Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdülkerim Kasım, (Arapça: عبد الكريم قاسم, d. 1914, Bağdat - ö. 9 Şubat 1963, Bağdat), Iraklı askerdir. 1958 Irak Devrimi'nden sonra çağdaş Irak Cumhuriyeti'nin ilk başbakanı.
| Abdülkerim Kasım | |
|---|---|
 | |
| Irak başbakanı | |
| Görev süresi 14 Temmuz 1958 - 8 Şubat 1963 | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | Ahmed Hasan el Bekir |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 21 Kasım 1914 Bağdat, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 9 Şubat 1963 (48 yaşında) Bağdat, Irak |
| Dini | İslam |
Askeri akademiyi bitirdikten sonra ordu kademelerinde düzenli biçimde yükseldi. Birçok Iraklı gibi o da krallığın toplumsal açıdan tutucu ve Batı yanlısı politikasına karşıydı. 1957'de ordu içinde örgütlenmiş, krallığın tutucu ve batı yanlısı politikalarına muhalif gruplarının başına geçti. Kasım ve arkadaşları 14 Temmuz 1958'de hükûmetçe planlanmış bir askerî harekâttan yararlanarak başkent Bağdat'ı ele geçirdiler. Kasım yeni cumhuriyetin ilk başbakanı oldu.
Mısır ve Suriye'nin kurduğu Birleşik Arap Cumhuriyeti (BAC) Arap dünyasında coşkuyla karşılanmıştı. Irak içinde de BAC'a katılmaya sıcak bakılsa da Kasım yönetimi önce iç istikrarın sağlanmasından yanaydı. Abdülkerim Kasım Arap milliyetçiliği bayrağı altında iktidara geldiyse de Irak'ın bağımsız kalmasından taraftardı.
Kendisini iktidardan düşürmeye çalışanlar karşısında komünistlerle birlikte Kürtlerin de desteğini sağlamaya çalıştı. Abdülkerim Kasım Kerkük’ü de kapsayacak tarzda geniş bir otonomiyi Kürtlere verme niyetini taşıyordu. Geçici anayasaya Kürt kimliğinin resmen tanındığı yönünde maddeler koyacak kadar somut adımlar attı. Kürt partilerini, kendi isimleri ve liderleriyle Bağdat’a kadar getirerek büro açmalarına izin verdi. Bunun sonucunda uzun süredir SSCB'de sürgün olarak yaşayan Mustafa Barzani’ye Irak’a giriş izni verdi.
Mısır lideri Cemal Abdünnasır ve ateşli bir Nasır taraftarı olan Abdüsselam Arif'in yaptığı propagandanın etkisiyle 1959'da Arap birliğinden yana olan muhalifler Musul'da bir ayaklanma başlattı. Ancak büyük çoğunluğu Kasım yanlısı olan silahlı kuvvetler ve Kürtlerin desteğiyle ayaklanma kısa sürede bastırıldı. Kasım kuşkulandığı 200 subayı görevden aldı. Sivil kanatta ise komünistlerin desteğini almaya çalıştı, Kasım'ın başlattığı hareket ile Irak Komünist Partisi doğmuştu. Bununla birlikte onların aşırı isteklerine karşı koydu ardından polis teşkilatı ve silahlı kuvvetler içindeki komünist unsurlara baskı uyguladı.
1960'a gelindiğinde kendi iktidarı için tehlike olabilecek bütün siyasi etkinliklere son verip, asker ve sivil kanattaki sağ ve sol unsurlar üzerinde baskı uygulamaya başladı. Yavaş yavaş Kürtler ile arası açıldı. Kültürel açıdan kendilerini Araplardan farklı gören Kürtler Kasım'ın özerklik sözünü tutmaması üzerine 1961'de ayaklandılar. Ordunun büyük bölümü Kürt isyanını bastırmaya yöneltildi. Askerler de sonuçsuz ve yararsız olarak gördükleri harekât nedeniyle Kasım'dan desteklerini çekmeye başladılar. Ordu içindeki tasfiyelerin artması sonucu hoşnutsuzluk doruğa çıktı ve bazı subaylar Kasım'a karşı açıkça direnişe geçti.
Komünistlerin ve Kürtlerin desteğini kaybederek giderek güçsüzleşen Abdülkerim Kasım sonunda 8 Şubat 1963'te Baas Partisi'nin Irak kolu tarafından gerçekleştirilen darbeyle devrildi. CIA tarafından desteklenen darbeden sonra yargılandı ve öldürüldü. Darbeden sonra, 8-10 Kasım tarihleri arasında yaşanan çatışmalarda binlerce kişi yaşamını yitirirken, başlatılan komünist avında birçok doktor, öğretmen, avukat ve diğer serbest meslek sahibi olanlar sistematik olarak öldürüldü.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Kürtler Erdoğan'ı kime benzetti? 13 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Odatv, 11 Eylül 2009.
- ^ Turan Yavuz, ABD'nin Kürt Kartı, Milliyet Yayınları, Nisan 1993. .
- ^ Saddam'ın özlü özgeçmişi 7 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., bianet
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: | Irak Başbakanı 1958-1963 | Sonra gelen: Ahmed Hasan el-Bekir |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abdulkerim Kasim Arapca عبد الكريم قاسم d 1914 Bagdat o 9 Subat 1963 Bagdat Irakli askerdir 1958 Irak Devrimi nden sonra cagdas Irak Cumhuriyeti nin ilk basbakani Abdulkerim KasimIrak basbakaniGorev suresi 14 Temmuz 1958 8 Subat 1963Yerine geldigiYerine gelen Ahmed Hasan el BekirKisisel bilgilerDogum 21 Kasim 1914 Bagdat Osmanli ImparatorluguOlum 9 Subat 1963 48 yasinda Bagdat IrakDini IslamAbdulkerim Kasim sagda Askeri akademiyi bitirdikten sonra ordu kademelerinde duzenli bicimde yukseldi Bircok Irakli gibi o da kralligin toplumsal acidan tutucu ve Bati yanlisi politikasina karsiydi 1957 de ordu icinde orgutlenmis kralligin tutucu ve bati yanlisi politikalarina muhalif gruplarinin basina gecti Kasim ve arkadaslari 14 Temmuz 1958 de hukumetce planlanmis bir askeri harekattan yararlanarak baskent Bagdat i ele gecirdiler Kasim yeni cumhuriyetin ilk basbakani oldu Misir ve Suriye nin kurdugu Birlesik Arap Cumhuriyeti BAC Arap dunyasinda coskuyla karsilanmisti Irak icinde de BAC a katilmaya sicak bakilsa da Kasim yonetimi once ic istikrarin saglanmasindan yanaydi Abdulkerim Kasim Arap milliyetciligi bayragi altinda iktidara geldiyse de Irak in bagimsiz kalmasindan taraftardi Kendisini iktidardan dusurmeye calisanlar karsisinda komunistlerle birlikte Kurtlerin de destegini saglamaya calisti Abdulkerim Kasim Kerkuk u de kapsayacak tarzda genis bir otonomiyi Kurtlere verme niyetini tasiyordu Gecici anayasaya Kurt kimliginin resmen tanindigi yonunde maddeler koyacak kadar somut adimlar atti Kurt partilerini kendi isimleri ve liderleriyle Bagdat a kadar getirerek buro acmalarina izin verdi Bunun sonucunda uzun suredir SSCB de surgun olarak yasayan Mustafa Barzani ye Irak a giris izni verdi Misir lideri Cemal Abdunnasir ve atesli bir Nasir taraftari olan Abdusselam Arif in yaptigi propagandanin etkisiyle 1959 da Arap birliginden yana olan muhalifler Musul da bir ayaklanma baslatti Ancak buyuk cogunlugu Kasim yanlisi olan silahli kuvvetler ve Kurtlerin destegiyle ayaklanma kisa surede bastirildi Kasim kuskulandigi 200 subayi gorevden aldi Sivil kanatta ise komunistlerin destegini almaya calisti Kasim in baslattigi hareket ile Irak Komunist Partisi dogmustu Bununla birlikte onlarin asiri isteklerine karsi koydu ardindan polis teskilati ve silahli kuvvetler icindeki komunist unsurlara baski uyguladi 1960 a gelindiginde kendi iktidari icin tehlike olabilecek butun siyasi etkinliklere son verip asker ve sivil kanattaki sag ve sol unsurlar uzerinde baski uygulamaya basladi Yavas yavas Kurtler ile arasi acildi Kulturel acidan kendilerini Araplardan farkli goren Kurtler Kasim in ozerklik sozunu tutmamasi uzerine 1961 de ayaklandilar Ordunun buyuk bolumu Kurt isyanini bastirmaya yoneltildi Askerler de sonucsuz ve yararsiz olarak gordukleri harekat nedeniyle Kasim dan desteklerini cekmeye basladilar Ordu icindeki tasfiyelerin artmasi sonucu hosnutsuzluk doruga cikti ve bazi subaylar Kasim a karsi acikca direnise gecti Komunistlerin ve Kurtlerin destegini kaybederek giderek gucsuzlesen Abdulkerim Kasim sonunda 8 Subat 1963 te Baas Partisi nin Irak kolu tarafindan gerceklestirilen darbeyle devrildi CIA tarafindan desteklenen darbeden sonra yargilandi ve olduruldu Darbeden sonra 8 10 Kasim tarihleri arasinda yasanan catismalarda binlerce kisi yasamini yitirirken baslatilan komunist avinda bircok doktor ogretmen avukat ve diger serbest meslek sahibi olanlar sistematik olarak olduruldu Ayrica bakinizIrak basbakanlari listesiKaynakca Kurtler Erdogan i kime benzetti 13 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Odatv 11 Eylul 2009 Turan Yavuz ABD nin Kurt Karti Milliyet Yayinlari Nisan 1993 ISBN 975 506 113 4 Saddam in ozlu ozgecmisi 7 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde bianet Siyasi goreviOnce gelen Irak Basbakani 1958 1963 Sonra gelen Ahmed Hasan el Bekir