Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bir Bebek Evi (Danca ve Bokmål: Et dukkehjem), Henrik Ibsen'in 1879 yılında yazdığı üç perdelik tiyatro oyunudur.
| A Doll's House | |
|---|---|
 Nora'nın Tarentalla sahnesi | |
| Yazar | Henrik Ibsen |
| İlk gösterim | 1879 |
| Orijinal dil | Norveççe |
| Tür | Drama |
| IBDB profili | |
Konusu 1879 yılında bir Norveç kasabasında geçen oyun, burjuva sınıfından üç çocuklu bir anne olan Nora adlı karakterin, ekonomik özgürlüğü ve toplumsal yaşama katılmasının kısıtlanarak kendisine bir bebekmiş gibi davranıldığını fark edişini ve bir kadın olarak toplumun biçtiği rollerin dışına çıkıp birey olma çabasını konu edinir. Aile, özgürlük, sorumluluk, öz saygı, ahlak, dürüstlük, insan onuru temalarını işleyen bir eserdir.
Ibsen'in, arkadaşı Laura Kieler'in yaşadıklarından yola çıkarak yazdığı oyunun ilk gösterimi 21 Aralık 1879 tarihinde Danimarka Kraliyet Tiyatrosu'nda gerçekleşti. Toplumsal cinsiyet ilişkilerinin hararetle tartışıldığı bir dönemde, evlilik normlarına karşı tutum sergilemesi nedeniyle büyük sansasyona yol açtı.
Arka plan
Henrik Ibsen, bu oyunu arkadaşı Laura Petersen Kieler'in yaşadıklarından ilhamla, 1879 yılında yazdı. Laura, henüz 19 yaşında iken Ibsen’in "Brand" oyununun devamı niteliğindeki "Brand’ın Kızı: Bir Hayatın Portresi" adında bir roman yazmış; daha sonra Ibsen ve eşi ile tanışıp arkadaş olmuştu. Ibsen'in "kanaryam, bülbülüm" gibi isimlerle çağırdığı genç kız, öğretmen Victor Kieler ile evlendikten sonra da görüşmeye devam ettiler. Eşi Victor vereme yakalanınca Laura, onu doktorların tavsiye ettiği gibi yumuşak iklimi olan bir ülkeye götürebilmek için henüz tamamlanmamış kitabını Ibsen'in yardımıyla yayımlatmayı denedi; ancak Ibsen kitabı yayıncıya tavsiye etmedi. Bunun üzerine kocasının haberi olmadan sahte imza ile borç alan Laura, gazetelere yazdığı yazılardan alacağı ödemelere güvenerek borcu ödeyeceğini düşünüyordu ama kısa zamanda imza sahteciliği ortaya çıktı. Victor Kieler, olanları öğrenince yeni doğmuş bebekleri de dâhil olmak üzere çocuklarının ondan alınmasını ve eşinin akıl hastanesine kapatılmasını talep etti.
Bu olaydan derinden etkilenen Ibsen, hemen Danimarka’daki yayıncısıyla görüşerek Laura’nın durumuyla ilgilenmesini rica etti. Ibsen, Türkçeye Nora:Bir Bebek Evi olarak çevrilen oyunu yazmayı Laura kendisine kitabın basımı için başvurduğunda düşünmeye başlamıştı. Ancak kaleme alması Laura'nın akıl hastanesinde tutulduğu dönemde oldu. Oyunda Laura Kieler’in yaşadıklarına çok benzer bir öykü kurdu. Laura’nın kocasının hastalığını, güneye gitme gereksinimini ve bir imza sahteciliği ile borç para bulunmasını aynen kullandı.
Laura, bir ay kadar sonra akıl hastanesinden çıkarılmış ve Victor Kieler, iki yıl sonra onu tekrar eşliğe kabul etmiştir. Ibsen'in oyunundaki gibi kapıyı çarpıp çıkması söz konusu olmamıştır.
Karakterler
- Nora Helmer, Norveç'te bir kasabada yaşayan, evlenmeden önce babası, evlendikten sonra da kocası tarafından bebek muamelesi gören ve sosyal meselelerle ilgilenmesine izin verilmemiş olan üç çocuklu, genç ve güzel ev kadını.
- Thorvald Helmer, Nora'nın avukat kocası.
- Doktor Rank, Thorvald’ın eski, Nora’nın yakın dostu.
- Kristine Linde, Nora’nın çocukluk arkadaşı.
- Nils Krogstad, Thorvald’ın çocukluk ve üniversite arkadaşı
- Anne Marie, Nora’nın dadısı, çocuklarının bakıcısı.
- Çocuklar: Nora'nın Ivar, Bobby ve Emmy adındaki üç çocuğu replikleri olmaksızın oyuna dahil olmuştur.
- Hamal, oyunun başında eve Noel ağacını getirir.
- Helene, Nora'nın hizmetçisi.
Konusu
Oyun, 1879 yılının Noel arifesinde Norveç'te orta sınıf burjuva ailesi olan Helmerler’in evinde geçer. Nora, üç çocuklu, genç ve güzel, iyi niyetli bir kadındır. Bankacı kocası Torvald Helmer, müdürlüğe terfi etmiştir ve akşam birlikte bir Noel kutlamasına katılacaklardır. Alışverişten eve dönen Nora, aldıkları ile ilgilenirken on yıldır görmediği eski okul arkadaşı Kristine Linde ziyarete gelir.
Yatalak annesine ve kardeşlerine bakmak için hayatı boyunca çalışmak zorunda kalmış Linde’nin paraya ihtiyacı vardır. Nora, onu bankada işe alması için Torvald ile konuşmaya söz verir. Torvald Helmer, çalışanlarından Krogstad’ın yerine Kristine’yi işe almak ister çünkü Krogstad’ın imzada sahtecilik gibi yasa dışı işleri olduğunu öğrenmiştir. Kocasının Krogstad'ı işten çıkarma kararı, Nora'yı güç durumda bırakır; çünkü Nora'nın kimsenin bilmediği bir sırrı vardır. Birkaç yıl önce kocasının hasta olduğu sırada tedavi amacıyla Avrupa'nın güneyine seyahate gitmeleri gerektiğinde Nora, gerekli parayı bulmak için babasının imzasını taklit ederek imzaladığı senetle kocasından habersiz Krogstad’a borçlanmıştır.
Krogstad, işinin tehlikede olduğunu öğrenince, Nora’yı tehdit eder ve borç almasının bir suç olduğunu söyler. Zira o yıllarda kadınların eşleri ya da kocaları kefil olmadan kredi almaları kanunen yasaktır. Krogstad Nora'yı, eğer işinden kovulursa kocasına her şeyi anlatmakla tehdit eder. Bir mektup yazarak posta kutusuna atar ve gider. Geçmişte Krogstad ile duygusal bir ilişkisi olan Kristine, Nora'nın sırrını açıklamaması için Krogstad'ı ikna etmeye çalışır.
Aşırı gergin ve endişeli olan Nora, posta kutusundaki mektubu okumaması için tarantella dansı yaparak eşinin dikkatini dağıtır. Onun, balodan döndükten sonra mektubu okuyup her şeyi öğreneceğini bilmektedir ve zihinsel olarak kendisini intihara hazırlar.
Torvald, balodan sonra mektubu okuyup olanları öğrenince tepkisi, sadece kendisini düşünmek olur. Nora'ya bu olanların kendi adını da lekeleyeceğini, evli kalmaya devam edemeyeceklerini söyler ve onu yalancı, düzenbaz, ikiyüzlü bir insan ve kötü bir anne olmakla suçlar. Ancak bu sırada yeni bir mektup gelir. Kristine'nin etkisiyle Korgstad, şantajdan vazgeçtiğini bildiren ikinci bir mektup bırakmıştır ve içinde Nora'nın senedi vardır. Nora böylece kurtulmuştur ve kocası sevinerek tutumunu değiştirir. Sözlerini geri alan Torvald, Nora'yı affettiğini söyler ve karısıyla her zamanki gibi bebekmiş gibi konuşmaya başlar.
Ancak Nora, evde bir bebekten farkı olmadığını, eşinin onu kafesteki bir kuş gibi bu evde tuttuğunu artık anlamıştır. Evi terk etmeye karar verir. Kocası, bir eş ve anne olarak görevlerini hatırlatırsa da Nora, şöyle cevaplar:
| “ | Ben artık buna inanmıyorum. Bence her şeyden önce insanım—tıpkı senin gibi—en azından bundan böyle insan olmaya çabalayacağım. | „ |
Balo kıyafetini çıkarır, eşini ve üç çocuğunu arkasında bırakıp evi terk eder.
Çevirileri ve sahnelenmesi
Herik Ibsen, üç perdelik oyunu Ağustos 1879'ta tamamladı. Oyun 4 Aralık 1879'da Kopenhag'da 8000 kopya olarak basıldı ve bir ay içinde tükenince ikinci ve üçüncü baskıları ardı ardına yapıldı. Kısa süre sonra Almanca, İngilizce ve İsveç diline çevrildi. Henüz sahnelenmeden önce İskandinavya sınırlarını aşan uluslararası bir tartışma başladı ve böylece Ibsen’in uluslararası ölçekte tanınan bir yazar haline geldi. Eser yayımlandıktan sonra Ibsen, bir kesim için istenmeyen insan olurken, bir diğer kesim için öncü bir yazar olarak saygı gördü. Oyun daha sonra Fin, Leh (1882), Rus (1883) dillerine Hollandaca (1887'de), Sırpça (1891) ve Hırvatça (1891), 1894’te İspanyolca, Portekizce ve Macarcaya 1903’te Katalancaya çevrildi.
Bir Bebek Evi'nin ilk sahnelenişi Kopenhag'daki Kraliyet Tiyatrosu'nda gerçekleşti. Nora karakterini , Torvald’ı ise canlandırdığı oyunun ilk gösterimi 21 Aralık 1879 gecesi yapıldı. 1880 yılı içinde oyun Stockholm, Oslo, Bergen, Münih gibi pek çok Alman kentinde oynandı. Ancak Almanya tiyatrolarında sahnelenebilmesi için oyuna Nora’nın çocuklarına bir kere daha baktıktan sonra dizlerinin üstüne düştüğü ve ayrılamadığı farklı bir son yazmak zorunda kalmıştı. İbsen 1880'de yayımladığı bir açık mektupta; finale başka birinin müdahale etmesini engellemek için, Nora'nın evi terk etmediği farklı bir son yazdığını ve gerektiğinde kullanılmak üzere Almanya'daki yayımcısına ilettiğini belirmiş ve bunu barbarca bir saldırı olarak değerlendirmiştir.
Eser, 1881’de Viyana’da, 1882’de ABD’nin Milwaukee ve 1883'te Louisville şehrinde sahnelendi. 1880 yılında Nora adı altında İngilizce 'ye çevrilen oyunun ilk Londra gösterimi 7 Haziran 1889 tarihinde yapıldı ancak daha önce 1884 yılında Kelebeği Parçalamak adıyla bir uyarlama olarak Londra’da sahnelenmeye başladı. Nora rolü, zamanın tanınmış artistleri tarafından ideal bir rol olarak benimsenmekteydi.Petersburg'da , Paris'te , Nora rolünü canlandıran sanatçılardandır.
Oyunu Muhsin Ertuğrul, 1929-1930 sezonunda Dârülbedâyi’de Bir Bebek Evi adıyla sahneledi; çevirisi Haldun Zihni tarafından yapıldı. Eser daha sonra 1942 yılında, o zamanki adıyla Maarif Vekilliği Neşriyatı tarafından, Cevad Memduh Altar çevirisiyle "Nora Bir Bebek Evi" adıyla yayımlandı. Ertuğrul’un daveti üzerine Türkiye’ye gelen Rolg Reenneke’in rejisörlüğünde 1956 yılında Devlet Tiyatroları'nda sahnelendi. 1965-1966 ve 2012-2013 sezonlarında tekrar gösterimi yapıldı.
Türkçede sonraki yıllarda Armağan Sancar Ersin (1998), Bilge Rovesti (2007), Yılmaz Öğüt (2011), Feride Eralp ve Jale Karabekir (2012) çevirisiyle de yayımlandı. 1985-1986 ve 2017-2018 sezonlarında İstanbul Şehir Tiyatroları'nda tekrar gösterimi yapılmış, Tiyatro Boyalı Kuş tarafından da feminist bir dramaturji ile sahnelendi.
Bir Bebek Evi, Norveç'in Ibsen Yılı ilan ettiği 2006'da dünyanın en çok sahnelenen tiyatro oyunu olmuştur.
Uyarlamaları
Sinema uyarlamaları
- Bir Bebek Evi, 2017, yönetmen: Charles Huddleston
- Et dukkehjem, 2013, Danimarka, film uyarlaması, yönetmen: Tobias Gundorff Boesen,
- Rumah Boneka, 2011, Endonezya, yönetmen: Wawan Sofwan
- Nora : A doll's house, 2000, İsrail, yönetmen: Ilan Rone
- Sara, 1992, İran, yönetmen: Dariush Mehrjui
- A Doll's House, 1973, İngiltere, yönetmen: Patrick Garland
- A Doll's House, 1973, İngiltere, Fransa, yönetmen: Joseph Losey
- Casa de muñecas, 1943, Arjantin, yönetmen: Ernesto Aranciba
- Nora, 1922, Almanya, Berthold Viertel
- A Doll's House, 1922, ABD, yönetmen: Charles Bryant
- Casa di Bambola, 1919, İtalya, yönetmen: Febo Mari
- A Doll's House, 1918, ABD, yönetmen: Maurice Tourneur
- A Doll's House, 1917, ABD, yönetmen: Joseph De Grasse
- Ee Zertva, 1917, Rusya, yönetmen: Tsjeslav Genrikovitsj Sabinsky
- A Doll's House, 1915, ABD, yönetmen: Allan Holubar
- A Doll's House, 1911, ABD, yönetmen: N/A
Televizyon uyarlamaları
- A Doll's House, 2013, ABD, yönetmen: Josh Hitchins, Kyle Cassidy
- A Doll's House, 2012, İngiltere, yönetmen: Simon Stephens
- A Doll's House, 1992, İngiltere, yönetmen: David Thacker
- Nora Helmer, 1974, Almanya, yönetmen: Rainer Werner Fassbinder
- Nora, oder ein Puppenheim, 1973 Almanya, yönetmen: Hans Neuenfel
- Et dukkehjem, 1973, Norveç, yönetmen: Arild Brinchmann
- A Doll's House, 1970, İngiltere, yönetmen: Joan Kemp Welch
- Ett dockhem, 1970, İsveç, yönetmen: Per Sjöstrand
- A Doll's House, 1950, ABD, yönetmen: Edmund Rice
- Nora, 1944, Almanya, yönetmen: Herald Braun
Galeri
-
![image]()
Nora rolünde Betty Hennings -eserin Kopenhag Tiyatrosu'nda ilk sahnelenişinden -
![image]()
Kristine Linde rolünde Agnes N. Dehn, eserin Kopenhag Tiyatrosu'nda ilk sahnelenişinden
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Bir Bebek Evi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Orijinal Norveççe Metin 12 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Metin ve diğer kaynaklar 14 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Norveç Ulusal Kütüphanesi sitesinde
- Film uyarlamaları 28 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Internet Movie Database'de.
- A Doll’s House: A Study Guide 30 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 1946 Radyo uyarlaması Internet Archive'de
- İngilizce sesli kitap 16 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., LibriVox'ta
- İstanbul Şehir Tiyatroları'nda Bir Bebek Evi 5 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ Saygın, Aslıhan (2019). "Evin birey üzerindeki etkisi ve Henrik İbsen'in oyunlarında mekânsal olarak çözümlenmes". Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü yüksek lisans tezi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
- ^ . Mimesis Sahne Sanatları Portali. 28 Ocak 2022. 31 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
- ^ a b c d e Akpinar, Bahar (1 Ocak 2013). "İbsen'in Sıra Dışı Kadınları". İbsen'in Sıra Dışı Kadınları. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
- ^ a b c Altar, Cevad Memduh. . cevadmemduhaltar.com. 19 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
- ^ Ibsen, Henrik (17 Kasım 2013). Delphi Complete Works of Henrik Ibsen (Illustrated) (İngilizce). Delphi Classics. ISBN . 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
- ^ a b Avcı Solmaz, Safiye (2020). "Nora-Bir Bebek Evi'ne Feminist Bir Yorum". Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi. 30 (2): 719-752. doi:10.26650/LITERA2020-0094. 5 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
- ^ . PravdaReport (İngilizce). 22 Mayıs 2006. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022.
- ^ . 8 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 12 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 7 Mart 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 18 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 11 Mart 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 15 Ocak 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 29 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 10 Ocak 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 4 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 3 Ocak 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . 21 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Ibsen Society of America web sitesi. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bir Bebek Evi Danca ve Bokmal Et dukkehjem Henrik Ibsen in 1879 yilinda yazdigi uc perdelik tiyatro oyunudur A Doll s HouseNora nin Tarentalla sahnesiYazarHenrik IbsenIlk gosterim1879Orijinal dilNorvecceTurDramaIBDB profili Konusu 1879 yilinda bir Norvec kasabasinda gecen oyun burjuva sinifindan uc cocuklu bir anne olan Nora adli karakterin ekonomik ozgurlugu ve toplumsal yasama katilmasinin kisitlanarak kendisine bir bebekmis gibi davranildigini fark edisini ve bir kadin olarak toplumun bictigi rollerin disina cikip birey olma cabasini konu edinir Aile ozgurluk sorumluluk oz saygi ahlak durustluk insan onuru temalarini isleyen bir eserdir Ibsen in arkadasi Laura Kieler in yasadiklarindan yola cikarak yazdigi oyunun ilk gosterimi 21 Aralik 1879 tarihinde Danimarka Kraliyet Tiyatrosu nda gerceklesti Toplumsal cinsiyet iliskilerinin hararetle tartisildigi bir donemde evlilik normlarina karsi tutum sergilemesi nedeniyle buyuk sansasyona yol acti Arka plan1879 yili basiminin kapagi Henrik Ibsen bu oyunu arkadasi Laura Petersen Kieler in yasadiklarindan ilhamla 1879 yilinda yazdi Laura henuz 19 yasinda iken Ibsen in Brand oyununun devami niteligindeki Brand in Kizi Bir Hayatin Portresi adinda bir roman yazmis daha sonra Ibsen ve esi ile tanisip arkadas olmustu Ibsen in kanaryam bulbulum gibi isimlerle cagirdigi genc kiz ogretmen Victor Kieler ile evlendikten sonra da gorusmeye devam ettiler Esi Victor vereme yakalaninca Laura onu doktorlarin tavsiye ettigi gibi yumusak iklimi olan bir ulkeye goturebilmek icin henuz tamamlanmamis kitabini Ibsen in yardimiyla yayimlatmayi denedi ancak Ibsen kitabi yayinciya tavsiye etmedi Bunun uzerine kocasinin haberi olmadan sahte imza ile borc alan Laura gazetelere yazdigi yazilardan alacagi odemelere guvenerek borcu odeyecegini dusunuyordu ama kisa zamanda imza sahteciligi ortaya cikti Victor Kieler olanlari ogrenince yeni dogmus bebekleri de dahil olmak uzere cocuklarinin ondan alinmasini ve esinin akil hastanesine kapatilmasini talep etti Bu olaydan derinden etkilenen Ibsen hemen Danimarka daki yayincisiyla goruserek Laura nin durumuyla ilgilenmesini rica etti Ibsen Turkceye Nora Bir Bebek Evi olarak cevrilen oyunu yazmayi Laura kendisine kitabin basimi icin basvurdugunda dusunmeye baslamisti Ancak kaleme almasi Laura nin akil hastanesinde tutuldugu donemde oldu Oyunda Laura Kieler in yasadiklarina cok benzer bir oyku kurdu Laura nin kocasinin hastaligini guneye gitme gereksinimini ve bir imza sahteciligi ile borc para bulunmasini aynen kullandi Laura bir ay kadar sonra akil hastanesinden cikarilmis ve Victor Kieler iki yil sonra onu tekrar eslige kabul etmistir Ibsen in oyunundaki gibi kapiyi carpip cikmasi soz konusu olmamistir KarakterlerVera Komissarjevskaya Nora rolundeNora Helmer Norvec te bir kasabada yasayan evlenmeden once babasi evlendikten sonra da kocasi tarafindan bebek muamelesi goren ve sosyal meselelerle ilgilenmesine izin verilmemis olan uc cocuklu genc ve guzel ev kadini Thorvald Helmer Nora nin avukat kocasi Doktor Rank Thorvald in eski Nora nin yakin dostu Kristine Linde Nora nin cocukluk arkadasi Nils Krogstad Thorvald in cocukluk ve universite arkadasi Anne Marie Nora nin dadisi cocuklarinin bakicisi Cocuklar Nora nin Ivar Bobby ve Emmy adindaki uc cocugu replikleri olmaksizin oyuna dahil olmustur Hamal oyunun basinda eve Noel agacini getirir Helene Nora nin hizmetcisi KonusuTorvald in Nora ile konusmasi 2012 yilindaki bir sahneleme Oyun 1879 yilinin Noel arifesinde Norvec te orta sinif burjuva ailesi olan Helmerler in evinde gecer Nora uc cocuklu genc ve guzel iyi niyetli bir kadindir Bankaci kocasi Torvald Helmer mudurluge terfi etmistir ve aksam birlikte bir Noel kutlamasina katilacaklardir Alisveristen eve donen Nora aldiklari ile ilgilenirken on yildir gormedigi eski okul arkadasi Kristine Linde ziyarete gelir Nora ile Kristine in konusmasi Yatalak annesine ve kardeslerine bakmak icin hayati boyunca calismak zorunda kalmis Linde nin paraya ihtiyaci vardir Nora onu bankada ise almasi icin Torvald ile konusmaya soz verir Torvald Helmer calisanlarindan Krogstad in yerine Kristine yi ise almak ister cunku Krogstad in imzada sahtecilik gibi yasa disi isleri oldugunu ogrenmistir Kocasinin Krogstad i isten cikarma karari Nora yi guc durumda birakir cunku Nora nin kimsenin bilmedigi bir sirri vardir Birkac yil once kocasinin hasta oldugu sirada tedavi amaciyla Avrupa nin guneyine seyahate gitmeleri gerektiginde Nora gerekli parayi bulmak icin babasinin imzasini taklit ederek imzaladigi senetle kocasindan habersiz Krogstad a borclanmistir Krogstad isinin tehlikede oldugunu ogrenince Nora yi tehdit eder ve borc almasinin bir suc oldugunu soyler Zira o yillarda kadinlarin esleri ya da kocalari kefil olmadan kredi almalari kanunen yasaktir Krogstad Nora yi eger isinden kovulursa kocasina her seyi anlatmakla tehdit eder Bir mektup yazarak posta kutusuna atar ve gider Gecmiste Krogstad ile duygusal bir iliskisi olan Kristine Nora nin sirrini aciklamamasi icin Krogstad i ikna etmeye calisir Asiri gergin ve endiseli olan Nora posta kutusundaki mektubu okumamasi icin tarantella dansi yaparak esinin dikkatini dagitir Onun balodan dondukten sonra mektubu okuyup her seyi ogrenecegini bilmektedir ve zihinsel olarak kendisini intihara hazirlar Torvald balodan sonra mektubu okuyup olanlari ogrenince tepkisi sadece kendisini dusunmek olur Nora ya bu olanlarin kendi adini da lekeleyecegini evli kalmaya devam edemeyeceklerini soyler ve onu yalanci duzenbaz ikiyuzlu bir insan ve kotu bir anne olmakla suclar Ancak bu sirada yeni bir mektup gelir Kristine nin etkisiyle Korgstad santajdan vazgectigini bildiren ikinci bir mektup birakmistir ve icinde Nora nin senedi vardir Nora boylece kurtulmustur ve kocasi sevinerek tutumunu degistirir Sozlerini geri alan Torvald Nora yi affettigini soyler ve karisiyla her zamanki gibi bebekmis gibi konusmaya baslar Ancak Nora evde bir bebekten farki olmadigini esinin onu kafesteki bir kus gibi bu evde tuttugunu artik anlamistir Evi terk etmeye karar verir Kocasi bir es ve anne olarak gorevlerini hatirlatirsa da Nora soyle cevaplar Ben artik buna inanmiyorum Bence her seyden once insanim tipki senin gibi en azindan bundan boyle insan olmaya cabalayacagim Balo kiyafetini cikarir esini ve uc cocugunu arkasinda birakip evi terk eder Cevirileri ve sahnelenmesiHerik Ibsen uc perdelik oyunu Agustos 1879 ta tamamladi Oyun 4 Aralik 1879 da Kopenhag da 8000 kopya olarak basildi ve bir ay icinde tukenince ikinci ve ucuncu baskilari ardi ardina yapildi Kisa sure sonra Almanca Ingilizce ve Isvec diline cevrildi Henuz sahnelenmeden once Iskandinavya sinirlarini asan uluslararasi bir tartisma basladi ve boylece Ibsen in uluslararasi olcekte taninan bir yazar haline geldi Eser yayimlandiktan sonra Ibsen bir kesim icin istenmeyen insan olurken bir diger kesim icin oncu bir yazar olarak saygi gordu Oyun daha sonra Fin Leh 1882 Rus 1883 dillerine Hollandaca 1887 de Sirpca 1891 ve Hirvatca 1891 1894 te Ispanyolca Portekizce ve Macarcaya 1903 te Katalancaya cevrildi Bir Bebek Evi nin ilk sahnelenisi Kopenhag daki Kraliyet Tiyatrosu nda gerceklesti Nora karakterini Torvald i ise canlandirdigi oyunun ilk gosterimi 21 Aralik 1879 gecesi yapildi 1880 yili icinde oyun Stockholm Oslo Bergen Munih gibi pek cok Alman kentinde oynandi Ancak Almanya tiyatrolarinda sahnelenebilmesi icin oyuna Nora nin cocuklarina bir kere daha baktiktan sonra dizlerinin ustune dustugu ve ayrilamadigi farkli bir son yazmak zorunda kalmisti Ibsen 1880 de yayimladigi bir acik mektupta finale baska birinin mudahale etmesini engellemek icin Nora nin evi terk etmedigi farkli bir son yazdigini ve gerektiginde kullanilmak uzere Almanya daki yayimcisina ilettigini belirmis ve bunu barbarca bir saldiri olarak degerlendirmistir Eser 1881 de Viyana da 1882 de ABD nin Milwaukee ve 1883 te Louisville sehrinde sahnelendi 1880 yilinda Nora adi altinda Ingilizce ye cevrilen oyunun ilk Londra gosterimi 7 Haziran 1889 tarihinde yapildi ancak daha once 1884 yilinda Kelebegi Parcalamak adiyla bir uyarlama olarak Londra da sahnelenmeye basladi Nora rolu zamanin taninmis artistleri tarafindan ideal bir rol olarak benimsenmekteydi Petersburg da Paris te Nora rolunu canlandiran sanatcilardandir Oyunu Muhsin Ertugrul 1929 1930 sezonunda Darulbedayi de Bir Bebek Evi adiyla sahneledi cevirisi Haldun Zihni tarafindan yapildi Eser daha sonra 1942 yilinda o zamanki adiyla Maarif Vekilligi Nesriyati tarafindan Cevad Memduh Altar cevirisiyle Nora Bir Bebek Evi adiyla yayimlandi Ertugrul un daveti uzerine Turkiye ye gelen Rolg Reenneke in rejisorlugunde 1956 yilinda Devlet Tiyatrolari nda sahnelendi 1965 1966 ve 2012 2013 sezonlarinda tekrar gosterimi yapildi Turkcede sonraki yillarda Armagan Sancar Ersin 1998 Bilge Rovesti 2007 Yilmaz Ogut 2011 Feride Eralp ve Jale Karabekir 2012 cevirisiyle de yayimlandi 1985 1986 ve 2017 2018 sezonlarinda Istanbul Sehir Tiyatrolari nda tekrar gosterimi yapilmis Tiyatro Boyali Kus tarafindan da feminist bir dramaturji ile sahnelendi Bir Bebek Evi Norvec in Ibsen Yili ilan ettigi 2006 da dunyanin en cok sahnelenen tiyatro oyunu olmustur UyarlamalariSinema uyarlamalari Bir Bebek Evi 2017 yonetmen Charles Huddleston Et dukkehjem 2013 Danimarka film uyarlamasi yonetmen Tobias Gundorff Boesen Rumah Boneka 2011 Endonezya yonetmen Wawan Sofwan Nora A doll s house 2000 Israil yonetmen Ilan Rone Sara 1992 Iran yonetmen Dariush Mehrjui A Doll s House 1973 Ingiltere yonetmen Patrick Garland A Doll s House 1973 Ingiltere Fransa yonetmen Joseph Losey Casa de munecas 1943 Arjantin yonetmen Ernesto Aranciba Nora 1922 Almanya Berthold Viertel A Doll s House 1922 ABD yonetmen Charles Bryant Casa di Bambola 1919 Italya yonetmen Febo Mari A Doll s House 1918 ABD yonetmen Maurice Tourneur A Doll s House 1917 ABD yonetmen Joseph De Grasse Ee Zertva 1917 Rusya yonetmen Tsjeslav Genrikovitsj Sabinsky A Doll s House 1915 ABD yonetmen Allan Holubar A Doll s House 1911 ABD yonetmen N ATelevizyon uyarlamalari A Doll s House 2013 ABD yonetmen Josh Hitchins Kyle Cassidy A Doll s House 2012 Ingiltere yonetmen Simon Stephens A Doll s House 1992 Ingiltere yonetmen David Thacker Nora Helmer 1974 Almanya yonetmen Rainer Werner Fassbinder Nora oder ein Puppenheim 1973 Almanya yonetmen Hans Neuenfel Et dukkehjem 1973 Norvec yonetmen Arild Brinchmann A Doll s House 1970 Ingiltere yonetmen Joan Kemp Welch Ett dockhem 1970 Isvec yonetmen Per Sjostrand A Doll s House 1950 ABD yonetmen Edmund Rice Nora 1944 Almanya yonetmen Herald BraunGaleriNora rolunde Betty Hennings eserin Kopenhag Tiyatrosu nda ilk sahnelenisinden Kristine Linde rolunde Agnes N Dehn eserin Kopenhag Tiyatrosu nda ilk sahnelenisindenDis baglantilarWikimedia Commons ta Bir Bebek Evi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Orijinal Norvecce Metin 12 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Metin ve diger kaynaklar 14 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Norvec Ulusal Kutuphanesi sitesinde Film uyarlamalari 28 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Internet Movie Database de A Doll s House A Study Guide 30 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1946 Radyo uyarlamasi Internet Archive de Ingilizce sesli kitap 16 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde LibriVox ta Istanbul Sehir Tiyatrolari nda Bir Bebek Evi 5 Subat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Saygin Aslihan 2019 Evin birey uzerindeki etkisi ve Henrik Ibsen in oyunlarinda mekansal olarak cozumlenmes Suleyman Demirel Universitesi Guzel Sanatlar Enstitusu yuksek lisans tezi Erisim tarihi 5 Subat 2022 Mimesis Sahne Sanatlari Portali 28 Ocak 2022 31 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2022 a b c d e Akpinar Bahar 1 Ocak 2013 Ibsen in Sira Disi Kadinlari Ibsen in Sira Disi Kadinlari 5 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2022 a b c Altar Cevad Memduh cevadmemduhaltar com 19 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2022 Ibsen Henrik 17 Kasim 2013 Delphi Complete Works of Henrik Ibsen Illustrated Ingilizce Delphi Classics ISBN 978 1 909496 44 6 5 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2022 a b Avci Solmaz Safiye 2020 Nora Bir Bebek Evi ne Feminist Bir Yorum Litera Dil Edebiyat ve Kultur Arastirmalari Dergisi 30 2 719 752 doi 10 26650 LITERA2020 0094 5 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Subat 2022 PravdaReport Ingilizce 22 Mayis 2006 28 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2022 8 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi 12 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi 7 Mart 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi 18 Haziran 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi 11 Mart 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi 15 Ocak 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi 29 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi 10 Ocak 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi 4 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi 3 Ocak 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi 21 Kasim 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Ibsen Society of America web sitesi 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022