Abdürrahman Fatalibeyli-Düdanginski (Абдулрахман Фаталибейли-Дудангинский / Əbdürrəhman Fətəlibəyli-Düdənginski, asıl adı: Або Алиевич Дудангинский / Əbo Əliyeviç Düdənginski, 12 Haziran 1908; Şerur, Erivan Guberniyası, Rus İmparatorluğu - 1954; Münih, Batı Almanya), Azeri asıllı SSCB'li asker. Kızıl Ordu'da Binbaşı ve Nazi Almanyası'nda Wehrmacht'ın subayı. Abo Alioğlu Fatalibeyli-Dudanginskiy,Fethali Beyli Dudanginsky veya Fetheli Bey olarak da bilinir. Almanlara esir düştüğünde yüksek rütbeli ve Müslüman olduğu için öldürülmemiştir.
Abdürrahman Fatalibeyli-Düdanginski | |
---|---|
Lakabı | Fetheli Bey |
Doğum | 12 Haziran 1908 Şerur, Erivan Guberniyası, Rus İmparatorluğu |
Ölüm | 22 Kasım 1954 (46 yaşında) Münih, Batı Almanya |
Bağlılığı | Sovyetler Birliği Almanya |
Branşı | Kızıl Ordu Heer |
Hizmet yılları | 1939-1941 1943-1945 |
Rütbesi | Binbaşı |
Çatışma/savaşları | II. Dünya Savaşı |
Sonraki işi | Radio Liberty Azerice Masası Başkanı |
Sovyetler Birliği
1908'de Erivan Guberniyası'na bağlı Şerur Uyezdi'nin (bugünkü Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ne bağlı Şerur) Düdangi köyünde doğdu. Soyu Safevilerden gelen Neso Han lakaplı İsmail Han'ın torunudur. Babası Ali Bey, 1910 yılında zehirlenerek ölmüştür. Fatalibeyli, önce Tiflis'e giderek harp okulunda okudu. Ardından Leningrad'a taşınıp Komünist Partisi'ne üye oldu. 1935-1936 yılları arasında Moskova'da bulunan 'nde okudu ve 1936'da ordudan ihraç edildi. 1937 yılında Leyla Kazıyeva ile evlendi. 1938 yılında Leningrad'da ilk evladı Ali dünyaya gelmiştir. 1939 yılında,II. Dünya Savaşı başlar başlamaz tekrar orduya çağrılıp Finlandiya cephesine yollandı. Orada gösterdiği başarısıyla Kızıl Yıldız Nişanı aldı ve 1941'de binbaşlığa yükseltildi. Eylül'de 1941'de Baltık cephesinde Almanya'ya esir düştü.
Nazi Almanyası
SD subayı ve (Einsatzgruppe D)'nin komutan yardımıcısı SS-Obersturmführer 'in tercümanı olarak 1942'de Kuzey Kafkasya'da bulunmuştur. Berlin'deki Azerbaycan Ulusal Komitesi'nin kültür işleri sorumlusu seçilen 'e göre Türkçesi zayıftı.
ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin Maliye Bakanı 'ın oğlu olup Galatasaray Lisesi'nde okumuş ile birlikte Azerilere önderlik etti.
Azeri Lejyonu'nu kurmasını önerdiğinde Alman Dışişleri Bakanlığı önce şüpheli baktı.
'nde Ordular Grubu A 17. Ordu'yu teşkil eden kolordulardan 46. Dağcı Kolordusu'na bağlı 4. Dağcı Tümeni'nin bünyesinde Major R. Gloger komutasındaki 804. "Aslan" 'ın kurmay subay olarak Rostov'tan Armavir'e ve oradan Malaya Laba Nehri kenarındaki 'ya geçti. Kuban Köprübaşısına çekildiğinde 4 Şubat'ta tabur komutanı Gloger'in ölmesinden Mart ayında Yüzbaşı Sharrenburg'un komutanlığına getirilmesine kadar geçici olarak tabura komuta etti.
Daha sonra cephede başarılar elde etti ve Almanya'ya dönüp 1943'te sevk dairesi (daha sonra ulusal temsilcilik haline dönüştürüldü)'nin Azeri İrtibat Heyetine tayin edildi ve Nazi Almanyası'nın kukla organizasyonu olan Azerbaycan Ulusal Komitesi'nin başkanlığına oy birliğiyle seçildi.
Teslimiyet ve Soğuk Savaş
22 Nisan 1945'te Cabbar Ertürk ve haftalık gazetesi Azerbaycan 'ın yaz işleri müdürü Celil İskender ve yazarlarından Latif ile birlikte Berlin'den ayrılarak Kuzey İtalya'ya geçerek Bergamo'da ABD Kara Kuvvetleri'ne teslim oldu. Daha sonra Montecatini'deki kampa yerleştirildi. 1946'te serbest göçmen statüsünü aldı ve ailesi, arkadaşları ve onların ailesiyle birlikte Bari'ye oradan 'daki göçmen kampına geçti.
Roma'ya yerleşip Sovyet karşıtı ve İslam yanlısı kitapçıkları yayımlamaya başladı. Bu kitapçıklar Filistin'li Araplarının dikkatlerini çekti ve 1948'de Mısır'a davet edilerek askerî danışmanı oldu. Kendisinin anlattığına göre, Mısır'dayken ve Birleşik Krallık istihbaratıyla temasa geçti.
Kasım 1953'te Batı Almanya'nın Münih-Alpenplatz'ta bulunan Radio Liberty'in Azerice Masası başkanı oldu. 22 Kasım 1954'te ölü bulundu. KGB ajanı (Mihail İsmailov / Mikayıl İsmayılov) tarafından öldürüldüğü düşünülmektedir.
İlgili kitaplar
- Nəsiman Yaqublu. . 27 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2009.
Notlar
- ^ Patrik von zur Mühlen (Nisan 2006). "Gamalıhaç ve Kızılyıldız Arasında: İkinci Dünya Harbi'nde Sovyet Doğu Halkları". Şema Yayınevi. ss. s. 132. .
- ^ A. Ahat Andican (2003). "Cedidizm'den Bağımsızlığa Hariçte Türkistan Mücadelesi". İstanbul: Emre Yayınları. ss. s. 514. .(Bu kitabın tüm yayın hakları yazarına aittir. Kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapmak mümkündür. Belgelerin ve fotoğrafların tıpkı basımı içlin yazılı izin almak gereklidir. Kitap kısmen veya tamamen çoğaltılıp yayımlanamaz.)
- ^ a b c d e f g Arch Puddington (2003). "Broadcasting Freedom: The Cold War Triumph of Radio Free Europe and Radio Liberty". University Press of Kentucky. ss. s. 228-229. .
- ^ a b Əli Əliyev (1997). Əlincə yaddaşı, Naxçıvan, 1914-1992. Bakı: Gənclik.
- ^ Cabbar Ertürk (Şubat 2005). "Bir Türk'ün II. Dünya Harbi Hatıraları". İstanbul: Turan Kültür Vakfı. ss. s. 142. .
- ^ Cabbar Ertürk. a.g.e. ss. s. 166.
- ^ Patrik von Zur Mühlen (1971). "Zwischen Hakenkreuz und Sowjetstern". Droste Verlag. ss. s. 111-115. .
- ^ Patrik von Zur Mühlen. "Gamalıhaç ve Kızılyıldız Arasında". ss. s. 126-133.
- ^ Joachim Hoffmann, Kaukasien 1942/1943: Das deutsche Heer und die Orientvölker der Sowjetunion, Rombach Verlag, Freiburg im Breisgau, 1991, , S. 221-222.
- ^ Ertürk. a.g.e. ss. s. 254-255.
Baltık'ta oturan eşi Leyla ve oğlu Ali'yi aylar önce Karlsbad'a ve sonra Kuzey İtalya'ya gönderdi
- ^ Cabbar Ertürk. a.g.e. ss. s. 267.
- ^ (Rusça). Radio Svoboda. 23 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009.
- ^ "Der Spiegel" (Almanca). Spiegel Wissen. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abdurrahman Fatalibeyli Dudanginski Abdulrahman Fatalibejli Dudanginskij Ebdurrehman Fetelibeyli Dudenginski asil adi Abo Alievich Dudanginskij Ebo Eliyevic Dudenginski 12 Haziran 1908 Serur Erivan Guberniyasi Rus Imparatorlugu 1954 Munih Bati Almanya Azeri asilli SSCB li asker Kizil Ordu da Binbasi ve Nazi Almanyasi nda Wehrmacht in subayi Abo Alioglu Fatalibeyli Dudanginskiy Fethali Beyli Dudanginsky veya Fetheli Bey olarak da bilinir Almanlara esir dustugunde yuksek rutbeli ve Musluman oldugu icin oldurulmemistir Abdurrahman Fatalibeyli DudanginskiLakabiFetheli BeyDogum12 Haziran 1908 1908 06 12 Serur Erivan Guberniyasi Rus ImparatorluguOlum22 Kasim 1954 46 yasinda Munih Bati AlmanyaBagliligi Sovyetler Birligi AlmanyaBransiKizil Ordu HeerHizmet yillari1939 1941 1943 1945RutbesiBinbasiCatisma savaslariII Dunya SavasiSonraki isiRadio Liberty Azerice Masasi BaskaniSovyetler Birligi1908 de Erivan Guberniyasi na bagli Serur Uyezdi nin bugunku Nahcivan Ozerk Cumhuriyeti ne bagli Serur Dudangi koyunde dogdu Soyu Safevilerden gelen Neso Han lakapli Ismail Han in torunudur Babasi Ali Bey 1910 yilinda zehirlenerek olmustur Fatalibeyli once Tiflis e giderek harp okulunda okudu Ardindan Leningrad a tasinip Komunist Partisi ne uye oldu 1935 1936 yillari arasinda Moskova da bulunan nde okudu ve 1936 da ordudan ihrac edildi 1937 yilinda Leyla Kaziyeva ile evlendi 1938 yilinda Leningrad da ilk evladi Ali dunyaya gelmistir 1939 yilinda II Dunya Savasi baslar baslamaz tekrar orduya cagrilip Finlandiya cephesine yollandi Orada gosterdigi basarisiyla Kizil Yildiz Nisani aldi ve 1941 de binbasliga yukseltildi Eylul de 1941 de Baltik cephesinde Almanya ya esir dustu Nazi AlmanyasiSD subayi ve Einsatzgruppe D nin komutan yardimicisi SS Obersturmfuhrer in tercumani olarak 1942 de Kuzey Kafkasya da bulunmustur Berlin deki Azerbaycan Ulusal Komitesi nin kultur isleri sorumlusu secilen e gore Turkcesi zayifti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti nin Maliye Bakani in oglu olup Galatasaray Lisesi nde okumus ile birlikte Azerilere onderlik etti Azeri Lejyonu nu kurmasini onerdiginde Alman Disisleri Bakanligi once supheli bakti nde Ordular Grubu A 17 Ordu yu teskil eden kolordulardan 46 Dagci Kolordusu na bagli 4 Dagci Tumeni nin bunyesinde Major R Gloger komutasindaki 804 Aslan in kurmay subay olarak Rostov tan Armavir e ve oradan Malaya Laba Nehri kenarindaki ya gecti Kuban Koprubasisina cekildiginde 4 Subat ta tabur komutani Gloger in olmesinden Mart ayinda Yuzbasi Sharrenburg un komutanligina getirilmesine kadar gecici olarak tabura komuta etti Daha sonra cephede basarilar elde etti ve Almanya ya donup 1943 te sevk dairesi daha sonra ulusal temsilcilik haline donusturuldu nin Azeri Irtibat Heyetine tayin edildi ve Nazi Almanyasi nin kukla organizasyonu olan Azerbaycan Ulusal Komitesi nin baskanligina oy birligiyle secildi Teslimiyet ve Soguk Savas22 Nisan 1945 te Cabbar Erturk ve haftalik gazetesi Azerbaycan in yaz isleri muduru Celil Iskender ve yazarlarindan Latif ile birlikte Berlin den ayrilarak Kuzey Italya ya gecerek Bergamo da ABD Kara Kuvvetleri ne teslim oldu Daha sonra Montecatini deki kampa yerlestirildi 1946 te serbest gocmen statusunu aldi ve ailesi arkadaslari ve onlarin ailesiyle birlikte Bari ye oradan daki gocmen kampina gecti Roma ya yerlesip Sovyet karsiti ve Islam yanlisi kitapciklari yayimlamaya basladi Bu kitapciklar Filistin li Araplarinin dikkatlerini cekti ve 1948 de Misir a davet edilerek askeri danismani oldu Kendisinin anlattigina gore Misir dayken ve Birlesik Krallik istihbaratiyla temasa gecti Kasim 1953 te Bati Almanya nin Munih Alpenplatz ta bulunan Radio Liberty in Azerice Masasi baskani oldu 22 Kasim 1954 te olu bulundu KGB ajani Mihail Ismailov Mikayil Ismayilov tarafindan olduruldugu dusunulmektedir Ilgili kitaplarNesiman Yaqublu 27 Nisan 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Temmuz 2009 Notlar Patrik von zur Muhlen Nisan 2006 Gamalihac ve Kizilyildiz Arasinda Ikinci Dunya Harbi nde Sovyet Dogu Halklari Sema Yayinevi ss s 132 ISBN 975 9158 05 1 A Ahat Andican 2003 Cedidizm den Bagimsizliga Haricte Turkistan Mucadelesi Istanbul Emre Yayinlari ss s 514 ISBN 975 8496 52 2 Bu kitabin tum yayin haklari yazarina aittir Kaynak gosterilmek suretiyle alinti yapmak mumkundur Belgelerin ve fotograflarin tipki basimi iclin yazili izin almak gereklidir Kitap kismen veya tamamen cogaltilip yayimlanamaz a b c d e f g Arch Puddington 2003 Broadcasting Freedom The Cold War Triumph of Radio Free Europe and Radio Liberty University Press of Kentucky ss s 228 229 ISBN 978 0 8131 9045 7 a b Eli Eliyev 1997 Elince yaddasi Naxcivan 1914 1992 Baki Genclik Cabbar Erturk Subat 2005 Bir Turk un II Dunya Harbi Hatiralari Istanbul Turan Kultur Vakfi ss s 142 ISBN 975 7893 41 2 Cabbar Erturk a g e ss s 166 Patrik von Zur Muhlen 1971 Zwischen Hakenkreuz und Sowjetstern Droste Verlag ss s 111 115 ISBN 9783770002733 Patrik von Zur Muhlen Gamalihac ve Kizilyildiz Arasinda ss s 126 133 Joachim Hoffmann Kaukasien 1942 1943 Das deutsche Heer und die Orientvolker der Sowjetunion Rombach Verlag Freiburg im Breisgau 1991 ISBN 3 7930 0194 6 S 221 222 Erturk a g e ss s 254 255 Baltik ta oturan esi Leyla ve oglu Ali yi aylar once Karlsbad a ve sonra Kuzey Italya ya gonderdi Cabbar Erturk a g e ss s 267 Rusca Radio Svoboda 23 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Temmuz 2009 Der Spiegel Almanca Spiegel Wissen 25 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Temmuz 2009