Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abazalar (Abazaca: Абаза, Rusça: Абази́ны ya da Аба́за), çoğunluğu Karaçay-Çerkesya, Adigey ve Abhazya'da yaşayan Kuzey Kafkas halkı. Abhazya'da yaşayan Abhazlar, Abazalara dil açısından en yakın halktır. Günümüzde Abazaların büyük bölümü Türkiye ile Mısır ve bazı Arap ülkelerinde de yaşamaktadır.
| Abazalar | |
|---|---|
 | |
| Ayrıntılar |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 Rusya | 34,800 |
 Türkiye | 15,000-50,000 |
 Mısır | 50,000 |
 Ermenistan | 400 |
| Diller | |
| Din | |
Adlandırma
Rusya ve Rusçadaki kullanımı birbirine yakın iki formda görülen ISO 639 kodu abk (Abhazca аҧсуа бызшǝа) ve abq (Abazaca абаза бызшва) olan ve ikisi birlikte Kuzeybatı Kafkas dilleri ailesinin grubunu oluşturan dilleri konuşan halklar için Türkiye'de ayırt etmeksizin yalnızca Abaza adı kullanılır. Yani Abhaz (Абхаз) ve Abazin (Абазин) Abazaların iki grubuna Rusçada verilen adlardır. Abhazya’daki Abazalar “Abhaz”, Rusya’ya bağlı Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti’nde yaşayan Abazalar “Abazin” olarak adlandırılır. Rusça aracılığıyla geçtiği Batı dillerinde de genellikle böyle kullanılır. Türkçede ise yüzyıllardır var olan “Abaza” adı böyle bir ayrım içermez. O yüzden Abaza etnik kimliğinin alt kimlikleri olarak Apsuva (Rusların Abhaz dedikleri) ve Asuva (Rusların Abazin dedikleri) kullanımı da görülür. Rusçada Abhaz denen Abazalar (Apsuvalar) Türkiye'nin iç-batı bölgelerinde (İzmit, Adapazarı, Düzce, Bolu, Bursa-İnegöl, Kütahya, Bilecik ve Eskişehir) yoğunlaşmışken, Rusçada Abazin denen Abazalar (Asuvalar) ise iç-doğu bölgelerinde (Bilecik, Eskişehir, Samsun, Amasya, Tokat, Yozgat, Sivas, Kayseri, Adana) yerleşmişlerdir.
Tarih
Abhaz ulusunun ortaya çıkması, MS 8. yüzyılda tarih sahnesine çıkan Apsiller, Abazglar, Sanigler ve Misimianlar adlı boyların konsolidasyonu ile gerçekleşmiştir. Kuzey-Batı Abhazya'da Bzip nehrinden Tuapse'ye kadar uzanan bölgede yaşayan Abazgların, Abaza ulusunun doğması sürecinde odak noktası oldukları kabul edilir. Abazinler, 13.-14. yüzyıllarda Kuzey Kafkasya'ya göç etmiştir. Kuzeye yönelen Aşuwa (Tapanta) Abazaların göçünü 18.-19. Aşkarawa Abazaların göçü takip eder. Abazalar, Çerkezler ile birlikte kuzey batıdaki Küçük ve Büyük Zelençuk ırmakları vadilerini kapsayan Habez, Adıge-Hable ve Abaza rayonları ile Çerkessk'te yaşar. Tapantas’ta, Kbaada’daki (bugünkü Soçi’de Polyana Krasnaya) savaşta Rus birliklerine yenilerek Osmanlı topraklarına göç ettiler. Abazaların tarihsel toprakları Abaza ülkesi, Abazaşta olarak adlandır.
Siyahi Abazalar
Abhazya dağlarında yaşayan siyahi Abazalar da vardır. Buradaki siyahilerin durumu, öteki ülkelere kıyasla çok daha iyidir.
Din
Abazalar Sünni Müslümandır. Müslüman olmalarının da etkisiyle Abazalar, Rus yönetimin 19. yüzyılda Kuzey Kafkasya'yı ele geçirme savaşı sırasında direniş savaşına giriştiler ve Ruslara yenilerek Osmanlı topraklarına göç ettiler.
Dil
Abazalar, Kuzeybatı Kafkas dillerinden biri olan Abazaca konuşurlar. Abazaca, Abhazca’ya yakın bir dildir. Karaçay-Çerkesya,Abazaca diyalekt açısından Asharuwa lehçesi ve Aşuva lehçesi olmak üzere 2 kısma ayrılır. Yazım dili Aşuva lehçesidir.
Alfabe : Аа--Бб--Вв--Гг--ГВ гв--ГЪ гъ
ГЬ гь--ГI гI--ГIВ гIв--Дд--ДЖ дж
ДЖЬ джь--ДЖВ джв--ДЗ дз--Ее--Жж--ЖВ жв
ЖЬ жь--Зз--Ии--Йй--Кк--КВ кв--КЪ къ
КЪВ къв--КЪЬ къь--КЬ кь--КI кI--КIЬ кIь
КIВ кIв--Лл--Мм--Нн--Оо--Пп--ПI пI
Рр--Сс--Тт--ТШ тш--ТI тI--Фф--Уу
Хх--ХВ хв--ХЪ хъ--ХЪВ хъв--ХЬ хь--ХI хI
ХIВ хIв--Цц--ЦI цI--Чч--ЧВ чв--ЧI чI
ЧIВ чIв--Шш--ШВ шв--ШI шI--Щщ--Ыы
Edebiyat
Abazalar Adığe boyları arasına yerleşmesi sonucu bu boylarla yakınlıkları artmıştır. Abaza dili ile Adığece birbirinden sözcükler, deyimler alarak, birbirlerini zenginleştirerek zamanımıza ulaşmıştır. Abazaca, Abhazca ile aynı kökten olmasına karşın, gelişen Abaza Edebiyatı, dokusunu ve tadını Adığe edebiyatına yakın bir biçimde oluşturmuştur.Abaza dilinin eğitim ve edebiyat dili haline gelmesinde, ilk Abaza yazılı edebiyat yapıtlarının yayınlanmasında, Abaza Kültür ve Edebiyat dünyasının mimarı, büyük eğitimci Tobil Talustan, sözlü edebiyatın bu katı gerçekçiliğini yapıtlarına aynen yansıtmıştır.İlk yapıtlarından olan "Zuli" 1927 yılında yayınlanmıştır. Kitabın bölümleri, "Zuli, Zarila, İşçi ve Çiftçi, Marje, Okul, Warad"dır. Talustan, Karaçay-Çerkes sınırları içerisinde yaşayan tüm Çerkeslere seslenebilmek amacıyla yazdıklarını önce Adığece yazmış, sonra Abazaca çevirmiştir.Abaza Edebiyatındaki yalın ve gerçekçi üslup, Talustan sonrası ürünlerde de süregelmiştir. Tobil İsmail aynı biçim ve geleneği "Azamat, Dağların Karanlığı, Dağlardaki şafak, Dağlardaki Aydınlık" adlı romanlarında sürdürmüştür.Jır Hamid bu biçim ve özelliğe bağlı kalmakla beraber, Adığe öykülerinde olduğu gibi, Abazin hikâye ve romanlarında da süslü anlatımın öncülerinden olmuştur. Bunda, belki de Jır Hamid'in Khaberdey dilini yazı dili olarak çok iyi bir biçimde kullanmasının da etkileri vardır. Hamid, Talustan' dan sonra Abaza Edebiyatının ikinci temel taşıdır. Talustan'ın işlevini, kaldığı yerden o sürdürmüştür. Başlıca yapıtları "Özgürlüğü Olmayan Kadınlar, Oğlunun Kahramanlığını Anaya Göstermediler, Küt Burunlu Prens, Mutlu Karşılaşma, Doğru Yoldan, Yeni Deniz, Toprağımın Halkı, Ateşten Diken" ve öldüğü 1972 yılında yayınlanan "Güneşin Uyandırdıkları"dır. Abaza Edebiyatının ikinci kuşak yazarları arasında Jır Hamid, Tseykhua Basarbiy, Tobil İsmail gibi Talustan'ın ilk öğrencilerinden sonra, aynı edebiyat geleneğini sürdüren ve büyük romanlar veren Cıguatan Kali, Ozan ve Yazar Thaytsıukh Bemırza, Agırba Cemalettin, Brat Kuşuk, Tanbiy Ali, Lağuç Cemalettin, Ç'ık'ıt'u Mikael, Tlabıça Mira, Dağujey Muhammet, Şhay Katya, Agaçe Muhammet, Meremkhul Alimırza, Pışmaxue Abubekir, Şarmat Maharbiy gibi sanatçılar Abaza dilini işleyerek sayısız şiir, tiyatro, roman, öykü ve benzeri edebiyat ürünlerini vermişlerdir. T'ıgu Vladimir, Adzınba Nazir, Tobil Melbahue Nuriye, Khılış Rauf, Yekba Nazir, Meremkhuıl Vladimir gibi gramer, sözlük çalışmaları, destan derlemeleri, pedagojik yapıtlar yayınlayan yeni kuşak yazarlar da Abaza Edebiyatının daha da gelişmesi ve kökleşmesi için sağlıklı adımlarla kendilerinden önce gelen sanat adamlarının yolunda ilerlemektedirler.
Nüfus
Rusya'da 2002 sayımına göre 37 942 Abaza yaşıyordu. Abazaların en büyük nüfusa sahip oldukları ülke Türkiye'dir.Sakarya, Düzce, Eskişehir, Samsun, Sinop, Yozgat, Çorum, Tokat, Adana, Sivas, Zonguldak ve Kayseri(çoğunluğu Uzunyayla’da) illerine dağılmış olan Abhaz(Abaza) kökenlilerin 100.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir.
- Karaçay-Çerkesk: 32.346
- Stavropol Kray: 3.300
- Kabardey-Balkar: 514
- Türkiye: 110.450 (tahmini)
- Abhazya: 2.138
- Suriye: 2.000 (tahmini)
- Ürdün: 1.500 (tahmini)
Abaza Rayonu (Bölgesi)
Kasım 1991’de yapılan Abazin kongrelerinde Abazin Cumhuriyeti ilan edildi ve Psij köyü (aul) başkent kabul edildi. Ancak bu cumhuriyet Rusya Federasyonu’nca onaylanmadı. Abazinya, Kasım 1990’da cumhuriyet statüsü alan Karaçay-Çerkesya’nın bir parçası olarak kaldı. Abaza Rayonu’nun oluşturulması konusu ilk kez Abaza halkının, “Rusya'nın sayıları az olan halkları”na dahil edilmesinin ardından gündeme geldi. Sayıları az olan halklara dahil edilmesinin ardından Abazalar, Rusya kanunları uyarınca varlıklarını ve kültürlerini devam ettirebilmek için bir takım haklar kazandılar. Bu haklardan biri tarihi topraklarında yaşama hakkı.Karaçay-Çerkes’te 25 Aralık 2005’te yapılan referandumun ışığı altında Rusya Federasyonu hükûmetinin 1 Haziran 2006’da aldığı karar çerçevesinde Karaçay-Çerkes Parlamentosu Anayasa’nın cumhuriyetteki idari bölgelerle ilgili 62. maddesinin 1. fıkrasında değişiklik yaparak, sekiz olan idari bölgelere Abaza Rayonu’nu da ekledi. Abazaların yaşadığı yerler, 30 Haziran 2006’da idari bölge olarak resmen tanındı. Tamamen oluşturulması için 1 Ocak 2009’a kadar geçiş süreci tanınan Abaza bölgesinin merkez yönetimi Yinjik-Çukun kasabası. Referandumla yeni oluşturulan Abaza bölgesinin Abazaların toplu olarak yaşadığı ve Prikuban, Habez ve Ust-Cegutin bölgelerine bağlı Kara-Pago, Psıj, İnjiç-Çukun, Elburgan (Bibard) ve Kubina kasabalarından oluşması öngörülüyor.Abaza Rayonu, Abazaların toplu olarak yaşadığı ve ülke coğrafyasının yüzde 2’sine tekabül eden 300 kilometrekarelik bir alanda kuruldu. Toplam nüfusun yüzde 7,4'ünü oluşturan 32 bin civarındaki Abaza’nın sadece 15 bini yeni oluşturulan bölge sınırları içinde yaşıyor. Abaza Rayonu 1 Ocak 2009’da işlevsellik kazandı. Abaza Rayonu'nun merkezi İnjiç-Çukun köyündedir.
Abaza Rayonunu Oluşturan Abaza Kasaba ve Köyleri :
- Kara-Pago (Abazaca Kara-Pagua/Къара-Пагва)
- Psıj (Abazaca Darıkokıt/Дарыкъвакыт)
- İnjiç-Çukun (Abazaca Yıncig-Lokt/Йынджьыгь-Локт)
- Elburgan (Abazaca Biberdkıt/Биберкыт)
- Kubina (Abazaca Kubina-Lokt/Къвбина-Локт)
Abaza Rayonu Dışındaki Abaza Kasaba ve Köyleri :
- Abaza-Habl (Abazaca Abaza-Hable/Абаза-ХІабльа)
- Apsua (Abazaca Çegerıya/Чагьарыйа)
- Koydan (Abazaca Kuaydan/Къвайдан)
- Krasnıy Vostok (Abazaca Guımlokt/Гвымлокт)
- Novakuvinsk (Abazaca Huıj-Çkuın/Хъвыжв-ЧкІвын)
- Starokuvinsk (Abazaca Khuıj-Du/Хъвыжв-Ду)
- Tapanta (Abazaca Tapanta/ТІапІанта)
Abazalar Tarafından Kurulup Zamanla Adigeleşen Kasaba ve Köyler :
- Abazakt (Abazaca Gebakuay/Гьабакъвай)
- Psauıke-Dahe (Abazaca Kılçkıt/Къылчкыт)
Kaynakça
- ^ Papşu, Murat. Bir Adlandırma Sorunu: Abhaz mı Abaza mı? 18 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Nart, İki Aylık Düşün ve Kültür Dergisi, Kafkas Dernekleri Federasyonu Yayın Organı, Sayı 51, Eylül-Ekim 2006
- ^ . 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2012.
- ^ "Özkan, Nevzat., Türk dilinin yurtları, Akçağ, 2002". 21 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Temmuz 2009.
- ^ . 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ Ergül, Emre. . Atlas. 15 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021.
- ^ Şenkua Boyka, Abazinlerin Kökeni, Çev. İsmail Özbay, Yamçı Dergisi, Mayıs 1977-Şubat 1978, s. 86; http://circassiancenter.com/tr/abazinlerin-kokeni/ 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abazalar Abazaca Abaza Rusca Abazi ny ya da Aba za cogunlugu Karacay Cerkesya Adigey ve Abhazya da yasayan Kuzey Kafkas halki Abhazya da yasayan Abhazlar Abazalara dil acisindan en yakin halktir Gunumuzde Abazalarin buyuk bolumu Turkiye ile Misir ve bazi Arap ulkelerinde de yasamaktadir AbazalarAyrintilarAbazalarOnemli nufusa sahip bolgelerRusya34 800Turkiye15 000 50 000Misir50 000Ermenistan400DillerAbazacaDinSunni IslamAdlandirmaRusya ve Ruscadaki kullanimi birbirine yakin iki formda gorulen ISO 639 kodu abk Abhazca aҧsua byzshǝa ve abq Abazaca abaza byzshva olan ve ikisi birlikte Kuzeybati Kafkas dilleri ailesinin grubunu olusturan dilleri konusan halklar icin Turkiye de ayirt etmeksizin yalnizca Abaza adi kullanilir Yani Abhaz Abhaz ve Abazin Abazin Abazalarin iki grubuna Ruscada verilen adlardir Abhazya daki Abazalar Abhaz Rusya ya bagli Karacay Cerkes Cumhuriyeti nde yasayan Abazalar Abazin olarak adlandirilir Rusca araciligiyla gectigi Bati dillerinde de genellikle boyle kullanilir Turkcede ise yuzyillardir var olan Abaza adi boyle bir ayrim icermez O yuzden Abaza etnik kimliginin alt kimlikleri olarak Apsuva Ruslarin Abhaz dedikleri ve Asuva Ruslarin Abazin dedikleri kullanimi da gorulur Ruscada Abhaz denen Abazalar Apsuvalar Turkiye nin ic bati bolgelerinde Izmit Adapazari Duzce Bolu Bursa Inegol Kutahya Bilecik ve Eskisehir yogunlasmisken Ruscada Abazin denen Abazalar Asuvalar ise ic dogu bolgelerinde Bilecik Eskisehir Samsun Amasya Tokat Yozgat Sivas Kayseri Adana yerlesmislerdir TarihAbhaz ulusunun ortaya cikmasi MS 8 yuzyilda tarih sahnesine cikan Apsiller Abazglar Sanigler ve Misimianlar adli boylarin konsolidasyonu ile gerceklesmistir Kuzey Bati Abhazya da Bzip nehrinden Tuapse ye kadar uzanan bolgede yasayan Abazglarin Abaza ulusunun dogmasi surecinde odak noktasi olduklari kabul edilir Abazinler 13 14 yuzyillarda Kuzey Kafkasya ya goc etmistir Kuzeye yonelen Asuwa Tapanta Abazalarin gocunu 18 19 Askarawa Abazalarin gocu takip eder Abazalar Cerkezler ile birlikte kuzey batidaki Kucuk ve Buyuk Zelencuk irmaklari vadilerini kapsayan Habez Adige Hable ve Abaza rayonlari ile Cerkessk te yasar Tapantas ta Kbaada daki bugunku Soci de Polyana Krasnaya savasta Rus birliklerine yenilerek Osmanli topraklarina goc ettiler Abazalarin tarihsel topraklari Abaza ulkesi Abazasta olarak adlandir Siyahi AbazalarAbhazya daglarinda yasayan siyahi Abazalar da vardir Buradaki siyahilerin durumu oteki ulkelere kiyasla cok daha iyidir DinAbazalar Sunni Muslumandir Musluman olmalarinin da etkisiyle Abazalar Rus yonetimin 19 yuzyilda Kuzey Kafkasya yi ele gecirme savasi sirasinda direnis savasina giristiler ve Ruslara yenilerek Osmanli topraklarina goc ettiler DilAbazalar Kuzeybati Kafkas dillerinden biri olan Abazaca konusurlar Abazaca Abhazca ya yakin bir dildir Karacay Cerkesya Abazaca diyalekt acisindan Asharuwa lehcesi ve Asuva lehcesi olmak uzere 2 kisma ayrilir Yazim dili Asuva lehcesidir Alfabe Aa Bb Vv Gg GV gv G g G g GI gI GIV gIv Dd DZh dzh DZh dzh DZhV dzhv DZ dz Ee Zhzh ZhV zhv Zh zh Zz Ii Jj Kk KV kv K k KV kv K k K k KI kI KI kI KIV kIv Ll Mm Nn Oo Pp PI pI Rr Ss Tt TSh tsh TI tI Ff Uu Hh HV hv H h HV hv H h HI hI HIV hIv Cc CI cI Chch ChV chv ChI chI ChIV chIv Shsh ShV shv ShI shI Shsh YyEdebiyatAbazalar Adige boylari arasina yerlesmesi sonucu bu boylarla yakinliklari artmistir Abaza dili ile Adigece birbirinden sozcukler deyimler alarak birbirlerini zenginlestirerek zamanimiza ulasmistir Abazaca Abhazca ile ayni kokten olmasina karsin gelisen Abaza Edebiyati dokusunu ve tadini Adige edebiyatina yakin bir bicimde olusturmustur Abaza dilinin egitim ve edebiyat dili haline gelmesinde ilk Abaza yazili edebiyat yapitlarinin yayinlanmasinda Abaza Kultur ve Edebiyat dunyasinin mimari buyuk egitimci Tobil Talustan sozlu edebiyatin bu kati gercekciligini yapitlarina aynen yansitmistir Ilk yapitlarindan olan Zuli 1927 yilinda yayinlanmistir Kitabin bolumleri Zuli Zarila Isci ve Ciftci Marje Okul Warad dir Talustan Karacay Cerkes sinirlari icerisinde yasayan tum Cerkeslere seslenebilmek amaciyla yazdiklarini once Adigece yazmis sonra Abazaca cevirmistir Abaza Edebiyatindaki yalin ve gercekci uslup Talustan sonrasi urunlerde de suregelmistir Tobil Ismail ayni bicim ve gelenegi Azamat Daglarin Karanligi Daglardaki safak Daglardaki Aydinlik adli romanlarinda surdurmustur Jir Hamid bu bicim ve ozellige bagli kalmakla beraber Adige oykulerinde oldugu gibi Abazin hikaye ve romanlarinda da suslu anlatimin onculerinden olmustur Bunda belki de Jir Hamid in Khaberdey dilini yazi dili olarak cok iyi bir bicimde kullanmasinin da etkileri vardir Hamid Talustan dan sonra Abaza Edebiyatinin ikinci temel tasidir Talustan in islevini kaldigi yerden o surdurmustur Baslica yapitlari Ozgurlugu Olmayan Kadinlar Oglunun Kahramanligini Anaya Gostermediler Kut Burunlu Prens Mutlu Karsilasma Dogru Yoldan Yeni Deniz Topragimin Halki Atesten Diken ve oldugu 1972 yilinda yayinlanan Gunesin Uyandirdiklari dir Abaza Edebiyatinin ikinci kusak yazarlari arasinda Jir Hamid Tseykhua Basarbiy Tobil Ismail gibi Talustan in ilk ogrencilerinden sonra ayni edebiyat gelenegini surduren ve buyuk romanlar veren Ciguatan Kali Ozan ve Yazar Thaytsiukh Bemirza Agirba Cemalettin Brat Kusuk Tanbiy Ali Laguc Cemalettin C ik it u Mikael Tlabica Mira Dagujey Muhammet Shay Katya Agace Muhammet Meremkhul Alimirza Pismaxue Abubekir Sarmat Maharbiy gibi sanatcilar Abaza dilini isleyerek sayisiz siir tiyatro roman oyku ve benzeri edebiyat urunlerini vermislerdir T igu Vladimir Adzinba Nazir Tobil Melbahue Nuriye Khilis Rauf Yekba Nazir Meremkhuil Vladimir gibi gramer sozluk calismalari destan derlemeleri pedagojik yapitlar yayinlayan yeni kusak yazarlar da Abaza Edebiyatinin daha da gelismesi ve koklesmesi icin saglikli adimlarla kendilerinden once gelen sanat adamlarinin yolunda ilerlemektedirler NufusRusya da 2002 sayimina gore 37 942 Abaza yasiyordu Abazalarin en buyuk nufusa sahip olduklari ulke Turkiye dir Sakarya Duzce Eskisehir Samsun Sinop Yozgat Corum Tokat Adana Sivas Zonguldak ve Kayseri cogunlugu Uzunyayla da illerine dagilmis olan Abhaz Abaza kokenlilerin 100 000 civarinda oldugu tahmin edilmektedir Karacay Cerkesk 32 346 Stavropol Kray 3 300 Kabardey Balkar 514 Turkiye 110 450 tahmini Abhazya 2 138 Suriye 2 000 tahmini Urdun 1 500 tahmini Abaza Rayonu Bolgesi Kasim 1991 de yapilan Abazin kongrelerinde Abazin Cumhuriyeti ilan edildi ve Psij koyu aul baskent kabul edildi Ancak bu cumhuriyet Rusya Federasyonu nca onaylanmadi Abazinya Kasim 1990 da cumhuriyet statusu alan Karacay Cerkesya nin bir parcasi olarak kaldi Abaza Rayonu nun olusturulmasi konusu ilk kez Abaza halkinin Rusya nin sayilari az olan halklari na dahil edilmesinin ardindan gundeme geldi Sayilari az olan halklara dahil edilmesinin ardindan Abazalar Rusya kanunlari uyarinca varliklarini ve kulturlerini devam ettirebilmek icin bir takim haklar kazandilar Bu haklardan biri tarihi topraklarinda yasama hakki Karacay Cerkes te 25 Aralik 2005 te yapilan referandumun isigi altinda Rusya Federasyonu hukumetinin 1 Haziran 2006 da aldigi karar cercevesinde Karacay Cerkes Parlamentosu Anayasa nin cumhuriyetteki idari bolgelerle ilgili 62 maddesinin 1 fikrasinda degisiklik yaparak sekiz olan idari bolgelere Abaza Rayonu nu da ekledi Abazalarin yasadigi yerler 30 Haziran 2006 da idari bolge olarak resmen tanindi Tamamen olusturulmasi icin 1 Ocak 2009 a kadar gecis sureci taninan Abaza bolgesinin merkez yonetimi Yinjik Cukun kasabasi Referandumla yeni olusturulan Abaza bolgesinin Abazalarin toplu olarak yasadigi ve Prikuban Habez ve Ust Cegutin bolgelerine bagli Kara Pago Psij Injic Cukun Elburgan Bibard ve Kubina kasabalarindan olusmasi ongoruluyor Abaza Rayonu Abazalarin toplu olarak yasadigi ve ulke cografyasinin yuzde 2 sine tekabul eden 300 kilometrekarelik bir alanda kuruldu Toplam nufusun yuzde 7 4 unu olusturan 32 bin civarindaki Abaza nin sadece 15 bini yeni olusturulan bolge sinirlari icinde yasiyor Abaza Rayonu 1 Ocak 2009 da islevsellik kazandi Abaza Rayonu nun merkezi Injic Cukun koyundedir Abaza Rayonunu Olusturan Abaza Kasaba ve Koyleri Kara Pago Abazaca Kara Pagua Kara Pagva Psij Abazaca Darikokit Darykvakyt Injic Cukun Abazaca Yincig Lokt Jyndzhyg Lokt Elburgan Abazaca Biberdkit Biberkyt Kubina Abazaca Kubina Lokt Kvbina Lokt Abaza Rayonu Disindaki Abaza Kasaba ve Koyleri Abaza Habl Abazaca Abaza Hable Abaza HIabla Apsua Abazaca Cegeriya Chagaryja Koydan Abazaca Kuaydan Kvajdan Krasniy Vostok Abazaca Guimlokt Gvymlokt Novakuvinsk Abazaca Huij Ckuin Hvyzhv ChkIvyn Starokuvinsk Abazaca Khuij Du Hvyzhv Du Tapanta Abazaca Tapanta TIapIanta Abazalar Tarafindan Kurulup Zamanla Adigelesen Kasaba ve Koyler Abazakt Abazaca Gebakuay Gabakvaj Psauike Dahe Abazaca Kilckit Kylchkyt Kaynakca Papsu Murat Bir Adlandirma Sorunu Abhaz mi Abaza mi 18 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nart Iki Aylik Dusun ve Kultur Dergisi Kafkas Dernekleri Federasyonu Yayin Organi Sayi 51 Eylul Ekim 2006 2 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Kasim 2012 Ozkan Nevzat Turk dilinin yurtlari Akcag 2002 21 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Temmuz 2009 20 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ekim 2020 Ergul Emre Atlas 15 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ekim 2020 Arsivlenmis kopya 22 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Temmuz 2021 Senkua Boyka Abazinlerin Kokeni Cev Ismail Ozbay Yamci Dergisi Mayis 1977 Subat 1978 s 86 http circassiancenter com tr abazinlerin kokeni 1 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde