Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adli entomoloji veya adli böcek bilimi ya da biyokriminal entomoloji, adli tıbba yardımcı olan ya da onun yetersiz kaldığı durumlarda, ceset üzerinde bulunan böcek ve diğer eklembacaklıların ergin ve larvalarından, maktulün ("cesedin") ölüm zamanını doğruya yakınlıkta ya da yaklaşık olarak tahmin etmeye çalışan bir bilim dalıdır.
Ölüm sonrası çürüme, ısı, nem ve ortama bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu çürüme ve yok etmede bakterisinden böceğine birçok leşçil ve çürükçül canlının rolü tartışılmaz bir gerçektir. Bu canlılarının hepsi aynı anda cesette bulunmaz. Cesedin bozulma evrelerine bağlı olarak farklı zamanlarda görülürler. İşte bu farklı zamanı tespit etmeye çalışan ve geriye dönük ölüm anını bulan adli entomoloji, adli tıbbın entomolojiye uyarlanmış biçimidir.
Kazalarda, cinayetlerde ve faili meçhul ölümlerde ölüm yeri ve zamanının bilinmesi adli yargılama açısından çok önemlidir. Böceklerin, yumurta, larva, pup ve ergin gibi farklı yaşam evrelerine sahip olması ve bu evrelerin farklı yerlerde, farklı zamanlarda ve cesedin farklı bölümlerinde görülmesi adli entomolojinin yoğunlaştığı noktalardır.
Adli tıp uygulamasında ölüm zamanı tayini açısından çok çeşitli kriterler ve yöntemler kullanılır. Bu yöntemlerin hiçbiri ölüm sonrası zamanın belirlenmesinde her zaman tam güvenilir sonuçlar vermez. Özellikle cesedin dış ortamda kaldığı, çürümenin başladığı ve ilerlediği durumlarda, entomolojik incelemelerin ölüm zamanının belirlenmesindeki önemi artar. Yapılan birçok çalışmada adli soruşturma ve otopsi bulguları ile karşılaştırıldığında, entomolojik araştırmaların güvenilir bir yöntem olarak kabul edilebileceğini göstermiştir.
Amacı
Adli entomoloji bulguları üç konunun açıklığa kavuşmasında kullanılır:
- 1. Ölüm zamanının belirlenmesi: PMI (post-mortem interval) ya da ölüm sonrası aralık
- 2. Ölüm yerinin belirlenmesi
- 3. Toksikolojik analizler
Cesedin bozulma evreleri
Başlangıç
Ölümden sonraki ilk gündür. Ceset henüz şişmemiştir ve kokuşma, bozulma olmaz. Cesede bu dönemde yalnızca Latince: calliphoridae, Latince: sarcophagidae ve Latince: muscidae familyalarından sinekler ile zar kanatlılar (Latince: hymenoptera) takımından böcekler gelir.
Şişme
Yaklaşık olarak, ölümden sonraki 2-6 gündür. Bu dönemde cesedin karnı belirgin biçimde şişer ve vücut açıklarından sıvılar akar ve keskin koku duyulur. Cesette bu dönemde Latince: calliphoridae familyasından sinekler görülür.
Aktif çürüme
Yaklaşık olarak, ölümden sonraki 7-12 gündür. Aktif çürümenin görüldüğü bu dönemde koku güçlü bir şekilde hissedilir. Çürümenin yoğun olduğu yerlerde deri siyahımsı bir renk almıştır ve ceset üzerinde beslenen böcekler yüzünden oldukça zarar görmüştür. Cesette bu dönemde Latince: calliphoridae ile Latince: muscidae familyasından sinekler ve kın kanatlılar (Latince: coleoptera) takımından leşçil böcekler görülür.
İleri çürüme
Yaklaşık olarak, ölümden sonraki 13-51 gündür. Çürümenin sonuna gelindiği bu dönemde koku artık zayıflamıştır; ekşimiş peynir kokusu duyulur. Cesette bu dönemde yalnızca kın kanatlılar takımından leşçil böcekler görülür.
Kuruma
Yaklaşık olarak, ölümden sonraki 52-207 gündür. Et ve yumuşak dokular tamamen yenilip tüketilmiştir. Yalnızca kemik, saç ve kurumuş deri kalıntıları bulunur. Koku duyulmaz. Cesette bu dönemde zar kanatlılar (Hymenoptera) takımından arılar ve Latince: |dermestidae familyasından kın kanatlı böcekler görülür.
Adli böcekler
Adli entomoloji, ölümden sonra geçen zamanın hesaplanması, ölüm yerinin belirlenmesi ve toksikolojik çalışmalarıyla adli tıp bilimine yardımcı olur. Başkalaşım geçiren böceklerin, özellikle de tam başkalaşımlı (holometabol) böceklerin yumurta, bütün evreleriyle larva ve nimfleri ile erginlerin her biri bulmacayı çözmede birincil öneme sahiptir. Türü tespit edilen bir böceğin erginlik öncesi dönemlerinin evre evre gelişim süresi entomolojik olarak bilinir ve bu bilgi adli tıbbın titizliğine uygulandığı zaman ortaya esrarı çözebilecek derecede önemli olan kriminal bilgi çıkar.
Özellikle Latince: Diptera (sinekler) takımından böceklerin erginlik öncesi larva gelişim verileri adli entomoloji çalışmalarında önemlidir. Latince: coleoptera (kın kanatlılar) ve Latince: lepidoptera (pul kanatlılar) takımından böceklerin cesede geliş zamanları ise uzun süreli ölüm zamanı tahminlerinde kullanılmaktadır.
Değişik yaşama ortamlarında bulunan böceklerin bu ortamları çoğunlukla türüne özgüdür. Ceset üzerinde bulunan böcekler cesedin kaldığı ortam ve taşınma durumu hakkında da bilgi verir. Ayrıca bu böceklerin dokuları, üzerinde bulundukları ceset dokularından daha fazla toksin içermesinden dolayı toksikolojik analizlerde de kullanılabilmektedirler.
Birincil ceset böcekleri
Latince: Diptera (sinekler ya da iki kanatlılar) takımdan böceklerdir. Özellikle Latince: muscidae, Latince: sarcophagidae ve Latince: calliphoridae familyasından sineklerdir. Hepsi de tam başkalaşımlıdır ve yumurtasından erginine kadar her evresi teşhiste önemlidir.
- Latince: Musca domestica (karasinek; Latince: muscidae): Cesedin vücut açıklıklarında ve yaralı bölgelerinde bulunurlar. Larvaları yığın hâlinde bulunur ve sıcaklıkları ortamın sıcaklığından 10-15 °C daha yüksektir.
- Latince: (gök et sineği; Latince: calliphoridae): İnsan kadavrasında baskın olan türdür. Baş ve göğüs siyah, karın kısmı metalik mavi renktedir. Cesedin vücut açıklarında, burun, boğaz ve açık yaralarda bulunurlar. 18 °C derecede yumurtalar 24 saatte açılır; daha yüksek sıcaklıkta açılma süresi daha da kısadır. Çıkan larvalar proteolitik enzimler salgılamak suretiyle bulundukları organik dokuyu delerek daha derinlere girerler. Uygun sıcaklıklarda ve besin sunumunda, 5 gün içerisinde pup olurlar. Larvalar pup olmak için toprağı birkaç cm delerler. Cesetle birlikte alttaki toprağın da alınıp adli tıp laboratuvarına gönderilmesi gerekir.
- Latince: (Latince: calliphoridae): Kuzey yarımkürede ormanlık bölgelerde yaygındır.
- Latince: (boz et sineği: Latince: sarcophagidae): Gözleri kırmızıdır. Göğüste gri çizgiler vardır. Cesedin burun boşlukları ve yaralarda bulunurlar.
- Latince: (Latince: sarcophagidae)
İkincil ceset böcekleri
Bu evrede cesette albüminoid maddelerin tüketilmesinden sonra ortaya yağ doku çıkmaktadır. Bu sırada yağlı maddelerden hoşlanan böcekler, özellikle Latince: coleoptera (kın kanatlılar) takımından bazı türler cesede hücum etmektedir. Larvaları yırtıcı, lesçil, gübrecil olduklarından, çürümüş organik maddeler ve bitki kalıntılarıyla beslenirler. Ayrıca Latince: lepidoptera (pul kanatlılar) takımından böcekler de görülür.
- Latince: (post böceği, deri böceği; Latince: dermestidae; Latince: coleoptera): Kuru et ve kuru besin maddelerine gelirler. Larvası koyu renktedir ve koyu kahverengi tüylerle kaplıdır. Larvaları uzun kıl demetiyle karakteristiktir. Larva dönemi 35-80 gün pupa dönemi 40-50 gün sürmektedir. Eğer yeterli sayıda böcek cesede hücum etmişse, cesedi 24 gün içinde iskelete dönüştürebilirler. Cesedin adipoz doku ve derisinde bulunurlar.
- Latince: (yağ kurdu; Latince: pyralidae; Latince: lepidoptera): Genellikle evlerde bulunur. Tırtılları tereyağı ve iç yağları içinde bulunur. Larvaları silindir seklinde ve halkalıdır. Yumurtalarını temmuz ayında bırakırlar. Cesedin adipoz dokusunda beslenir. Cesede geliş zamanı 6-9 ay sonra olur.
Üçüncül ceset böcekleri
Bu evrede cesette bazı albüminoid maddelerin (kazein) fermantasyonu sonucu çürümüş peynir kokusu çıkmaya başladığı anda cesede üşüşürler.
- Latince: (Latince: muscidae; Latince: diptera): 5 mm boyundadır. Kırlarda, çiçeklerde ve yapraklar üzerinde bulunur. Larvaları basit veya çatallı ve ibre şeklinde uzantılara sahiptir. Pupları da aynı şekildedir. Larvaları çürümüş bitkisel maddelerle beslenir. Cesede yaklaşık 10 ay sonra gelir ve fermente dokularında beslenir.
- Latince: '' (Latince: piophilidae; Latince: diptera): 4 mm boyunda küçük bir sinektir. Larvaları rahatsız edildiklerinde sıçrayışlarıyla karakteristik özellik gösterirler. Bunu düşmanlarına karşı bir savunma mekanizması olarak kullanır. Belli bir süre yerde kalmış cesetlerde kuru bölgelerde görülür. Cesede yaklaşık 10 ay sonra gelir ve fermente dokularında beslenir.
- Latince: (Latince: p. cadaverina; Latince: muscidae; Latince: diptera)
Dördüncül ceset böcekleri
Birincil, ikincil ve üçüncül cest böcekleri tarafından tüketilemeyen dokular, ceset morluğu da denen siyahımsı bir mavi renge dönüşür ve amonyak kokuları yaymaya başladığı zaman bu grubun böcekleri işe koyulur. Çoğunlukla kın kanatlılar (Latince: coleoptera) takımından böcekler olmakla birlikte sinekler de gelir.
- Latince: (Latince: phoridae; Latince: diptera): 2–3 mm uzunluğundadır. Gözleri siyah renktedir. Sırtı bariz bir şekilde kamburdur. Hayvan cesetleri, çöp kutuları, sıvı atıklar, organik atıklar üzerinde beslenir. Cesede geliş zamanı: 1-2 yıl sonra olur
- Latince: (Latince: silphidae; Latince: coleoptera): 13–17 mm boyundadır. Siyah renkli olup larvaları da siyah ve yassıdır. Larvaları yan taraflarında diş bulunan 12 halkadan oluşur. Erginleri larvalarını pup dönemine girene kadar besler. Cesede geliş zamanı 1-2 yıl sonradır.
- Latince: (Latince: silphidae; Latince: coleoptera): Bu tür fare, köstebek gibi küçük memelilerin kadavralarında görülür. Cesedi toprağa gömmek için altındaki toprağı kazar. İnsan kadavrasında görülmüştür. Cesede geliş zamanı 1-2 yıl sonra olur.
- Latince: (Latince: histeridae; Latince: coleoptera): Gübre içinde veya leşler üzerinde yasar. Hemen hemen dörtgen şeklindedir. Parlak siyah renktedir. Larvaları toprağa dalarak orada nimf hâline gelir. Gündüz cesedin altına gizlenip akşamları aktif olarak cesedin çürümesini hızlandırırlar. Cesede geliş zamanı 1-2 yıl sonra olur.
Beşincil ceset böcekleri
Bu gruptakiler, böcekler (Latince: insecta) sınıfına girmeyen eklembacaklılardır. Örümceğimsiler (Latince: arachnida) sınıfının akarlar (Latince: acarina) atl sınıfına giren akar türleridir. Genellikle cesedin altında bulunurlar. Daha önce gelen böcekler cesette kalış sürelerini tamamlamadan cesede gelirler. Cesette kalan sıvı bütün organik maddeleri tüketerek cesedin mumyalaşmasına sebep olurlar. Cesede geliş zamanı 2-3 yıl sonra olur. Cesetlerde rastlanan akar türleri arasında Latince: , Latince: , Latince: , Latince: ve Latince: sayılabilir.
Altıncıl ceset böcekleri
Daha akarlar işlerini bitirmeden kadavranın bazı kısımları kuruyup mumyalaşınca hemen bazı böcekler cesede üşüşüp tendonları, saçları, kılları kemirirler. Bu böcekler aynı zamanda yünlü kumaşlara, kürklere ve doğal materyalli koleksiyonlarına musallat olurlar.
- Latince: (elbise güvesi; Latince: tineidae; Latince: lepidoptera): 6 mm boyunda küçük bir kelebektir. Tırtıllarının boyu 4–5 mm kadardır. Tekstil fabrikalarında sık rastlanır. Altın sarısı tüyleri vardır. Işıktan kaçar, iyi uçucu değildir. Tam başkalaşımlıdır (yumurta, larva, pup, ergin) ve larvaları yünlü giysilerde tahribat yapar. Cesede geliş zamanı 2-3 yıl sonra olur.
- Latince: (Latince: pyralidae; Latince: lepidoptera)
- Latince: (kürk böceği; Latince: dermestidae; Latince: coleoptera): 6,4 mm uzunluğundadır. Koyu renklidir. Ergini bitkilerin polen ve nektarlarıyla beslenir. Larvaları halı, müze materyalleri (böcek koleksiyonu), saç, ipekli madde ve benzerlerinde tahribat yapar. Tam başkalaşımlıdır. Cesede geliş zamanı 2-3 yıl sonra olur.
Yedincil ceset böcekleri
Kendilerinden öncekilerin bıraktıkları nimf ve pup kalıntılarını tüketirler.
- Latince: (sarı un kurdu; Latince: tenebrionidae; Latince: coleoptera): 15–20 mm boyundadır. Işıktan kaçarak karanlık yerlerde yaşarlar. Çürümüş odunla beslenirler. Koyu renkli böcekler olup karanlık yerlerde ağaç kabukları altında bulunurlar. Başın yan kenarları çıkıntı yaparak antenlerin diplerini örter. Duyarga 11 segmentli ve gözler genellikle hilal seklindedir. Depolanmış gıda maddelerinde de zararlıdır. Cesede geliş zamanı 3-4 yıl sonra olur.
- Latince: (Latince: ptinidae; Latince: coleoptera): 2 mm boyundadır ve bedeninde, başını saklayan kalın ve şişkin bir zırh vardır. Esmer renktedir.
Kaynakça
- ^ Prof. Dr. Salih Cengiz (İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü), Bilim ve Teknik dergisi, Kasım 2011, Yıl 45, Sayı: 528
Literatür
- Dr. Ayla Tüzün ve Serdar Yüksel (2007), Postmortem İnterval'in Saptanmasında Adlî Entomoloji[], Türkiye Klinikleri J Foren Med 2007, 4:23-32
- Dr. H. Nihal Açıkgöz, Prof. Dr. İ. Hamit Hancı ve Prof. Dr. Gürsel Çetin, Adlî Olaylarda Böceklerden Nasıl Yararlanırız? 3 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Mark Benecke (2008) (Ein kurzer Streifzug durch die Geschichte der forensischen Entomologie), Acta Biologica Benrodis 14 (2008): 15-38
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Adli entomoloji veya adli bocek bilimi ya da biyokriminal entomoloji adli tibba yardimci olan ya da onun yetersiz kaldigi durumlarda ceset uzerinde bulunan bocek ve diger eklembacaklilarin ergin ve larvalarindan maktulun cesedin olum zamanini dogruya yakinlikta ya da yaklasik olarak tahmin etmeye calisan bir bilim dalidir Sarcophaga nodosa Olum sonrasi curume isi nem ve ortama bagli olarak degiskenlik gosterir Bu curume ve yok etmede bakterisinden bocegine bircok lescil ve curukcul canlinin rolu tartisilmaz bir gercektir Bu canlilarinin hepsi ayni anda cesette bulunmaz Cesedin bozulma evrelerine bagli olarak farkli zamanlarda gorulurler Iste bu farkli zamani tespit etmeye calisan ve geriye donuk olum anini bulan adli entomoloji adli tibbin entomolojiye uyarlanmis bicimidir Kazalarda cinayetlerde ve faili mechul olumlerde olum yeri ve zamaninin bilinmesi adli yargilama acisindan cok onemlidir Boceklerin yumurta larva pup ve ergin gibi farkli yasam evrelerine sahip olmasi ve bu evrelerin farkli yerlerde farkli zamanlarda ve cesedin farkli bolumlerinde gorulmesi adli entomolojinin yogunlastigi noktalardir Adli tip uygulamasinda olum zamani tayini acisindan cok cesitli kriterler ve yontemler kullanilir Bu yontemlerin hicbiri olum sonrasi zamanin belirlenmesinde her zaman tam guvenilir sonuclar vermez Ozellikle cesedin dis ortamda kaldigi curumenin basladigi ve ilerledigi durumlarda entomolojik incelemelerin olum zamaninin belirlenmesindeki onemi artar Yapilan bircok calismada adli sorusturma ve otopsi bulgulari ile karsilastirildiginda entomolojik arastirmalarin guvenilir bir yontem olarak kabul edilebilecegini gostermistir AmaciAdli entomoloji bulgulari uc konunun acikliga kavusmasinda kullanilir 1 Olum zamaninin belirlenmesi PMI post mortem interval ya da olum sonrasi aralik 2 Olum yerinin belirlenmesi 3 Toksikolojik analizlerCesedin bozulma evreleriCalliphoridaeBaslangic Olumden sonraki ilk gundur Ceset henuz sismemistir ve kokusma bozulma olmaz Cesede bu donemde yalnizca Latince calliphoridae Latince sarcophagidae ve Latince muscidae familyalarindan sinekler ile zar kanatlilar Latince hymenoptera takimindan bocekler gelir Sisme Yaklasik olarak olumden sonraki 2 6 gundur Bu donemde cesedin karni belirgin bicimde siser ve vucut aciklarindan sivilar akar ve keskin koku duyulur Cesette bu donemde Latince calliphoridae familyasindan sinekler gorulur Aktif curume Yaklasik olarak olumden sonraki 7 12 gundur Aktif curumenin goruldugu bu donemde koku guclu bir sekilde hissedilir Curumenin yogun oldugu yerlerde deri siyahimsi bir renk almistir ve ceset uzerinde beslenen bocekler yuzunden oldukca zarar gormustur Cesette bu donemde Latince calliphoridae ile Latince muscidae familyasindan sinekler ve kin kanatlilar Latince coleoptera takimindan lescil bocekler gorulur Ileri curume Yaklasik olarak olumden sonraki 13 51 gundur Curumenin sonuna gelindigi bu donemde koku artik zayiflamistir eksimis peynir kokusu duyulur Cesette bu donemde yalnizca kin kanatlilar takimindan lescil bocekler gorulur Kuruma Yaklasik olarak olumden sonraki 52 207 gundur Et ve yumusak dokular tamamen yenilip tuketilmistir Yalnizca kemik sac ve kurumus deri kalintilari bulunur Koku duyulmaz Cesette bu donemde zar kanatlilar Hymenoptera takimindan arilar ve Latince dermestidae familyasindan kin kanatli bocekler gorulur Adli boceklerLatince Muscidae larvasiLatince Calliphora vicinaLatince Sarcophaga carnariaLatince Dermestes lardarius ergin Latince Dermestes lardarius larva Latince Aglossa pinguinalis ergin Silpha obscuraLatince Nicrophorus vespilloides bir kemirgen lesinde Latince Tineola bisselliella larva Latince Tineola bisselliella ergin Latince Aglossa cuprealis ergin Latince Attagenus pellio ergin Adli entomoloji olumden sonra gecen zamanin hesaplanmasi olum yerinin belirlenmesi ve toksikolojik calismalariyla adli tip bilimine yardimci olur Baskalasim geciren boceklerin ozellikle de tam baskalasimli holometabol boceklerin yumurta butun evreleriyle larva ve nimfleri ile erginlerin her biri bulmacayi cozmede birincil oneme sahiptir Turu tespit edilen bir bocegin erginlik oncesi donemlerinin evre evre gelisim suresi entomolojik olarak bilinir ve bu bilgi adli tibbin titizligine uygulandigi zaman ortaya esrari cozebilecek derecede onemli olan kriminal bilgi cikar Ozellikle Latince Diptera sinekler takimindan boceklerin erginlik oncesi larva gelisim verileri adli entomoloji calismalarinda onemlidir Latince coleoptera kin kanatlilar ve Latince lepidoptera pul kanatlilar takimindan boceklerin cesede gelis zamanlari ise uzun sureli olum zamani tahminlerinde kullanilmaktadir Degisik yasama ortamlarinda bulunan boceklerin bu ortamlari cogunlukla turune ozgudur Ceset uzerinde bulunan bocekler cesedin kaldigi ortam ve tasinma durumu hakkinda da bilgi verir Ayrica bu boceklerin dokulari uzerinde bulunduklari ceset dokularindan daha fazla toksin icermesinden dolayi toksikolojik analizlerde de kullanilabilmektedirler Birincil ceset bocekleri Latince Diptera sinekler ya da iki kanatlilar takimdan boceklerdir Ozellikle Latince muscidae Latince sarcophagidae ve Latince calliphoridae familyasindan sineklerdir Hepsi de tam baskalasimlidir ve yumurtasindan erginine kadar her evresi teshiste onemlidir Latince Musca domestica karasinek Latince muscidae Cesedin vucut acikliklarinda ve yarali bolgelerinde bulunurlar Larvalari yigin halinde bulunur ve sicakliklari ortamin sicakligindan 10 15 C daha yuksektir Latince gok et sinegi Latince calliphoridae Insan kadavrasinda baskin olan turdur Bas ve gogus siyah karin kismi metalik mavi renktedir Cesedin vucut aciklarinda burun bogaz ve acik yaralarda bulunurlar 18 C derecede yumurtalar 24 saatte acilir daha yuksek sicaklikta acilma suresi daha da kisadir Cikan larvalar proteolitik enzimler salgilamak suretiyle bulunduklari organik dokuyu delerek daha derinlere girerler Uygun sicakliklarda ve besin sunumunda 5 gun icerisinde pup olurlar Larvalar pup olmak icin topragi birkac cm delerler Cesetle birlikte alttaki topragin da alinip adli tip laboratuvarina gonderilmesi gerekir Latince Latince calliphoridae Kuzey yarimkurede ormanlik bolgelerde yaygindir Latince boz et sinegi Latince sarcophagidae Gozleri kirmizidir Goguste gri cizgiler vardir Cesedin burun bosluklari ve yaralarda bulunurlar Latince Latince sarcophagidae Ikincil ceset bocekleri Bu evrede cesette albuminoid maddelerin tuketilmesinden sonra ortaya yag doku cikmaktadir Bu sirada yagli maddelerden hoslanan bocekler ozellikle Latince coleoptera kin kanatlilar takimindan bazi turler cesede hucum etmektedir Larvalari yirtici lescil gubrecil olduklarindan curumus organik maddeler ve bitki kalintilariyla beslenirler Ayrica Latince lepidoptera pul kanatlilar takimindan bocekler de gorulur Latince post bocegi deri bocegi Latince dermestidae Latince coleoptera Kuru et ve kuru besin maddelerine gelirler Larvasi koyu renktedir ve koyu kahverengi tuylerle kaplidir Larvalari uzun kil demetiyle karakteristiktir Larva donemi 35 80 gun pupa donemi 40 50 gun surmektedir Eger yeterli sayida bocek cesede hucum etmisse cesedi 24 gun icinde iskelete donusturebilirler Cesedin adipoz doku ve derisinde bulunurlar Latince yag kurdu Latince pyralidae Latince lepidoptera Genellikle evlerde bulunur Tirtillari tereyagi ve ic yaglari icinde bulunur Larvalari silindir seklinde ve halkalidir Yumurtalarini temmuz ayinda birakirlar Cesedin adipoz dokusunda beslenir Cesede gelis zamani 6 9 ay sonra olur Ucuncul ceset bocekleri Bu evrede cesette bazi albuminoid maddelerin kazein fermantasyonu sonucu curumus peynir kokusu cikmaya basladigi anda cesede ususurler Latince Latince muscidae Latince diptera 5 mm boyundadir Kirlarda ciceklerde ve yapraklar uzerinde bulunur Larvalari basit veya catalli ve ibre seklinde uzantilara sahiptir Puplari da ayni sekildedir Larvalari curumus bitkisel maddelerle beslenir Cesede yaklasik 10 ay sonra gelir ve fermente dokularinda beslenir Latince Latince piophilidae Latince diptera 4 mm boyunda kucuk bir sinektir Larvalari rahatsiz edildiklerinde sicrayislariyla karakteristik ozellik gosterirler Bunu dusmanlarina karsi bir savunma mekanizmasi olarak kullanir Belli bir sure yerde kalmis cesetlerde kuru bolgelerde gorulur Cesede yaklasik 10 ay sonra gelir ve fermente dokularinda beslenir Latince Latince p cadaverina Latince muscidae Latince diptera Dorduncul ceset bocekleri Birincil ikincil ve ucuncul cest bocekleri tarafindan tuketilemeyen dokular ceset morlugu da denen siyahimsi bir mavi renge donusur ve amonyak kokulari yaymaya basladigi zaman bu grubun bocekleri ise koyulur Cogunlukla kin kanatlilar Latince coleoptera takimindan bocekler olmakla birlikte sinekler de gelir Latince Latince phoridae Latince diptera 2 3 mm uzunlugundadir Gozleri siyah renktedir Sirti bariz bir sekilde kamburdur Hayvan cesetleri cop kutulari sivi atiklar organik atiklar uzerinde beslenir Cesede gelis zamani 1 2 yil sonra olur Latince Latince silphidae Latince coleoptera 13 17 mm boyundadir Siyah renkli olup larvalari da siyah ve yassidir Larvalari yan taraflarinda dis bulunan 12 halkadan olusur Erginleri larvalarini pup donemine girene kadar besler Cesede gelis zamani 1 2 yil sonradir Latince Latince silphidae Latince coleoptera Bu tur fare kostebek gibi kucuk memelilerin kadavralarinda gorulur Cesedi topraga gommek icin altindaki topragi kazar Insan kadavrasinda gorulmustur Cesede gelis zamani 1 2 yil sonra olur Latince Latince histeridae Latince coleoptera Gubre icinde veya lesler uzerinde yasar Hemen hemen dortgen seklindedir Parlak siyah renktedir Larvalari topraga dalarak orada nimf haline gelir Gunduz cesedin altina gizlenip aksamlari aktif olarak cesedin curumesini hizlandirirlar Cesede gelis zamani 1 2 yil sonra olur Besincil ceset bocekleri Bu gruptakiler bocekler Latince insecta sinifina girmeyen eklembacaklilardir Orumcegimsiler Latince arachnida sinifinin akarlar Latince acarina atl sinifina giren akar turleridir Genellikle cesedin altinda bulunurlar Daha once gelen bocekler cesette kalis surelerini tamamlamadan cesede gelirler Cesette kalan sivi butun organik maddeleri tuketerek cesedin mumyalasmasina sebep olurlar Cesede gelis zamani 2 3 yil sonra olur Cesetlerde rastlanan akar turleri arasinda Latince Latince Latince Latince ve Latince sayilabilir Altincil ceset bocekleri Daha akarlar islerini bitirmeden kadavranin bazi kisimlari kuruyup mumyalasinca hemen bazi bocekler cesede ususup tendonlari saclari killari kemirirler Bu bocekler ayni zamanda yunlu kumaslara kurklere ve dogal materyalli koleksiyonlarina musallat olurlar Latince elbise guvesi Latince tineidae Latince lepidoptera 6 mm boyunda kucuk bir kelebektir Tirtillarinin boyu 4 5 mm kadardir Tekstil fabrikalarinda sik rastlanir Altin sarisi tuyleri vardir Isiktan kacar iyi ucucu degildir Tam baskalasimlidir yumurta larva pup ergin ve larvalari yunlu giysilerde tahribat yapar Cesede gelis zamani 2 3 yil sonra olur Latince Latince pyralidae Latince lepidoptera Latince kurk bocegi Latince dermestidae Latince coleoptera 6 4 mm uzunlugundadir Koyu renklidir Ergini bitkilerin polen ve nektarlariyla beslenir Larvalari hali muze materyalleri bocek koleksiyonu sac ipekli madde ve benzerlerinde tahribat yapar Tam baskalasimlidir Cesede gelis zamani 2 3 yil sonra olur Yedincil ceset bocekleri Kendilerinden oncekilerin biraktiklari nimf ve pup kalintilarini tuketirler Latince sari un kurdu Latince tenebrionidae Latince coleoptera 15 20 mm boyundadir Isiktan kacarak karanlik yerlerde yasarlar Curumus odunla beslenirler Koyu renkli bocekler olup karanlik yerlerde agac kabuklari altinda bulunurlar Basin yan kenarlari cikinti yaparak antenlerin diplerini orter Duyarga 11 segmentli ve gozler genellikle hilal seklindedir Depolanmis gida maddelerinde de zararlidir Cesede gelis zamani 3 4 yil sonra olur Latince Latince ptinidae Latince coleoptera 2 mm boyundadir ve bedeninde basini saklayan kalin ve siskin bir zirh vardir Esmer renktedir Kaynakca Prof Dr Salih Cengiz Istanbul Universitesi Adli Tip Enstitusu Bilim ve Teknik dergisi Kasim 2011 Yil 45 Sayi 528LiteraturDr Ayla Tuzun ve Serdar Yuksel 2007 Postmortem Interval in Saptanmasinda Adli Entomoloji olu kirik baglanti Turkiye Klinikleri J Foren Med 2007 4 23 32 Dr H Nihal Acikgoz Prof Dr I Hamit Hanci ve Prof Dr Gursel Cetin Adli Olaylarda Boceklerden Nasil Yararlaniriz 3 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mark Benecke 2008 Ein kurzer Streifzug durch die Geschichte der forensischen Entomologie Acta Biologica Benrodis 14 2008 15 38