Adalet ve Kalkınma Partisinin kapatma davası, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya'nın, AK Parti'nin "laikliğe aykırı fiillerin odağı haline geldiği" gerekçesiyle, partinin kapatılması ve ilgili dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere, dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül dahil 71 kişinin 5 yıl süre ile siyasetten uzaklaştırılması istemiyle hazırladığı iddianame Anayasa Mahkemesine 14 Mart 2008'de sunulmuş olup, Anayasa Mahkemesi iddianameyi 31 Mart 2008 günü kabul etmiştir. 16 Haziran günü Adalet ve Kalkınma Partisi esas hakkındaki savunmasını vermiştir. 30 Temmuz 2008 tarihinde kamuoyuna yapılan açıklamada, partinin temelli kapatılmaması, fakat hazine yardımının belirli bir oranda kesilmesi kararına varılmıştır. 6 üye kapatılması, 5 üye kapatılmaması yönünde oy kullanmışken, hazine yardımının kesilmesi hakkındaki oylamada 11 üyenin 10'u kesilmesi yönünde oy kullanmıştır.
Adalet ve Kalkınma Partisinin kapatılma davası | |
---|---|
Esas no: 2008/1 (Siyasî Parti Kapatma) | |
Mahkeme | Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi |
Davacı | Kamu adına Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı |
Davalı | Adalet ve Kalkınma Partisi |
İstem | Adalet ve Kalkınma Partisinin temelli kapatılması |
Uygulanan kanun | Anayasa md. 68/4, 69/6 Siyasî Partiler Kanunu md. 101/1-b, 103/2 |
Mahkeme başkanı | Haşim Kılıç |
Başkanvekili | Osman Alifeyyaz Paksüt |
Üyeler | AYM Üyeleri |
Karar tarihi | 30 Temmuz 2008 |
Karar | Partinin, 2008 yılında aldığı Devlet yardımı miktarının yarısından yoksun bırakılması |
Vikikaynak'ta Adalet ve Kalkınma Partisinin Temelli Kapatılması İstemine İlişkin Savcılık İddianamesi |
İddianame
Siyasi partilerin demokratik siyasi yaşamın öğesi olarak devlet örgütü ve kamu hizmetleriyle ilişki içinde bulunmaları dolayısıyla uyacakları esasların Anayasa’da yer aldığı, çalışmalarının anayasa ve yasalara uygunluğunun kanunlarla belirlenen şekillerde denetlendiği ve kanunen partilerin eylemlerinin yoğunluğu ve sosyal gereksinim göz önüne alınarak, demokrasi düşüncesiyle bağdaşmayan eylemlerin odağı olması durumunda partinin kapatılmasını istemek Cumhuriyet Savcılığının hizmet alanında olduğunu iletmiş.
Adalet ve Kalkınma Partisi
- Bu konudaki temel ayrıntılar için Adalet ve Kalkınma Partisi'nin Temelli Kapatılması İstemine İlişkin Savcılık İddianamesi maddesine bakınız.
Davalı AK Parti, 14.08.2001 tarihinde 2820 sayılı Siyasi Partiler Yasası'nın 8 inci maddesine göre tüzel kişilik kazanmıştır. Tüzel kişilik kazanmasından sonra 03 Kasım 2002 ve 22 Temmuz 2007 Milletvekili Genel seçimleri sonucunda Parlamento çoğunluğunu elde ederek tek başına iktidar olmuştur.
Laikliğe aykırı eylemler yüzünden kapatılma koşulları
- Bu konudaki temel ayrıntılar için hukuksal yönden irdelenmesi, siyasi partiye isnat edilebilirliği ve kapatılan siyasi partiler maddelerıne bakınız.
Laikliğe aykırı eylemlerin odağı durumuna gelmek Anayasa'nın 69 ncu maddesinin altıncı fıkrası, yoluyla, 68. maddesinin dördüncü fıkrasında düzenlenmiş bulunmaktadır. İddanamede laik düzen, devlet dinlere karşı tarafsız olup, davalı partinin söylemi olan devletin tarafsızlığı dinsel özgürlüklerin sınırsızlığı anlamında olmadığı, Anayasa'da lâiklik ilkesi ile devletin akla ve bilim kurallarına göre kurumsallaşması amaçlandığı belirtilmektedir. Dinî kurallar Devlet yönetim ve prensiplerinden tamamen ayrı olduğu belirtilmektedir.
Eylemleriyle siyasi partinin kapatılmasına neden olan üyeler
- Bu konudaki temel ayrıntılar için eylemleriyle siyasi partinin kapatılmasına neden olan üyeler maddesine bakınız.
Davalı partinin, laikliğe aykırı eylemlerin odağı haline gelmesi ile ilgili olarak eylem ve beyanları bulunan T.C. Başbakanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın laiklik ilkesine aykırı eylem ve demeçleri olduğu, eski TBMM Başkanı Bülent Arınç'ın laiklik ilkesine aykırı eylem ve demeçleri olduğu, T.C. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün laiklik ilkesine aykırı eylem ve demeçleri olduğu, Millî Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik'in laiklik ilkesine aykırı eylem ve demeçleri olduğu, ayrıca diğer milletvekillerinin laikliğe aykırı eylem ve demeçleri olduğu ve hükûmet faaliyetlerinde laiklik ilkesine aykırı diğer eylemleri olduğu, en son olarak yerel yöneticiler ile partinin il, ilçe ve belde teşkilatı yöneticilerinin laik devlet ilkesine aykırı eylem ve demeçleri olduğu iddianame bulunmuştur.
Eylemlerin değerlendirilmesi
- Bu konudaki temel ayrıntılar için İç Hukuk ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Siyasî Parti Kapatma Davalarında Esas Aldığı Ölçütler de Nazara Alınarak Eylemlerin Değerlendirilmesi maddesine bakınız.
İddianamede altı çizilen bazı hususlar şu şekilde:
Suç unsuru | Örneklem |
---|---|
T.C. Devletinin temel ilkelerini değiştirecek zemini oluşturmak niyetini ortaya koyduğu |
|
Laik sistemlerde dini simgelerin siyasi amaçla kullanılamayacağı |
|
Toplumu dindar olanlar – olmayanlar diye ikiye ayırmak |
|
Ülkenin laik hukuk yapısını aşamalı olarak yeniden biçimlendirip yönlendirmeye çalıştığı, |
|
Rejimin ve Cumhuriyet'in geleceğini tartışmaya açtığı |
|
Dava öncesi
Politik sistem üzerine
Meclis'te hükûmet olan bir partinin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmak istenmesinin politik sistem üzerine kuşku doğurduğu ortaya atılmış; AK Parti'nin yüzde 47 oy çoğunluğunu elde etmiş olmasının bir sorun olduğu; partinin kapatılmasının sisteme ne kazandıracağının düşünülmesi gerektiği; seçimle gelen seçimle gitmeli görüşü savunulmuş; laiklik sebebiyle parti kapatmanın demokrasiye bir müdahale olup halk vicdanının istediğini gerçekleştirmesi gerektiği fikri ortaya atılmıştır.
AK Parti'nin yüzde 47'ye yakın oyunun anlamı ve ağırlığı bulunduğu ve demokrasilerde oy çokluğu ile yürütmeyi ele geçiren, yasaların yeniden yazılması üzerinde de ağırlığı olacağı, ama çoğulcu ve çağdaş demokrasilerde siyasi iktidarın gücünün, basit oy çoğunluğuna olmadığı iddia edilmiştir. Bir parti anayasal suç işlemişse, 47'ye yakın oyla bile olsa, Anayasa Başsavcısının görevini yerine getirmesinin lazım olduğu; yargının demokrasinin bir ayağı olduğu ve hiçbir partinin yasaya uymama hakkı olmadığını belirterek, bu yüzden Anayasa sadece yönetilen değil, özellikle yönetenlerin, siyasetçilerin de uyma gereği bütün partileri bağlar denildi AKP’nin 6 yılını yargılayan 170 sayfalık iddianamenin ciddi bir olgu olduğu. Parti ve suçlanan 70 kişi, bu belgeye çok ciddi cevaplar hazırlamasının asıl olduğu. İddianame tenkit edilebilir, ama iddianameyi, Mahkeme’yi ve anayasayı ciddiye almanın gerekliliği ortaya atılmıştır. Anayasa Mahkemesi üyelerinin önünde savunma yaparak, partinin temize çıkmasının önemli bir fırsat olduğu. Eğer AKP ‘Ben laikliğe karşı değilim, laiklik benim dönemimde tehlikeye girmeyecek’ diyorsa bunun fırsat olduğu Hüsamettin Cindoruk tarafından ortaya atılmıştır. Yargı süreci başladığından, sonucun saygı ile beklenmesi gerektiği ifade edilmiştir.
Ekonomi üzerine
Türkiye AK Parti döneminde ekonomik alanda istikrarı sağlamıştır diyen Ertuğrul Günay, bu davanın istikrarı bozacak iddiası ortaya atmıştır. Davanın açıldığı gün İMKB ulusal 100 endeksi %7,46 düşmüştür. 1,23 olan dolar-TL kuru 1,2720'ye 1,92 olan euro-TL kuru 2 liraya çıkmıştır.
Anayasa üzerine
Başsavcının iddianamesinde davanın amacının ne olduğununu kapatma yaptırımı yasal bir amaca dayanmaktadır diyerek özetlemiştir. Prof. Dr. Ergun Özbudun dünyanın hiçbir yerinde böyle davalar açılmadığını savundu. Onur Öymen parti kapatma girişimleri sadece uzak geçmişte kalan tarihi olaylar gibi görülemez; Almanya’da son parti kapatma girişiminin 1950’li yıllarda beri gerçekleşmediği ifadesinin eksik olduğunu ortaya atmıştır ve Almanya'dan örnekler vermiştir Vural Savaş İspanya’da bulunan koşulları açıklamış ve sorunun kanunlardan çok ülkelerin özel koşullarında aranmasını öngörmüştür.
Başsavcının iddianamesinde yaptırım yasayla öngörülmüştür diyerek hangi koşullarda ve kanunlara bağlı kalarak hareket ettiğini belirtmiştir. Yetkili Cumhuriyet Başsavcısının gizli amacı olduğu, sekreterinin başının örtülü olduğu ve Cumhuriyet Başsavcısı yaptığı işle değil bireysel olarak halk önünde tartışılmış dır. Bülent Arınç iddianamenin Başsavcının elinde yeterli kanıt olmadan bir iddianame hazırladığı ve "kin ve garez ürünü"; eski bir bakan ise "Askeri darbelerdeki tankların, silahların yerini artık savcılar, hakimler almaya başladı" dedi. Sami Selçuk SPK'nin halkın iradesini hiçe saydığını iddia etti ve savcıya kızmanın bir manası olmadığını çünkü o da, hukuku kurallarına uymak zorunda olduğunu söyledi. SPK yerine hukukun gereğini yapmakla yükümlü Başsavcı'ya saldırmak, hedefte yanılgıdır/sapmadır fikri ortaya atıldı. Hikmet Sami Türk SPK'da kusur arama gereği olmadığını, asıl sorunun partiler ne yaparlarsa yapsınlar istediklerini söylesinler, isterse bölünmeyi savunsunlar, isterse şeriatın geri getirilmesini savunsunlar diyebilmekten geçtiğini önermiş, zamanın ve koşulların hazır olmadığı yargısında bulunmuştur. Gelişmeler sonucu hukuk fakülteleri adına yapılan açıklamada, herkesin ve özellikle siyasi parti temsilcilerinin kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda yargı organlarını yıpratacak, hakim ve savcıları baskı altına alacak yaklaşımlardan özenle kaçınmaları ve kanuni görevleri üzerine hareket eden Cumhuriyet savcıları, açtıkları davalarda kişisel olarak taraf değillerdir demişlerdir.
Başsavcının iddianamesinde davanın demokrasiyle olan ilişkisini kapatma yaptırımı demokratik toplum gereklerine uygun diyerek gerekçeleriyle incelemiştir. Açılan davanın siyaset kurumunu daraltma, hukuku siyasallaştırılmak, anayasa mahkemesinin böyle bir hakkı olmadığı ve siyasi partileri cezalandırma da, takdir etme de halkın egemenliğinde olduğu fikri Süleyman Soylu tarafından söylenmiştir. Davanın baz aldığı Anayasa maddeleri tartışma konusu olmuştur. AK Parti'nin başörtüsünü savunduğu için kapatılmak istendiği buna dayanak olan Anayasanın 69. maddesinin değiştirilmesi gerekliliği Nazlı Ilıcak tarafından ortaya atıldı 19 Mart 2008 tarihinde AK Partinin hukukçu kurmayları Cemil Çiçek, Sadullah Ergin, Bekir Bozdağ, Burhan Kuzu Ahmet İyimaya, davanın gidişatını değiştirmek için farklı formüller öne sürmüşlerdir. Üç önemli düzenleme üzerinde durulmuş; birincisi siyasi partilere kapatma davasını açma yönteminde de değişiklik; ikincisi kişilerin işlediği suçların sorumluluğunu siyasi partilerin üzerine yüklememeyi ve üçüncü olarak ortak sonuç bulunamazsa referandum sandığı ortaya atılmış dır. Bu bağlamda tartışmaya açılan bir kavram ise siyasi partilerin ancak terör ve şiddete destek verdiğinde kapatılabilir fikri ortaya atılmıştır.
MHP Genel Başkanı Dr. Devlet Bahçeli, Başsavcı'nın kapatma davası açma yetkisini elinden alacak ve Anayasa Mahkemesi'nin TBMM'nin de üstüne çıkacak şekilde yanlış yorumlanan yetkilerinin, sınırlandırılmadığı takdirde rejimi tehlikeye atabilecek çok vahim bunalımlara davetiye çıkarma ihtimali olduğunu ve siyasi ve anayasal krize yol açabileceği fikrini belirtmiştir. Anayasa değişikliklerinin teklif edilebilirlik açısından da denetlenmesi gerektiğini ileri sürenler, aksi takdirde Cumhuriyet'in ve onun temel niteliklerinin korumasız kalacağını söylemektedirler.
Amerika'da yayımlanan Newsweek dergisindeki bir yazıda bu dava "millet iradesi"ne karşı yapılan bir "" (judicial coup d'etat) olarak nitelendirmiştir.
Başsavcının iddianamesinde iddianamesinde "Odak olma" kavramını kapatma yaptırımına konu eylemler ve siyasi partiye isnat edilebilirliği başlığı altında açıklamıştır. Anayasal tartışmaları "Odak olma" tanımı üzerine yoğunlaşmıştır. SPK'deki Odak olma tanımı Başsavcılığa hem Anayasa Mahkemesine geniş bir şekilde takdir hakkı verdiği iddia edilmiştir.
Parti davasında bireysel savunma
Zafer Üskül başta olmak üzere AK Partililer bireysel başvuru yapmak için hazırlıkları Anayasa mahkemesinin aynı dönemde görülmekte olan DTP'nin kapatılma davası için 10 Nisan 2008 tarihinde aldığı kararın emsal oluşturmasına takılmıştır. Mahkeme kapatma davasının partinin tüzel kişiliğine açıldığını bu nedenle, bireysel savunma hakkı bulunmadığını hükmümdedir.
Anayasa Mahkemesi bir önceki laiklik karşıtlığı üzerine açılan Fazilet Partisi davasında siyasi yasak getirilen dönemin milletvekili Nazlı Ilıcak'ın da bireysel savunma talebini reddetmişti. Ilıcak konuyu 2001'de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne taşımış, AİHM, Türkiye'ye herhangi bir yaptırım kararı almamıştı.
Ergenekon üzerine
Başbakan Erdoğan davanın açılmasının Ergenekon çetesiyle ilişkilendirmiştir. Ertuğrul Günay "derin devletin" Ergenekon çetesi soruşturmasının gidebileceği yerler ve isimlerden rahatsız olarak Başsavcı'ya kapatma davası açtırdığı imasında bulunmuştur.
Davanın Ergenekon çetesiyle ilişkisinin maddesel olarak kurulmadığı ayrıca dava süresi boyunca AK Parti'nin Ergenekon çeteleşmesinin üzerine gitmesine ve yargı karşısına çıkarmasına bu davanın engel olamayacağı ortaya atılmıştır.
AB ve dış ilişkiler üzerine
Parti kapatma davaları AB parlamentosuna gelmiştir. Türkiye faaliyetlerinde "AB katılım belgesi"nde anlaşmaya varılan "kanunen geçerli ve insan hakları ve temel özgürlüklerle uyumlu" olduğuna dair açıklama durumunda kalmıştır. Türkiye Dışişleri, aynı zamanda AB sorumlu bakanı T.C. Devletini imzaladığı anlaşmalara uyduğuna karşı pozisyon belirler ve karşı kurumlarla bu konu da iletişime girer. Hükûmette olan ve dış ilişkilerini yönlendiren bir partinin kapatılma süreci boyunca faaliyetleri dış ülkelerle olan ilişkileri olumsuz etkileyeceği ortaya atılmış. Dış ilişkilerden sorumlu bakanın bu durum da devlet ve partisi arasında kalma ihtimali olduğu öne sürülmüştür.
30 Mart 2008 Avrupa Birliği Slovenya'da yaptığı iki günlük gayri resmi dışişleri bakanları toplantısında, Türkiye-AB ilişkilerine etkisi üzerinde gelişmiştir. Açılan dava da partinin laiklik pozisyonunun hukuksal yönden irdelendiğinde Anayasada belirlenen formla bağdaşmadığı partinin öne sürdüğü kavramın "iktidara gelişinin henüz birinci yılından itibaren çerçevesi Anayasa ve Yüksek Mahkeme kararlarıyla belirlenmiş laiklik ilkesinin Anayasadaki tanımının yeterli olmadığı söylemiyle tartışmaya açarak aşındırmaya çalışılması" iddia edilmiştir. AB üyesi ülkelerin bakanları da, Bakan Babacan'a dini kurallar ve devlet yönetim ile pozisyonu sorulmuş ve Babacan "Anlayışımıza göre laiklik, din ve devlet işlerinin kesin çizgilerle ayrılmasıdır. Laiklik, hiçbir dinî kuralın devlet yönetimine etkide bulunmamasıdır. AK Parti olarak çalışmalarımız bu çerçevede yapılmıştır. Son beş yılda yapılanlara bakılırsa, kadın-erkek eşitliği ile ilgili yapılan reformlar, yeni Medeni Kanun... Bütün bu adımlar, Türkiye'deki laiklik çerçevesini güçlendiren adımlardır; yıpratan adımlar değildir. diye partisini ve buna bağlı olarak Türkiye'yi savunmuştur. İddianamede temel kanıt olarak gösterilen üniversitelerde başörtüsünün serbest bırakılmasını öngören anayasa değişikliğine Ali Babacan, söz konusu düzenlemenin "özgürlükler adına" yapıldığı fikrini iletmiştir. Ali Babacan'ın ileri sürdüğü pozisyonun devletin resmi görüşü olup olmadığı belirlenmemiştir. AB ülkeleri dışişleri bakanları toplantı sonrasında Batı Balkanların entegrasyonuna devam etme söz verdiler, yukarıdaki tartışmalar toplantı açıklama belgesinde bulunmamaktadır.
Olli Rehn davanın Türkiye Anayasası ve Hukukunda "systemic error (Sisteme bağlı hata)" olduğunu ve bunu Avrupa Parlamentosuna 2 Nisan (Çarşamba Günü) getireceğini ve Türk Anayasal düzenini Avrupa da tartışacağını belirtmiş. Avrupa Parlamentosu Anayasa Mahkemesi’nin konuyla ilgili gerekçeli kararını inceleyecek ve pozisyon belirleycektir. Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu Eşbaşkanı Joost Lagendijk, "Türkiye’de siyasi sürece yargı darbesi yapılıyor" argümanını ortaya atmış dır. AB parlamentosu bağımsızlığını tartışamadıkları Anayasa Mahkemesi’ne karşı söylemlerinde "systemic error" tanımı ve yargı darbesi tanımlamasını kullanması Avrupa birliğinin Türk hukukunu baskı altında tutma amacına hizmet ettiği ileri sürülmüştür.
ABD'deki "Musa'nın on emri" yazılarının sınıflarda asılıp asılamayacağı davası demokrasilerin, bir anlamda yargı ve siyaset sınırlarının birbirini ihlal etiği iddiası üzerine kurulu büyük davalar üzerinde olgunlaşmaktadır. Bu dava ya yargının, ya siyasetin ya da her ikisinin sınırlarının yeniden tanımlanması ihtiyacı olduğunu göstermektedir. ABD Dışişleri Bakanlığı kapatılma davasını demokratik yapıya uymadığını ama Türk demokrasi Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde olduğu gibi (güçlü olduğunu gösterdiği) bu testi de atlatacaktır.
Protestolar
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Dava
Dava süreci
AK Parti'nin kapatılması istemiyle açılan dava sürecinin resmen 17 Mart 2008 gününde başladı. İddianame üyelere 18 Mart 2008 verildi. Raportör olarak Doç. Dr. Osman Can görevlendirildi. Raportör dosya ile analizini 29 Mart 2008 günü tamamladı. İddianamede herhangi bir eksiklik tespit edilmedi ve dava 31 Mart 2008 günü kabul edilip AK Parti'ye gönderildi. AK Parti yasal olarak 1 ay içinde ön savunmasını hazırlayacak. Bu savunma Anayasa Mahkemesine verilmesinin ardından Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Yalçınkaya, esas hakkındaki görüşünü bildirecek. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının esas hakkındaki görüşü AK Parti'ye gönderilecek. Daha sonra belirlenecek bir tarihte Yalçınkaya sözlü açıklama, AK Parti yetkilileri de sözlü savunma yapacaklar.
Davaya ilişkin bilgi, belgeleri toplayacak raportör, esas hakkındaki raporunu hazırlayacak. Bu işlemler sürerken, gerek Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, gerekse davalı AK Parti ek delil veya yazılı ek savunma verebilecek. Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç ve 11 kişiden oluşan Anayasa Mahkemesi Heyeti kapatma istemini esastan görüşmeye başlayacaklar. AK Parti'nin savunma aşamalarında yasal sürenin dışında ek süre talebinde bulunması halinde Anayasa Mahkemesi bu istemleri de değerlendirecek.
Anayasa'ya göre bir siyasi partinin kapatılmasına karar verilebilmesi için nitelikli çoğunluğun oyu aranacak. Buna göre, kapatma kararı için Anayasa Mahkemesinin 11 asıl üyesinin en az 7'sinin oyu gerekecek. Anayasa Mahkemesi, Anayasa'nın 69. maddesine göre, temelli kapatma yerine, dava konusu fiillerin ağırlığına göre Devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakma kararı da verebilecek.
İnceleme raporu
Anayasa Mahkemesi Raportörü Doç. Dr. Osman Can iddianame ile ilgili inceleme raporu 29 Mart de sunmuştur. 70 sayfalık ön inceleme raporunda iddianamenin iade ve kabul şartlarının bulunduğu seçenekleri sıraladı. Tarafsız olarak hazırlanan inceleme raporları bağlayıcı doküman olarak kabul edilmiyor.
Ön inceleme raporunda Cumhuriyet Yüksek Mahkemesi'nin Kuruluş Kanunu'nu 33. maddesine mahkemenin görüş bildirebileceği ama önüne sunulan iddianamenin reddi müessesesinin bulunmadığını kaydetti. Cumhuriyet Yüksek Mahkemesi iddianameyi iade koşulu ancak iddianamede eksiklikler halinde olmakta ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı mahkemenin işaret ettiği eksiklikleri gidererek yeniden iddianame düzenleme yetkisine sahip. Anayasa Mahkemesi Kuruluş Kanunu’nda CMK’ya değil CMUK’a atıfta bulunulduğu Anayasa mahkemesinin kararıyla ilk defa belirlenmiş olacak.
Ön inceleme raporunda davalı Abdullah Gül'ün Dışişleri Bakanı olarak faaliyetlerinin Cumhurbaşkanı olması nedeniyle dava iddianamesinde olup olamayacağı (Şekil yönünden iade) veya iddianamenin iadesine etkisi yönünde bir analiz bulunmadığı. Anayasanın Cumhurbaşkanıyla ilgili hükümlerinin özellikle suçla ilgili kısımlarının 'vatana ihanet'le sınırlandırılması geçmiş suçların (hükûmette iken) bu makama taşınıp taşınamayacağı sorusu öne sürülmekteydi.
İddianamenin kabulü
Anayasa Mahkemesi Başkan Haşim Kılıç ve Başkanvekili Osman Alifeyyaz Paksüt üyeler Serdar Özgüldür, Sacit Adalı, Serruh Kaleli 31 Mart 2008 gününde toplanmış, iddianame ve raportör raporu üzerin üyeler fikirlerini 4 saat süre ile belirtmişlerdir. İddianamenin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül dışında kalan bölümü oy birliği ile kabul edilmiştir.
Raportörün Gül'ün Cumhurbaşkanı olması sebebiyle şekil yönünden sorunlara kanuni yaklaşımı öne sunmadığı ve mahkeme üyeleri arasında bu konuda bireysel görüş ayrılığı oturumun ana konusunu oluşturmuştur. Gül bölümü ancak oy çokluğu (Haşim Kılıç, Serdar Özgüldür, Sacit Adalı ve Serruh Kaleli'nin ret oylarıyla) kabul edildi. Anayasa Mahkemesinin bu kararına göre, Cumhurbaşkanları, cumhurbaşkanı seçilmeden önceki fiilleri nedeniyle yargılanabilirler. Bu konuda gerek akademik çevrelerde, gerek siyasi çevrelerdeki dava öncesi tartışmalara son verilmiştir. Yargı sonuçlarının, vatana ihanet olmadığı durumlarda, Cumhurbaşkanlarına uygulanması ise başka bir soru olarak kalmaktadır. Ceza hukukunda Cumhurbaşkanının vatana ihanet tanımı olmadığı halde Anayasa'ya böyle bir hüküm konulması davanın sonucunun Cumhurbaşkanı suçlu bulunduğunda ceza hukukunda yeni bir tanımın gelişmesine yol açacaktır.
Ön savunma
Vikikaynak'ta Adalet ve Kalkınma Partisi'nin ön savunması ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
AK Parti yürütme kurulu mahkeme sürecinin nasıl yürütüleceği konusunda kanaatlerini ve savunma stratejisi 7 Nisan 2008'de belirlemiştir. Savunma sürecinde toplumda oluşan laiklikle ilgili kaygıların giderilmesi yönünde gereken düzenlemeler yapılması, bu kapsamda muhalefetle görüşmelerde ortak bir paydanın belirlenmesi AK Parti yürütme kurulunun ikincil kararını oluşturmaktadır. Erdoğan sürecin koordinasyonunu üstüne almıştır. Erdoğan'ın tayin edeceği çalışma gruplarınca mahkeme sürecinin yürütülmesi kararlaştırılmıştır.
1 Mayıs 2008'de AK Parti ön savunmasını sundu. 98 sayfa ve 35 Ek'ten oluşan 3 klasörlük ön savunmada Adalet ve Kalkınma Partisi adına yöneltilen suçlamalara karşı şu başlıklar altında cevap verildi:
- Giriş 22 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- I. Bu dava hukuki değil, siyasi bir davadır 22 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- II. Demokrasilerde siyasi parti özgürlüğü ve sınırları 22 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- III. Dava hukuki temelden yoksundur 22 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IV. İddianame yanlış bilgiler, çarpıtmalar ve kurgulamalardan oluşmaktadır 22 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sonuç ve talep 22 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Esas savunma
Adalet ve Kalkınma Partisi kendisine tanınan sürenin tamamını kullanmadan dava hakkındaki esas savunmasını 17 Haziran 2008'de Anayasa Mahkemesine verdi.
Sonuç
30 Temmuz 2008 tarihinde 18.00'de başlayan basın toplantısında Başkan Haşim Kılıç, AK Parti'nin kapatılmamasına ancak laiklik karşıtı eylemlere odak olmaktan hazine yardımının yarısının kesilmesine karar verildiğini açıkladı.
Temelli kapatılma isteminin oylanması:
- Kabul (6): Fulya Kantarcıoğlu, Mehmet Erten, Necmi Özler, Osman Alifeyyaz Paksüt, Şevket Apalak, Zehra Ayla Perktaş
- Ret (5): , Haşim Kılıç, Sacit Adalı, Serdar Özgüldür, Serruh Kaleli
- Nitelikli çoğunluk sağlanamadığı için istem reddedildi.
Hazine yardımının kesilmesi hakkında oylama:
- Kabul (10): , Fulya Kantarcıoğlu, Mehmet Erten, Necmi Özler, Osman Alifeyyaz Paksüt, Sacit Adalı, Serdar Özgüldür, Serruh Kaleli Şevket Apalak, Zehra Ayla Perktaş
- Ret (1): Haşim Kılıç
- Partinin hazine yardımının 1/2 oranında kesilmesi kararına varıldı.
Gerekçeli karar
Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Kronoloji
- 14 Mart 2008 Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya, Laikliğe aykırı fiillerin odağı haline geldiği iddiasıyla AK Parti'nin kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.Başsavcı Yalçınkaya, akşam saatlerinde iddianameyi Anayasa Mahkemesi Başkanlığına gönderdi.
- 17 Mart 2008 AK Parti'nin kapatılması istemiyle açılan dava sürecinin resmen başlama tarihi.
- 18 Mart 2008 İddianame mahkeme üyelerine verildi. Raportör olarak Doç. Dr. Osman Can görevlendirildi.
- 29 Mart 2008 Raportör dosya ile analizini tamamladı.
- 31 Mart 2008 iddianamede herhangi bir eksiklik tespit edilmedi ve dava kabul edilip AK Parti'ye gönderildi.
- 7 Nisan 2008 AK Parti Yürütme Kurulu mahkeme sürecinin nasıl yürütüleceği konusunda kanaatlerini ve savunma stratejisi belirledi.
- 1 Mayıs 2008 'de AK Parti ön savunmasını sundu.
- 16 Haziran 2008 AK Parti esas savunmasını Anayasa Mahkemesine sundu.
- 1 Temmuz 2008 Abdurrahman Yalçınkaya, Anayasa Mahkemesi'nde sözlü açıklamada bulundu. Sözlü açıklamasında iddianamedeki görüşlerini tekrarlayan Yalçınkaya, AK Parti’nin kapatılmasını ve aralarında Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile Başbakan Erdoğan’ın da olduğu 71 kişiye siyasi yasak getirilmesini istedi.
- 3 Temmuz 2008 Ak Parti Anayasa Mahkemesi'nde sözlü savunmasını yaptı.
- 16 Temmuz 2008 Anayasa Mahkemesi raportörü Osman Can raporunu mahkemeye sundu.
- 22 Temmuz 2008 Anayasa Mahkemesi, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin kapatılması istemiyle açılan davayı 28 Temmuz Pazartesi günü esastan görüşmeye başlayacağını açıkladı.
- 28 Temmuz 2008 Bugün görüşülmeye başlanacak dava ile ilgili ilginç bir dış gelişme:İzmir’den Ali Sezer’in yaptığı "AK Parti kapatılmasın" başvurusunu işleme koyan AİHM davaya öncelikli olarak bakacak. Sezer’in avukatı, Başkan Kılıç, Başkanvekili Paksüt, üyeler Kaleli ve Özgüldür için reddi hakim talebinde bulunacak.
- 28 Temmuz 2008 Anayasa Mahkemesi heyeti, Avukat Mustafa Kemal Turan'ın 4 asıl üye hakkındaki reddi hakim talebini reddetti.
- 30 Temmuz 2008 Anayasa Mahkemesi başkanı Haşim Kılıç, Anayasa Mahkemesi yaptığı açıklamada Adalet ve Kalkınma Partisi'nin temelli kapatılması isteminin kabul edilmediğini; ancak laiklik karşıtı eylemlerin odağı olduğu gerekçesiyle, Adalet ve Kalkınma Partisi'ne verilecek hazine yardımında yarı yarıya kesintiye gidileceğini açıkladı.
- 31 Temmuz 2008 Yorumlar
1 Yekta Güngör Özden (Eski Anayasa Mahkemesi Başkanı)
“ | Aslında Anayasa’nın 69. maddesinde yapılan son değişiklikle bu kapatma yerine getirilen bir yaptırımdır. Bunu da kapatma anlamında değerlendirmek gerekir. Başkanın ihtar demesi de buradan kaynaklanıyor. Partilere ihtar farklı bir konudur. Başkan oradan yararlanarak kendi içindekileri yavaşlıklarını burada bu ihtar sözüyle gidermeye çalışıyor. Kaldı ki Hazine yardımından yoksun kılınca oda kapatma yerine olduğundan buna neden olan eylemler söylemler içinde siyasetten yasaklanma kararını verilmesi gerekirdi. Bundan da kaçındıkları ortaya çıkıyor. Artık karar yayımlandığında gerekçeleri daha iyi yapacağız. | „ |
2 Ahmet Türk (DTP Eş Başkanlarından)
“ | Burada bir genel değerlendirme yapmak lazım. Önemli bir karar olarak değerlendiriyoruz. Türkiye ve demokrasi için çok önemli. Karar ötesinde Sayın Başkan'ın yaptığı açıklamalar çok önemli. Anayasa Mahkemesi'nin hiçbir üyesi kapatılmasını istemez. Ortak bir diyalog ve ortak aklı ortaya koyarak bu yönde adımlar atılmalıdır. Parti kapatılmasına karşıyız. | „ |
Kaynakça
- ^ "İddianame". 29 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2008.
- ^ "AK Parti savunmasının tam metni". Haber7. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.
- ^ a b c Kılıç: "AKP kapatılmıyor". CNNTÜRK. 5 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . URL erişim tarihi: 30 Temmuz 2008.
- ^ a b c Flaş! AK Parti kapatılmadı. Haber7.[] URL erişim tarihi: 30 Temmuz 2008.
- ^ "Ntvmsnbc.com". 17 Mart 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2008.
- ^ "Anayasa'da değişiklik yapılsın". haberturk. 14 Aralık 2009 tarihinde kaynağından .
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli: "Bu denli büyük çoğunluğu olan partinin kapatılması tahribat yaratır." dedi
- ^ "DTP'den AK Parti'ye destek". samanyoluhaber. 17 Mart 2008 tarihinde kaynağından .
DTP Grup Başkanvekili Selahattin Demirtaş: Halkın %47'sinden oy almış ve iktidara gelmiş bir partinin kapatılmak istenmesinin demokrasinin talihsiz olaylarına geçtiğini söylemiştir.
- ^ "Ne kazandırmak istendiğinin düşünülmesi".
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül Meclis'te halkın çoğunluğunun oyunu alarak gelmiş bir partinin kapatılmak istenmesinin ne kazandırmak istendiğinin düşünülmesi gerektiğini söylemiştir
- ^ "Sarıgül Seçimle gelen seçimle gitmeli". haber7. 17 Mart 2008 tarihinde kaynağından .
Şişli Belediye Başkanı ve Eski CHP Üyesi Mustafa Sarıgül: Seçimle gelen seçimle gitmeli. Adalet ve Kalkınma Partisi'nin karşısına güçlü bir kadro çıkmalı ve sandıkta mücadele etmeli. diye düşüncelerini bitirdi
- ^ "Prof Sancar Gül'ün konumunu etkilemez". ntvmsnbc. 16 Mart 2008 tarihinde kaynağından .
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mithat Sancar: Halkın % 47'sinden oy almış bir partinin bile kapatılma ile karşı karşıya kalması demokrasinin olgunlaşmasına engel olmaktadır. Demokrasi ile bağdaşmıyor. Şu ana kadar 24 parti kapatılmış. Bu çok kötü sıkıntılar çıkarıyor. dedi
- ^ "Erkan Mumcu - Bu demokrasiye müdahaledir". haberaktuel.
Anavatan Partisi Genel Başkanı Erkan Mumcu: Nereden bakılırsa bakılsın bu demokrasiye müdahaledir. Bırakın halk vicdanının istediğini gerçekleştirsin. Bırakın demokrasi artık işlesin. dedi
[] - ^ [Samanyolu Haber: Son Dakika ve En Son Haberler "CHP, Başsavcı ile aynı fikirde"]
|url=
değerini kontrol edin (). Samanyoluhaber. 17 Mart 2008 tarihinde kaynağından .Siyasi partilerin kapatılmasını CHP olarak doğru bulmuyoruz. Ancak bir parti suç işlemişse Başsavcı olarak görevini yerine getirmesi lazım. Adalet ve Kakınma Partisi'nin böyle bir duruma düşmesi büyük talihsizliktir. dedi
- ^ "Zeki Sezer, "Demokraside sorunlar siyaset ve demokrasi içerisinde çözülmeli ancak yargı da demokrasinin bir ayağıdır". DSP. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından .
DSP Genel Başkanı Zeki Sezer: "Demokraside sorunlar siyaset ve demokrasi içerisinde çözülmeli; ancak yargı da demokrasinin bir ayağıdır." dedi. Yüzde 47 oy da alsa, 341 milletvekili de çıkarsa hiçbir partinin yasaya uymama hakkı olmadığını belirterek "Yasaya, Anayasa'ya sadece yönetilen değil, özellikle yönetenlerin, siyasetçilerin de uyma gereği, zorunluluğu vardır. Çoğunluk, demokrasilerde yasalara aykırı davranma hakkına sahip değildir." diye ekledi.
- ^ "MHP'li Paçacı: Sonucu saygıyla bekleyelim]". Samanyoluhaber. 17 Mart 2008 tarihinde kaynağından .
MHP Genel Sekreteri Cihan Paçacı: MHP yargı süreci başladığından, sonucu saygı ile bekleyecektir. dedi
- ^ "Günay: Türkiye'ye karşı çok büyük saygısızlık". haberaktuel. 15 Mart 2008 tarihinde kaynağından .
Turizm ve Kültür Bakanı Ertuğrul Günay: Türkiye AK Parti döneminde ekonomik alanda istikrarı sağlamıştır. Göstergelerin hepsi bu yöndedir. Hukukçu kişilerin bunu imzalayacaklarını düşünmüyordum. Türkiye demokrasisi bu tuzağı aşmayı başaracaktır.
- ^ http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=665895[]
- ^ "Anayasa hukukçusundan davaya tepki". samanyoluhaber. 17 Mart 2008 tarihinde kaynağından .
Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Ergun Özbudun: Dünyanın hiçbir yerinde böyle davalar açılmaz. dedi
- ^ Taha Akyol (20 Mart 2008). "CHP'den mektup var". milliyet. 23 Mart 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mart 2008.
Örneğin 2001 yılında Alman Millî Partisi’nin (NPD) kapatılması için Anayasa Mahkemesi’nde bir dava açılmış ve başta eski Alman Başbakanı Schröder olmak üzere birçok politikacı bu partinin kapatılmasını desteklemişlerdir. Alman Anayasa Mahkemesi 2003 yılında kapatma önerisini reddetmiş, buna gerekçe olarak Alman makamlarının partinin üst kademelerine bazı ajanlar sızdırmış olmasını ve parti adına yapılan açıklamaların bir bölümünün bu ajanlar tarafından yapılmış olmasını göstermiştir. 2005 yılında aynı partinin kapatılması gündeme gelmiş ve Alman Hristiyan Demokrat Partisi’nin Genel Sekreteri de bu girişimi desteklemiştir.
- ^ "Dış güçler, AKP'yi de, DTP'yi de kapattırmayacak". milliyet. 20 Mart 2008. Erişim tarihi: 21 Mart 2008.
Vural Savaş Onursal Yargıtay C. Başsavcısı: İspanya’dan misal vermek istiyorum. Orada da ETA ayrılıkçı bir terör örgütü. ETA’nın siyasi kolu önce Herri Batusuna partisi adıyla kuruldu, katıldı ve yasaklandı. Euskal Herriorak adıyla sahneye çıktı. Kapatıldı. Sozialista Abertzaleak adıyla tekrar örgütlendi. Kapatıldı. Ezker Abertzaleak adıyla örgütlendi tekrar kapatıldı. Aukera Guztiak adıyla denendi. Kapatıldı. Son olarak 2001 yılında Batasuba adıyla örgütlendi. O da 2003’te yine yargı kararıyla kapatıldı ve tüm yöneticilerine siyaset yasağı getirildi. Sebep: “Terör örgütünü açıkça kınamamak ve teröristi ‘terörist’ diye nitelememek.”
- ^ a b c d Mesut Hasan Benli (19 Mart 2008). "Uzmanlar: Partiler Yasası değişmeden çözüm olmaz". radikal. 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mart 2008.
- ^ Zaman haber birimi (20 Mart 2008). "26 Hukuk Fakültesi dekanı 'taraf' oldu". Zaman.[]
- ^ "DP'den AK Parti'ye kapatma davasına tepki". ntvmsnbc. 17 Mart 2008 tarihinde kaynağından .
Demokrat Parti Genel Başkanı Süleyman Soylu: Bu açılan davayı siyaset kurumunu daraltma olarak görüyoruz. Başsavcının iddia ettiği gerekçe ile parti kapatılmasına karşıyız. Siyasi partileri cezalandırma da, takdir etme de halkın egemenliğinde olmalıdır. Hukuk siyasallaştırılmak istenmektedir. dedi
- ^ "Dava kararına tepki yağdı". yeni safak.
Gazeteci yazar Nazlı Ilıcak; Acilen 69. madde değiştirilmeli. Adalet ve Kalkınma Partisi başörtüsünü savunduğu için kapatılmak isteniyor. Bu kararın hiçbir dayanağı yok. Anayasa Mahkemesi'nde nitelikli çoğunluğun sağlanacağını hiç sanmıyorum.
- ^ "Yazıcıoğlu Demokratik değil". samanyoluhaber. 19 Mart 2008 tarihinde kaynağından .
Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu: Siyasi partilerin beyanlarına göre kapatılması Türkiye'ye hiçbir şey kazandırmamıştır. Bu uygulama demokratik değildir. Ancak terör ve şiddete destek verdiğinde bu uygulama yapılabilir. dedi
- ^ Ankara, Zaman (19 Mart 2008). "MHP lideri Devlet Bahçeli: Partileri ancak millet kapatır". zaman.
AK Parti'nin 'Yargıtay Başsavcısı'nın kapatma davası açma yetkisini elinden alacak ve Anayasa Mahkemesi'nin yetkilerini sınırlandırılacak bir anayasa değişikliği hazırladığı' yönündeki iddialara değinen Bahçeli, şöyle devam etti: "Bu zorlamalara başvurulması, ateşin üzerine benzinle gitmek olacak ve daha ağır bir siyasi ve anayasal krize yol açacaktır. Herkes bunun bilinci içinde olmalı ve rejimi tehlikeye atabilecek çok vahim bunalımlara davetiye çıkarma gafletine düşmemelidir.
[] - ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Haziran 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Haziran 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2008.
- ^ Söz konusu madde:
Hiçbir ayırıma tabi tutulmaksızın ve dil, ırk, renk, cinsiyet, politik düşünce, felsefi inanç veya dinlerine bakılmaksızın tüm bireylerin bütün insan hakları ve temel özgürlüklerden tam olarak yararlanmalarının güvence altına alınması. Düşünce, vicdan ve din özgürlüklerinden yararlanma koşullarının daha da geliştirilmesi. –AB katılım belgesi - ^ Özdemir İNCE (31 Mart 2008). "Demek öyle Olli Rehn Efendi". hurriyet.
- ^ Sonuç kısmı birinci iddia
- ^ Ankara, Zaman (31 Mart 2008). . zaman. 9 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2008.
- ^ BRDO PRI KRANJU (30 Mart 2008). . Southeast European Times. 9 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2008.
- ^ Hurriyet staff (31 Mart 2008). "Turkey's Constitutional Court decides to hear AKP closure lawsuit". Hurriyet English. 3 Nisan 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mart 2008.
European Enlargement Commissioner Olli Rehn voiced renewed concern on Monday after court's decision. Rehn said he would report to the European Commission on the case on Wednesday, saying it showed a "systemic error" in the Turkey's constitutional framework.
- ^ Zeynel Lüle (31 Mart 2008). "Kararı not ettirdi". Hurriyet.
- ^ Oktay EKŞİ (31 Mart 2008). "Batı usulü edepsizlik". Hurriyet.
- ^ "Zeki Sezer, "Demokraside sorunlar siyaset ve demokrasi içerisinde çözülmeli ancak yargı da demokrasinin bir ayağıdır". dsp.org. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından .
Demokrasilerde seçmenler sözlerini söylerler. Seçmende 22 Temmuz seçimlerinde sözlerini söylemiştir. Türk demokrasisi geçen sene güçlü olduğunu gösterdi ve bu testi de atlatacaktır.
- ^ a b http://w9.gazetevatan.com/haberdetay.asp?Newsid=175949&Categoryid=1[]
- ^ a b "AKP savunmasını verdi". www.hurriyet.com.tr. 16 Haz 2008. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.
- ^ . 7 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Temmuz 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Temmuz 2008.
- ^ a b http://www.bianet.org/bianet/kategori/bianet/108497/akpye-kapatma-davasi-28-temmuzda-gorusuluyor[]
- ^ ARMUTÇU/ANKARA, Oya (28 Tem 2008). "AKP davasında AIHM sürprizi". www.hurriyet.com.tr. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.
- ^ "Anayasa Mahkemesi'nden ilk karar". www.hurriyet.com.tr. 28 Tem 2008. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 8 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2008.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Adalet ve Kalkinma Partisinin kapatma davasi Yargitay Cumhuriyet Bassavcisi Abdurrahman Yalcinkaya nin AK Parti nin laiklige aykiri fiillerin odagi haline geldigi gerekcesiyle partinin kapatilmasi ve ilgili donemin Basbakani Recep Tayyip Erdogan basta olmak uzere donemin Cumhurbaskani Abdullah Gul dahil 71 kisinin 5 yil sure ile siyasetten uzaklastirilmasi istemiyle hazirladigi iddianame Anayasa Mahkemesine 14 Mart 2008 de sunulmus olup Anayasa Mahkemesi iddianameyi 31 Mart 2008 gunu kabul etmistir 16 Haziran gunu Adalet ve Kalkinma Partisi esas hakkindaki savunmasini vermistir 30 Temmuz 2008 tarihinde kamuoyuna yapilan aciklamada partinin temelli kapatilmamasi fakat hazine yardiminin belirli bir oranda kesilmesi kararina varilmistir 6 uye kapatilmasi 5 uye kapatilmamasi yonunde oy kullanmisken hazine yardiminin kesilmesi hakkindaki oylamada 11 uyenin 10 u kesilmesi yonunde oy kullanmistir Adalet ve Kalkinma Partisinin kapatilma davasiEsas no 2008 1 Siyasi Parti Kapatma MahkemeTurkiye Cumhuriyeti Anayasa MahkemesiDavaciKamu adina Yargitay Cumhuriyet BassavciligiDavaliAdalet ve Kalkinma PartisiIstemAdalet ve Kalkinma Partisinin temelli kapatilmasiUygulanan kanunAnayasa md 68 4 69 6 Siyasi Partiler Kanunu md 101 1 b 103 2Mahkeme baskaniHasim KilicBaskanvekiliOsman Alifeyyaz PaksutUyelerAYM Uyeleri Sacit AdaliSerruh KaleliSerdar OzguldurZehra Ayla PerktasSevket ApalakNecmi OzlerMehmet ErtenFulya KantarciogluKarar tarihi30 Temmuz 2008KararPartinin 2008 yilinda aldigi Devlet yardimi miktarinin yarisindan yoksun birakilmasiVikikaynak ta Adalet ve Kalkinma Partisinin Temelli Kapatilmasi Istemine Iliskin Savcilik IddianamesiIddianameSiyasi partilerin demokratik siyasi yasamin ogesi olarak devlet orgutu ve kamu hizmetleriyle iliski icinde bulunmalari dolayisiyla uyacaklari esaslarin Anayasa da yer aldigi calismalarinin anayasa ve yasalara uygunlugunun kanunlarla belirlenen sekillerde denetlendigi ve kanunen partilerin eylemlerinin yogunlugu ve sosyal gereksinim goz onune alinarak demokrasi dusuncesiyle bagdasmayan eylemlerin odagi olmasi durumunda partinin kapatilmasini istemek Cumhuriyet Savciliginin hizmet alaninda oldugunu iletmis Adalet ve Kalkinma Partisi Bu konudaki temel ayrintilar icin Adalet ve Kalkinma Partisi nin Temelli Kapatilmasi Istemine Iliskin Savcilik Iddianamesi maddesine bakiniz Davali AK Parti 14 08 2001 tarihinde 2820 sayili Siyasi Partiler Yasasi nin 8 inci maddesine gore tuzel kisilik kazanmistir Tuzel kisilik kazanmasindan sonra 03 Kasim 2002 ve 22 Temmuz 2007 Milletvekili Genel secimleri sonucunda Parlamento cogunlugunu elde ederek tek basina iktidar olmustur Laiklige aykiri eylemler yuzunden kapatilma kosullari Bu konudaki temel ayrintilar icin hukuksal yonden irdelenmesi siyasi partiye isnat edilebilirligi ve kapatilan siyasi partiler maddelerine bakiniz Laiklige aykiri eylemlerin odagi durumuna gelmek Anayasa nin 69 ncu maddesinin altinci fikrasi yoluyla 68 maddesinin dorduncu fikrasinda duzenlenmis bulunmaktadir Iddanamede laik duzen devlet dinlere karsi tarafsiz olup davali partinin soylemi olan devletin tarafsizligi dinsel ozgurluklerin sinirsizligi anlaminda olmadigi Anayasa da laiklik ilkesi ile devletin akla ve bilim kurallarina gore kurumsallasmasi amaclandigi belirtilmektedir Dini kurallar Devlet yonetim ve prensiplerinden tamamen ayri oldugu belirtilmektedir Eylemleriyle siyasi partinin kapatilmasina neden olan uyeler Bu konudaki temel ayrintilar icin eylemleriyle siyasi partinin kapatilmasina neden olan uyeler maddesine bakiniz Davali partinin laiklige aykiri eylemlerin odagi haline gelmesi ile ilgili olarak eylem ve beyanlari bulunan T C Basbakani ve AK Parti Genel Baskani Recep Tayyip Erdogan in laiklik ilkesine aykiri eylem ve demecleri oldugu eski TBMM Baskani Bulent Arinc in laiklik ilkesine aykiri eylem ve demecleri oldugu T C Cumhurbaskani Abdullah Gul un laiklik ilkesine aykiri eylem ve demecleri oldugu Milli Egitim Bakani Huseyin Celik in laiklik ilkesine aykiri eylem ve demecleri oldugu ayrica diger milletvekillerinin laiklige aykiri eylem ve demecleri oldugu ve hukumet faaliyetlerinde laiklik ilkesine aykiri diger eylemleri oldugu en son olarak yerel yoneticiler ile partinin il ilce ve belde teskilati yoneticilerinin laik devlet ilkesine aykiri eylem ve demecleri oldugu iddianame bulunmustur Eylemlerin degerlendirilmesi Bu konudaki temel ayrintilar icin Ic Hukuk ve Avrupa Insan Haklari Mahkemesinin Siyasi Parti Kapatma Davalarinda Esas Aldigi Olcutler de Nazara Alinarak Eylemlerin Degerlendirilmesi maddesine bakiniz Iddianamede alti cizilen bazi hususlar su sekilde Suc unsuru OrneklemT C Devletinin temel ilkelerini degistirecek zemini olusturmak niyetini ortaya koydugu Anayasa ile Yuksek Ogretim Kanunu nda degisiklik iceren teklifleri Basortusunun serbest birakilmasina iliskin anayasa degisikligi ile anayasanin laiklik ilkesinin ortadan kaldirilmak istendigi savunuldu Devlet kadrolarinin parti yandasi siyasal Islami dusunceye sahip kisilerle dolduruldugu Cumhurbaskani Abdullah Gul un bakan oldugu donemde Nur cemaatinin liderlerinden Fethullah Gulen ve Milli Gorus u destekledigi Basbakan Recep Tayyip Erdogan in bazi sozleri laiklik karsiti eylemlerin odagi olarak gosterildi Laik sistemlerde dini simgelerin siyasi amacla kullanilamayacagi Basbakan Erdogan in Ispanya da yaptigi Basortusunu velev ki siyasi simge olarak taktigini dusunun Bir siyasi simge olarak takmayi suc kabul edebilir misiniz seklindeki demeci Istanbul Haseki ve Vakif Gureba hastanelerinde bas ortulu doktorlarin calismasi Bazi bolgelerde ickili yerler icin kirmizi sokak uygulamasi Istanbul da bazi afislerin sansurlenmesi Toplumu dindar olanlar olmayanlar diye ikiye ayirmak Laik Cumhuriyet i yeni bir yasam ve Devlet duzenine donusturme kararliligi icinde oldugu soylemleri Danistay in ogretmenin bas ortulu okula giremeyecegi yonundeki karari uzerine Danistay a gerceklestirilen kanli saldiriyi da iddianameye koydu Ulkenin laik hukuk yapisini asamali olarak yeniden bicimlendirip yonlendirmeye calistigi Erdogan in Basortusu konusunda soz soyleme hakki yarginin degil ulemanindir aciklamasina dikkat cekilerek partinin seriat amaci dogrultusunda dini hukumleri referans olarak gosterdigi savunuldu Basbakan Erdogan in Danismani ve Istanbul Milletvekili Egemen Bagis in Basortusu kamusal alan ve universitelerin disinda Meclis te de gecerli olmalidir sozleri Cuneyt Zapsu nun Basortusunu cikar demek sokaktaki bir kadina donunu cikar demekten farksizdir aciklamasina yer verildi Rejimin ve Cumhuriyet in gelecegini tartismaya actigi AK Parti nin kapatilan Refah ve Fazilet partileri ile bagini koparmadigi AK Partinin nihai hedefinin seriat duzeni oldugu vurgulandi AK Parti nin egilimi siyasal Islamdir Siyasal Islam in temel dusturu seriattir AK Parti seriati amac edindigi icin kaynagini seriattan alan takiyyeyi kullaniyor denildi Dava oncesiPolitik sistem uzerine Meclis te hukumet olan bir partinin Anayasa Mahkemesi tarafindan kapatilmak istenmesinin politik sistem uzerine kusku dogurdugu ortaya atilmis AK Parti nin yuzde 47 oy cogunlugunu elde etmis olmasinin bir sorun oldugu partinin kapatilmasinin sisteme ne kazandiracaginin dusunulmesi gerektigi secimle gelen secimle gitmeli gorusu savunulmus laiklik sebebiyle parti kapatmanin demokrasiye bir mudahale olup halk vicdaninin istedigini gerceklestirmesi gerektigi fikri ortaya atilmistir AK Parti nin yuzde 47 ye yakin oyunun anlami ve agirligi bulundugu ve demokrasilerde oy coklugu ile yurutmeyi ele geciren yasalarin yeniden yazilmasi uzerinde de agirligi olacagi ama cogulcu ve cagdas demokrasilerde siyasi iktidarin gucunun basit oy cogunluguna olmadigi iddia edilmistir Bir parti anayasal suc islemisse 47 ye yakin oyla bile olsa Anayasa Bassavcisinin gorevini yerine getirmesinin lazim oldugu yarginin demokrasinin bir ayagi oldugu ve hicbir partinin yasaya uymama hakki olmadigini belirterek bu yuzden Anayasa sadece yonetilen degil ozellikle yonetenlerin siyasetcilerin de uyma geregi butun partileri baglar denildi AKP nin 6 yilini yargilayan 170 sayfalik iddianamenin ciddi bir olgu oldugu Parti ve suclanan 70 kisi bu belgeye cok ciddi cevaplar hazirlamasinin asil oldugu Iddianame tenkit edilebilir ama iddianameyi Mahkeme yi ve anayasayi ciddiye almanin gerekliligi ortaya atilmistir Anayasa Mahkemesi uyelerinin onunde savunma yaparak partinin temize cikmasinin onemli bir firsat oldugu Eger AKP Ben laiklige karsi degilim laiklik benim donemimde tehlikeye girmeyecek diyorsa bunun firsat oldugu Husamettin Cindoruk tarafindan ortaya atilmistir Yargi sureci basladigindan sonucun saygi ile beklenmesi gerektigi ifade edilmistir Ekonomi uzerine Turkiye AK Parti doneminde ekonomik alanda istikrari saglamistir diyen Ertugrul Gunay bu davanin istikrari bozacak iddiasi ortaya atmistir Davanin acildigi gun IMKB ulusal 100 endeksi 7 46 dusmustur 1 23 olan dolar TL kuru 1 2720 ye 1 92 olan euro TL kuru 2 liraya cikmistir Anayasa uzerine Bassavcinin iddianamesinde davanin amacinin ne oldugununu kapatma yaptirimi yasal bir amaca dayanmaktadir diyerek ozetlemistir Prof Dr Ergun Ozbudun dunyanin hicbir yerinde boyle davalar acilmadigini savundu Onur Oymen parti kapatma girisimleri sadece uzak gecmiste kalan tarihi olaylar gibi gorulemez Almanya da son parti kapatma girisiminin 1950 li yillarda beri gerceklesmedigi ifadesinin eksik oldugunu ortaya atmistir ve Almanya dan ornekler vermistir Vural Savas Ispanya da bulunan kosullari aciklamis ve sorunun kanunlardan cok ulkelerin ozel kosullarinda aranmasini ongormustur Bassavcinin iddianamesinde yaptirim yasayla ongorulmustur diyerek hangi kosullarda ve kanunlara bagli kalarak hareket ettigini belirtmistir Yetkili Cumhuriyet Bassavcisinin gizli amaci oldugu sekreterinin basinin ortulu oldugu ve Cumhuriyet Bassavcisi yaptigi isle degil bireysel olarak halk onunde tartisilmis dir Bulent Arinc iddianamenin Bassavcinin elinde yeterli kanit olmadan bir iddianame hazirladigi ve kin ve garez urunu eski bir bakan ise Askeri darbelerdeki tanklarin silahlarin yerini artik savcilar hakimler almaya basladi dedi Sami Selcuk SPK nin halkin iradesini hice saydigini iddia etti ve savciya kizmanin bir manasi olmadigini cunku o da hukuku kurallarina uymak zorunda oldugunu soyledi SPK yerine hukukun geregini yapmakla yukumlu Bassavci ya saldirmak hedefte yanilgidir sapmadir fikri ortaya atildi Hikmet Sami Turk SPK da kusur arama geregi olmadigini asil sorunun partiler ne yaparlarsa yapsinlar istediklerini soylesinler isterse bolunmeyi savunsunlar isterse seriatin geri getirilmesini savunsunlar diyebilmekten gectigini onermis zamanin ve kosullarin hazir olmadigi yargisinda bulunmustur Gelismeler sonucu hukuk fakulteleri adina yapilan aciklamada herkesin ve ozellikle siyasi parti temsilcilerinin kamuoyuna yaptiklari aciklamalarda yargi organlarini yipratacak hakim ve savcilari baski altina alacak yaklasimlardan ozenle kacinmalari ve kanuni gorevleri uzerine hareket eden Cumhuriyet savcilari actiklari davalarda kisisel olarak taraf degillerdir demislerdir Bassavcinin iddianamesinde davanin demokrasiyle olan iliskisini kapatma yaptirimi demokratik toplum gereklerine uygun diyerek gerekceleriyle incelemistir Acilan davanin siyaset kurumunu daraltma hukuku siyasallastirilmak anayasa mahkemesinin boyle bir hakki olmadigi ve siyasi partileri cezalandirma da takdir etme de halkin egemenliginde oldugu fikri Suleyman Soylu tarafindan soylenmistir Davanin baz aldigi Anayasa maddeleri tartisma konusu olmustur AK Parti nin basortusunu savundugu icin kapatilmak istendigi buna dayanak olan Anayasanin 69 maddesinin degistirilmesi gerekliligi Nazli Ilicak tarafindan ortaya atildi 19 Mart 2008 tarihinde AK Partinin hukukcu kurmaylari Cemil Cicek Sadullah Ergin Bekir Bozdag Burhan Kuzu Ahmet Iyimaya davanin gidisatini degistirmek icin farkli formuller one surmuslerdir Uc onemli duzenleme uzerinde durulmus birincisi siyasi partilere kapatma davasini acma yonteminde de degisiklik ikincisi kisilerin isledigi suclarin sorumlulugunu siyasi partilerin uzerine yuklememeyi ve ucuncu olarak ortak sonuc bulunamazsa referandum sandigi ortaya atilmis dir Bu baglamda tartismaya acilan bir kavram ise siyasi partilerin ancak teror ve siddete destek verdiginde kapatilabilir fikri ortaya atilmistir MHP Genel Baskani Dr Devlet Bahceli Bassavci nin kapatma davasi acma yetkisini elinden alacak ve Anayasa Mahkemesi nin TBMM nin de ustune cikacak sekilde yanlis yorumlanan yetkilerinin sinirlandirilmadigi takdirde rejimi tehlikeye atabilecek cok vahim bunalimlara davetiye cikarma ihtimali oldugunu ve siyasi ve anayasal krize yol acabilecegi fikrini belirtmistir Anayasa degisikliklerinin teklif edilebilirlik acisindan da denetlenmesi gerektigini ileri surenler aksi takdirde Cumhuriyet in ve onun temel niteliklerinin korumasiz kalacagini soylemektedirler Amerika da yayimlanan Newsweek dergisindeki bir yazida bu dava millet iradesi ne karsi yapilan bir judicial coup d etat olarak nitelendirmistir Bassavcinin iddianamesinde iddianamesinde Odak olma kavramini kapatma yaptirimina konu eylemler ve siyasi partiye isnat edilebilirligi basligi altinda aciklamistir Anayasal tartismalari Odak olma tanimi uzerine yogunlasmistir SPK deki Odak olma tanimi Bassavciliga hem Anayasa Mahkemesine genis bir sekilde takdir hakki verdigi iddia edilmistir Parti davasinda bireysel savunma Zafer Uskul basta olmak uzere AK Partililer bireysel basvuru yapmak icin hazirliklari Anayasa mahkemesinin ayni donemde gorulmekte olan DTP nin kapatilma davasi icin 10 Nisan 2008 tarihinde aldigi kararin emsal olusturmasina takilmistir Mahkeme kapatma davasinin partinin tuzel kisiligine acildigini bu nedenle bireysel savunma hakki bulunmadigini hukmumdedir Anayasa Mahkemesi bir onceki laiklik karsitligi uzerine acilan Fazilet Partisi davasinda siyasi yasak getirilen donemin milletvekili Nazli Ilicak in da bireysel savunma talebini reddetmisti Ilicak konuyu 2001 de Avrupa Insan Haklari Mahkemesi ne tasimis AIHM Turkiye ye herhangi bir yaptirim karari almamisti Ergenekon uzerine Basbakan Erdogan davanin acilmasinin Ergenekon cetesiyle iliskilendirmistir Ertugrul Gunay derin devletin Ergenekon cetesi sorusturmasinin gidebilecegi yerler ve isimlerden rahatsiz olarak Bassavci ya kapatma davasi actirdigi imasinda bulunmustur Davanin Ergenekon cetesiyle iliskisinin maddesel olarak kurulmadigi ayrica dava suresi boyunca AK Parti nin Ergenekon cetelesmesinin uzerine gitmesine ve yargi karsisina cikarmasina bu davanin engel olamayacagi ortaya atilmistir AB ve dis iliskiler uzerine Parti kapatma davalari AB parlamentosuna gelmistir Turkiye faaliyetlerinde AB katilim belgesi nde anlasmaya varilan kanunen gecerli ve insan haklari ve temel ozgurluklerle uyumlu olduguna dair aciklama durumunda kalmistir Turkiye Disisleri ayni zamanda AB sorumlu bakani T C Devletini imzaladigi anlasmalara uyduguna karsi pozisyon belirler ve karsi kurumlarla bu konu da iletisime girer Hukumette olan ve dis iliskilerini yonlendiren bir partinin kapatilma sureci boyunca faaliyetleri dis ulkelerle olan iliskileri olumsuz etkileyecegi ortaya atilmis Dis iliskilerden sorumlu bakanin bu durum da devlet ve partisi arasinda kalma ihtimali oldugu one surulmustur 30 Mart 2008 Avrupa Birligi Slovenya da yaptigi iki gunluk gayri resmi disisleri bakanlari toplantisinda Turkiye AB iliskilerine etkisi uzerinde gelismistir Acilan dava da partinin laiklik pozisyonunun hukuksal yonden irdelendiginde Anayasada belirlenen formla bagdasmadigi partinin one surdugu kavramin iktidara gelisinin henuz birinci yilindan itibaren cercevesi Anayasa ve Yuksek Mahkeme kararlariyla belirlenmis laiklik ilkesinin Anayasadaki taniminin yeterli olmadigi soylemiyle tartismaya acarak asindirmaya calisilmasi iddia edilmistir AB uyesi ulkelerin bakanlari da Bakan Babacan a dini kurallar ve devlet yonetim ile pozisyonu sorulmus ve Babacan Anlayisimiza gore laiklik din ve devlet islerinin kesin cizgilerle ayrilmasidir Laiklik hicbir dini kuralin devlet yonetimine etkide bulunmamasidir AK Parti olarak calismalarimiz bu cercevede yapilmistir Son bes yilda yapilanlara bakilirsa kadin erkek esitligi ile ilgili yapilan reformlar yeni Medeni Kanun Butun bu adimlar Turkiye deki laiklik cercevesini guclendiren adimlardir yipratan adimlar degildir diye partisini ve buna bagli olarak Turkiye yi savunmustur Iddianamede temel kanit olarak gosterilen universitelerde basortusunun serbest birakilmasini ongoren anayasa degisikligine Ali Babacan soz konusu duzenlemenin ozgurlukler adina yapildigi fikrini iletmistir Ali Babacan in ileri surdugu pozisyonun devletin resmi gorusu olup olmadigi belirlenmemistir AB ulkeleri disisleri bakanlari toplanti sonrasinda Bati Balkanlarin entegrasyonuna devam etme soz verdiler yukaridaki tartismalar toplanti aciklama belgesinde bulunmamaktadir Olli Rehn davanin Turkiye Anayasasi ve Hukukunda systemic error Sisteme bagli hata oldugunu ve bunu Avrupa Parlamentosuna 2 Nisan Carsamba Gunu getirecegini ve Turk Anayasal duzenini Avrupa da tartisacagini belirtmis Avrupa Parlamentosu Anayasa Mahkemesi nin konuyla ilgili gerekceli kararini inceleyecek ve pozisyon belirleycektir Turkiye AB Karma Parlamento Komisyonu Esbaskani Joost Lagendijk Turkiye de siyasi surece yargi darbesi yapiliyor argumanini ortaya atmis dir AB parlamentosu bagimsizligini tartisamadiklari Anayasa Mahkemesi ne karsi soylemlerinde systemic error tanimi ve yargi darbesi tanimlamasini kullanmasi Avrupa birliginin Turk hukukunu baski altinda tutma amacina hizmet ettigi ileri surulmustur ABD deki Musa nin on emri yazilarinin siniflarda asilip asilamayacagi davasi demokrasilerin bir anlamda yargi ve siyaset sinirlarinin birbirini ihlal etigi iddiasi uzerine kurulu buyuk davalar uzerinde olgunlasmaktadir Bu dava ya yarginin ya siyasetin ya da her ikisinin sinirlarinin yeniden tanimlanmasi ihtiyaci oldugunu gostermektedir ABD Disisleri Bakanligi kapatilma davasini demokratik yapiya uymadigini ama Turk demokrasi Cumhurbaskanligi secimlerinde oldugu gibi guclu oldugunu gosterdigi bu testi de atlatacaktir Protestolar Bu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz DavaDava sureci AK Parti nin kapatilmasi istemiyle acilan dava surecinin resmen 17 Mart 2008 gununde basladi Iddianame uyelere 18 Mart 2008 verildi Raportor olarak Doc Dr Osman Can gorevlendirildi Raportor dosya ile analizini 29 Mart 2008 gunu tamamladi Iddianamede herhangi bir eksiklik tespit edilmedi ve dava 31 Mart 2008 gunu kabul edilip AK Parti ye gonderildi AK Parti yasal olarak 1 ay icinde on savunmasini hazirlayacak Bu savunma Anayasa Mahkemesine verilmesinin ardindan Yargitay Cumhuriyet Bassavcisi Yalcinkaya esas hakkindaki gorusunu bildirecek Yargitay Cumhuriyet Bassavciliginin esas hakkindaki gorusu AK Parti ye gonderilecek Daha sonra belirlenecek bir tarihte Yalcinkaya sozlu aciklama AK Parti yetkilileri de sozlu savunma yapacaklar Davaya iliskin bilgi belgeleri toplayacak raportor esas hakkindaki raporunu hazirlayacak Bu islemler surerken gerek Yargitay Cumhuriyet Bassavciligi gerekse davali AK Parti ek delil veya yazili ek savunma verebilecek Anayasa Mahkemesi Baskani Hasim Kilic ve 11 kisiden olusan Anayasa Mahkemesi Heyeti kapatma istemini esastan gorusmeye baslayacaklar AK Parti nin savunma asamalarinda yasal surenin disinda ek sure talebinde bulunmasi halinde Anayasa Mahkemesi bu istemleri de degerlendirecek Anayasa ya gore bir siyasi partinin kapatilmasina karar verilebilmesi icin nitelikli cogunlugun oyu aranacak Buna gore kapatma karari icin Anayasa Mahkemesinin 11 asil uyesinin en az 7 sinin oyu gerekecek Anayasa Mahkemesi Anayasa nin 69 maddesine gore temelli kapatma yerine dava konusu fiillerin agirligina gore Devlet yardimindan kismen veya tamamen yoksun birakma karari da verebilecek Inceleme raporu Anayasa Mahkemesi Raportoru Doc Dr Osman Can iddianame ile ilgili inceleme raporu 29 Mart de sunmustur 70 sayfalik on inceleme raporunda iddianamenin iade ve kabul sartlarinin bulundugu secenekleri siraladi Tarafsiz olarak hazirlanan inceleme raporlari baglayici dokuman olarak kabul edilmiyor On inceleme raporunda Cumhuriyet Yuksek Mahkemesi nin Kurulus Kanunu nu 33 maddesine mahkemenin gorus bildirebilecegi ama onune sunulan iddianamenin reddi muessesesinin bulunmadigini kaydetti Cumhuriyet Yuksek Mahkemesi iddianameyi iade kosulu ancak iddianamede eksiklikler halinde olmakta ve Yargitay Cumhuriyet Bassavcisi mahkemenin isaret ettigi eksiklikleri gidererek yeniden iddianame duzenleme yetkisine sahip Anayasa Mahkemesi Kurulus Kanunu nda CMK ya degil CMUK a atifta bulunuldugu Anayasa mahkemesinin karariyla ilk defa belirlenmis olacak On inceleme raporunda davali Abdullah Gul un Disisleri Bakani olarak faaliyetlerinin Cumhurbaskani olmasi nedeniyle dava iddianamesinde olup olamayacagi Sekil yonunden iade veya iddianamenin iadesine etkisi yonunde bir analiz bulunmadigi Anayasanin Cumhurbaskaniyla ilgili hukumlerinin ozellikle sucla ilgili kisimlarinin vatana ihanet le sinirlandirilmasi gecmis suclarin hukumette iken bu makama tasinip tasinamayacagi sorusu one surulmekteydi Iddianamenin kabulu Anayasa Mahkemesi Baskan Hasim Kilic ve Baskanvekili Osman Alifeyyaz Paksut uyeler Serdar Ozguldur Sacit Adali Serruh Kaleli 31 Mart 2008 gununde toplanmis iddianame ve raportor raporu uzerin uyeler fikirlerini 4 saat sure ile belirtmislerdir Iddianamenin Cumhurbaskani Abdullah Gul disinda kalan bolumu oy birligi ile kabul edilmistir Raportorun Gul un Cumhurbaskani olmasi sebebiyle sekil yonunden sorunlara kanuni yaklasimi one sunmadigi ve mahkeme uyeleri arasinda bu konuda bireysel gorus ayriligi oturumun ana konusunu olusturmustur Gul bolumu ancak oy coklugu Hasim Kilic Serdar Ozguldur Sacit Adali ve Serruh Kaleli nin ret oylariyla kabul edildi Anayasa Mahkemesinin bu kararina gore Cumhurbaskanlari cumhurbaskani secilmeden onceki fiilleri nedeniyle yargilanabilirler Bu konuda gerek akademik cevrelerde gerek siyasi cevrelerdeki dava oncesi tartismalara son verilmistir Yargi sonuclarinin vatana ihanet olmadigi durumlarda Cumhurbaskanlarina uygulanmasi ise baska bir soru olarak kalmaktadir Ceza hukukunda Cumhurbaskaninin vatana ihanet tanimi olmadigi halde Anayasa ya boyle bir hukum konulmasi davanin sonucunun Cumhurbaskani suclu bulundugunda ceza hukukunda yeni bir tanimin gelismesine yol acacaktir On savunma Vikikaynak ta Adalet ve Kalkinma Partisi nin on savunmasi ile ilgili metin bulabilirsiniz AK Parti yurutme kurulu mahkeme surecinin nasil yurutulecegi konusunda kanaatlerini ve savunma stratejisi 7 Nisan 2008 de belirlemistir Savunma surecinde toplumda olusan laiklikle ilgili kaygilarin giderilmesi yonunde gereken duzenlemeler yapilmasi bu kapsamda muhalefetle gorusmelerde ortak bir paydanin belirlenmesi AK Parti yurutme kurulunun ikincil kararini olusturmaktadir Erdogan surecin koordinasyonunu ustune almistir Erdogan in tayin edecegi calisma gruplarinca mahkeme surecinin yurutulmesi kararlastirilmistir 1 Mayis 2008 de AK Parti on savunmasini sundu 98 sayfa ve 35 Ek ten olusan 3 klasorluk on savunmada Adalet ve Kalkinma Partisi adina yoneltilen suclamalara karsi su basliklar altinda cevap verildi Giris 22 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi I Bu dava hukuki degil siyasi bir davadir 22 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi II Demokrasilerde siyasi parti ozgurlugu ve sinirlari 22 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi III Dava hukuki temelden yoksundur 22 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi IV Iddianame yanlis bilgiler carpitmalar ve kurgulamalardan olusmaktadir 22 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Sonuc ve talep 22 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Esas savunma Adalet ve Kalkinma Partisi kendisine taninan surenin tamamini kullanmadan dava hakkindaki esas savunmasini 17 Haziran 2008 de Anayasa Mahkemesine verdi Sonuc 30 Temmuz 2008 tarihinde 18 00 de baslayan basin toplantisinda Baskan Hasim Kilic AK Parti nin kapatilmamasina ancak laiklik karsiti eylemlere odak olmaktan hazine yardiminin yarisinin kesilmesine karar verildigini acikladi Temelli kapatilma isteminin oylanmasi Kabul 6 Fulya Kantarcioglu Mehmet Erten Necmi Ozler Osman Alifeyyaz Paksut Sevket Apalak Zehra Ayla Perktas Ret 5 Hasim Kilic Sacit Adali Serdar Ozguldur Serruh Kaleli Nitelikli cogunluk saglanamadigi icin istem reddedildi Hazine yardiminin kesilmesi hakkinda oylama Kabul 10 Fulya Kantarcioglu Mehmet Erten Necmi Ozler Osman Alifeyyaz Paksut Sacit Adali Serdar Ozguldur Serruh Kaleli Sevket Apalak Zehra Ayla Perktas Ret 1 Hasim Kilic Partinin hazine yardiminin 1 2 oraninda kesilmesi kararina varildi Gerekceli kararBu alt basligin genisletilmesi gerekiyor Sayfayi duzenleyerek yardimci olabilirsiniz Kronoloji14 Mart 2008 Yargitay Cumhuriyet Bassavcisi Abdurrahman Yalcinkaya Laiklige aykiri fiillerin odagi haline geldigi iddiasiyla AK Parti nin kapatilmasi istemiyle Anayasa Mahkemesi ne basvurdu Bassavci Yalcinkaya aksam saatlerinde iddianameyi Anayasa Mahkemesi Baskanligina gonderdi 17 Mart 2008 AK Parti nin kapatilmasi istemiyle acilan dava surecinin resmen baslama tarihi 18 Mart 2008 Iddianame mahkeme uyelerine verildi Raportor olarak Doc Dr Osman Can gorevlendirildi 29 Mart 2008 Raportor dosya ile analizini tamamladi 31 Mart 2008 iddianamede herhangi bir eksiklik tespit edilmedi ve dava kabul edilip AK Parti ye gonderildi 7 Nisan 2008 AK Parti Yurutme Kurulu mahkeme surecinin nasil yurutulecegi konusunda kanaatlerini ve savunma stratejisi belirledi 1 Mayis 2008 de AK Parti on savunmasini sundu 16 Haziran 2008 AK Parti esas savunmasini Anayasa Mahkemesine sundu 1 Temmuz 2008 Abdurrahman Yalcinkaya Anayasa Mahkemesi nde sozlu aciklamada bulundu Sozlu aciklamasinda iddianamedeki goruslerini tekrarlayan Yalcinkaya AK Parti nin kapatilmasini ve aralarinda Cumhurbaskani Abdullah Gul ile Basbakan Erdogan in da oldugu 71 kisiye siyasi yasak getirilmesini istedi 3 Temmuz 2008 Ak Parti Anayasa Mahkemesi nde sozlu savunmasini yapti 16 Temmuz 2008 Anayasa Mahkemesi raportoru Osman Can raporunu mahkemeye sundu 22 Temmuz 2008 Anayasa Mahkemesi Adalet ve Kalkinma Partisi nin kapatilmasi istemiyle acilan davayi 28 Temmuz Pazartesi gunu esastan gorusmeye baslayacagini acikladi 28 Temmuz 2008 Bugun gorusulmeye baslanacak dava ile ilgili ilginc bir dis gelisme Izmir den Ali Sezer in yaptigi AK Parti kapatilmasin basvurusunu isleme koyan AIHM davaya oncelikli olarak bakacak Sezer in avukati Baskan Kilic Baskanvekili Paksut uyeler Kaleli ve Ozguldur icin reddi hakim talebinde bulunacak 28 Temmuz 2008 Anayasa Mahkemesi heyeti Avukat Mustafa Kemal Turan in 4 asil uye hakkindaki reddi hakim talebini reddetti 30 Temmuz 2008 Anayasa Mahkemesi baskani Hasim Kilic Anayasa Mahkemesi yaptigi aciklamada Adalet ve Kalkinma Partisi nin temelli kapatilmasi isteminin kabul edilmedigini ancak laiklik karsiti eylemlerin odagi oldugu gerekcesiyle Adalet ve Kalkinma Partisi ne verilecek hazine yardiminda yari yariya kesintiye gidilecegini acikladi 31 Temmuz 2008 Yorumlar 1 Yekta Gungor Ozden Eski Anayasa Mahkemesi Baskani Aslinda Anayasa nin 69 maddesinde yapilan son degisiklikle bu kapatma yerine getirilen bir yaptirimdir Bunu da kapatma anlaminda degerlendirmek gerekir Baskanin ihtar demesi de buradan kaynaklaniyor Partilere ihtar farkli bir konudur Baskan oradan yararlanarak kendi icindekileri yavasliklarini burada bu ihtar sozuyle gidermeye calisiyor Kaldi ki Hazine yardimindan yoksun kilinca oda kapatma yerine oldugundan buna neden olan eylemler soylemler icinde siyasetten yasaklanma kararini verilmesi gerekirdi Bundan da kacindiklari ortaya cikiyor Artik karar yayimlandiginda gerekceleri daha iyi yapacagiz 2 Ahmet Turk DTP Es Baskanlarindan Burada bir genel degerlendirme yapmak lazim Onemli bir karar olarak degerlendiriyoruz Turkiye ve demokrasi icin cok onemli Karar otesinde Sayin Baskan in yaptigi aciklamalar cok onemli Anayasa Mahkemesi nin hicbir uyesi kapatilmasini istemez Ortak bir diyalog ve ortak akli ortaya koyarak bu yonde adimlar atilmalidir Parti kapatilmasina karsiyiz Kaynakca Iddianame 29 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mart 2008 AK Parti savunmasinin tam metni Haber7 19 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2024 a b c Kilic AKP kapatilmiyor CNNTURK 5 Agustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde URL erisim tarihi 30 Temmuz 2008 a b c Flas AK Parti kapatilmadi Haber7 olu kirik baglanti URL erisim tarihi 30 Temmuz 2008 Ntvmsnbc com 17 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2008 Anayasa da degisiklik yapilsin haberturk 14 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan MHP Genel Baskani Devlet Bahceli Bu denli buyuk cogunlugu olan partinin kapatilmasi tahribat yaratir dedi DTP den AK Parti ye destek samanyoluhaber 17 Mart 2008 tarihinde kaynagindan DTP Grup Baskanvekili Selahattin Demirtas Halkin 47 sinden oy almis ve iktidara gelmis bir partinin kapatilmak istenmesinin demokrasinin talihsiz olaylarina gectigini soylemistir Ne kazandirmak istendiginin dusunulmesi Cumhurbaskani Abdullah Gul Meclis te halkin cogunlugunun oyunu alarak gelmis bir partinin kapatilmak istenmesinin ne kazandirmak istendiginin dusunulmesi gerektigini soylemistir Sarigul Secimle gelen secimle gitmeli haber7 17 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Sisli Belediye Baskani ve Eski CHP Uyesi Mustafa Sarigul Secimle gelen secimle gitmeli Adalet ve Kalkinma Partisi nin karsisina guclu bir kadro cikmali ve sandikta mucadele etmeli diye dusuncelerini bitirdi Prof Sancar Gul un konumunu etkilemez ntvmsnbc 16 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Ankara Universitesi Hukuk Fakultesi Ogretim Uyesi Prof Dr Mithat Sancar Halkin 47 sinden oy almis bir partinin bile kapatilma ile karsi karsiya kalmasi demokrasinin olgunlasmasina engel olmaktadir Demokrasi ile bagdasmiyor Su ana kadar 24 parti kapatilmis Bu cok kotu sikintilar cikariyor dedi Erkan Mumcu Bu demokrasiye mudahaledir haberaktuel Anavatan Partisi Genel Baskani Erkan Mumcu Nereden bakilirsa bakilsin bu demokrasiye mudahaledir Birakin halk vicdaninin istedigini gerceklestirsin Birakin demokrasi artik islesin dedi olu kirik baglanti Samanyolu Haber Son Dakika ve En Son Haberler CHP Bassavci ile ayni fikirde url degerini kontrol edin yardim Samanyoluhaber 17 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Siyasi partilerin kapatilmasini CHP olarak dogru bulmuyoruz Ancak bir parti suc islemisse Bassavci olarak gorevini yerine getirmesi lazim Adalet ve Kakinma Partisi nin boyle bir duruma dusmesi buyuk talihsizliktir dedi Zeki Sezer Demokraside sorunlar siyaset ve demokrasi icerisinde cozulmeli ancak yargi da demokrasinin bir ayagidir DSP 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan DSP Genel Baskani Zeki Sezer Demokraside sorunlar siyaset ve demokrasi icerisinde cozulmeli ancak yargi da demokrasinin bir ayagidir dedi Yuzde 47 oy da alsa 341 milletvekili de cikarsa hicbir partinin yasaya uymama hakki olmadigini belirterek Yasaya Anayasa ya sadece yonetilen degil ozellikle yonetenlerin siyasetcilerin de uyma geregi zorunlulugu vardir Cogunluk demokrasilerde yasalara aykiri davranma hakkina sahip degildir diye ekledi MHP li Pacaci Sonucu saygiyla bekleyelim Samanyoluhaber 17 Mart 2008 tarihinde kaynagindan MHP Genel Sekreteri Cihan Pacaci MHP yargi sureci basladigindan sonucu saygi ile bekleyecektir dedi Gunay Turkiye ye karsi cok buyuk saygisizlik haberaktuel 15 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Turizm ve Kultur Bakani Ertugrul Gunay Turkiye AK Parti doneminde ekonomik alanda istikrari saglamistir Gostergelerin hepsi bu yondedir Hukukcu kisilerin bunu imzalayacaklarini dusunmuyordum Turkiye demokrasisi bu tuzagi asmayi basaracaktir http www zaman com tr haber do haberno 665895 olu kirik baglanti Anayasa hukukcusundan davaya tepki samanyoluhaber 17 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Anayasa hukukcusu Prof Dr Ergun Ozbudun Dunyanin hicbir yerinde boyle davalar acilmaz dedi Taha Akyol 20 Mart 2008 CHP den mektup var milliyet 23 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mart 2008 Ornegin 2001 yilinda Alman Milli Partisi nin NPD kapatilmasi icin Anayasa Mahkemesi nde bir dava acilmis ve basta eski Alman Basbakani Schroder olmak uzere bircok politikaci bu partinin kapatilmasini desteklemislerdir Alman Anayasa Mahkemesi 2003 yilinda kapatma onerisini reddetmis buna gerekce olarak Alman makamlarinin partinin ust kademelerine bazi ajanlar sizdirmis olmasini ve parti adina yapilan aciklamalarin bir bolumunun bu ajanlar tarafindan yapilmis olmasini gostermistir 2005 yilinda ayni partinin kapatilmasi gundeme gelmis ve Alman Hristiyan Demokrat Partisi nin Genel Sekreteri de bu girisimi desteklemistir Dis gucler AKP yi de DTP yi de kapattirmayacak milliyet 20 Mart 2008 Erisim tarihi 21 Mart 2008 Vural Savas Onursal Yargitay C Bassavcisi Ispanya dan misal vermek istiyorum Orada da ETA ayrilikci bir teror orgutu ETA nin siyasi kolu once Herri Batusuna partisi adiyla kuruldu katildi ve yasaklandi Euskal Herriorak adiyla sahneye cikti Kapatildi Sozialista Abertzaleak adiyla tekrar orgutlendi Kapatildi Ezker Abertzaleak adiyla orgutlendi tekrar kapatildi Aukera Guztiak adiyla denendi Kapatildi Son olarak 2001 yilinda Batasuba adiyla orgutlendi O da 2003 te yine yargi karariyla kapatildi ve tum yoneticilerine siyaset yasagi getirildi Sebep Teror orgutunu acikca kinamamak ve teroristi terorist diye nitelememek a b c d Mesut Hasan Benli 19 Mart 2008 Uzmanlar Partiler Yasasi degismeden cozum olmaz radikal 25 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mart 2008 Zaman haber birimi 20 Mart 2008 26 Hukuk Fakultesi dekani taraf oldu Zaman olu kirik baglanti DP den AK Parti ye kapatma davasina tepki ntvmsnbc 17 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Demokrat Parti Genel Baskani Suleyman Soylu Bu acilan davayi siyaset kurumunu daraltma olarak goruyoruz Bassavcinin iddia ettigi gerekce ile parti kapatilmasina karsiyiz Siyasi partileri cezalandirma da takdir etme de halkin egemenliginde olmalidir Hukuk siyasallastirilmak istenmektedir dedi Dava kararina tepki yagdi yeni safak Gazeteci yazar Nazli Ilicak Acilen 69 madde degistirilmeli Adalet ve Kalkinma Partisi basortusunu savundugu icin kapatilmak isteniyor Bu kararin hicbir dayanagi yok Anayasa Mahkemesi nde nitelikli cogunlugun saglanacagini hic sanmiyorum Yazicioglu Demokratik degil samanyoluhaber 19 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Buyuk Birlik Partisi Genel Baskani Muhsin Yazicioglu Siyasi partilerin beyanlarina gore kapatilmasi Turkiye ye hicbir sey kazandirmamistir Bu uygulama demokratik degildir Ancak teror ve siddete destek verdiginde bu uygulama yapilabilir dedi Ankara Zaman 19 Mart 2008 MHP lideri Devlet Bahceli Partileri ancak millet kapatir zaman AK Parti nin Yargitay Bassavcisi nin kapatma davasi acma yetkisini elinden alacak ve Anayasa Mahkemesi nin yetkilerini sinirlandirilacak bir anayasa degisikligi hazirladigi yonundeki iddialara deginen Bahceli soyle devam etti Bu zorlamalara basvurulmasi atesin uzerine benzinle gitmek olacak ve daha agir bir siyasi ve anayasal krize yol acacaktir Herkes bunun bilinci icinde olmali ve rejimi tehlikeye atabilecek cok vahim bunalimlara davetiye cikarma gafletine dusmemelidir olu kirik baglanti Arsivlenmis kopya 1 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Haziran 2008 Arsivlenmis kopya 7 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2008 Soz konusu madde Hicbir ayirima tabi tutulmaksizin ve dil irk renk cinsiyet politik dusunce felsefi inanc veya dinlerine bakilmaksizin tum bireylerin butun insan haklari ve temel ozgurluklerden tam olarak yararlanmalarinin guvence altina alinmasi Dusunce vicdan ve din ozgurluklerinden yararlanma kosullarinin daha da gelistirilmesi AB katilim belgesi Ozdemir INCE 31 Mart 2008 Demek oyle Olli Rehn Efendi hurriyet Sonuc kismi birinci iddia Ankara Zaman 31 Mart 2008 zaman 9 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mart 2008 BRDO PRI KRANJU 30 Mart 2008 Southeast European Times 9 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mart 2008 Hurriyet staff 31 Mart 2008 Turkey s Constitutional Court decides to hear AKP closure lawsuit Hurriyet English 3 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mart 2008 European Enlargement Commissioner Olli Rehn voiced renewed concern on Monday after court s decision Rehn said he would report to the European Commission on the case on Wednesday saying it showed a systemic error in the Turkey s constitutional framework Zeynel Lule 31 Mart 2008 Karari not ettirdi Hurriyet Oktay EKSI 31 Mart 2008 Bati usulu edepsizlik Hurriyet Zeki Sezer Demokraside sorunlar siyaset ve demokrasi icerisinde cozulmeli ancak yargi da demokrasinin bir ayagidir dsp org 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Demokrasilerde secmenler sozlerini soylerler Secmende 22 Temmuz secimlerinde sozlerini soylemistir Turk demokrasisi gecen sene guclu oldugunu gosterdi ve bu testi de atlatacaktir a b http w9 gazetevatan com haberdetay asp Newsid 175949 amp Categoryid 1 olu kirik baglanti a b AKP savunmasini verdi www hurriyet com tr 16 Haz 2008 19 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2024 7 Kasim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Temmuz 2008 Arsivlenmis kopya 23 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Temmuz 2008 Arsivlenmis kopya 20 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Temmuz 2008 a b http www bianet org bianet kategori bianet 108497 akpye kapatma davasi 28 temmuzda gorusuluyor olu kirik baglanti ARMUTCU ANKARA Oya 28 Tem 2008 AKP davasinda AIHM surprizi www hurriyet com tr 19 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2024 Anayasa Mahkemesi nden ilk karar www hurriyet com tr 28 Tem 2008 19 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2024 a b Arsivlenmis kopya 8 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2008