Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Mayıs 2020) () |
Halil Rifat Paşa (1827, Selanik - 1901, İstanbul) II. Abdülhamid saltanatında, 7 Kasım 1895-9 Kasım 1901 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış, bunun öncesinde de Sivas ve İzmir valilikleri hizmetlerinde bulunmuş bir Osmanlı devlet adamıdır.
| Halil Rifat Paşa | |
|---|---|
 | |
| 277. Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 7 Kasım 1895 - 9 Kasım 1901 | |
| Hükümdar | II. Abdülhamid |
| Yerine geldiği | Kâmil Paşa |
| Yerine gelen | Mehmed Said Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1827 Selanik, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1901 (73-74 yaşlarında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Bitirdiği okul | Mülkiye Mektebi |
| Dini | Sünni İslam |
Hayatı
Osmanlı Devleti'nin 1827 yılında Selanik vilayetinin Siroz sancağına bağlı Lika köyünde "Bölükbaşı ailesi" olarak tanınan bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur.
Osmanlı bürokrasi kademesinin en altı olan , en üst makam olan Sadrazamlığa kadar yükselmiş önemli bir devlet adamıdır. Sıbyan mektebinde yeteneği fark edilip bölge eşrafından bir zatın himayesinde İstanbul'da Mülkiye Mektebi'nde eğitimini tamamlamıştır. Kâtip olarak memuriyete başlayarak bürokrasi içinde yetişti. Çeşitli vilayetlerde divan kâtipliği, , mutasarrıflık, valilik ve sonra Dahiliye Nazırlığı ve Sadrazamlık vazifelerinde bulundu.
Memuriyet hayatındaki en parlak icraatlarını Sivas, Aydın (İzmir) ve Manastır valilikleri dönemlerinde gerçekleştirdi. Balkanlarda eşkıyaya karşı orijinal mücadele taktikleri ve Anadolu'da bayındırlık alanında vatandaş-devlet iş birliği ile gerçekleştirdiği çalışmalarla şöhrete ulaştı.
1882'de o devirde eyalet merkezi olan Sivas'a vali olarak gönderilmiştir. Yol, içme suyu, tarım, orman alanlarında bölgeye çok hizmet vermiştir.
- Trabzon-Canik (Samsun) Elazığ-Malatya- sınırına kadar 410 kilometrelik Bağdat yolunu yaptırmış;
- Bu yol üzerinde 314 köprü ve 829 inşa edilmiş;
- Çamlıbel’e kendi parası ile bir çeşme yaptırmış;
- Tokat-Niksar-Ünye’ye kadar olan 76 kilometrelik şoseyi yaptırmış;
- Kelkit Çayı üzerinde 630 metre uzunluğunda 41 gözlü Hamidiye Köprüsü'nü yaptırmıştır.
- Bunlar dışında 55 köprü ile 32 menfez inşasını gerçekleştirmiştir.
- Yozgat-Çorum sınırına kadar 63 kilometre yol açtırmış ve köprüler yaptırmıştır.
- Merzifon-Osmancık ilçesi arası yolu 59 kilometrelik bir şose ile bağlattırmıştır;
- Şebinkarahisar’dan Trabzon ve Giresun illerine kadar, 64 kilometrelik bir yol ile Sivas-Hafik-Zara-Koyulhisar-Mesudiye ve Ordu illerine kadar 212 kilometrelik şose, 92 köprü, 300’den fazla yaptırmıştır.
- Ayrıca Sivas’ın kasabalarının ve birçok köyün yollarını inşa ettirmiştir.
Yol davasındaki şu sözü tarihe geçmiştir: Gidemediğin yer senin değildir. Bütün bu hizmetleri sonunda Sivas’tan görev icabı ayrılarak İzmir’e tayin olmuştur. 1885-86 ve 1889-1891 yılları arasında iki dönem İzmir valiliği yapmıştır.
19. yüzyıldaki yüzlerce vali arasında özellikle yol yapımı konusunda isim bırakan tek şahsiyettir.
Dahiliye Nazırlığı ve Sadrazamlığının ilk yıllarında en fazla meşgul olduğu mesele Ermeni isyanlarıydı. Dahiliye Nazırlığı görevindeyken başlattığı Darülaceze projesinin sadrazamlığının altıncı ayında tamamlanmasıyla resmi açılışını bizzat yapabilmiştir. Bir idare binası, sekiz aceze dairesi, çocuk yuvası, revir ve hastane, cami, kilise, sinagog, iş ocakları, aş ocağı, fırın, hamam, çamaşırhane, gasilhane, berberhane, hemşire ve bakıcılar için personel lojmanları, rehabilitasyon merkezi, hayvan kesimhanesi, demirbaş eşya deposu, kuru gıda ambarı, yaş sebze ve meyve muhafaza deposu, buzhane gibi üniteleri içine alan 20 binadan oluşan Darülaceze din, mezhep, dil, ırk, sınıf ve cinsiyet farkı gözetmeksizin bakıma muhtaç kimsesiz, yaşlı ve sakat insanlarla, sokağa terk edilmiş 0-6 yaş arası çocuklar ücretsiz olarak, her türlü ihtiyaçları karşılanarak barındırılmak amacı ile kurulmuştu.
II. Abdülhamid döneminde bütün işlerin saraydan yürütüldüğü ve Sadrazamların nispeten az rolünün bulunduğu bir zamanda, yumuşak huyluluğu ve Padişaha sadakati sayesinde 9 Kasım 1901'de vefat edene kadar makamını muhafaza edebilmiştir. 6 yıllık bu sadrazamlık görevi esnasında da başarılı hizmetlere imza atmıştır.
1901 yılında vefat etmiş, Eyüpsultan'da kendisini yetiştiren Hüsrev Paşa'nın yanına defnedilmiştir. Türbesi Bostan İskelesi Sokağı ile Boyacı Sokağının birleştiği yerdedir.[]
Sivas Merkezde adını taşıyan bir lise kurulmuştur. Sivas Merkezde adını taşıyan bir mahalle bir ortaokul ve lise vardır. Ayrıca Sivasın önemli caddelerinden birinede adı verilmiştir.
Popüler Kültürdeki Yeri
Sadrazam Halil Rıfat Paşa bir karakter olarak Elveda Rumeli dizisinde de canlandırılmıştır.[]
Kaynakça
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Halil Rifat Paşa ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Birinci, Ali, "Halil Rifat Paşa", (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.520-521
- Birol, Nurettin (2009), "Halil Rıfat Paşa Dönemi ve İcraatı" Ankara: Cedit Neşriyat.
- Halil Rifat Paşa (biyografi.pdf)[] - Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2003.
- Mercan, Mehmet, 'Sivas Valisi Halil Rıfat Paşa'nın Eğitim ve İmar Faaliyetleri[]', Atatürk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Cilt 11, Sayı 23, 2004.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Kâmil Paşa | Osmanlı Sadrazamı 7 Kasım 1895 - 9 Kasım 1901 | Sonra gelen: Mehmed Said Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Mayis 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Halil Rifat Pasa 1827 Selanik 1901 Istanbul II Abdulhamid saltanatinda 7 Kasim 1895 9 Kasim 1901 tarihleri arasinda sadrazamlik yapmis bunun oncesinde de Sivas ve Izmir valilikleri hizmetlerinde bulunmus bir Osmanli devlet adamidir Halil Rifat Pasa277 Osmanli SadrazamiGorev suresi 7 Kasim 1895 9 Kasim 1901Hukumdar II AbdulhamidYerine geldigi Kamil PasaYerine gelen Mehmed Said PasaKisisel bilgilerDogum 1827 Selanik Osmanli ImparatorluguOlum 1901 73 74 yaslarinda Istanbul Osmanli ImparatorluguBitirdigi okul Mulkiye MektebiDini Sunni IslamHayatiOsmanli Devleti nin 1827 yilinda Selanik vilayetinin Siroz sancagina bagli Lika koyunde Bolukbasi ailesi olarak taninan bir ailenin cocugu olarak dogmustur Osmanli burokrasi kademesinin en alti olan en ust makam olan Sadrazamliga kadar yukselmis onemli bir devlet adamidir Sibyan mektebinde yetenegi fark edilip bolge esrafindan bir zatin himayesinde Istanbul da Mulkiye Mektebi nde egitimini tamamlamistir Katip olarak memuriyete baslayarak burokrasi icinde yetisti Cesitli vilayetlerde divan katipligi mutasarriflik valilik ve sonra Dahiliye Nazirligi ve Sadrazamlik vazifelerinde bulundu Memuriyet hayatindaki en parlak icraatlarini Sivas Aydin Izmir ve Manastir valilikleri donemlerinde gerceklestirdi Balkanlarda eskiyaya karsi orijinal mucadele taktikleri ve Anadolu da bayindirlik alaninda vatandas devlet is birligi ile gerceklestirdigi calismalarla sohrete ulasti 1882 de o devirde eyalet merkezi olan Sivas a vali olarak gonderilmistir Yol icme suyu tarim orman alanlarinda bolgeye cok hizmet vermistir Trabzon Canik Samsun Elazig Malatya sinirina kadar 410 kilometrelik Bagdat yolunu yaptirmis Bu yol uzerinde 314 kopru ve 829 insa edilmis Camlibel e kendi parasi ile bir cesme yaptirmis Tokat Niksar Unye ye kadar olan 76 kilometrelik soseyi yaptirmis Kelkit Cayi uzerinde 630 metre uzunlugunda 41 gozlu Hamidiye Koprusu nu yaptirmistir Bunlar disinda 55 kopru ile 32 menfez insasini gerceklestirmistir Yozgat Corum sinirina kadar 63 kilometre yol actirmis ve kopruler yaptirmistir Merzifon Osmancik ilcesi arasi yolu 59 kilometrelik bir sose ile baglattirmistir Sebinkarahisar dan Trabzon ve Giresun illerine kadar 64 kilometrelik bir yol ile Sivas Hafik Zara Koyulhisar Mesudiye ve Ordu illerine kadar 212 kilometrelik sose 92 kopru 300 den fazla yaptirmistir Ayrica Sivas in kasabalarinin ve bircok koyun yollarini insa ettirmistir Halil Rifat Pasa bustu Sivas Yol davasindaki su sozu tarihe gecmistir Gidemedigin yer senin degildir Butun bu hizmetleri sonunda Sivas tan gorev icabi ayrilarak Izmir e tayin olmustur 1885 86 ve 1889 1891 yillari arasinda iki donem Izmir valiligi yapmistir 19 yuzyildaki yuzlerce vali arasinda ozellikle yol yapimi konusunda isim birakan tek sahsiyettir Dahiliye Nazirligi ve Sadrazamliginin ilk yillarinda en fazla mesgul oldugu mesele Ermeni isyanlariydi Dahiliye Nazirligi gorevindeyken baslattigi Darulaceze projesinin sadrazamliginin altinci ayinda tamamlanmasiyla resmi acilisini bizzat yapabilmistir Bir idare binasi sekiz aceze dairesi cocuk yuvasi revir ve hastane cami kilise sinagog is ocaklari as ocagi firin hamam camasirhane gasilhane berberhane hemsire ve bakicilar icin personel lojmanlari rehabilitasyon merkezi hayvan kesimhanesi demirbas esya deposu kuru gida ambari yas sebze ve meyve muhafaza deposu buzhane gibi uniteleri icine alan 20 binadan olusan Darulaceze din mezhep dil irk sinif ve cinsiyet farki gozetmeksizin bakima muhtac kimsesiz yasli ve sakat insanlarla sokaga terk edilmis 0 6 yas arasi cocuklar ucretsiz olarak her turlu ihtiyaclari karsilanarak barindirilmak amaci ile kurulmustu II Abdulhamid doneminde butun islerin saraydan yurutuldugu ve Sadrazamlarin nispeten az rolunun bulundugu bir zamanda yumusak huylulugu ve Padisaha sadakati sayesinde 9 Kasim 1901 de vefat edene kadar makamini muhafaza edebilmistir 6 yillik bu sadrazamlik gorevi esnasinda da basarili hizmetlere imza atmistir 1901 yilinda vefat etmis Eyupsultan da kendisini yetistiren Husrev Pasa nin yanina defnedilmistir Turbesi Bostan Iskelesi Sokagi ile Boyaci Sokaginin birlestigi yerdedir kaynak belirtilmeli Sivas Merkezde adini tasiyan bir lise kurulmustur Sivas Merkezde adini tasiyan bir mahalle bir ortaokul ve lise vardir Ayrica Sivasin onemli caddelerinden birinede adi verilmistir Populer Kulturdeki YeriSadrazam Halil Rifat Pasa bir karakter olarak Elveda Rumeli dizisinde de canlandirilmistir kaynak belirtilmeli KaynakcaDis baglantilarWikimedia Commons ta Halil Rifat Pasa ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Birinci Ali Halil Rifat Pasa 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 1 s 520 521 ISBN 975 08 0072 9 Birol Nurettin 2009 Halil Rifat Pasa Donemi ve Icraati Ankara Cedit Nesriyat Halil Rifat Pasa biyografi pdf olu kirik baglanti Sivas Cumhuriyet Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi Aralik 2003 Mercan Mehmet Sivas Valisi Halil Rifat Pasa nin Egitim ve Imar Faaliyetleri olu kirik baglanti Ataturk Universitesi Turkiyat Arastirmalari Enstitusu Dergisi Cilt 11 Sayi 23 2004 Siyasi goreviOnce gelen Kamil Pasa Osmanli Sadrazami 7 Kasim 1895 9 Kasim 1901 Sonra gelen Mehmed Said Pasa