Abdurrahman Nûreddin Paşa (Osmanlıca: عبدالرحمن نور الدين پاشا; (28 Mart 1836, Kütahya - 7 Ağustos 1912,İstanbul), II. Abdülhamid saltanatında 2 Mayıs 1882 - 12 Temmuz 1882 tarihleri arasında iki ay on bir gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
Abdurrahman Nûreddin Paşa | |
---|---|
Osmanlı Sadrazamı | |
Görev süresi 2 Mayıs 1882 - 12 Temmuz 1882 | |
Hükümdar | II. Abdülhamid |
Yerine geldiği | Mehmed Said Paşa |
Yerine gelen | Mehmed Said Paşa |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 1836 Kütahya, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 1912 (75-76 yaşlarında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Abdurrahman Paşa'nın oğlu Arif Hikmet Paşa, Sultan Abdülhamid'in kızı Naile Sultan ile evlenmiştir.
Sadrazamlıktan sonra dokuz yıl boyunca yaptığı Kastamonu valiliği sırasında bu şehirde önemli eserler bırakmış; 1895'ten sonra 12 yıl Adliye Nazırı olarak görev yapmış ve dürüstlüğü ile tanınmış bir kişidir.
Tanınmış Türk müzikoloğu Hüseyin Sadeddin Arel’in kayınpederi; Türk Sanat Müziği üstadı Münir Nurettin Selçuk'un dayısıdır .
Yaşamı
28 Mart 1836'da dünyaya geldi. Ailesi, köken olarak Germiyanoğulları Beyliği'ni kuran Germiyanoğulları ailesine mensuptu. Babası idi. , oğlunun iyi bir eğitim almasını sağlamış; daha sonra da idari işlerin inceliklerini öğretmiş, Kastamonu’ya vali olarak atanmış ve orada hayatını kaybetmiştir.
Abdurrahman Nureddin Paşa, bazı küçük memurluklardan sonra Şumnu, Varna ve Niş (altı seneden fazla) mutasarrıflıkları yaptı. Vezirlik rütbesiyle Prizren valiliğine tayin edildi (Ağustos 1872). Tuna (Nisan 1873), Ankara, Bağdat (1875), Diyarbakır (1877) tekrar Bağdat (iki sene) Valiliklerinde bulundu.
Abdurrahman Nûreddin Paşa 2 Mayıs 1882'de Sadrazam Küçük Mehmet Sait Paşa'nın yerine kısa bir süre Başvekil oldu. Mısır Meselesi'ne ilişkin görüşleri II. Abdülhamid tarafından paylaşılmadığı için sadaretten azledildi.
1882-1891 yılları arasında dokuz yıl boyunca Kastamonu valiliği yaptı; görev süresi boyunca günümüze kadar gelen eserler bıraktı. Bunlar arasında bir liman şehri ve ticaret merkezi olarak İnebolu ve Kastamonu Lisesi başta gelir.
(2022)
Daha sonra İstanbul'a gelen Abdurrahman Paşa önce Aydın (Kasım 1891-Mayıs 1893) ve daha sonra Edirne valiliklerine tayin edildi. II. Abdülhamid, Abdurrahman Paşa'nın saffet, iffet ve iyi ahlâkından iyice emin olduktan sonra onu 1895'ten II. Meşrutiyet'in ilanına kadar 12 yıl Adliye Nazırlığı'ndan ayırmadı. Adliye Nazırlığı'ndaki selefi Hasan Rıza Paşa idi. Hatta Sadrazam Halil Rıfat Paşa'nın hastalığı zamanında sadaret kaymakamı olan Abdurrahman Paşa'ya, Halil Rıfat Paşa'nın ölümü üzerine sadâret teklif edilmiş ve bu husus için iki defa Başkâtip Tahsin Paşa Kuruçeşme'deki yalısına gönderilmişti (1901). Birinci teklifi reddeden Abdurrahman Paşa, ikinci defaki sadaret teklifinde ısrar edilmesi üzerine Bâb-ı Âli'nin işlemlerine sarayın müdahale etmemesini cesaretle şart koyarak bu suretle sadâreti kabul edeceğini arz etmiş ise de bu sırada Sultan II. Abdülhamid güvenilir adamlarından İsmet Bey'i meşhur şapur Sait Paşa'ya göndererek bir teklifte sadâreti kabul ettirmiş olduğundan Abdurrahman Paşa büyük bir yük altına girmekten kurtulmuştur. Abdurrahman Nûreddin Paşa, 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanından sonra emekli oldu. 7 Ağustos 1912 yılında hayatını kaybeden Abdurrahman Paşa, Fatih Sultan Mehmet türbesi avlusu içinde bir mezara defnedilmiştir.
Abdurrahman Nûreddin Paşa'nın oğlu Arif Hikmet Paşa, çeşitli bakanlıklarda bulunmuştu. Diğer oğulları Feyzi Dâim ve Asım Beyler'dir.
Değerlendirme
Kariyeri boyunca dürüstlüğüyle tanındı. Baş vekil iken yediği darbeden tecrübe eden paşa, adliye nazırlığı süresince sarayı şüpheye düşürmeyerek uzun müddet adliyede kalmıştır. Afif, nezih ve hayırsever idi. Zamanı gelince sözünü sakınmazdı. Kendisine Halil Rıfat Paşa'nın ölümü üzerine sadâret teklifinde bulunmak için yalısına giden Tahsin ve Ragıp Paşalar'ın; padişahın kendisine itimadının tam olduğunu söylemeleri üzerine: "Siz ki zati şahânenin en yakininde bulunuyorsunuz. Siz kendi hakkınızda emniyet olduğunu zan eder misiniz? Zati Şahâne kimseden emin değildir, bunu eyi bilin" demiştir.
Kaynakça
- ^ “HU Küllü men aleyhâ fân /Germiyan Hanedanından/ve Hacı Emirzade/Kütahya’lı Hacı Ali/Paşa’nın mahdumu/Seyyid Hacı/Abdurrahman Nureddin/Paşa’nın ruhuna/El Fatiha Tarih-i veladeti 10 Zilhicce sene 1251/Tarih-i irtihali 23 Şa’ban sene 1330 Ketebehu Aziz (Fatih Camii haziresindeki kabir taşının ön yüzünde yazar)
- ^ kabir taşında 10 Zilhicce 1251 yazar.
- ^ Kastamonu Valisi Abdurrahman Nureddin Paşa', Abdurrahmanpaşa Lisesi web sitesi, Erişim tarihi:16.04.2011[]
- ^ Eski dahiliye nâzırı Mehmed Memduh Paşa merhum Esvatı sudûr ismindeki eserinde Abdurrahman Paşa'nın baş vekilliği zamanında Mısır'daki Ârâbi Paşa meselesi dolayısıyla baş vekilin bu isyanı asker kuvvetiyle bastırılmasını arz eylediğini ve bunun asker toplamaktan maksadı padişahı tahttan indirmektir, şeklindeki tefsir edilip padişahının infisal eylediğini yazar.
- ^ Tahsin Paşa'nın hâtıratı: Muallim Ahmet Halit Kütüphanesi 1931'de basılı
- ^ Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 210, 211
- ^ Tahsin Paşa'nın hatıratı: Muallim Ahmet Halit Kütüphanesi 1931'de basılı
UÇAN, L. (2021). Bir Sultan Ailesinin İnşâsı: Padişah II. Abdülhamid’in Kızlarından Nâile Sultan ve Damat Arif Hikmet Paşa’nın İzdivacı. Tarih Dergisi(75), 191-221.
Dış bağlantılar
- .
- Buz, Ayhan (2009) " Osmanlı Sadrazamları", İstanbul: Neden Kitap,
- Öngören, Reşat, "Abdurrahman Nureddin Paşa" (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.31
- İnal, İbnülemin Mahmut Kemal "Abdurrahman Nureddin Paşa", (1982) Son Sadrazamlar, İstanbul: Dergah Yayınları (3. Baskı) C.III s.1320-1347 (Google books [1]12 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .,
- Tektaş, Nazım (2002), Sadrâzamlar Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı, İstanbul:Çatı Yayınevi (Google books: [2]7 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kuneralp, Sinan (1999) Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, İstanbul:ISIS Press,, .
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Mehmed Said Paşa | Osmanlı Sadrazamı 2 Mayıs 1882 - 12 Temmuz 1882 | Sonra gelen: Mehmed Said Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abdurrahman Nureddin Pasa Osmanlica عبدالرحمن نور الدين پاشا 28 Mart 1836 Kutahya 7 Agustos 1912 Istanbul II Abdulhamid saltanatinda 2 Mayis 1882 12 Temmuz 1882 tarihleri arasinda iki ay on bir gun sadrazamlik yapmis Osmanli devlet adamidir Abdurrahman Nureddin PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 2 Mayis 1882 12 Temmuz 1882Hukumdar II AbdulhamidYerine geldigi Mehmed Said PasaYerine gelen Mehmed Said PasaKisisel bilgilerDogum 1836 Kutahya Osmanli ImparatorluguOlum 1912 75 76 yaslarinda Istanbul Osmanli Imparatorlugu Abdurrahman Pasa nin oglu Arif Hikmet Pasa Sultan Abdulhamid in kizi Naile Sultan ile evlenmistir Sadrazamliktan sonra dokuz yil boyunca yaptigi Kastamonu valiligi sirasinda bu sehirde onemli eserler birakmis 1895 ten sonra 12 yil Adliye Naziri olarak gorev yapmis ve durustlugu ile taninmis bir kisidir Taninmis Turk muzikologu Huseyin Sadeddin Arel in kayinpederi Turk Sanat Muzigi ustadi Munir Nurettin Selcuk un dayisidir Yasami28 Mart 1836 da dunyaya geldi Ailesi koken olarak Germiyanogullari Beyligi ni kuran Germiyanogullari ailesine mensuptu Babasi idi oglunun iyi bir egitim almasini saglamis daha sonra da idari islerin inceliklerini ogretmis Kastamonu ya vali olarak atanmis ve orada hayatini kaybetmistir Abdurrahman Nureddin Pasa bazi kucuk memurluklardan sonra Sumnu Varna ve Nis alti seneden fazla mutasarrifliklari yapti Vezirlik rutbesiyle Prizren valiligine tayin edildi Agustos 1872 Tuna Nisan 1873 Ankara Bagdat 1875 Diyarbakir 1877 tekrar Bagdat iki sene Valiliklerinde bulundu Abdurrahman Nureddin Pasa 2 Mayis 1882 de Sadrazam Kucuk Mehmet Sait Pasa nin yerine kisa bir sure Basvekil oldu Misir Meselesi ne iliskin gorusleri II Abdulhamid tarafindan paylasilmadigi icin sadaretten azledildi 1882 1891 yillari arasinda dokuz yil boyunca Kastamonu valiligi yapti gorev suresi boyunca gunumuze kadar gelen eserler birakti Bunlar arasinda bir liman sehri ve ticaret merkezi olarak Inebolu ve Kastamonu Lisesi basta gelir Abdurrahman Nurettin Pasa kabri Fatih Camii de 2022 Daha sonra Istanbul a gelen Abdurrahman Pasa once Aydin Kasim 1891 Mayis 1893 ve daha sonra Edirne valiliklerine tayin edildi II Abdulhamid Abdurrahman Pasa nin saffet iffet ve iyi ahlakindan iyice emin olduktan sonra onu 1895 ten II Mesrutiyet in ilanina kadar 12 yil Adliye Nazirligi ndan ayirmadi Adliye Nazirligi ndaki selefi Hasan Riza Pasa idi Hatta Sadrazam Halil Rifat Pasa nin hastaligi zamaninda sadaret kaymakami olan Abdurrahman Pasa ya Halil Rifat Pasa nin olumu uzerine sadaret teklif edilmis ve bu husus icin iki defa Baskatip Tahsin Pasa Kurucesme deki yalisina gonderilmisti 1901 Birinci teklifi reddeden Abdurrahman Pasa ikinci defaki sadaret teklifinde israr edilmesi uzerine Bab i Ali nin islemlerine sarayin mudahale etmemesini cesaretle sart koyarak bu suretle sadareti kabul edecegini arz etmis ise de bu sirada Sultan II Abdulhamid guvenilir adamlarindan Ismet Bey i meshur sapur Sait Pasa ya gondererek bir teklifte sadareti kabul ettirmis oldugundan Abdurrahman Pasa buyuk bir yuk altina girmekten kurtulmustur Abdurrahman Nureddin Pasa 1908 de II Mesrutiyet in ilanindan sonra emekli oldu 7 Agustos 1912 yilinda hayatini kaybeden Abdurrahman Pasa Fatih Sultan Mehmet turbesi avlusu icinde bir mezara defnedilmistir Abdurrahman Nureddin Pasa nin oglu Arif Hikmet Pasa cesitli bakanliklarda bulunmustu Diger ogullari Feyzi Daim ve Asim Beyler dir DegerlendirmeKariyeri boyunca durustluguyle tanindi Bas vekil iken yedigi darbeden tecrube eden pasa adliye nazirligi suresince sarayi supheye dusurmeyerek uzun muddet adliyede kalmistir Afif nezih ve hayirsever idi Zamani gelince sozunu sakinmazdi Kendisine Halil Rifat Pasa nin olumu uzerine sadaret teklifinde bulunmak icin yalisina giden Tahsin ve Ragip Pasalar in padisahin kendisine itimadinin tam oldugunu soylemeleri uzerine Siz ki zati sahanenin en yakininde bulunuyorsunuz Siz kendi hakkinizda emniyet oldugunu zan eder misiniz Zati Sahane kimseden emin degildir bunu eyi bilin demistir Kaynakca HU Kullu men aleyha fan Germiyan Hanedanindan ve Haci Emirzade Kutahya li Haci Ali Pasa nin mahdumu Seyyid Haci Abdurrahman Nureddin Pasa nin ruhuna El Fatiha Tarih i veladeti 10 Zilhicce sene 1251 Tarih i irtihali 23 Sa ban sene 1330 Ketebehu Aziz Fatih Camii haziresindeki kabir tasinin on yuzunde yazar kabir tasinda 10 Zilhicce 1251 yazar Kastamonu Valisi Abdurrahman Nureddin Pasa Abdurrahmanpasa Lisesi web sitesi Erisim tarihi 16 04 2011 olu kirik baglanti Eski dahiliye naziri Mehmed Memduh Pasa merhum Esvati sudur ismindeki eserinde Abdurrahman Pasa nin bas vekilligi zamaninda Misir daki Arabi Pasa meselesi dolayisiyla bas vekilin bu isyani asker kuvvetiyle bastirilmasini arz eyledigini ve bunun asker toplamaktan maksadi padisahi tahttan indirmektir seklindeki tefsir edilip padisahinin infisal eyledigini yazar Tahsin Pasa nin hatirati Muallim Ahmet Halit Kutuphanesi 1931 de basili Uzuncarsili I H Kutahya Sehri Istanbul Devlet Matbaasi 1932 s 210 211 Tahsin Pasa nin hatirati Muallim Ahmet Halit Kutuphanesi 1931 de basili UCAN L 2021 Bir Sultan Ailesinin Insasi Padisah II Abdulhamid in Kizlarindan Naile Sultan ve Damat Arif Hikmet Pasa nin Izdivaci Tarih Dergisi 75 191 221 Dis baglantilar Buz Ayhan 2009 Osmanli Sadrazamlari Istanbul Neden Kitap ISBN 978 975 254 278 5 Ongoren Resat Abdurrahman Nureddin Pasa 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 1 s 31 ISBN 975 08 0072 9 Inal Ibnulemin Mahmut Kemal Abdurrahman Nureddin Pasa 1982 Son Sadrazamlar Istanbul Dergah Yayinlari 3 Baski C III s 1320 1347 Google books 1 12 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tektas Nazim 2002 Sadrazamlar Osmanli da Ikinci Adam Saltanati Istanbul Cati Yayinevi Google books 2 7 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kuneralp Sinan 1999 Son Donem Osmanli Erkan ve Ricali 1839 1922 Prosopografik Rehber Istanbul ISIS Press ISBN 9784281181 Siyasi goreviOnce gelen Mehmed Said Pasa Osmanli Sadrazami 2 Mayis 1882 12 Temmuz 1882 Sonra gelen Mehmed Said Pasa