Accelerated Graphics Port (hızlandırılmış grafik portu) veya Advanced Graphics Port (gelişmiş grafik portu), kısaca AGP, yüksek hızlı grafik kartlarını bilgisayarın ana kartına noktadan noktaya yönlendirmek için kullanılır ve öncelikli olarak hızlandırılmış üç boyutlu bilgisayar grafiklerini destekler. Bazı ana kartlar çeşitli bağımsız AGP slotları ile oluşturulmuştur. AGP tamamen PCI Express desteği ile tamamlanmıştır.
Tarihçe
AGP slotu ilk defa Socket 7 Pentium ve Slot 1 Pentium II işlemcilere dayanan ve x86 ile uyuşabilen sistem kartları üzerinde ortaya çıktı. Intel AGP destekli i440LX Slot 1 yongayı (chipset) 1997 Ekim ortalarında üretti ve bütün sistem kartı üretici firmalar çok sayıda ürünle onu takip ettiler. Bu yonga 8 Aralık 2000 tarihinde Intel tarafından durduruldu. Intel’in 430TX Socket 7 teklifine karşı, i440LX yonga iyi kurulmuş PIIX4 güney köprüsünü, içermektedir. İlk AGP’yi destekleyen Socket 7 yongalar; VIA Apollo VP3, SiS 5591/5592’dir. ALI Aladdin V. FIC ilk Socket 7 AGP sistem kartını Kasım 1997’de, VIA Apollo VP3 yonga tabanlı olan FIC PA-2012 olarak göstermiştir. Bunu çok hızlı bir şekilde VIA VP3 yonga tabanlı olan EpoxP55-VP3 takip etmiştir ve piyasaya sürülmüştür. İlk Agp destekli video yongaları, Rendition Vérité V2200, 3dfx Voodoo Banshee, NRIVA 128, 3Dlabs PERMEDIA 2, Intel i740, ATI Rage series, Matrox Millennium II, and S3 ViRGE GX/2 içermekteydi. Eski bazı AGP kartları, basitçe AGP ile köprülenebilen PCI benzeri grafik işlemcileri kullandılar. Voodoo Banshee, Vérité V2200, Millennium II, and S3 ViRGE GX/2 bu tip kartlara örnek olarak gösterilebilir Microsoft ilk AGP desteğini Windows 95 OEM Service Release 2 ile tanıttı. Yamayı uyguladıktan sonra, Windows 95 sistemi, Windows 95 version 4.00.900 B. Haline gelmiş oldu. İlk AGP desteği alan Windows NT tabanlı işletim sistemi, Windows bunu 1997 yılında ilk olarak tanıttığında Windows NT 4.0 Service Pack 3’tü. Linux’ün geliştirilmiş hızlı bilgi transferi için AGP desteği 1999 yılında AGPgart kernel modülün geliştirlmesiyle eklenmiştir.
PCI Teknolojisine Göre Avantajları
Bilgisayarların grafiksel olarak yönlendirilmeye başlanması arttığından beri başarılı grafik adaptörü oluşumları PCI veri yolunun limitlerini arttırmaya ve grafik adaptörlerine adanmış olan AGP veri yolunun gelişimine liderlik yapmaya başladı. Tümleşik AGP adaptörü veya fiziksel AGP slotundan, ayrık bir ekran kartı yerleştirilebilme özelliğine sahip ana kartların büyük çoğunluğu 1990’ların sonundan beri imal edilmiştir. Modern grafik adaptör ihtiyaçları için, AGP veriyolu PCI ‘a göre çok daha üstündür çünkü AGP slotu ve işlemci arasında adanmış bir yol sağlar ve çok hızlı bir iletişim sağlar. AGP ayrıca “yan-bant adresleme” kullanır, yani paketlerin gönderilmesi için paketin dışında çalışır ve bütün paket gönderilme bilgilerini okumak zorunda kalmaz. Ayrıca metni yüklemek için, bir PCI ekran kartı, sistemin belleğinden, (RAM) kartın ana belleğine kopyalar. Buna karşın, bir AGP ekran kartı, metni doğrudan sistem belleğinden, (RAM) “Grafik adres yeniden haritalama tablosu” (Graphics Address Remapping Table - GART) kullanarak okuma imkânına sahiptir. GART, ana hafızayı metin hafızası için grafik kartlarının doğrudan girişine izin vererek ayırır. Grafik kartlarının PCI ara yüzü ile üretilmesinin iki ana nedeni vardır. Birincisi, neredeyse her PC’de kullanılabilmeleridir. Sadece çok az sayıda bazı modern PC’lerin PCI slotları yoktur. Buna rağmen grafik adaptörü tümleşik olan bazı ana kartlar, AGP slotundan yoksundurlar. İkinci neden ise, ayrılmış işletim sistemi kullanan bir kullanıcı, birçok PCI kartını(veya birçok PCI grafiğini bir AGP kartı ile kombine ederek) birçok farklı video çıktısı elde etmek için(çok ekranlı kullanımlarda) aynı anda kullanabilir. Bu, AGP 1.0 (eski AGP 1x ve 2x) ve AGP 2.0(AGP 4x) kartları ile yapılamaz, çünkü bunlar hedef AGP başına birden fazla AGP yöneticiyi desteklemez. AGP 3.0(AGP 8x) hedef AGP başına birden fazla AGP yöneticiyi destekler; fakat, sadece birkaç bilgisayar ana kartı birden fazla AGP slotu ile donatılmıştır. HP AlphaServer GS1280 gibi RISC bilgisayarları 16 kadar AGP slotuna sahip olabilmektedir AlphaServer ES80, 4 adete kadar slot ve AlphaServer ES47 da 2 adete kadar slotu tek bir sistemde bulundurabilmektedirler.
AGP Versiyonları
Intel AGP’nin ilk versiyonunu ‘AGP specification 1.0’ adı ile 1997’de yayınladı. 1x ve 2x hızlarının ikisini birden içeriyordu. 2.0 AGP 4X ve 3.0 ise 8X olarak belirtilmişti.
Kullanılan Versiyonlarının İçerikleri
AGP 1x
Bir 32-bit,66 MHz ile çalışmakta olan kanal, dolayısı ile en fazla veri oranı olan saniyede 266 megabit (Mbit/s) olan kanal, 133 Mbit/s devir oranından, PCI veriyolu 33 MHz / 32-bit; 3.3 V sinyalleme yükseltilerek ikiye katlanmıştır.
AGP 2x
Bir 32-bit, 133 MHz ile çalışmakta olan kanal, etkili 133 Mhz’e çifte pompalama yapılarak maksimum veri oranı 533 Mbit/s ile sonuçlandırılmıştır. Sinyalleme voltajı AGP 1x ile aynıdır.
AGP 4x
4x 128 mb ekran kartları olup çözünürlüğü x serisi arttıkca yükselir ideal 4x tir.
AGP 8x
Bir 32-bit, 66 MHz ile çalışmakta olan kanal, etkili 533Mhz’e saatte sekiz kere çakarak, maksimum veri oranı 2133Mb/s(2Gb/s); 0.8V sinyalleme ile sonuçlanmaktadır.
Bunlara ek olarak, AGP Pro kartlarının farklı çeşitleri vardır. Bunlar daha çok güce ihtiyaç duyar ve genellikle standart AGP kartlarına göre daha uzundurlar (buna rağmen sadece bir AGP slotuna bağlanırlar). Bu kartlar genellikle profesyonel bilgisayar destekli dizayn uygulamalarını hızlandırmak için mühendislik, mimarlık, üretim ve benzeri alanlarda kullanılır. AGP Pro slot’un grafik kartlarına ekstradan güç sağlayan fazladan birkaç pin barındırır. Buna rağmen, AGP Pro birçok kişi tarafından kabul görmedi. Modern masaüstü sınıfı güç ihtiyacı yiksek video kartlarının ayrık bir güç kaynağıyla donatılmasının yanı sıra, ek güç için Molex veya çevresel bağlantılar da kullanılmaktadır. Genellikle, molex konnektörü olsun ya da olmasın, iki tür AGP Pro slot türü vardır, 50W veya 110W.
3.3 V ve 1.5 V için üç tür fiziksel AGP arayüzü vardır. 1.5 verisyonu harici bir konnektörden daha farklı bir anahtara sahipken, 3.3V bunun tam tersidir. Fakat iyi tasarlanmamış olan eski 3.3V’luk kartlar, AGP 4X/8X slotlarına takıldığında anakartın yanmasına neden olabilecek, 1.5V’luk kartların anahtarlarına sahipti. Üçüncü arayüz ise, 1.5V ve 3.3V’luk kartların ikisinin de takılmasına olanak sağlayan, evrensel arayüzdür.
AGP Çeşitleri
Çok sayıda standart dışı AGP arayüz varyasyonları farklı imalatçılar tarafından üretilmiştir. 64 bit AGP 64-bit kanaldır. İleri seviyedeki profesyonel grafik kartlarında kullanılır.
AGP Express
Gerçek bir AGP arayüzü değildir, ama AGP kartının PCI veriyolu üzerinden “PCI Express” ana kart ile bağlanması için bir yoldur. Bu teknoloji ECS ana kartlar üzerinden bulunmuştır. Bir AGP express slotu basitçe bir PCI slotudur (çift elekrik gücü ile). Geriye dönük uyumluluk sağlarken, yetersiz destek, performansı azaltmıştır. (Bazı AGP kartlar, AGP Express ile çalışmaz)
AGI
ASRock Grafik Arayüzü (AGI) AGP standardının tescilli bir varyasyonudur. Görevi, eksik AGP desteğine sahip yongaları kullanan Asrock ana kartlara, AGP desteği sağlamaktır. Fakat bu varyasyon tamamen uyumlu değildir ve birçok video kartının bunu desteklemediği bilinmektedir. Arayüz performans ve kalitesi bir soru işaretidir.
AGX
Epox tarafından geliştirilen, Advanced Graphics eXtended (AGX), AGP standardının tescilli bir varyasyonudur. Daha önce açıklanan AGI port problemlerini paylaşmaktadır. Kullanma kılavuzları AGP 8X ATI kartların AGX slotlarda kullanılmaması gerektiğini belirtmektedir.
XGP
Biostar tarafından geliştirilen Xtreme Graphics Port (XGP) de AGP standardının tescilli bir varyasyonudur. Önceki iki standarda çok benzemektedir. Yongaları AGP’yi desteklemeyen kartları destekler.
Uyumluluk
AGP kartlar, limitler içerisinde geri ve ileri uyumludur. 1.5 anahtarlı kartlar 3.3V slotlara uyum sağlamamaktadır. Evrensel slotlar ise iki türle de uyumludur. AGP Pro kartlar, (nadiren kullanılırlar) standart slotlara uymaz fakat AGP kartlar AGP Pro slotlarda çalışmaktadır. ’nın GeForce 6 serisi veya ATI’nin X800 serisi gibi bazı yeni kartlar, 1.5V desteği olmayan kartlara montajı engellemek için, 1.5V anahtarlara sahiptir. 3.3V destekli modern kartların bazıları; Nvidia GeForce FX5000 serisi ve ATI Radeon 9500/9700/9800(R350) serisidir. Bu kuralın dışında kalan bazı tescilli durumlar da söz konusudur. Mesela, Apple görüntü konnektörüne sahip Apple Power Macintosh bilgisayarlar, ek güç gereksinimini karşılamak için fazladan bir konnektör barındırırlar. display. Bunlara ek olarak, farklı işlemci (CPU) mimarilerine sahip bilgisayarlar arasında taşınan kartlar, firma yazılımları (firmware) nedeniyle çalışmayabilir.
Bugün Kullanımı
2006 sonlarına doğru,AGP desteği olan sadece birkaç yeni ana kart üretilmekte. PCI Express daha hızlı transfere izin veriyor, ayrıca diğer parçaları da destekliyor. 2006’da birçok ana kart PCIe slotları ile birlikte kullanılabilir durumda olacak gibi görünmektedir. Yeni birçok grafik kartı sadece PCIe ‘de kullanılabilir ve aynı kartların AGP versiyonları benzer şekilde nadir bulunur hale gelmektedir. Bu şekilde giderse, AGP’nin neredeyse birkaç yıl içinde tamamen değiştirilmesi beklenmektedir.
Dış bağlantılar
AGP Pin Çıkışları1 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
AGP Genişletme Slotları14 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
AGP Uyumluluk Bilgileri22 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Accelerated Graphics Port hizlandirilmis grafik portu veya Advanced Graphics Port gelismis grafik portu kisaca AGP yuksek hizli grafik kartlarini bilgisayarin ana kartina noktadan noktaya yonlendirmek icin kullanilir ve oncelikli olarak hizlandirilmis uc boyutlu bilgisayar grafiklerini destekler Bazi ana kartlar cesitli bagimsiz AGP slotlari ile olusturulmustur AGP tamamen PCI Express destegi ile tamamlanmistir Accelerated Graphics PortTarihceAGP slotu ilk defa Socket 7 Pentium ve Slot 1 Pentium II islemcilere dayanan ve x86 ile uyusabilen sistem kartlari uzerinde ortaya cikti Intel AGP destekli i440LX Slot 1 yongayi chipset 1997 Ekim ortalarinda uretti ve butun sistem karti uretici firmalar cok sayida urunle onu takip ettiler Bu yonga 8 Aralik 2000 tarihinde Intel tarafindan durduruldu Intel in 430TX Socket 7 teklifine karsi i440LX yonga iyi kurulmus PIIX4 guney koprusunu icermektedir Ilk AGP yi destekleyen Socket 7 yongalar VIA Apollo VP3 SiS 5591 5592 dir ALI Aladdin V FIC ilk Socket 7 AGP sistem kartini Kasim 1997 de VIA Apollo VP3 yonga tabanli olan FIC PA 2012 olarak gostermistir Bunu cok hizli bir sekilde VIA VP3 yonga tabanli olan EpoxP55 VP3 takip etmistir ve piyasaya surulmustur Ilk Agp destekli video yongalari Rendition Verite V2200 3dfx Voodoo Banshee NRIVA 128 3Dlabs PERMEDIA 2 Intel i740 ATI Rage series Matrox Millennium II and S3 ViRGE GX 2 icermekteydi Eski bazi AGP kartlari basitce AGP ile koprulenebilen PCI benzeri grafik islemcileri kullandilar Voodoo Banshee Verite V2200 Millennium II and S3 ViRGE GX 2 bu tip kartlara ornek olarak gosterilebilir Microsoft ilk AGP destegini Windows 95 OEM Service Release 2 ile tanitti Yamayi uyguladiktan sonra Windows 95 sistemi Windows 95 version 4 00 900 B Haline gelmis oldu Ilk AGP destegi alan Windows NT tabanli isletim sistemi Windows bunu 1997 yilinda ilk olarak tanittiginda Windows NT 4 0 Service Pack 3 tu Linux un gelistirilmis hizli bilgi transferi icin AGP destegi 1999 yilinda AGPgart kernel modulun gelistirlmesiyle eklenmistir PCI Teknolojisine Gore AvantajlariBilgisayarlarin grafiksel olarak yonlendirilmeye baslanmasi arttigindan beri basarili grafik adaptoru olusumlari PCI veri yolunun limitlerini arttirmaya ve grafik adaptorlerine adanmis olan AGP veri yolunun gelisimine liderlik yapmaya basladi Tumlesik AGP adaptoru veya fiziksel AGP slotundan ayrik bir ekran karti yerlestirilebilme ozelligine sahip ana kartlarin buyuk cogunlugu 1990 larin sonundan beri imal edilmistir Modern grafik adaptor ihtiyaclari icin AGP veriyolu PCI a gore cok daha ustundur cunku AGP slotu ve islemci arasinda adanmis bir yol saglar ve cok hizli bir iletisim saglar AGP ayrica yan bant adresleme kullanir yani paketlerin gonderilmesi icin paketin disinda calisir ve butun paket gonderilme bilgilerini okumak zorunda kalmaz Ayrica metni yuklemek icin bir PCI ekran karti sistemin belleginden RAM kartin ana bellegine kopyalar Buna karsin bir AGP ekran karti metni dogrudan sistem belleginden RAM Grafik adres yeniden haritalama tablosu Graphics Address Remapping Table GART kullanarak okuma imkanina sahiptir GART ana hafizayi metin hafizasi icin grafik kartlarinin dogrudan girisine izin vererek ayirir Grafik kartlarinin PCI ara yuzu ile uretilmesinin iki ana nedeni vardir Birincisi neredeyse her PC de kullanilabilmeleridir Sadece cok az sayida bazi modern PC lerin PCI slotlari yoktur Buna ragmen grafik adaptoru tumlesik olan bazi ana kartlar AGP slotundan yoksundurlar Ikinci neden ise ayrilmis isletim sistemi kullanan bir kullanici bircok PCI kartini veya bircok PCI grafigini bir AGP karti ile kombine ederek bircok farkli video ciktisi elde etmek icin cok ekranli kullanimlarda ayni anda kullanabilir Bu AGP 1 0 eski AGP 1x ve 2x ve AGP 2 0 AGP 4x kartlari ile yapilamaz cunku bunlar hedef AGP basina birden fazla AGP yoneticiyi desteklemez AGP 3 0 AGP 8x hedef AGP basina birden fazla AGP yoneticiyi destekler fakat sadece birkac bilgisayar ana karti birden fazla AGP slotu ile donatilmistir HP AlphaServer GS1280 gibi RISC bilgisayarlari 16 kadar AGP slotuna sahip olabilmektedir AlphaServer ES80 4 adete kadar slot ve AlphaServer ES47 da 2 adete kadar slotu tek bir sistemde bulundurabilmektedirler AGP VersiyonlariAGP soket ve yuvalari Intel AGP nin ilk versiyonunu AGP specification 1 0 adi ile 1997 de yayinladi 1x ve 2x hizlarinin ikisini birden iceriyordu 2 0 AGP 4X ve 3 0 ise 8X olarak belirtilmisti Kullanilan Versiyonlarinin Icerikleri AGP 1x Bir 32 bit 66 MHz ile calismakta olan kanal dolayisi ile en fazla veri orani olan saniyede 266 megabit Mbit s olan kanal 133 Mbit s devir oranindan PCI veriyolu 33 MHz 32 bit 3 3 V sinyalleme yukseltilerek ikiye katlanmistir AGP 2x Bir 32 bit 133 MHz ile calismakta olan kanal etkili 133 Mhz e cifte pompalama yapilarak maksimum veri orani 533 Mbit s ile sonuclandirilmistir Sinyalleme voltaji AGP 1x ile aynidir AGP 4x 4x 128 mb ekran kartlari olup cozunurlugu x serisi arttikca yukselir ideal 4x tir AGP 8x Bir 32 bit 66 MHz ile calismakta olan kanal etkili 533Mhz e saatte sekiz kere cakarak maksimum veri orani 2133Mb s 2Gb s 0 8V sinyalleme ile sonuclanmaktadir Bunlara ek olarak AGP Pro kartlarinin farkli cesitleri vardir Bunlar daha cok guce ihtiyac duyar ve genellikle standart AGP kartlarina gore daha uzundurlar buna ragmen sadece bir AGP slotuna baglanirlar Bu kartlar genellikle profesyonel bilgisayar destekli dizayn uygulamalarini hizlandirmak icin muhendislik mimarlik uretim ve benzeri alanlarda kullanilir AGP Pro slot un grafik kartlarina ekstradan guc saglayan fazladan birkac pin barindirir Buna ragmen AGP Pro bircok kisi tarafindan kabul gormedi Modern masaustu sinifi guc ihtiyaci yiksek video kartlarinin ayrik bir guc kaynagiyla donatilmasinin yani sira ek guc icin Molex veya cevresel baglantilar da kullanilmaktadir Genellikle molex konnektoru olsun ya da olmasin iki tur AGP Pro slot turu vardir 50W veya 110W 3 3 V ve 1 5 V icin uc tur fiziksel AGP arayuzu vardir 1 5 verisyonu harici bir konnektorden daha farkli bir anahtara sahipken 3 3V bunun tam tersidir Fakat iyi tasarlanmamis olan eski 3 3V luk kartlar AGP 4X 8X slotlarina takildiginda anakartin yanmasina neden olabilecek 1 5V luk kartlarin anahtarlarina sahipti Ucuncu arayuz ise 1 5V ve 3 3V luk kartlarin ikisinin de takilmasina olanak saglayan evrensel arayuzdur AGP CesitleriCok sayida standart disi AGP arayuz varyasyonlari farkli imalatcilar tarafindan uretilmistir 64 bit AGP 64 bit kanaldir Ileri seviyedeki profesyonel grafik kartlarinda kullanilir AGP Express Gercek bir AGP arayuzu degildir ama AGP kartinin PCI veriyolu uzerinden PCI Express ana kart ile baglanmasi icin bir yoldur Bu teknoloji ECS ana kartlar uzerinden bulunmustir Bir AGP express slotu basitce bir PCI slotudur cift elekrik gucu ile Geriye donuk uyumluluk saglarken yetersiz destek performansi azaltmistir Bazi AGP kartlar AGP Express ile calismaz AGI ASRock Grafik Arayuzu AGI AGP standardinin tescilli bir varyasyonudur Gorevi eksik AGP destegine sahip yongalari kullanan Asrock ana kartlara AGP destegi saglamaktir Fakat bu varyasyon tamamen uyumlu degildir ve bircok video kartinin bunu desteklemedigi bilinmektedir Arayuz performans ve kalitesi bir soru isaretidir AGX Epox tarafindan gelistirilen Advanced Graphics eXtended AGX AGP standardinin tescilli bir varyasyonudur Daha once aciklanan AGI port problemlerini paylasmaktadir Kullanma kilavuzlari AGP 8X ATI kartlarin AGX slotlarda kullanilmamasi gerektigini belirtmektedir XGP Biostar tarafindan gelistirilen Xtreme Graphics Port XGP de AGP standardinin tescilli bir varyasyonudur Onceki iki standarda cok benzemektedir Yongalari AGP yi desteklemeyen kartlari destekler UyumlulukAGP kartlar limitler icerisinde geri ve ileri uyumludur 1 5 anahtarli kartlar 3 3V slotlara uyum saglamamaktadir Evrensel slotlar ise iki turle de uyumludur AGP Pro kartlar nadiren kullanilirlar standart slotlara uymaz fakat AGP kartlar AGP Pro slotlarda calismaktadir nin GeForce 6 serisi veya ATI nin X800 serisi gibi bazi yeni kartlar 1 5V destegi olmayan kartlara montaji engellemek icin 1 5V anahtarlara sahiptir 3 3V destekli modern kartlarin bazilari Nvidia GeForce FX5000 serisi ve ATI Radeon 9500 9700 9800 R350 serisidir Bu kuralin disinda kalan bazi tescilli durumlar da soz konusudur Mesela Apple goruntu konnektorune sahip Apple Power Macintosh bilgisayarlar ek guc gereksinimini karsilamak icin fazladan bir konnektor barindirirlar display Bunlara ek olarak farkli islemci CPU mimarilerine sahip bilgisayarlar arasinda tasinan kartlar firma yazilimlari firmware nedeniyle calismayabilir Bugun Kullanimi2006 sonlarina dogru AGP destegi olan sadece birkac yeni ana kart uretilmekte PCI Express daha hizli transfere izin veriyor ayrica diger parcalari da destekliyor 2006 da bircok ana kart PCIe slotlari ile birlikte kullanilabilir durumda olacak gibi gorunmektedir Yeni bircok grafik karti sadece PCIe de kullanilabilir ve ayni kartlarin AGP versiyonlari benzer sekilde nadir bulunur hale gelmektedir Bu sekilde giderse AGP nin neredeyse birkac yil icinde tamamen degistirilmesi beklenmektedir Dis baglantilarAGP Pin Cikislari1 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde AGP Genisletme Slotlari14 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde AGP Uyumluluk Bilgileri22 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde