, Bahtiyar Necefov koalisyon hükûmete karşı oldular. Buna rağmen Vagif Kerimov, Gabil Hüseynli, Mübariz Kurbanlı, Gündüz Celilov, , Eldar Salayev ve ise koalisyon hükûmete evet dediler. Tartışmalara rağmen koalisyon hükûmet kurulmadı.
Evet’ciler istifa ederek Eylül 1993’te yeni Azerbaycan Demokratik İstiklal Partisi’ni kurdular. 1993-1995’te ADİP genel başkanı Gabil Hüseynli olsa da, Haydar Aliyev’in Gabil Hüseynli’yi 1993’te devlet müşaviri atamasıyla 1995’te Hüseynli ADİP’ten istifa etti.Parti katılarak 2 milletvekili çıkarsı. Lakin bu milletvekilleri 1999’da istifa ederek YAP’a geçtiler. ADİP parçalandı ve devlet kaydı feshedildi. Şu anda parçalanmış ADİP’e Vagif Kerimov genel başkanlık etmektedir.
1995 Azerbaycan genel seçimleri
Parçalanmalara rağmen seçimlere katılan AMİP 331,865 (%9,3) oy alarak 3 milletvekili çıkardı ve ana muhalefet partisi olmayı başardı. Tekrar seçimlerde de 1 milletvekili çıkaran parti milletvekili transferleri de yapmıştır.
1998 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçimi
1998 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçiminde başta Ebulfez Elçibey, Müsavat Partisi, AHCP olmak üzere boykot kararı alındı. Kimi iddialar göre ana muhalefetin seçimlerde olmamasından yararlanarak seçimlere katılan İtibar Mammadov muhalefetin tek ve en güçlü adayı olmak istiyordu. İtibar Mammadov seçimleri 389.662 (%11.8) oyla 2. sırada tamamladı.
2000 Azerbaycan genel seçimleri
Seçimlerde 112,727 (%3,89) oy alarak 1 milletvekili çıkarmayı başaran AMİP Ocak 2001 Azerbaycan ara genel seçimlerine önce katılma kararı aldı. Seçimlere çok az kala AMİP milletvekili adaylarını geri çağırarak seçimi boykot etme kararı aldı. Buna rağmen seçimlerde 1 AMİP üyesi Hidayet Gulamov milletvekili seçildi. Seçimlerden sonra AMİP milletvekilleri istifa etmediği için partilerinden ihraç edildiler.
2003 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçimi
2003 tarihinde, seçimlerden önce resmî devlet kaydı olmayan İlerici Halk Partisi AMİP’e birleşmiştir.2003 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçiminde Bizim Azerbaycan İttifakı’na katılmayı redd eden AMİP, AHCP genel başkanı Ali Kerimli’yle anlaştı. Ali Kerimli AMİP adayı İtibar Mammadov lehine adaylığını geri çekti. AMİP ve AHCP seçime Galebe (Zafer) İttifakı kurarak katıldılar. Seçimde 62.401 (%2.53) oy alan İtibar Mammadov 4. oldu. Seçim gecesinden itibaren AHCP AMİP’ten desteğini çekerek Bizim Azerbaycan İttifakı adayı İsa Gamber’in kazandığını iddia etti. Seçim hezimetinden sonra İtibar Mammadov AMİP genel başkanlığından istifa etti.
Ali Aliyev dönemi (2005-2006)
7 Şubat 2005 tarihinde düzenlenen 8. Kurultayda Ali Aliyev genel başkan seçildi. İtibar Mammadov'un liderlik makamı fesh edildi. AMİP Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi, Azerbaycan Milli Hareket Partisi ve bağımsız adaylarla Yeni Siyaset İttifakını (YeS) kurarak seçimlere katıldı. Seçimlerde YeS adayı ve Ali Mesimli milletvekili seçilse de, daha sonra ittifakla ilişkilerini kestiler.
2005 Azerbaycan genel seçimlerinden sonra AMİP’in Azerbaycan Cumhuriyeti Merkezi Seçim Komisyonu’ndaki temsilcisi, şimdiki genel başkan Arzuhan Alizade’nin seçim protokollerine onay imzası atması partinin 2005’te genel başkanı seçilen Ali Aliyev’in itirazına sebep oldu. Olağanüstü Toplantı gerçekleştiren Ali Aliyev, Mammadov ve Alizade taraftarı Siyasi Şûra üyelerini ihraç etti. Bunun üzerine 22 Ocak 2005’te hem Ali Aliyev, hem İtibar Mammadov kurultay düzenledi. Aliyev kendini genel başkan ilan etse de, Mammadov taraftarları 22 Ocak 2006 tarihinde 2. Olağanüstü Kurultay düzenleyerek Ayaz Rüstemov’u geçici genel başkan seçtiler.
25 Mayıs 2006'da düzenlenen 9. Kurultayda Ayaz Rüstemov genel başkan seçildi. 2007'de Ayaz Rüstemov'un istifa etmesi nedeniyle geçici olarak Fuat Muhtarov genel başkan seçildi.
Sonraki dönem (2006-)
10 Temmuz 2010 tarihinde partinin 10. Kurultayı düzenlendi. Kurultayda eski YAP, daha sonra Azerbaycan Demokrat Partisi milletvekili olmuş Yusuf Bağırzade AMİP genel başkanı seçildi. 27 Ekim 2015 tarihinde Yusuf Bağırzade görevinden istifa ederek siyasetten gitti. Bu tarihten 2020 tarihine kadar Arzuhan Alizade geçici genel başkan görevini üstlendi.
16 Ağustos 2020 tarihinde çevrimiçi düzenlenen 11. Kurultayda Arzuhan Alizade genel başkan seçildi.
İdeoloji
Parti Muhafazakâr ideolojiyi savunuyor. Siyasi yelpazede merkez sağ konumundadır.
Yapılanma
Genel başkanlar
| Yönetim
|
Kurultaylar
| Ad | Tarih | Seçilen Başkan | Aday |
|---|---|---|---|
| 1. (Kuruluş) Kurultay | 3-4 Temmuz 1992 | İtibar Mammadov | İtibar Mammadov |
| 2. Kurultay | 4-5 Eylül 1993 | ||
| 3. Kurultay | |||
| 4. Kurultay | |||
| 5. Kurultay | |||
| 6. Kurultay | |||
| 7. Kurultay | |||
| 8.(Olağanüstü) Kurultay | 7 Şubat 2005 | Ali Alakberov Sevil Hamidova | |
| 2. Olağanüstü Kurultay | 22 Ocak 2006 | Ayaz Rüstemov | Ayaz Rüstemov |
| 9. Kurultay | 25 Mayıs 2006 | Ayaz Rüstemov Ali Alakberov | |
| 10. Kurultay | 10 Temmuz 2010 | Yusuf Bağırzade | Yusuf Bağırzade (Tek aday) |
| 11. Kurultay | 16 Ağustos 2020 | Arzuhan Alizade | Arzuhan Alizade (Tek aday) |
| 12. (Olağanüstü) Kurultay | 25 Kasım 2023 | Tüzük Kurultayı | |
Seçimler
Genel seçimler
| Ara genel seçimler
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Yerel seçimler
| Ara Yerel Seçimler
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Notlar
- ^ Resmî olarak devlet kaydı olmayan siyasi parti
- ^ Merkezî Seçim Komisyonu'nun açıkladığı verilere göre Azerbaycan Millî İstiklâl Partisi tarafından aday gösterilmeyen 15 kişi belediye üyesi seçilmiştir.
Kaynakça
- ^ info@modern.az, modern az. ""Siyasi qardaşlaşma"nın tarixi: hansı partiyalar bir-biri ilə birləşib?". modern.az. 6 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2021.
- ^ a b "Ayaz Rüstəmov AMİP-in sədri seçilib". Trend.Az (Azerice). 27 Haziran 2006. 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2021.
- ^ "AMİP-ə yeni sədr seçildi". Milli.Az (Azerice). 10 Temmuz 2010. 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2021.
- ^ "AMİP-ə yeni sədr seçildi - FOTO". Pravda.az. 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2021.
- ^ "AMİP qurultayının vaxtını AÇIQLADI". bakivaxti (Azerice). 1 Ocak 1970. 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Aralık 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Kasım 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Azerbaycan Milli Istiklal Partisi veya kisaca AMIP bagimsiz Azerbaycan tarihinde ilk resmi kayda alinan 17 Temmuz 1992 siyasi parti Parti donemin Azerbaycan Halk Cephesi kurucusu Itibar Mammadov liderliginde kurulmustur 1992 1993 ve 1995 2000 li yillarda ana muhalefet partisi olmustur Azerbaycan Milli Istiklal Partisi Azerbaycan Milli Istiqlal PartiyasiKisaltmaAMIPGenel baskanArzuhan AlizadeKurucuItibar MammadovLiderItibar MammadovKurulus tarihi4 Temmuz 1992 kurulus 17 Temmuz 1992 resmi kayit BirlesmeIlerici Halk Partisi 2003 BolunmeAzerbaycan Namina Ittifak Partisi 1993 Azerbaycan Demokratik Istiklal Partisi 1993 Buyuk Azerbaycan Partisi 2005 Vatandas ve Kalkinma Partisi 2005 OnceliAzerbaycan Halk Cephesi PartisiIdeolojiMuhafazakarSiyasi pozisyonMerkez sagUluslararasi uyelikUluslararasi Demokrat BirligiResmi renkler Turkuaz BeyazMilli Meclis0 125Internet sitesiwww amip azAzerbaycanTarihceItibar Mammadov donemi 1992 2004 4 Temmuz 1992 de AHCP nin yuruttugu siyasete karsi gelen bir grup siyasetci AHC kurucusu Itibar Mammadov liderliginde AMIP i kurdu AMIP donemin en guclu muhalefet partilerinden birine cevrildi 17 Temmuz 1992 de parti resmi kayitlara alindi Hukumette temsil krizi 1993 te Ebulfez Elcibey in Keleki ye gitmesi Haydar Aliyev in yonetimi ele almasi AMIP de kaos olusturdu Haydar Aliyev AMIP e koalisyon hukumet teklif etti Lakin AMIP cilerde koalisyon konusunda ortak karar alinamadi Nazim Imanov Fuat Agayev Isa Mammadov Bahtiyar Necefov koalisyon hukumete karsi oldular Buna ragmen Vagif Kerimov Gabil Huseynli Mubariz Kurbanli Gunduz Celilov Eldar Salayev ve ise koalisyon hukumete evet dediler Tartismalara ragmen koalisyon hukumet kurulmadi Evet ciler istifa ederek Eylul 1993 te yeni Azerbaycan Demokratik Istiklal Partisi ni kurdular 1993 1995 te ADIP genel baskani Gabil Huseynli olsa da Haydar Aliyev in Gabil Huseynli yi 1993 te devlet musaviri atamasiyla 1995 te Huseynli ADIP ten istifa etti Parti katilarak 2 milletvekili cikarsi Lakin bu milletvekilleri 1999 da istifa ederek YAP a gectiler ADIP parcalandi ve devlet kaydi feshedildi Su anda parcalanmis ADIP e Vagif Kerimov genel baskanlik etmektedir 1995 Azerbaycan genel secimleri Parcalanmalara ragmen secimlere katilan AMIP 331 865 9 3 oy alarak 3 milletvekili cikardi ve ana muhalefet partisi olmayi basardi Tekrar secimlerde de 1 milletvekili cikaran parti milletvekili transferleri de yapmistir 1998 Azerbaycan cumhurbaskanligi secimi 1998 Azerbaycan cumhurbaskanligi seciminde basta Ebulfez Elcibey Musavat Partisi AHCP olmak uzere boykot karari alindi Kimi iddialar gore ana muhalefetin secimlerde olmamasindan yararlanarak secimlere katilan Itibar Mammadov muhalefetin tek ve en guclu adayi olmak istiyordu Itibar Mammadov secimleri 389 662 11 8 oyla 2 sirada tamamladi 2000 Azerbaycan genel secimleri Secimlerde 112 727 3 89 oy alarak 1 milletvekili cikarmayi basaran AMIP Ocak 2001 Azerbaycan ara genel secimlerine once katilma karari aldi Secimlere cok az kala AMIP milletvekili adaylarini geri cagirarak secimi boykot etme karari aldi Buna ragmen secimlerde 1 AMIP uyesi Hidayet Gulamov milletvekili secildi Secimlerden sonra AMIP milletvekilleri istifa etmedigi icin partilerinden ihrac edildiler 2003 Azerbaycan cumhurbaskanligi secimi 2003 tarihinde secimlerden once resmi devlet kaydi olmayan Ilerici Halk Partisi AMIP e birlesmistir 2003 Azerbaycan cumhurbaskanligi seciminde Bizim Azerbaycan Ittifaki na katilmayi redd eden AMIP AHCP genel baskani Ali Kerimli yle anlasti Ali Kerimli AMIP adayi Itibar Mammadov lehine adayligini geri cekti AMIP ve AHCP secime Galebe Zafer Ittifaki kurarak katildilar Secimde 62 401 2 53 oy alan Itibar Mammadov 4 oldu Secim gecesinden itibaren AHCP AMIP ten destegini cekerek Bizim Azerbaycan Ittifaki adayi Isa Gamber in kazandigini iddia etti Secim hezimetinden sonra Itibar Mammadov AMIP genel baskanligindan istifa etti Ali Aliyev donemi 2005 2006 7 Subat 2005 tarihinde duzenlenen 8 Kurultayda Ali Aliyev genel baskan secildi Itibar Mammadov un liderlik makami fesh edildi AMIP Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi Azerbaycan Milli Hareket Partisi ve bagimsiz adaylarla Yeni Siyaset Ittifakini YeS kurarak secimlere katildi Secimlerde YeS adayi ve Ali Mesimli milletvekili secilse de daha sonra ittifakla iliskilerini kestiler 2005 Azerbaycan genel secimlerinden sonra AMIP in Azerbaycan Cumhuriyeti Merkezi Secim Komisyonu ndaki temsilcisi simdiki genel baskan Arzuhan Alizade nin secim protokollerine onay imzasi atmasi partinin 2005 te genel baskani secilen Ali Aliyev in itirazina sebep oldu Olaganustu Toplanti gerceklestiren Ali Aliyev Mammadov ve Alizade taraftari Siyasi Sura uyelerini ihrac etti Bunun uzerine 22 Ocak 2005 te hem Ali Aliyev hem Itibar Mammadov kurultay duzenledi Aliyev kendini genel baskan ilan etse de Mammadov taraftarlari 22 Ocak 2006 tarihinde 2 Olaganustu Kurultay duzenleyerek Ayaz Rustemov u gecici genel baskan sectiler 25 Mayis 2006 da duzenlenen 9 Kurultayda Ayaz Rustemov genel baskan secildi 2007 de Ayaz Rustemov un istifa etmesi nedeniyle gecici olarak Fuat Muhtarov genel baskan secildi Sonraki donem 2006 10 Temmuz 2010 tarihinde partinin 10 Kurultayi duzenlendi Kurultayda eski YAP daha sonra Azerbaycan Demokrat Partisi milletvekili olmus Yusuf Bagirzade AMIP genel baskani secildi 27 Ekim 2015 tarihinde Yusuf Bagirzade gorevinden istifa ederek siyasetten gitti Bu tarihten 2020 tarihine kadar Arzuhan Alizade gecici genel baskan gorevini ustlendi 16 Agustos 2020 tarihinde cevrimici duzenlenen 11 Kurultayda Arzuhan Alizade genel baskan secildi IdeolojiParti Muhafazakar ideolojiyi savunuyor Siyasi yelpazede merkez sag konumundadir YapilanmaGenel baskanlar Genel Baskan Gorev Baslangici Gorev Bitisi1 Itibar Mammadov 4 Temmuz 1992 2004 Ali Aliyev 2004 7 Subat 20052 Ali Aliyev 7 Subat 2005 22 Ocak 2006 Ayaz Rustemov 22 Ocak 2006 27 Haziran 20063 Ayaz Rustemov 27 Haziran 2006 25 Aralik 2007 Fuat Muhtarov 25 Aralik 2007 10 Temmuz 20104 Yusuf Bagirzade 10 Temmuz 2010 27 Ekim 2015 Arzuhan Alizade 27 Ekim 2015 16 Agustos 20205 Arzuhan Alizade 16 Agustos 2020 Gorevde Yonetim Adi Gorevi1 Resat Bayramov Merkezi Sura Baskani2 Afsettin Nabiyev Genel Baskan Yardimcisi3 Elsen Mustafayev Genel Baskan Yardimci4 Ceyran Ansar Genel Baskan Musaviri5 Oktay Sadikov Genel Baskan Musaviri6 Eldar Huseynov Genel Baskan MusaviriKurultaylarAd Tarih Secilen Baskan Aday1 Kurulus Kurultay 3 4 Temmuz 1992 Itibar Mammadov Itibar Mammadov2 Kurultay 4 5 Eylul 19933 Kurultay4 Kurultay5 Kurultay6 Kurultay7 Kurultay8 Olaganustu Kurultay 7 Subat 2005 Ali Alakberov Sevil Hamidova2 Olaganustu Kurultay 22 Ocak 2006 Ayaz Rustemov Ayaz Rustemov9 Kurultay 25 Mayis 2006 Ayaz Rustemov Ali Alakberov10 Kurultay 10 Temmuz 2010 Yusuf Bagirzade Yusuf Bagirzade Tek aday 11 Kurultay 16 Agustos 2020 Arzuhan Alizade Arzuhan Alizade Tek aday 12 Olaganustu Kurultay 25 Kasim 2023 Tuzuk KurultayiSecimlerGenel secimler Secim Genel Baskan Oy Sandalye Meclis Sira Y Itibar Mammadov 331 865 9 3 3 125 Ana Muhalefet 3 2000 Itibar Mammadov 112 727 3 89 5 44 1 125 2 Muhalefet 2 2005 Ali Aliyev 0 125 1 Kazanamadi 2010 23 141 0 97 0 125 Kazanamadi 2015 Arzuhan Alizade 10 526 0 37 0 6 0 125 Kazanamadi 2020 3 777 0 15 0 22 0 125 Kazanamadi Ara genel secimler Secim Genel Baskan Oy Sandalye Diger Itibar Mammadov 1 10Ocak 2001 1 112006 Ayaz Rustemov 0 10 Yerel secimler Secim Genel Baskan Oy Belediye uyesi Kaynak YItibar MammadovAli AliyevFuat Muhtarov 15 15 591Yusuf BagirzadeArzuhan Alizade Ara Yerel Secimler Secim Genel Baskan Oy Belediye uyesi Kaynak Ayaz Rustemov 8 1 901Notlar Resmi olarak devlet kaydi olmayan siyasi parti Merkezi Secim Komisyonu nun acikladigi verilere gore Azerbaycan Milli Istiklal Partisi tarafindan aday gosterilmeyen 15 kisi belediye uyesi secilmistir Kaynakca info modern az modern az Siyasi qardaslasma nin tarixi hansi partiyalar bir biri ile birlesib modern az 6 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2021 a b Ayaz Rustemov AMIP in sedri secilib Trend Az Azerice 27 Haziran 2006 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2021 AMIP e yeni sedr secildi Milli Az Azerice 10 Temmuz 2010 2 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2021 AMIP e yeni sedr secildi FOTO Pravda az 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2021 AMIP qurultayinin vaxtini ACIQLADI bakivaxti Azerice 1 Ocak 1970 23 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Aralik 2023 Arsivlenmis kopya 14 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Kasim 2021