Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adagül, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.
| Adagül | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Adagül Adagül'ün Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Borçka |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1020 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 205 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08400 |
Tarihçe
Adagül köyünün eski adı, Adaguli'dir. Gürcüce bir yer adı olan Adaguli (ადაგული), Eski Gürcücede "yanma" anlamındaki "adagva" (ადაგვა) kelimesinden türemiştir ve "yanmış" (yer), "yanıklı" anlamına gelir. Bugün Ardahan ilinin merkez ilçesinde bugün Edegül olarak anılan köyün eski adı da Adaguli idi. Bu köyün adı Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı ve 1595 tarihli Osmanlı tahrir defterine Adagul / Adagül (اداكول) olarak girmiştir. Borçka'daki köyün adı Artvin üzerine 1927 tarihli Osmanlıca kitapta Edegul / Edegül (ۀدەكول) olarak geçer; ancak bu yer adı bu kitabın Latin harfli Türkçe baskına Sedegul / Sedegül olarak aktarılmıştır. 93 Harbi'nin ardından Artvin bölgesine hakim olan Ruslar köyü Adaguli (Адагули) adıyla kaydetmiştir.
Adaguli, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Klarceti, Gürcü Krallığı'nın prensliklerinden biriydi ve bu prensliğin merkezi Artanuci (Ardanuç) idi. Bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ilk yarısında Gürcülerden ele geçirdi. Osmanlı idaresinde Çıldır Eyaleti içinde bulunuyordu. 19. yüzyılda Trabzon Vilayeti'de Lazistan Sancağı'na bağlıydı.
Adaguli, uzun bir süre Osmanlı yönetimi altında kaldıktan sonra, 93 Harbi’nde Ruslar eline geçti. Rus idaresinin 1886 yılında gerçekleştirdiği nüfus sayımında Batum sancağının (okrug) Gonio kazasına (uçastok) bağlıydı. Bu kazada Ebrika nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) köylerinden biriydi. Nüfusu 260 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı Gürcü olarak kaydedilmiştir. Köyde Vaşlidziri (ვაშლიძირი), Tke (ტყე), Kodela (კოდელა), Thilvana (თხილვანა), Didvake (დიდვაკე), Zedvake (ზედვაკე), Zedavenahi (ზედავენახი), Tskali (წყალი), Tskarostvali (წყაროსთვალი), Napudzari (ნაფუძარი), Çalivnari (ჭალივნარი), Naskidi (ნასყიდი), Sacamiklde (საჯამიკლდე), Sabaduri (საბადური), Oriklde (ორიკლდე), Cinçarhevi (ჯინჭარახევი), Zedvakebolo (ზედვაკებოლო), Tsitlobi (წითლობი) gibi günümüzde de kullanılan mevki adları da Adaguli’nin bir Gürcü yerleşmesi olduğunu göstermektedir.
Adaguli, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusya'nın bölgeden çekilmesinden bir süre sonra, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından köy fiilen Türkiye'ye katıldı. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin topraklarının işgal edilmesinin ardından Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de imzaladığı Moskova Antlaşması'yla Adaguli köyünü de kapsayan Artvin ile Ardahan bölgeleri Türkiye'ye bırakıldı.
Muvahhid Zeki’nin Artvin üzerine 1927 tarihli Osmanlıca kitabına göre Adagül, Borçka kasabasına yayan üç saat mesafedeydi. Doğusu, batısı ve kuzeyi dağlarla çevrili olan köy, güneyde Çoruh vadisine açılıyordu. Köydeki yarı kâgir evler iki katlıydı. Evlerin duvarlarında çoğu dinsel içerikli yazılar yer alıyordu. Köy iyi bir havaya ve ılıman bir iklime sahipti. Adagül köyünde 26 hane vardı; 91’i erkek ve 86’sı kadın olmak üzere köyün nüfusu 177 kişiden oluşuyordu. Köyün halkı eğitime büyük ilgi duyuyordu. Köyün başlıca geçim kaynağı tütün, buğday, arpa ve mısırdı.
Coğrafya
Adagül köyü, Artvin il merkezine 24 km, Borçka ilçe merkezine 14 km uzaklıktadır. Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 188 |
| 2020 | 205 |
| 2019 | 240 |
| 2018 | 294 |
| 2017 | 184 |
| 2016 | 199 |
| 2015 | 235 |
| 2014 | 274 |
| 2013 | 365 |
| 2012 | 170 |
| 2011 | 163 |
| 2010 | 128 |
| 2009 | 138 |
| 2008 | 119 |
| 2007 | 188 |
| 2000 | 366 |
| 1990 | 465 |
| 1985 | 467 |
Kaynakça
- ^ . Fallingrain.com. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e . YerelNet.org.tr. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2016.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p . Nufusune.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ "kelimesinin anlamı". 26 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 429". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 118". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010 (Birinci basım 1927), s. 143, .
- ^ a b ""Gonio kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ "Roland Topçişvili, Gürcülerin Etnik Tarihi ve Gürcistan'ın Tarihsel-Etnografik Bölgeleri (Gürcüce), 2002, s. 66-67". 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 181 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2021.
- ^ a b Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 2010,
Dış bağlantılar
- "Adagül"
- Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 1927.29 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Teşkilat-ı Mahsusa'nın Kafkasya Misyonu ve Operasyonları"
- Adagül, Borçka için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Adagul Artvin ilinin Borcka ilcesine bagli bir koydur AdagulKoyArtvin in Turkiye deki konumuAdagulAdagul un Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceBorckaCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1020 mNufus 2021 Toplam205Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08400TarihceAdagul koyunun eski adi Adaguli dir Gurcuce bir yer adi olan Adaguli ადაგული Eski Gurcucede yanma anlamindaki adagva ადაგვა kelimesinden turemistir ve yanmis yer yanikli anlamina gelir Bugun Ardahan ilinin merkez ilcesinde bugun Edegul olarak anilan koyun eski adi da Adaguli idi Bu koyun adi Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli ve 1595 tarihli Osmanli tahrir defterine Adagul Adagul اداكول olarak girmistir Borcka daki koyun adi Artvin uzerine 1927 tarihli Osmanlica kitapta Edegul Edegul ۀدەكول olarak gecer ancak bu yer adi bu kitabin Latin harfli Turkce baskina Sedegul Sedegul olarak aktarilmistir 93 Harbi nin ardindan Artvin bolgesine hakim olan Ruslar koyu Adaguli Adaguli adiyla kaydetmistir Adaguli tarihsel Gurcistan in guneybati kesimini olusturan bolgelerden biri olan Klarceti de yer alir Klarceti Gurcu Kralligi nin prensliklerinden biriydi ve bu prensligin merkezi Artanuci Ardanuc idi Bu bolgeyi Osmanlilar 16 yuzyilin ilk yarisinda Gurculerden ele gecirdi Osmanli idaresinde Cildir Eyaleti icinde bulunuyordu 19 yuzyilda Trabzon Vilayeti de Lazistan Sancagi na bagliydi Adaguli uzun bir sure Osmanli yonetimi altinda kaldiktan sonra 93 Harbi nde Ruslar eline gecti Rus idaresinin 1886 yilinda gerceklestirdigi nufus sayiminda Batum sancaginin okrug Gonio kazasina ucastok bagliydi Bu kazada Ebrika nahiyesinin selskoe obshestvo kirsal topluluk koylerinden biriydi Nufusu 260 kisiden olusuyordu Bu nufusun tamami Gurcu olarak kaydedilmistir Koyde Vaslidziri ვაშლიძირი Tke ტყე Kodela კოდელა Thilvana თხილვანა Didvake დიდვაკე Zedvake ზედვაკე Zedavenahi ზედავენახი Tskali წყალი Tskarostvali წყაროსთვალი Napudzari ნაფუძარი Calivnari ჭალივნარი Naskidi ნასყიდი Sacamiklde საჯამიკლდე Sabaduri საბადური Oriklde ორიკლდე Cincarhevi ჯინჭარახევი Zedvakebolo ზედვაკებოლო Tsitlobi წითლობი gibi gunumuzde de kullanilan mevki adlari da Adaguli nin bir Gurcu yerlesmesi oldugunu gostermektedir Adaguli Birinci Dunya Savasi nin sonlarinda Rusya nin bolgeden cekilmesinden bir sure sonra Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin sinirlari icinde kaldi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin Tiflis hukumetine verdigi ultimatom uzerine Gurcu idaresinin cekilmesinin ardindan koy fiilen Turkiye ye katildi Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin topraklarinin isgal edilmesinin ardindan Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti nin 16 Mart 1921 de imzaladigi Moskova Antlasmasi yla Adaguli koyunu de kapsayan Artvin ile Ardahan bolgeleri Turkiye ye birakildi Muvahhid Zeki nin Artvin uzerine 1927 tarihli Osmanlica kitabina gore Adagul Borcka kasabasina yayan uc saat mesafedeydi Dogusu batisi ve kuzeyi daglarla cevrili olan koy guneyde Coruh vadisine aciliyordu Koydeki yari kagir evler iki katliydi Evlerin duvarlarinda cogu dinsel icerikli yazilar yer aliyordu Koy iyi bir havaya ve iliman bir iklime sahipti Adagul koyunde 26 hane vardi 91 i erkek ve 86 si kadin olmak uzere koyun nufusu 177 kisiden olusuyordu Koyun halki egitime buyuk ilgi duyuyordu Koyun baslica gecim kaynagi tutun bugday arpa ve misirdi CografyaAdagul koyu Artvin il merkezine 24 km Borcka ilce merkezine 14 km uzakliktadir Koyun iklimi Karadeniz iklimi etki alani icerisindedir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 1882020 2052019 2402018 2942017 1842016 1992015 2352014 2742013 3652012 1702011 1632010 1282009 1382008 1192007 1882000 3661990 4651985 467Kaynakca Fallingrain com 2 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e YerelNet org tr 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Aralik 2016 a b c d e f g h i j k l m n o p Nufusune com 30 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 kelimesinin anlami 26 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2021 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 s 429 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2021 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 118 29 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2019 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye Istanbul 2010 Birinci basim 1927 s 143 ISBN 978 9944 197 52 6 a b Gonio kazasi 1886 Yili Rusca 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2021 Roland Topcisvili Gurculerin Etnik Tarihi ve Gurcistan in Tarihsel Etnografik Bolgeleri Gurcuce 2002 s 66 67 16 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2021 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 181 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2021 a b Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 2010 ISBN 978 9944 197 52 6Dis baglantilar Adagul Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye 1927 29 Mayis 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Teskilat i Mahsusa nin Kafkasya Misyonu ve Operasyonlari Adagul Borcka icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft