Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karasinek (Musca domestica), iki kanatlılar (Diptera) takımının Muscidae familyasından böcek türü.
| Musca domestica | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||
| Musca domestica Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||||
Uzunluğu 5-8 mm arasında değişen, rengi genel olarak koyu gri ve siyah olan ve uçabilen bir sinek türü.
Yerleşim bölgelerindeki bütün sineklerin % 90’ını meydana getirir. Kutuplar’dan Ekvator’a doğudan batıya yayılmış durumdadır. Karasinek insanların yaşadığı en soğuk iklimden en sıcak iklime kadar bütün meskûn yerlerde bulunabilir.
Karasinek, bütün uçucu böcekler içinde, arka kanatlarının değişimiyle oluşan halter denen denge organı sayesinde, en üstün uçma kabiliyetine sahip usta bir “hava akrobatı”dır.
Her türlü gıda ve çöp artıklarıyla beslenirler ve ortalama 3 km uçarak çevrede insanların yaşadığı her yeri istila ederler ve vücutlarında çok çeşitli hastalık mikropları taşıdığı için her dolaştığı şeye mikrobu bulaştırırlar. Zira her 5 dakikada bir gezdiği yerlere dışkı bırakırlar. Kolera, diyare, dizanteri, hepatit, çocuk felci, gıda zehirlenmeleri, salmonelloz, verem gibi hastalıklara neden olurlar.
Dış iskelet
Bütün böceklerde olduğu gibi, bir iç iskelet sistemine sahip olmayan karasineğe bunun yerine muazzam mekanik avantajlar sağlayan kitinden yapılmış bir dış iskeletleri bulunmaktadır. Bu sert kabuk, sineğin, kanatları saniyede 200 defa çırpmasını sağlar. Kanatların yüzeyinde ve başının arka kısmında bulunan hassas duyu organları olan antenleriyle uçuşla ilgili mesajları anında beyne nakleder. Mesela, sinek, uçuş esnasında yeni, farklı bir hava akımına maruz kalırsa, bu duyu organları hemen beyne gerekli sinyalleri iletirler. Kaslar da beyinden gelen bu sinyallere göre kanatları, yeni duruma uygun harekete geçirir. Bu sistem, günümüzün modern uçaklarına ilham kaynağı olmakta şimşek gibi hızlı manevralarla, kendisini yakalamak isteyenleri çileden çıkaran sineği vurmak için kullandığımız sineklik ile çok defa ıskalamamızın sebebi, bu harikulade duyu organlarıdır. Sinek bunlarla, sinekliğin havada meydana getirdiği yeni hava akımını hemen algılar ve bu durumun bir tehlike oluşturduğunu anlayarak, ani bir hareketle uçup, kurtulur. Reflekslerinin, yani ani hareket kabiliyetinin, insandan 10 kat fazla olduğu kabul edilir.
Üreme
Karasinekler yumurtalarını dışkılara, çöplüklere, özellikle sıcak ve nemli yerlere bırakırlar. Yumurtalar bir günden kısa bir sürede çatlar ve larvalar çıkar. Larvalar bir iki hafta içinde pupa evresine girerler. Pupa evresinde başkalaşmaya uğrayarak birkaç günde kanatlı erişkin biçimlerini alırlar.
Çöp ve gübre gibi nemli organik madde bulunan yerlere 100-150 tanesi yığın halinde yumurtalarını bırakır. Çıkan larvalar organik maddelerle beslenir ve sıcak havada ortalama 7-8 günde sinek olarak uçar. Çok çabuk ürerler.
Karasinek, kısa ama yoğun ve üretimli bir hayat sürer. Eğer yumurtaları 25 derece sıcaklıktaki nemli bir yere bırakılırsa yumurtalar, 10 saat gibi kısa bir zaman zarfında açılırlar. Kurtçuklar ancak sıvı maddelerle beslenirler. Bunlar katı yiyecekleri sıvı hale dönüştürebilmek için kendileriyle ortak yaşayan bakterilere muhtaçtır. Bunlarla beraber nimf (pupa) haline girmek üzere olan kurtçuk, orta bağırsağın son kısmından, sindirim borusu boyunca yol alan bakterilerin çoğunu yok edebilecek bir asit salgılar. Kalan bakterileri de tam nimf kundağından çıkarken orada bırakır ve sinek böylece tam asepsili (mikroptan arınmış) olarak dünyaya gelir. Metamorfoz (başkalaşım) geçirip, erişkin sinek haline gelebilmeleri için ise lüzumlu olan 40 °C sıcaklıktaki mekânlara yönlendirilirler. Bu ortamda 6 gün içinde iki metamorfoz geçirip, erişkin sinek olurlar. Bir defada yaklaşık olarak 100’ün üstünde, hayatı boyunca da 600-1000 yumurta bırakabilen dişi karasinek, larva döneminden sonraki üç gün içerisinde, çok rahatlıkla yeniden yumurta bırakabilir. Karasinekler bu ritimleriyle çok hızlı ürerler.
Nisan ayı ortalarında yumurtasını bırakan bir karasinekten gelen neslin, aynı yılın Eylül ayı ortalarında bıraktığı yumurta sayısı 5 trilyonu geçer. Başka bir ifadeyle, bir gramın % 1’i ağırlığındaki (yaklaşık olarak 70 sinek 1 gr ağırlığındadır) bir sineğin devamı olan nesillerden 80 bin ton ağırlığında bir sinek ordusu meydana gelir.
Beslenme
Karasinek uçuş esnasında yoğun miktarda enerji sarf ettiğinden, vücut sıvısındaki şeker oranında büyük miktarda düşüş meydana gelir. Uyarıcı sistemler bu hayati önemdeki durumu beyne iletirler. Havada tur atarken, koku alıcılarıyla besinlerin yerini bulmaya çalışır. Besin kokusu arttığında da “iniş programını” harekete geçirir. İndiği yerde, ayaklarındaki tat alma organı besinin tatlı, tuzlu veya ekşi olup olmadığını algılar ve beyne iletir. Bunlar karasineğin tercih ettiği besin cetveline uygun tatta ise, beyinden, hortumun çıkması ve emilme işleminin yapılması emri gelir. Çevresi kalın duvarlarla çevrili olan hortumla, sıvı besinler emilmeye başlanır. Besin ne kadar şekerli ise o kadar çok emilir. “Yiyecek maddelerine dadanan inatçı sinek” ününe sahip karasineğin ağzının içinde iki tüpçük bulunur. Bu tüpçüklerden biriyle sıvı yiyecekleri emer, diğeriyle de içinde enzimler bulunan tükürük salgılar. Yağları, karbonhidratları ve proteinleri kolaylıkla hazmeden karasinek, çok sevdiği sert yiyecekleri sıvı hale dönüştürmede bol miktarda tükürük salgılamak durumundadır. İşte bu sebeple de yiyeceklerin üzerine dışkısıyla beraber bol miktarda tükürük bırakır. Daha sonra bir başka karasinek, aynı dışkının üstüne konduğunda, önceki karasineğin tükürüğünü de emer ve böylece bakteriler ikinci karasineğe de bulaşır. Bunun aracılığıyla da daha geniş alanlara yayılır. Ağzının çevresinde ve ayaklarında 20 milyonu aşkın bakteri taşıyabilen karasinek, sadece bir günde 25-50 defa dışkı bırakır.
Yaşam süresi
Karasinekler uygun koşullarda 7 gün içerisinde erginliğe ulaşıp çiftleşebilir. Yaşam süreleri ortam sıcaklığına bağlı olarak 2-3 hafta arasındadır. Yaşamları boyunca 10 kez yumurta bırakabilirler. Uygun koşullarda tek bir karasinek bir yıl içerisinde 250 milyar karasineğin atası olabilir.
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Karasinek ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.![image]()
Vikitür'de Karasinek ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karasinek Musca domestica iki kanatlilar Diptera takiminin Muscidae familyasindan bocek turu Musca domesticaBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ArthropodaSinif InsectaTakim DipteraFamilya MuscidaeOymak Cins Tur M domesticaIkili adlandirmaMusca domesticaLinnaeus 1758Genellikle koyu gri ve siyah renkte olan Karasinek sahip oldugu kirmizi birlesik goz ya da petek goz oculi compositi yapisi ile dikkat ceker Gozler yaklasik olarak 4000 ommatidiumdan bir cesit nokta goz olusmaktadir Uzunlugu 5 8 mm arasinda degisen rengi genel olarak koyu gri ve siyah olan ve ucabilen bir sinek turu Yerlesim bolgelerindeki butun sineklerin 90 ini meydana getirir Kutuplar dan Ekvator a dogudan batiya yayilmis durumdadir Karasinek insanlarin yasadigi en soguk iklimden en sicak iklime kadar butun meskun yerlerde bulunabilir Karasinek butun ucucu bocekler icinde arka kanatlarinin degisimiyle olusan halter denen denge organi sayesinde en ustun ucma kabiliyetine sahip usta bir hava akrobati dir Her turlu gida ve cop artiklariyla beslenirler ve ortalama 3 km ucarak cevrede insanlarin yasadigi her yeri istila ederler ve vucutlarinda cok cesitli hastalik mikroplari tasidigi icin her dolastigi seye mikrobu bulastirirlar Zira her 5 dakikada bir gezdigi yerlere diski birakirlar Kolera diyare dizanteri hepatit cocuk felci gida zehirlenmeleri salmonelloz verem gibi hastaliklara neden olurlar Dis iskeletA bas B gogus C karin 1 bilesik goz 2 kilcik 3 duyarga 4 maxilary palps 5 alt dudak 6 pseudotracheae 7 dudakcik 8 prescutum 9 anterior spiracle 10 scutum 11 mesopleuron 12 calypters 13 scutellum 14 kanat 15 karin segmenti 16 haltere 17 posterior spiracle 18 uyluk 19 kaval kemigi 20 mahmuz 21 ayak bilegi Butun boceklerde oldugu gibi bir ic iskelet sistemine sahip olmayan karasinege bunun yerine muazzam mekanik avantajlar saglayan kitinden yapilmis bir dis iskeletleri bulunmaktadir Bu sert kabuk sinegin kanatlari saniyede 200 defa cirpmasini saglar Kanatlarin yuzeyinde ve basinin arka kisminda bulunan hassas duyu organlari olan antenleriyle ucusla ilgili mesajlari aninda beyne nakleder Mesela sinek ucus esnasinda yeni farkli bir hava akimina maruz kalirsa bu duyu organlari hemen beyne gerekli sinyalleri iletirler Kaslar da beyinden gelen bu sinyallere gore kanatlari yeni duruma uygun harekete gecirir Bu sistem gunumuzun modern ucaklarina ilham kaynagi olmakta simsek gibi hizli manevralarla kendisini yakalamak isteyenleri cileden cikaran sinegi vurmak icin kullandigimiz sineklik ile cok defa iskalamamizin sebebi bu harikulade duyu organlaridir Sinek bunlarla sinekligin havada meydana getirdigi yeni hava akimini hemen algilar ve bu durumun bir tehlike olusturdugunu anlayarak ani bir hareketle ucup kurtulur Reflekslerinin yani ani hareket kabiliyetinin insandan 10 kat fazla oldugu kabul edilir Ureme1 dudakcik 2 alt dudak 3 dokungac 4 ust dudak 5 subgenal alani 6 clypeus 7 fronto orbital alan 8 on yorunge killar 9 dis dikey kil 10 ic dikey kil 11 postocellar killar 12 ocelli 13 ocellar killar 14 birlesik goz 15 frontal ya da ptilinal sutur 16 duyarga 17 kilcik 18 burun kili Karasinekler yumurtalarini diskilara copluklere ozellikle sicak ve nemli yerlere birakirlar Yumurtalar bir gunden kisa bir surede catlar ve larvalar cikar Larvalar bir iki hafta icinde pupa evresine girerler Pupa evresinde baskalasmaya ugrayarak birkac gunde kanatli eriskin bicimlerini alirlar Cop ve gubre gibi nemli organik madde bulunan yerlere 100 150 tanesi yigin halinde yumurtalarini birakir Cikan larvalar organik maddelerle beslenir ve sicak havada ortalama 7 8 gunde sinek olarak ucar Cok cabuk urerler Karasinek kisa ama yogun ve uretimli bir hayat surer Eger yumurtalari 25 derece sicakliktaki nemli bir yere birakilirsa yumurtalar 10 saat gibi kisa bir zaman zarfinda acilirlar Kurtcuklar ancak sivi maddelerle beslenirler Bunlar kati yiyecekleri sivi hale donusturebilmek icin kendileriyle ortak yasayan bakterilere muhtactir Bunlarla beraber nimf pupa haline girmek uzere olan kurtcuk orta bagirsagin son kismindan sindirim borusu boyunca yol alan bakterilerin cogunu yok edebilecek bir asit salgilar Kalan bakterileri de tam nimf kundagindan cikarken orada birakir ve sinek boylece tam asepsili mikroptan arinmis olarak dunyaya gelir Metamorfoz baskalasim gecirip eriskin sinek haline gelebilmeleri icin ise luzumlu olan 40 C sicakliktaki mekanlara yonlendirilirler Bu ortamda 6 gun icinde iki metamorfoz gecirip eriskin sinek olurlar Bir defada yaklasik olarak 100 un ustunde hayati boyunca da 600 1000 yumurta birakabilen disi karasinek larva doneminden sonraki uc gun icerisinde cok rahatlikla yeniden yumurta birakabilir Karasinekler bu ritimleriyle cok hizli urerler Nisan ayi ortalarinda yumurtasini birakan bir karasinekten gelen neslin ayni yilin Eylul ayi ortalarinda biraktigi yumurta sayisi 5 trilyonu gecer Baska bir ifadeyle bir gramin 1 i agirligindaki yaklasik olarak 70 sinek 1 gr agirligindadir bir sinegin devami olan nesillerden 80 bin ton agirliginda bir sinek ordusu meydana gelir BeslenmeKarasinegin bacagi Karasinek ucus esnasinda yogun miktarda enerji sarf ettiginden vucut sivisindaki seker oraninda buyuk miktarda dusus meydana gelir Uyarici sistemler bu hayati onemdeki durumu beyne iletirler Havada tur atarken koku alicilariyla besinlerin yerini bulmaya calisir Besin kokusu arttiginda da inis programini harekete gecirir Indigi yerde ayaklarindaki tat alma organi besinin tatli tuzlu veya eksi olup olmadigini algilar ve beyne iletir Bunlar karasinegin tercih ettigi besin cetveline uygun tatta ise beyinden hortumun cikmasi ve emilme isleminin yapilmasi emri gelir Cevresi kalin duvarlarla cevrili olan hortumla sivi besinler emilmeye baslanir Besin ne kadar sekerli ise o kadar cok emilir Yiyecek maddelerine dadanan inatci sinek unune sahip karasinegin agzinin icinde iki tupcuk bulunur Bu tupcuklerden biriyle sivi yiyecekleri emer digeriyle de icinde enzimler bulunan tukuruk salgilar Yaglari karbonhidratlari ve proteinleri kolaylikla hazmeden karasinek cok sevdigi sert yiyecekleri sivi hale donusturmede bol miktarda tukuruk salgilamak durumundadir Iste bu sebeple de yiyeceklerin uzerine diskisiyla beraber bol miktarda tukuruk birakir Daha sonra bir baska karasinek ayni diskinin ustune kondugunda onceki karasinegin tukurugunu de emer ve boylece bakteriler ikinci karasinege de bulasir Bunun araciligiyla da daha genis alanlara yayilir Agzinin cevresinde ve ayaklarinda 20 milyonu askin bakteri tasiyabilen karasinek sadece bir gunde 25 50 defa diski birakir Yasam suresiKarasinekler uygun kosullarda 7 gun icerisinde erginlige ulasip ciftlesebilir Yasam sureleri ortam sicakligina bagli olarak 2 3 hafta arasindadir Yasamlari boyunca 10 kez yumurta birakabilirler Uygun kosullarda tek bir karasinek bir yil icerisinde 250 milyar karasinegin atasi olabilir Dis baglantilarWikimedia Commons ta Karasinek ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Karasinek ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur