Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde konu hakkında evrensel bir bakış açısı yansıtmamaktadır. (Haziran 2020) |
Bu madde, uygun değildir. (Şubat 2016) |
Acil Tıp, insan sağlığının hayati derecede etkilenmesi ve bu durumdan en hızlı şekilde normale dönme adına yapılan tüm uygulamaları kapsayan acil sağlık hizmeti. Acil tıp hizmetleri hastanelerin acil servislerinde ve mobil ekipler vasıtasıyla hastane dışında verilir.
Dünya'da Acil Tıp
Bugünkü bilinen anlamıyla acil tıp ilk olarak 1960'larda başlamıştır. İlk olarak ABD'de ayrı bir uzmanlık alanı olarak ortaya çıkmış ve dünyadaki gelişimi de buna parerlel olmuştur. 1966'da Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi'nin yayınladığı Kazalarda Ölüm ve Sakatlıklar: Modern Toplumun İhmal Edilmiş Hastalığı yazısı çok ses getirmiştir, bu yazıda Vietnam'da yaralanan bir askerin New York'ta vurulan bir sivilden daha çok yaşama şansı olduğundan bahsedilmiştir. Bu yazıyla beraber acil tıp hizmetleri yeniden ele alındı ve otoyol güvenliği yasası çıktı. O zamana kadar acil servisleri personle ve ekipman bakımından yetersiz ve kontrolsüz birimlerdi. İlk kez Cincinnati Üniversitesinde 1970'te Acil Tıp Ana Bilim Dalı kuruldu ve birçok uzman yetiştirdi.
Türkiye'de Acil Tıp
Tarihçe
Acil Tıp kurulmadan önceki yıllar
Türkiye'de ilk kez Sağlık Bakanlığı tarafından 1985 yılında da 077 Hızır Acil Servis olarak Ankara, İstanbul ve İzmir büyükşehir belediyelerinin ambulans, teknik alt yapı, şoför ve maddi destek vermesi, Sağlık Bakanlığının hekim ve tıbbi malzeme desteği ile Türkiye'de kullanılmış ve şimdiki acil sağlık hizmetlerinin temelleri atılmıştır.
Acil Tıp kurulduktan sonraki yıllar
Türkiye’de acil tıbbın gelişimi gerçek anlamda 1988 yılında Sağlık Bakanlığı'nın ile ilgili kapsamlı proje çalışmaları ile başlamıştır. 1990 yılında Acil hizmetler ile ilgili Acil Yardım ve Kurtarma Hizmetleri başlığı altında 40 proje Sağlık Bakanlığı bütçe kitabında yayınlandı. Öncelikle 3.100 Acil yardım Ambulansı temini, Hızır Acil Servislerin kapatılarak yerine 112 Acil Servislerin kurulması, Acil Servislerin modernizasyonu ve yataklı servislerin oluşturulması, Afet Acil Müdahale ekiplerinin kurulması ve görevlendirilmeleri, ilk yolcu ucağının Acil Müdahale Uçağı donanımı ile donatılarak yurt dışı müdahale görevi, Karayolları ve Turizm bölgelerinde müdahale ekiplerinin konuşlandırılması, Acil hizmet personeli eğitim kurs programları, Acil Tıp Uzmanlık Eğitimi Planlamaları ile çok sayıda projenin yürürlüğe girmesi ve projelerin pilot uygulamaları 1989-1993 yılları arasında gerçekleşti. Dr. Yıldırım Aktuna'nın Sağlık Bakanı olduğu Süleyman Demirel Başbakanlığındaki Bakanlar Kurulunun 12 Nisan 1993 tarihli kararı, 30 Nisan 1993 tarih ve 21567 sayılı Resmi Gazete'de 93/4270 karar sayısı ile yayınlanmış ve İlk ve Acil Yardım adıyla bir anadal olarak kurulmuştur. Kuruluşunda 3 yıllık bir ana dal olarak tanımlanan İlk ve Acil Yardım 24 ay ana dal 18 ay rotasyon şeklinde planlanmıştır. Aynı yıl Türkiye’de iki Acil Tıp Anabilim Dalı kurulmuştur (Dokuz Eylül Üniversitesi ve Fırat Üniversitesi). Bu Anabilim Dalları 1994 yılında ilk asistanlarını alarak eğitime başlamışlardır. Türkiye'de 2015 itibarıyla 42 Üniversite, 27 EAH, 8 EAH ile Afiliye Üniversite, 7 Özel Hastane Afiliye Vakıf Üniversitesi ve 2 EAH Afiliye Vakıf Üniversitesi ile toplam 86 klinik ile ihtisas verilmektedir (bkz. aşağıdaki Tablo).
Acil Tıbbın kronolojik tarihçesi:
- 1993: Dr. Yıldırım Aktuna'nın Sağlık Bakanı olduğu Süleyman Demirel Başbakanlığındaki Bakanlar Kurulunun 12 Nisan 1993 tarihli kararı, 30 Nisan 1993 tarih ve 21567 sayılı Resmi Gazete'de 93/4270 karar sayısı ile yayınlanarak İlk ve Acil Yardım yeni bir uzmanlık dalı oldu. İhtisas süresi olarak ise yurt dışı denkleriyle uyumsuz olan 3 yıl belirlenmişti.
- 1993: Acil tıp teknikeri eğitim programı başladı.
- 1994: Nisan 1994 Tıpta Uzmanlık Sınavında (TUS) Dokuz Eylül Üniversitesi 4, Fırat Üniversitesi 2 asistan kadrosu ilan etti; Dokuz Eylül’e 2, Fırat’a 1 asistan başladı.
- 1991: Hastane öncesi hizmetlerde 077 Hızır Acil’den “112 Acil Yardım ve Kurtarma”ya geçildi.
- 1991-1993: İstanbul, Ankara ve İzmir’ başta olmak üzere bütün il ve ilçe merkezlerinde 112 ekipleri kuruldu. Ambulans ekiplerinde pratisyen hekimler, sağlık memurları, ebeler, hemşireler ve şoförler görev yapmaktaydı.
- 1995: 25 Mayıs 1995 tarihinde Türkiye Acil Tıp Derneği (TATD)11 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . kuruldu.
- 1996: Sağlık Bakanlığına bağlı okullarda ilk yardım ve acil bakım teknisyenliği bölümü açıldı.
- 1998: 30 Nisan 1998 tarihinde Türkiye'nin ilk “İlk ve Acil Yardım” uzmanı mezun oldu.
- 2000: Acil sağlık hizmetlerinin bütün yurtta eşit, ulaşılabilir, kaliteli, süratli ve verimli olarak yürütülmesini sağlamak amacıyla acil sağlık hizmetlerinin sevk ve idaresine dair usul ve esasları belirleyen “Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği” çıkarıldı. Toplam Acil Tıp Uzmanı sayısı 20, Anabilim Dalı sayısı ise sadece 14 idi.
- 2002: 19 Haziran 2002’de Resmî Gazete'de yayınlanan Tıpta uzmanlık Tüzüğü ile uzmanlık ana dalının adı Acil Tıp olarak değiştirildi. İhtisasın süresi de Avrupa, ABD ve diğer ülkelerde denklik problemleri yaşanmaması gerekçesiyle 5 yıla çıkarıldı. Anabilim Dalı sayısı 17'ye yükseldi.
- 2003: 5 yıl süreli ihtisas için ilk asistan alımı 2003 Nisan Tıpta Uzmanlık Sınavı (TUS) Sınavı ile yapıldı.
- 2004: İlk defa Sağlık Bakanlığı’nın 112 acil yardım ve kurtarma istasyonlarına ve hastane acil servislerine ambulans ve acil bakım teknikeri ve acil tıp teknisyenlerinin atamaları yapıldı.
- 2006: 2006 Nisan TUS’unda bir seferde 18 eğitim ve araştırma Hastanesi için toplam 200 Acil Tıp asistan kadrosu ilan edildi. Eğitimcisi ve kliniği olmadan, eğitim koşulları tanımlanmadan en az 10 yıldır eğitim veren hiçbir ana bilim dalının veya derneğin görüşü alınmadan ilan edilen kadrolar, ilk kez TUS kitapçığında görüldü. Acil Tıp Anabilim Dalı sayısı ise 27'ye ulaştı.
- 2009: 18 Temmuz 2009 tarih ve 27292 sayılı Resmî Gazete’de Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği yayımlandı. Acil tıp halen 5 yıl idi. İç hastalıkları ve genel cerrahi uzmanları için süre 2 yıl olarak belirlendi. Bu yönetmelik ile ortopedi ve travmatoloji uzmanları listeden çıkartılmıştı. Oluşturulan Tıpta Uzmanlık Kurulu rotasyon süresini 13 aya indirdi. O tarihte tıp fakültelerindeki ana bilim dalı sayısı 45’e, eğitim ve araştırma hastanelerindeki acil tıp kliniği sayısı ise 28’e ulaşmıştı.
- 2011: 26 Nisan 2011 tarih ve 27916 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kanun ile acil tıp uzmanlık eğitim süresi 4 yıla düşürüldü.
- 2011: 5 Mayıs 2011 tarihinde Eğitim ve Araştırma hastaneleri ilk uzmanlarını verdi.
Acil Tıp alanındaki Sürekli Akademik Yayınlar
Acil Tıp uzman sayısındaki artışa paralel şekilde, acil tıp akademisyenlerinin sayısında da artış meydana gelmiştir. Buna bağlı olarak acil tıp alanında ulusal ve uluslararası indekslere giren dergilerdeki yayın sayılarında da yıllar içinde artış izlenmektedir. Acil Tıp branşında 2015 itibarıyla, Türkiye'deki 2 Ulusal Acil Tıp derneğinin sponsorluklarında hizmet veren, Türkçe olarak başlamış ve şu anda sadece İngilizce yayın kabul eden, Uluslararası yayıncısı olan (Elsevier) ve Uluslararası İkincil İndekslerde listelenen (ScienceDirect) Uluslararası 1, hem Türkçe hem İngilizce yayın kabul eden, Ulusal yayıncısı olan (AVES) ve Uluslararası Tersiyer indekslerde listelenen (Open-Access) Ulusal 1, Türkçe ve İngilizce Vaka sunumlarını kabul eden, Ulusal yayıncısı olan (AVES) Uluslararası 1 olmak üzere toplam 3 akademik dergi bulunmaktadır.
Acil Tıp Eğitimi
Türkiye'de Acil Tıp eğitimi TUKMOS tarafından Acil Tıp alanında oluşturulmuş standartlar dahilinde verilmek zorundadır. Bu kriterlere uygunluk 2016 yılından itibaren denetlenmeye başlanacak olup klinikler kendi eğitim programlarını buna göre düzenlemek ve ülke çapında bir standarda uyum sağlamak durumundadırlar. TUKMOS'un belirlediği klinikler tarafından verilen eğitimler dışında Acil Tıp derneklerinin son derece kapsamlı ve yaygın bir eğitim programı bulunmaktadır.
Acil Tıp ve FOAMed (Free, Open Access Medical Education)
Acil Tıp, Tıp eğitiminde 2012 yılından itibaren bir fenomen haline gelen blog yazarlığı temelli sürümiçi eğitim sitelerinin en yaygın şekilde başladığı branştır. Bu akım, FOAMed (Free, Open Access Medical Education) adı altında şekillendirilerek başta Twitter olmak üzere tüm sosyal ağlar kullanılarak uygulanan bir asenkron sürekli eğitim çeşidi olarak büyük önem kazanmıştır. Yurt dışında 150'den fazla blog ve portal ile sürdürülen bu asenkron eğitim modeli, Türkiye'de de yurt dışı ile hemen hemen aynı zamanlarda adı altında başlamıştır. Serbest Açık Erişimli Acil Tıp Eğitimi vizyonuyla 2012 yılından beri faaliyet gösteren, çeşitli fakülte ve EAH'larda çalışan 20'den fazla öğretim üyesi, uzman ve asistan tarafından sürekli olmak üzere 100'den fazla Acil Tıp eğitmeninin katkı verdiği Acilci.Net, 1 milyonu aşan ziyaretçi sayısıyla Dünya'nın yerel dilde yayın yapan en büyük Acil Tıp eğitim portalidir. Portalın bu başarısı nedeniyle hem EuSEM (Avrupa Acil Tıp Derneği) hem de ASEM (Asya Acil Tıp Derneği) tarafından Uluslararası kongrelere davet edilmiş ve Acil Tıp Asistan Birliği (ATAB) tarafından 2014 yılında "asistan eğitiminde en faydalı kaynak" olarak seçilmiştir.
Tıpta uzmanlık öğrencisi alma sırasına göre Acil Tıp Uzmanlık eğitimi veren Acil Tıp Anabilim Dalları ve Klinikleri
| Sıra | Kuruluş Zamanındaki İsmi ve Kuruluş Tarihi | Şehir | İlk Asistan Alımı! Kurum Yapısı | Değişen İsmi | Değişen Kurum Yapısı | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Dokuz Eylül Üniv (1992) | İzmir | 1994 | Devlet Üniversitesi | ||
| 2 | Fırat Üniv. | Elazığ | 1994 | Devlet Üniversitesi | ||
| 3 | Erciyes Üniv. | Kayseri | 1995 | Devlet Üniversitesi | ||
| 4 | Selçuk Üniv | Konya | 1995 | Devlet Üniversitesi | Necmeddin Erbakan | Devlet Üniversitesi |
| 5 | Dicle Üniv | Diyarbakır | 1995 | Devlet Üniversitesi | ||
| 6 | Marmara Üniv (29 Kasım 1994) | İstanbul | 1995 | Devlet Üniversitesi | Marmara Universitesi | Devlet Üniversitesi |
| 7 | Çukurova Üniv | Adana | Devlet Üniversitesi | |||
| 8 | Bursa Uludağ Üniv | Devlet Üniversitesi | ||||
| 9 | Hacettepe Üniv (Hekimlikte Acil Vakalar Ana Bilim Dalı adı altında 1988 yılında akademik birim açılmış ama anabilim dalı 1997 yılında kurulmuştur) | Ankara | 1997 | Devlet Üniversitesi | ||
| 10 | Akdeniz Üniv | Antalya | Devlet Üniversitesi | |||
| 11 | Sivas Cumhuriyet Üniv | Sivas | Devlet Üniversitesi | |||
| 12 | Ondokuz Mayıs Üniv | Samsun | Devlet Üniversitesi | |||
| 13 | Atatürk Üniv | Erzurum | Devlet Üniversitesi | |||
| 14 | Karadeniz Teknik Üniv | Trabzon | Devlet Üniversitesi | |||
| 15 | Süleyman Demirel Üniv | Isparta | Devlet Üniversitesi | |||
| 16 | Gülhane Eğitim ve Araştırma | Ankara | ||||
| 17 | İnönü Üniv | Malatya | Devlet Üniversitesi | |||
| 18 | Gazi Üniv | Ankara | Devlet Üniversitesi | |||
| 19 | Tokat Gaziosmanpaşa Üniv | Tokat | Devlet Üniversitesi | |||
| 20 | Gaziantep Üniv | Gaziantep | Devlet Üniversitesi | |||
| 21 | Afyon Kocatepe Üniv | Afyon | Devlet Üniversitesi | |||
| 22 | Kocaeli Üniv | Kocaeli | Devlet Üniversitesi | |||
| 23 | Pamukkale Üniv | Denizli | Devlet Üniversitesi | |||
| 24 | Eskişehir Osmangazi Üniv | Eskişehir | Devlet Üniversitesi | |||
| 25 | Van Yüzüncü Yıl Üniv | Van | Devlet Üniversitesi | |||
| 26 | Ege Üniv | İzmir | Devlet Üniversitesi | |||
| 27 | Mersin Üniv | Mersin | Devlet Üniversitesi | |||
| 28 | Ufuk Üniv Rıdvan Ege EAH | Ankara | EAH Afiliye Vakıf Üniversitesi | |||
| 29 | Ankara Atatürk EAH | Ankara | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | Yıldırım Beyazit | EAH Afiliye Devlet Üniversitesi | |
| 30 | Ankara Etlik İhtisas EAH | Ankara | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıd | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |
| 31 | Ankara EAH | Ankara | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 32 | Ankara Keçiören EAH | Ankara | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 33 | Ankara Numune EAH | Ankara | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 34 | İstanbul Bezm-i Alem Valide Sultan Vakıf Gureba | İstanbul | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | Bezm-i Alem | EAH Afiliye Vakıf Üniversitesi | |
| 35 | İstanbul Bakırköy Dr. Sadi Konuk | İstanbul | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 36 | İstanbul EAH (Samatya) | İstanbul | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 37 | İstanbul Göztepe EAH | İstanbul | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | Medeniyet Üniv | EAH Afiliye Devlet Üniversitesi | |
| 38 | İstanbul Haseki EAH | İstanbul | 2014 | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | ||
| 39 | İstanbul Haydarpaşa EAH | İstanbul | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 40 | İstanbul Kartal Dr. Lütfi Kırdar EAH | İstanbul | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 41 | İstanbul Okmeydanı EAH | İstanbul | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 42 | İstanbul Şişli Etfal EAH | İstanbul | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | İstanbul Şişli Etfal Hamidiye | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |
| 43 | İstanbul Taksim EAH | İstanbul | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | İstanbul Gaziosmanpaşa Taksim | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |
| 44 | İzmir Atatürk EAH | İzmir | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | Katip Çelebi Üniv | EAH Afiliye Devlet Üniversitesi | |
| 45 | İzmir Bozyaka EAH | İzmir | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 46 | İzmir Tepecik EAH | İzmir | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 47 | Başkent (Ankara) Üniv | Ankara | Özel Hastane Afiliye Vakıf Üniversitesi | |||
| 48 | Harran Üniv | Şanlıurfa | Devlet Üniversitesi | |||
| 49 | İstanbul Bilim Üniv Florence Nightingale Hastanesi | İstanbul | Özel Hastane Afiliye Vakıf Üniversitesi | |||
| 50 | Kafkas Üniv | Kars | Devlet Üniversitesi | |||
| 51 | Kırıkkale Üniv | Kırıkkale | Devlet Üniversitesi | |||
| 52 | Adana Numune Üniv | Adana | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 53 | Ankara Üniv | Ankara | Devlet Üniversitesi | |||
| 54 | Düzce Üniv | Düzce | Devlet Üniversitesi | |||
| 55 | Mustafa Kemal Üniv | Hatay | Devlet Üniversitesi | |||
| 56 | Adnan Menderes Üniv | Aydın | 2011 | Devlet Üniversitesi | ||
| 57 | Yeditepe Üniv | İstanbul | Özel Hastane Afiliye Vakıf Üniversitesi | |||
| 58 | Sütçü İmam Üniv | Kahramanmaraş | Devlet Üniversitesi | |||
| 59 | Abant İzzet Baysal Üniv | Bolu | Devlet Üniversitesi | |||
| 60 | Adıyaman Üniv EAH | Adıyaman | 2012 | EAH Afiliye Devlet Üniversitesi | ||
| 61 | İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa | İstanbul | Devlet Üniversitesi | |||
| 62 | Trakya Üniv | Edirne | Devlet Üniversitesi | |||
| 63 | Selçuk Üniversitesi Selçuklu TF | Konya | Devlet Üniversitesi | Selçuk Üniversitesi | Devlet Üniversitesi | |
| 64 | Antalya EAH | Antalya | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 65 | Erzurum Bölge EAH | Erzurum | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 66 | İstanbul Bağcılar EAH | İstanbul | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 67 | İstanbul Ümraniye EAH | İstanbul | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 68 | Kayseri EAH | Kayseri | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 69 | Konya EAH | Konya | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 70 | Rize EAH | Rize | 2011 | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | Recep Tayyip Erdoğan Üniv | EAH Afiliye Devlet Üniversitesi |
| 71 | Sakarya Üniv | Sakarya | 2011 | EAH Afiliye Devlet Üniversitesi | Sakarya Üniv | EAH Afiliye Devlet Üniversitesi |
| 72 | Trabzon Numune | Trabzon | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 73 | Bursa Şevket Yılmaz | Bursa | 2011 | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | Bursa Yüksek Ihtisas | |
| 74 | Samsun Mehmet Aydın EAH | Samsun | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | |||
| 75 | Çanakkale Onseiz Mart Üniv | Çanakkale | Devlet Üniversitesi | |||
| 76 | Zonguldak Bülent Ecevit Üniv | Zonguldak | Devlet Üniversitesi | Bülent Ecevit Üniv | Devlet Üniversitesi | |
| 77 | Başkent (Adana) Üniv | Adana | 2011 | Özel Hastane Afiliye Vakıf Üniversitesi | ||
| 78 | İstanbul Fatih Sultan Mehmet EAH | İstanbul | 2011 | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | ||
| 79 | Celal Bayar Üniv Hafsa Sultan Hastanesi | Manisa | 2012 | Devlet Üniversitesi | ||
| 80 | Dumlupınar Üniv Kütahya Evliya Çelebi EAH | Kütahya | 2012 | EAH Afiliye Devlet Üniversitesi | ||
| 81 | Medipol Üniv | İstanbul | 2012 | Özel Hastane Afiliye Vakıf Üniversitesi | ||
| 82 | Acıbadem Üniv | İstanbul | 2014 | Özel Hastane Afiliye Vakıf Üniversitesi | ||
| 83 | İzmir Üniv Medical Park Hastanesi | İzmir | 2014 | Özel Hastane Afiliye Vakıf Üniversitesi | ||
| 84 | Kocaeli Derince EAH | Derince | 2014 | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | ||
| 85 | İstanbul Bakırköy Kadın Hastlalıkları EAH | İstanbul | 2015 | Eğitim ve Araştırma Hastanesi | İstanbul Kanuni Sultan Süleyman | Eğitim ve Araştırma Hastanesi |
| 86 | Tekirdağ Namık Kemal Üniv | Tekirdağ | 2015 | EAH Afiliye Devlet Üniversitesi |
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i . 11 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2015.
- ^ a b "30 Nisan 1993 tarihli Resmi Gazete" (PDF). 5 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
- ^ a b c d e f g h i j Acil Tıp 4 Yıl - Doç. Dr. Cem Oktay - http://www.medimagazin.com.tr/authors/cem-oktay/tr-acil-tip-dort-yil-72-50-2836.html 2 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Turkish Journal of Emergency Medicine - http://trjemergmed.org/ 28 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Eurasian Journal of Emergency Medicine 10 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Eski Adı: Akademik Acil Tıp Dergisi
- ^ . 10 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2015.
- ^ a b TUKMOS Zorunlu Acil Tıp Eğitim Standartları v2.0 - www.tuk.saglik.gov.tr/muf2/acil_tip.doc 3 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 16 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
- ^ a b Acilci.Net - Serbest Açık Erişimli Acil Tıp Eğitim Kaynağı - http://acilci.net/ 16 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Acil Tıp Asistan Birlği - http://www.atabir.com/ 2 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tus Taban Puanları https://tuskocu.com/tus-taban-puanlari-ve-siralamalari/ 10 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020.
- ^ . 31 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde konu hakkinda evrensel bir bakis acisi yansitmamaktadir Maddeyi gelistirerek ve sorunu tartisma sayfasinda tartisarak maddenin evrensellesmesini saglayabilirsiniz Haziran 2020 Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Subat 2016 Acil Tip insan sagliginin hayati derecede etkilenmesi ve bu durumdan en hizli sekilde normale donme adina yapilan tum uygulamalari kapsayan acil saglik hizmeti Acil tip hizmetleri hastanelerin acil servislerinde ve mobil ekipler vasitasiyla hastane disinda verilir Ambulans UcakDunya da Acil TipBugunku bilinen anlamiyla acil tip ilk olarak 1960 larda baslamistir Ilk olarak ABD de ayri bir uzmanlik alani olarak ortaya cikmis ve dunyadaki gelisimi de buna parerlel olmustur 1966 da Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi nin yayinladigi Kazalarda Olum ve Sakatliklar Modern Toplumun Ihmal Edilmis Hastaligi yazisi cok ses getirmistir bu yazida Vietnam da yaralanan bir askerin New York ta vurulan bir sivilden daha cok yasama sansi oldugundan bahsedilmistir Bu yaziyla beraber acil tip hizmetleri yeniden ele alindi ve otoyol guvenligi yasasi cikti O zamana kadar acil servisleri personle ve ekipman bakimindan yetersiz ve kontrolsuz birimlerdi Ilk kez Cincinnati Universitesinde 1970 te Acil Tip Ana Bilim Dali kuruldu ve bircok uzman yetistirdi Turkiye de Acil TipTarihce Acil Tip kurulmadan onceki yillar Turkiye de ilk kez Saglik Bakanligi tarafindan 1985 yilinda da 077 Hizir Acil Servis olarak Ankara Istanbul ve Izmir buyuksehir belediyelerinin ambulans teknik alt yapi sofor ve maddi destek vermesi Saglik Bakanliginin hekim ve tibbi malzeme destegi ile Turkiye de kullanilmis ve simdiki acil saglik hizmetlerinin temelleri atilmistir Acil Tip kurulduktan sonraki yillar Turkiye de acil tibbin gelisimi gercek anlamda 1988 yilinda Saglik Bakanligi nin ile ilgili kapsamli proje calismalari ile baslamistir 1990 yilinda Acil hizmetler ile ilgili Acil Yardim ve Kurtarma Hizmetleri basligi altinda 40 proje Saglik Bakanligi butce kitabinda yayinlandi Oncelikle 3 100 Acil yardim Ambulansi temini Hizir Acil Servislerin kapatilarak yerine 112 Acil Servislerin kurulmasi Acil Servislerin modernizasyonu ve yatakli servislerin olusturulmasi Afet Acil Mudahale ekiplerinin kurulmasi ve gorevlendirilmeleri ilk yolcu ucaginin Acil Mudahale Ucagi donanimi ile donatilarak yurt disi mudahale gorevi Karayollari ve Turizm bolgelerinde mudahale ekiplerinin konuslandirilmasi Acil hizmet personeli egitim kurs programlari Acil Tip Uzmanlik Egitimi Planlamalari ile cok sayida projenin yururluge girmesi ve projelerin pilot uygulamalari 1989 1993 yillari arasinda gerceklesti Dr Yildirim Aktuna nin Saglik Bakani oldugu Suleyman Demirel Basbakanligindaki Bakanlar Kurulunun 12 Nisan 1993 tarihli karari 30 Nisan 1993 tarih ve 21567 sayili Resmi Gazete de 93 4270 karar sayisi ile yayinlanmis ve Ilk ve Acil Yardim adiyla bir anadal olarak kurulmustur Kurulusunda 3 yillik bir ana dal olarak tanimlanan Ilk ve Acil Yardim 24 ay ana dal 18 ay rotasyon seklinde planlanmistir Ayni yil Turkiye de iki Acil Tip Anabilim Dali kurulmustur Dokuz Eylul Universitesi ve Firat Universitesi Bu Anabilim Dallari 1994 yilinda ilk asistanlarini alarak egitime baslamislardir Turkiye de 2015 itibariyla 42 Universite 27 EAH 8 EAH ile Afiliye Universite 7 Ozel Hastane Afiliye Vakif Universitesi ve 2 EAH Afiliye Vakif Universitesi ile toplam 86 klinik ile ihtisas verilmektedir bkz asagidaki Tablo Acil Tibbin kronolojik tarihcesi 1993 Dr Yildirim Aktuna nin Saglik Bakani oldugu Suleyman Demirel Basbakanligindaki Bakanlar Kurulunun 12 Nisan 1993 tarihli karari 30 Nisan 1993 tarih ve 21567 sayili Resmi Gazete de 93 4270 karar sayisi ile yayinlanarak Ilk ve Acil Yardim yeni bir uzmanlik dali oldu Ihtisas suresi olarak ise yurt disi denkleriyle uyumsuz olan 3 yil belirlenmisti 1993 Acil tip teknikeri egitim programi basladi 1994 Nisan 1994 Tipta Uzmanlik Sinavinda TUS Dokuz Eylul Universitesi 4 Firat Universitesi 2 asistan kadrosu ilan etti Dokuz Eylul e 2 Firat a 1 asistan basladi 1991 Hastane oncesi hizmetlerde 077 Hizir Acil den 112 Acil Yardim ve Kurtarma ya gecildi 1991 1993 Istanbul Ankara ve Izmir basta olmak uzere butun il ve ilce merkezlerinde 112 ekipleri kuruldu Ambulans ekiplerinde pratisyen hekimler saglik memurlari ebeler hemsireler ve soforler gorev yapmaktaydi 1995 25 Mayis 1995 tarihinde Turkiye Acil Tip Dernegi TATD 11 Agustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde kuruldu 1996 Saglik Bakanligina bagli okullarda ilk yardim ve acil bakim teknisyenligi bolumu acildi 1998 30 Nisan 1998 tarihinde Turkiye nin ilk Ilk ve Acil Yardim uzmani mezun oldu 2000 Acil saglik hizmetlerinin butun yurtta esit ulasilabilir kaliteli suratli ve verimli olarak yurutulmesini saglamak amaciyla acil saglik hizmetlerinin sevk ve idaresine dair usul ve esaslari belirleyen Acil Saglik Hizmetleri Yonetmeligi cikarildi Toplam Acil Tip Uzmani sayisi 20 Anabilim Dali sayisi ise sadece 14 idi 2002 19 Haziran 2002 de Resmi Gazete de yayinlanan Tipta uzmanlik Tuzugu ile uzmanlik ana dalinin adi Acil Tip olarak degistirildi Ihtisasin suresi de Avrupa ABD ve diger ulkelerde denklik problemleri yasanmamasi gerekcesiyle 5 yila cikarildi Anabilim Dali sayisi 17 ye yukseldi 2003 5 yil sureli ihtisas icin ilk asistan alimi 2003 Nisan Tipta Uzmanlik Sinavi TUS Sinavi ile yapildi 2004 Ilk defa Saglik Bakanligi nin 112 acil yardim ve kurtarma istasyonlarina ve hastane acil servislerine ambulans ve acil bakim teknikeri ve acil tip teknisyenlerinin atamalari yapildi 2006 2006 Nisan TUS unda bir seferde 18 egitim ve arastirma Hastanesi icin toplam 200 Acil Tip asistan kadrosu ilan edildi Egitimcisi ve klinigi olmadan egitim kosullari tanimlanmadan en az 10 yildir egitim veren hicbir ana bilim dalinin veya dernegin gorusu alinmadan ilan edilen kadrolar ilk kez TUS kitapciginda goruldu Acil Tip Anabilim Dali sayisi ise 27 ye ulasti 2009 18 Temmuz 2009 tarih ve 27292 sayili Resmi Gazete de Tipta ve Dis Hekimliginde Uzmanlik Egitimi Yonetmeligi yayimlandi Acil tip halen 5 yil idi Ic hastaliklari ve genel cerrahi uzmanlari icin sure 2 yil olarak belirlendi Bu yonetmelik ile ortopedi ve travmatoloji uzmanlari listeden cikartilmisti Olusturulan Tipta Uzmanlik Kurulu rotasyon suresini 13 aya indirdi O tarihte tip fakultelerindeki ana bilim dali sayisi 45 e egitim ve arastirma hastanelerindeki acil tip klinigi sayisi ise 28 e ulasmisti 2011 26 Nisan 2011 tarih ve 27916 sayili Resmi Gazete de yayimlanan Kanun ile acil tip uzmanlik egitim suresi 4 yila dusuruldu 2011 5 Mayis 2011 tarihinde Egitim ve Arastirma hastaneleri ilk uzmanlarini verdi Acil Tip alanindaki Surekli Akademik Yayinlar Acil Tip uzman sayisindaki artisa paralel sekilde acil tip akademisyenlerinin sayisinda da artis meydana gelmistir Buna bagli olarak acil tip alaninda ulusal ve uluslararasi indekslere giren dergilerdeki yayin sayilarinda da yillar icinde artis izlenmektedir Acil Tip bransinda 2015 itibariyla Turkiye deki 2 Ulusal Acil Tip derneginin sponsorluklarinda hizmet veren Turkce olarak baslamis ve su anda sadece Ingilizce yayin kabul eden Uluslararasi yayincisi olan Elsevier ve Uluslararasi Ikincil Indekslerde listelenen ScienceDirect Uluslararasi 1 hem Turkce hem Ingilizce yayin kabul eden Ulusal yayincisi olan AVES ve Uluslararasi Tersiyer indekslerde listelenen Open Access Ulusal 1 Turkce ve Ingilizce Vaka sunumlarini kabul eden Ulusal yayincisi olan AVES Uluslararasi 1 olmak uzere toplam 3 akademik dergi bulunmaktadir Acil Tip Egitimi Turkiye de Acil Tip egitimi TUKMOS tarafindan Acil Tip alaninda olusturulmus standartlar dahilinde verilmek zorundadir Bu kriterlere uygunluk 2016 yilindan itibaren denetlenmeye baslanacak olup klinikler kendi egitim programlarini buna gore duzenlemek ve ulke capinda bir standarda uyum saglamak durumundadirlar TUKMOS un belirledigi klinikler tarafindan verilen egitimler disinda Acil Tip derneklerinin son derece kapsamli ve yaygin bir egitim programi bulunmaktadir Acil Tip ve FOAMed Free Open Access Medical Education Acil Tip Tip egitiminde 2012 yilindan itibaren bir fenomen haline gelen blog yazarligi temelli surumici egitim sitelerinin en yaygin sekilde basladigi branstir Bu akim FOAMed Free Open Access Medical Education adi altinda sekillendirilerek basta Twitter olmak uzere tum sosyal aglar kullanilarak uygulanan bir asenkron surekli egitim cesidi olarak buyuk onem kazanmistir Yurt disinda 150 den fazla blog ve portal ile surdurulen bu asenkron egitim modeli Turkiye de de yurt disi ile hemen hemen ayni zamanlarda adi altinda baslamistir Serbest Acik Erisimli Acil Tip Egitimi vizyonuyla 2012 yilindan beri faaliyet gosteren cesitli fakulte ve EAH larda calisan 20 den fazla ogretim uyesi uzman ve asistan tarafindan surekli olmak uzere 100 den fazla Acil Tip egitmeninin katki verdigi Acilci Net 1 milyonu asan ziyaretci sayisiyla Dunya nin yerel dilde yayin yapan en buyuk Acil Tip egitim portalidir Portalin bu basarisi nedeniyle hem EuSEM Avrupa Acil Tip Dernegi hem de ASEM Asya Acil Tip Dernegi tarafindan Uluslararasi kongrelere davet edilmis ve Acil Tip Asistan Birligi ATAB tarafindan 2014 yilinda asistan egitiminde en faydali kaynak olarak secilmistir Tipta uzmanlik ogrencisi alma sirasina gore Acil Tip Uzmanlik egitimi veren Acil Tip Anabilim Dallari ve KlinikleriSira Kurulus Zamanindaki Ismi ve Kurulus Tarihi Sehir Ilk Asistan Alimi Kurum Yapisi Degisen Ismi Degisen Kurum Yapisi1 Dokuz Eylul Univ 1992 Izmir 1994 Devlet Universitesi2 Firat Univ Elazig 1994 Devlet Universitesi3 Erciyes Univ Kayseri 1995 Devlet Universitesi4 Selcuk Univ Konya 1995 Devlet Universitesi Necmeddin Erbakan Devlet Universitesi5 Dicle Univ Diyarbakir 1995 Devlet Universitesi6 Marmara Univ 29 Kasim 1994 Istanbul 1995 Devlet Universitesi Marmara Universitesi Devlet Universitesi7 Cukurova Univ Adana Devlet Universitesi8 Bursa Uludag Univ Devlet Universitesi9 Hacettepe Univ Hekimlikte Acil Vakalar Ana Bilim Dali adi altinda 1988 yilinda akademik birim acilmis ama anabilim dali 1997 yilinda kurulmustur Ankara 1997 Devlet Universitesi10 Akdeniz Univ Antalya Devlet Universitesi11 Sivas Cumhuriyet Univ Sivas Devlet Universitesi12 Ondokuz Mayis Univ Samsun Devlet Universitesi13 Ataturk Univ Erzurum Devlet Universitesi14 Karadeniz Teknik Univ Trabzon Devlet Universitesi15 Suleyman Demirel Univ Isparta Devlet Universitesi16 Gulhane Egitim ve Arastirma Ankara17 Inonu Univ Malatya Devlet Universitesi18 Gazi Univ Ankara Devlet Universitesi19 Tokat Gaziosmanpasa Univ Tokat Devlet Universitesi20 Gaziantep Univ Gaziantep Devlet Universitesi21 Afyon Kocatepe Univ Afyon Devlet Universitesi22 Kocaeli Univ Kocaeli Devlet Universitesi23 Pamukkale Univ Denizli Devlet Universitesi24 Eskisehir Osmangazi Univ Eskisehir Devlet Universitesi25 Van Yuzuncu Yil Univ Van Devlet Universitesi26 Ege Univ Izmir Devlet Universitesi27 Mersin Univ Mersin Devlet Universitesi28 Ufuk Univ Ridvan Ege EAH Ankara EAH Afiliye Vakif Universitesi29 Ankara Ataturk EAH Ankara Egitim ve Arastirma Hastanesi Yildirim Beyazit EAH Afiliye Devlet Universitesi30 Ankara Etlik Ihtisas EAH Ankara Egitim ve Arastirma Hastanesi Ankara Diskapi Yildirim Beyazid Egitim ve Arastirma Hastanesi31 Ankara EAH Ankara Egitim ve Arastirma Hastanesi32 Ankara Kecioren EAH Ankara Egitim ve Arastirma Hastanesi33 Ankara Numune EAH Ankara Egitim ve Arastirma Hastanesi34 Istanbul Bezm i Alem Valide Sultan Vakif Gureba Istanbul Egitim ve Arastirma Hastanesi Bezm i Alem EAH Afiliye Vakif Universitesi35 Istanbul Bakirkoy Dr Sadi Konuk Istanbul Egitim ve Arastirma Hastanesi36 Istanbul EAH Samatya Istanbul Egitim ve Arastirma Hastanesi37 Istanbul Goztepe EAH Istanbul Egitim ve Arastirma Hastanesi Medeniyet Univ EAH Afiliye Devlet Universitesi38 Istanbul Haseki EAH Istanbul 2014 Egitim ve Arastirma Hastanesi39 Istanbul Haydarpasa EAH Istanbul Egitim ve Arastirma Hastanesi40 Istanbul Kartal Dr Lutfi Kirdar EAH Istanbul Egitim ve Arastirma Hastanesi41 Istanbul Okmeydani EAH Istanbul Egitim ve Arastirma Hastanesi42 Istanbul Sisli Etfal EAH Istanbul Egitim ve Arastirma Hastanesi Istanbul Sisli Etfal Hamidiye Egitim ve Arastirma Hastanesi43 Istanbul Taksim EAH Istanbul Egitim ve Arastirma Hastanesi Istanbul Gaziosmanpasa Taksim Egitim ve Arastirma Hastanesi44 Izmir Ataturk EAH Izmir Egitim ve Arastirma Hastanesi Katip Celebi Univ EAH Afiliye Devlet Universitesi45 Izmir Bozyaka EAH Izmir Egitim ve Arastirma Hastanesi46 Izmir Tepecik EAH Izmir Egitim ve Arastirma Hastanesi47 Baskent Ankara Univ Ankara Ozel Hastane Afiliye Vakif Universitesi48 Harran Univ Sanliurfa Devlet Universitesi49 Istanbul Bilim Univ Florence Nightingale Hastanesi Istanbul Ozel Hastane Afiliye Vakif Universitesi50 Kafkas Univ Kars Devlet Universitesi51 Kirikkale Univ Kirikkale Devlet Universitesi52 Adana Numune Univ Adana Egitim ve Arastirma Hastanesi53 Ankara Univ Ankara Devlet Universitesi54 Duzce Univ Duzce Devlet Universitesi55 Mustafa Kemal Univ Hatay Devlet Universitesi56 Adnan Menderes Univ Aydin 2011 Devlet Universitesi57 Yeditepe Univ Istanbul Ozel Hastane Afiliye Vakif Universitesi58 Sutcu Imam Univ Kahramanmaras Devlet Universitesi59 Abant Izzet Baysal Univ Bolu Devlet Universitesi60 Adiyaman Univ EAH Adiyaman 2012 EAH Afiliye Devlet Universitesi61 Istanbul Universitesi Cerrahpasa Istanbul Devlet Universitesi62 Trakya Univ Edirne Devlet Universitesi63 Selcuk Universitesi Selcuklu TF Konya Devlet Universitesi Selcuk Universitesi Devlet Universitesi64 Antalya EAH Antalya Egitim ve Arastirma Hastanesi65 Erzurum Bolge EAH Erzurum Egitim ve Arastirma Hastanesi66 Istanbul Bagcilar EAH Istanbul Egitim ve Arastirma Hastanesi67 Istanbul Umraniye EAH Istanbul Egitim ve Arastirma Hastanesi68 Kayseri EAH Kayseri Egitim ve Arastirma Hastanesi69 Konya EAH Konya Egitim ve Arastirma Hastanesi70 Rize EAH Rize 2011 Egitim ve Arastirma Hastanesi Recep Tayyip Erdogan Univ EAH Afiliye Devlet Universitesi71 Sakarya Univ Sakarya 2011 EAH Afiliye Devlet Universitesi Sakarya Univ EAH Afiliye Devlet Universitesi72 Trabzon Numune Trabzon Egitim ve Arastirma Hastanesi73 Bursa Sevket Yilmaz Bursa 2011 Egitim ve Arastirma Hastanesi Bursa Yuksek Ihtisas74 Samsun Mehmet Aydin EAH Samsun Egitim ve Arastirma Hastanesi75 Canakkale Onseiz Mart Univ Canakkale Devlet Universitesi76 Zonguldak Bulent Ecevit Univ Zonguldak Devlet Universitesi Bulent Ecevit Univ Devlet Universitesi77 Baskent Adana Univ Adana 2011 Ozel Hastane Afiliye Vakif Universitesi78 Istanbul Fatih Sultan Mehmet EAH Istanbul 2011 Egitim ve Arastirma Hastanesi79 Celal Bayar Univ Hafsa Sultan Hastanesi Manisa 2012 Devlet Universitesi80 Dumlupinar Univ Kutahya Evliya Celebi EAH Kutahya 2012 EAH Afiliye Devlet Universitesi81 Medipol Univ Istanbul 2012 Ozel Hastane Afiliye Vakif Universitesi82 Acibadem Univ Istanbul 2014 Ozel Hastane Afiliye Vakif Universitesi83 Izmir Univ Medical Park Hastanesi Izmir 2014 Ozel Hastane Afiliye Vakif Universitesi84 Kocaeli Derince EAH Derince 2014 Egitim ve Arastirma Hastanesi85 Istanbul Bakirkoy Kadin Hastlaliklari EAH Istanbul 2015 Egitim ve Arastirma Hastanesi Istanbul Kanuni Sultan Suleyman Egitim ve Arastirma Hastanesi86 Tekirdag Namik Kemal Univ Tekirdag 2015 EAH Afiliye Devlet UniversitesiKaynakca a b c d e f g h i 11 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Temmuz 2015 a b 30 Nisan 1993 tarihli Resmi Gazete PDF 5 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Ekim 2020 a b c d e f g h i j Acil Tip 4 Yil Doc Dr Cem Oktay http www medimagazin com tr authors cem oktay tr acil tip dort yil 72 50 2836 html 2 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkish Journal of Emergency Medicine http trjemergmed org 28 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eurasian Journal of Emergency Medicine 10 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eski Adi Akademik Acil Tip Dergisi 10 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Temmuz 2015 a b TUKMOS Zorunlu Acil Tip Egitim Standartlari v2 0 www tuk saglik gov tr muf2 acil tip doc 3 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde 16 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ekim 2020 a b Acilci Net Serbest Acik Erisimli Acil Tip Egitim Kaynagi http acilci net 16 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Acil Tip Asistan Birlgi http www atabir com 2 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tus Taban Puanlari https tuskocu com tus taban puanlari ve siralamalari 10 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde 24 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Nisan 2020 31 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Haziran 2016