Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ahmet Zahrettin Sebuhi Ertegün (30 Temmuz 1923, İstanbul – 14 Aralık 2006, New York), Türk-Amerikan müzik yapımcısı, iş insanı ve Atlantic Records'un kurucusudur.The Rolling Stones, Led Zeppelin'in yanı sıra Eric Clapton, Aretha Franklin ve Ray Charles gibi isimleri müzik dünyasına kazandırdı.
Ahmet Ertegün | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 30 Temmuz 1923 İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 14 Aralık 2006 (83 yaşında) New York, ABD |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | İş insanı, müzik yapımcısı, şarkı yazarı |
| Ebeveyn(ler) | Münir Ertegün (babası) |
| Akraba(lar) | Nasuhi Ertegün (ağabeyi) |
Hayatı
Ahmet Ertegün'ün büyük dedesi İbrahim Edhem Efendi, Üsküdar Özbekler Tekkesi'nin son postnişîni idi. Washington büyükelçisi Münir Ertegün ve Hayrünnisa Rüstem'in ikinci oğludur. Babası Münir Ertegün, Millî Mücadele döneminde önemli görevler ve hizmetler yapmış bir devlet adamıydı. Cumhuriyetin ilanından sonra, genç Türkiye Cumhuriyeti'nin Milletler Cemiyeti'ndeki temsilcisi ve daha sonra büyükelçi olarak çeşitli Avrupa başkentlerinde ve daha sonra Amerika'da bulundu.
Ahmet Ertegün, 1923 yılında İstanbul'da doğdu. Babasının görevi dolayısıyla İsviçre, Paris ve Londra'da okula giden Ertegün, 1935 yılında babasının Washington'a büyükelçi olarak atanmasıyla birlikte ABD'ye yerleşti.
14 yaşındayken annesi Ahmet'e, Cootie Williams'ın enstrümental West and Blues başlıklı albümü ile birlikte ses kayıt edebilen bir plakçalar hediye etmiş. Ertegün bir yandan çalarken kendi yazdığı sözleri mikrofona okuyor ve bunları kaydediyor, abisi Nasuhi Ertegün ile birlikte odalarında sevdikleri müzikleri dinliyorlardı. "16 yaşındayken bir pop müzik uzmanı sayılabilecek kadar bilgim, 18 yaşındayken de 50 bin plağım vardı" diyen Ertegün, abisi ile beraber o yıllarda Duke Ellington, Lena Horne, Jelly Roll Morton gibi sanatçılarla arkadaşlık kurdu. 1945 yılında babası Münir Ertegün'ün ölümünün ardından ailesi Türkiye'ye döndü. Ahmet Ertegün, ağabeyi Nasûhî Ertegün ile birlikte Amerika'da kaldı. Ahmet Ertegün, St. John's Üniversitesi'nde felsefe okudu.
Ertegün Kardeşler, 1947 yılında Herb Abramson ile beraber, aile dostları olan diş hekimi Dr. Vahdi Sabit'ten 10 bin dolar borç alarak Atlantic Records adlı plak şirketini kurdu. Siyâhî müzisyenlerle arasındaki iyi bağlardan ötürü dönemin en önemli jazz müzisyenleri ile sözleşme yaptı.
1947'de Atlantic Records yapımcılığını üstlendiği ilk albümü çıkardı. İlk olarak stüdyolarında Harlemaies'in The Rose of the Rio Grande başlıklı albümü kaydedildi. 1949 yılının Nisan ayında çıkarılan ’in Drinkin’ Wine Spo-Dee-O-Dee başlıklı albümü, 1 milyondan fazla satışı ile Atlantic'in ilk hiti oldu. 1955 yılında Elvis Presley'e kontrat imzalaması için 25 bin dolar teklif edildi, ancak 20 bin dolar farkla sözleşme RCA Records plak şirketine satıldı. 1959'da Arif Mardin de aralarına katıldı.
"Atlantic Records'u kurmamızın sebebi, müziklerini beğendiğimiz birkaç şarkıcı ile kontrat imzalamak ve satın almak isteyeceğimiz albümlerini çıkartmaktı. Açıkçası asla çok eğlenceli bir şeyler yaparak para kazanabileceğimi düşünmedim. Yanılmış olduğum için çok mutluyum."
Ray Charles, Aretha Franklin, Ella Fitzgerald, Miles Davis gibi isimlerin albümlerinin yapımcılığını üstlenen Ertegünler, Frank Zappa, Stevie Wonder, The Rolling Stones, Bee Gees, Led Zeppelin, Genesis, , Bette Midler gibi birçok ismin üne kavuşmasında büyük rol oynadı.
Ödülleri
Ertegün, 1991 yılında Boston'daki Berklee Müzik Okulu tarafından fahrî doktor unvanına lâyık görüldü.
1993 yılında National Academy of Recording Arts & Sciences tarafından ödüllendirildi ve 2000 yılında Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi tarafından yaşayan efsane unvanıyla onurlandırıldı.
İstanbul Kültür Sanat Vakfı tarafından düzenlenen İstanbul Caz Festivali'nin ilk yaşam boyu başarı ödülü 2002 yılında Ahmet Ertegün'e takdim edildi.
Haziran 2006'da 40'ıncı Montrö Caz Festivali'nin açılış konseri, kendisinin onuruna verildi.
Ertegün, Amerikalı ünlü caz şarkıcısı Ray Charles'ın 1952-1959 yılları arasında seslendirdiği kayıtlardan derlenen Pure Genius: The Complete Atlantic Recordings adlı koleksiyonun yapımcısı olarak en iyi tarihî albüm kategorisinde Grammy Ödülü'ne aday gösterildi. Daha önce üç farklı alanda Grammy Ödülü kazanmış olan Ertegün, 2006 yılı töreninde icon adı verilen onur ödülüne layık görüldü. Bu ödül, müzik dünyasına emeği geçen kişiler için ilk kez verilmeye başlanmıştı. Ertegün, ödülünü alırken tek cümle söyledi:
"Bana bu imkânı tanıyan Amerika'ya ve sevgili anavatanım Türkiye'ye teşekkür ederim."
Ölümü
29 Ekim 2006'da New York'ta bir The Rolling Stones konseri sırasında ayağının kayması sonucu düşerek başını vuran Ertegün hastaneye kaldırıldı. New York Presbyterian Hastanesi'nde yapılan ilk müdahalesinden sonra yoğun bakıma alındı, 14 Aralık 2006 günü öldü. Naaşı, Türkiye'ye getirilerek 19 Aralık 2006'da ailesinin diğer fertleri gibi Üsküdar Özbekler Tekkesi'nin hazîresine defnedildi.
Fahrî faaliyetleri
- başkanlığı yaptı.
- New York Cosmos kulübünü 1971'de kurarak futbolu ABD'ye soktu.
- Kâtibim'i Amerikan müziğine kazandırdı.
- 'nı kurdu.
Diğer
- Cumhuriyet ile yaşıt olan Ertegün, yaşamının büyük kısmını Türkiye dışında geçirmesine rağmen Türkiye'nin tanıtımı için gönüllü bir kültür elçisi olarak çalıştı. Hem Türkiye'ye yatırım getirmek hem de Türkiye'ye yatırım yapmak isteyenlere yardımcı olan Ertegün, medyada da büyük işlere imza attı. Bir Bodrum aşığı olan Ertegün, müzik sevgisi kadar doğa sevgisi ile de şaşırtıcıydı. Büyük bir koleksiyoner olarak isimsiz Türk ressamlarının tablolarına ilgi göstermiştir.
- Eartha Kitt'in yorumu ile Üsküdar'a gider iken şarkısının melodisinin Amerikan kültürünün bir parçası haline gelmesini sağladı.
- Ağabeyinin anısına Rock and Roll Hall of Fame (Nesûhî-Ahmet Ertegün Rock and Roll Şöhretler Müzesi) kuran Ahmet Ertegün, Amerika'daki Türk cemiyetinin önemli isimlerindendi. Bugün Cleveland Ohio'daki müzenin ana sergi salonu Ertegün'ün ismini taşıyor.
- 2004 yılında New York'ta inşâ edilen Time Warner Center gökdeleninde Ertegün Caz Şöhretleri Müzesi'nin sponsoru oldu.
- Amerika'ya Avrupa futbolunu ilk getiren kişi olan Ertegün, 70'li yıllarda New York Cosmos takımını kurdu. Diego Maradona'yı almak istediğinde, Maradona henüz 17 yaşındaydı. Lig büyüdükçe iyi oyuncular getirdi. Pele, Carlos Alberto, Franz Beckenbauer ve Galatasaray'dan kaleci Yasin gibi isimleri takıma aldı.
- Ray Charles'ı anlatan Ray başlıklı filmde Curtis Armstrong, Bobby Darin'ı anlatan başlıklı filmde ise Tayfun Bademsoy tarafından canlandırıldı.
| Vikisöz'de Ahmet Ertegün ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ . 4 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2012.
- ^ . Atlantic Records Official Website (İngilizce). 2 Ocak 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
- ^ . the Guardian (İngilizce). 16 Aralık 2006. 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
- ^ a b (İngilizce). 28 Şubat 2018. 1 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
- ^ "İstanbul Caz Festivali Yaşam Boyu Başarı Ödülü". caz.iksv.org. 14 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
- ^ . GRAMMY.com (İngilizce). 23 Kasım 2020. 13 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
- ^ . Slate Magazine (İngilizce). 15 Aralık 2006. 8 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
- Genel
- Ahmet Ertegün'ün hayatı ve müzik tarihindeki önemi(abonelik gereklidir) 12 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Dünya Müziğinde İki Yapımcı: Ahmet Ertegün ve Arif Mardin(abonelik gereklidir) 12 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ahmet Ertegün ve Atlantic Records(abonelik gereklidir) 12 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Ahmet Ertegün ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Discogs'ta Ahmet Ertegün diskografisi
- Atlantic Records 18 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ahmet Ertegün Tribute sayfası 22 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmet Zahrettin Sebuhi Ertegun 30 Temmuz 1923 Istanbul 14 Aralik 2006 New York Turk Amerikan muzik yapimcisi is insani ve Atlantic Records un kurucusudur The Rolling Stones Led Zeppelin in yani sira Eric Clapton Aretha Franklin ve Ray Charles gibi isimleri muzik dunyasina kazandirdi Ahmet ErtegunDogum30 Temmuz 1923 1923 07 30 Istanbul TurkiyeOlum14 Aralik 2006 83 yasinda New York ABDMilliyetTurkMeslekIs insani muzik yapimcisi sarki yazariEbeveyn ler Munir Ertegun babasi Akraba lar Nasuhi Ertegun agabeyi HayatiErtegun ailesi 1942 Ahmet Ertegun un buyuk dedesi Ibrahim Edhem Efendi Uskudar Ozbekler Tekkesi nin son postnisini idi Washington buyukelcisi Munir Ertegun ve Hayrunnisa Rustem in ikinci ogludur Babasi Munir Ertegun Milli Mucadele doneminde onemli gorevler ve hizmetler yapmis bir devlet adamiydi Cumhuriyetin ilanindan sonra genc Turkiye Cumhuriyeti nin Milletler Cemiyeti ndeki temsilcisi ve daha sonra buyukelci olarak cesitli Avrupa baskentlerinde ve daha sonra Amerika da bulundu Ahmet Ertegun 1923 yilinda Istanbul da dogdu Babasinin gorevi dolayisiyla Isvicre Paris ve Londra da okula giden Ertegun 1935 yilinda babasinin Washington a buyukelci olarak atanmasiyla birlikte ABD ye yerlesti 14 yasindayken annesi Ahmet e Cootie Williams in enstrumental West and Blues baslikli albumu ile birlikte ses kayit edebilen bir plakcalar hediye etmis Ertegun bir yandan calarken kendi yazdigi sozleri mikrofona okuyor ve bunlari kaydediyor abisi Nasuhi Ertegun ile birlikte odalarinda sevdikleri muzikleri dinliyorlardi 16 yasindayken bir pop muzik uzmani sayilabilecek kadar bilgim 18 yasindayken de 50 bin plagim vardi diyen Ertegun abisi ile beraber o yillarda Duke Ellington Lena Horne Jelly Roll Morton gibi sanatcilarla arkadaslik kurdu 1945 yilinda babasi Munir Ertegun un olumunun ardindan ailesi Turkiye ye dondu Ahmet Ertegun agabeyi Nasuhi Ertegun ile birlikte Amerika da kaldi Ahmet Ertegun St John s Universitesi nde felsefe okudu Ahmet Ertegun ve agabeyi Nasuhi Ertegun Ertegun Kardesler 1947 yilinda Herb Abramson ile beraber aile dostlari olan dis hekimi Dr Vahdi Sabit ten 10 bin dolar borc alarak Atlantic Records adli plak sirketini kurdu Siyahi muzisyenlerle arasindaki iyi baglardan oturu donemin en onemli jazz muzisyenleri ile sozlesme yapti 1947 de Atlantic Records yapimciligini ustlendigi ilk albumu cikardi Ilk olarak studyolarinda Harlemaies in The Rose of the Rio Grande baslikli albumu kaydedildi 1949 yilinin Nisan ayinda cikarilan in Drinkin Wine Spo Dee O Dee baslikli albumu 1 milyondan fazla satisi ile Atlantic in ilk hiti oldu 1955 yilinda Elvis Presley e kontrat imzalamasi icin 25 bin dolar teklif edildi ancak 20 bin dolar farkla sozlesme RCA Records plak sirketine satildi 1959 da Arif Mardin de aralarina katildi Atlantic Records u kurmamizin sebebi muziklerini begendigimiz birkac sarkici ile kontrat imzalamak ve satin almak isteyecegimiz albumlerini cikartmakti Acikcasi asla cok eglenceli bir seyler yaparak para kazanabilecegimi dusunmedim Yanilmis oldugum icin cok mutluyum Ray Charles Aretha Franklin Ella Fitzgerald Miles Davis gibi isimlerin albumlerinin yapimciligini ustlenen Ertegunler Frank Zappa Stevie Wonder The Rolling Stones Bee Gees Led Zeppelin Genesis Emerson Lake amp Palmer Bette Midler gibi bircok ismin une kavusmasinda buyuk rol oynadi OdulleriErtegun 1991 yilinda Boston daki Berklee Muzik Okulu tarafindan fahri doktor unvanina layik goruldu 1993 yilinda National Academy of Recording Arts amp Sciences tarafindan odullendirildi ve 2000 yilinda Amerika Birlesik Devletleri Kongre Kutuphanesi tarafindan yasayan efsane unvaniyla onurlandirildi Istanbul Kultur Sanat Vakfi tarafindan duzenlenen Istanbul Caz Festivali nin ilk yasam boyu basari odulu 2002 yilinda Ahmet Ertegun e takdim edildi Haziran 2006 da 40 inci Montro Caz Festivali nin acilis konseri kendisinin onuruna verildi Ertegun Amerikali unlu caz sarkicisi Ray Charles in 1952 1959 yillari arasinda seslendirdigi kayitlardan derlenen Pure Genius The Complete Atlantic Recordings adli koleksiyonun yapimcisi olarak en iyi tarihi album kategorisinde Grammy Odulu ne aday gosterildi Daha once uc farkli alanda Grammy Odulu kazanmis olan Ertegun 2006 yili toreninde icon adi verilen onur odulune layik goruldu Bu odul muzik dunyasina emegi gecen kisiler icin ilk kez verilmeye baslanmisti Ertegun odulunu alirken tek cumle soyledi Bana bu imkani taniyan Amerika ya ve sevgili anavatanim Turkiye ye tesekkur ederim OlumuErtegun aile mezarligi Uskudar Istanbul 29 Ekim 2006 da New York ta bir The Rolling Stones konseri sirasinda ayaginin kaymasi sonucu duserek basini vuran Ertegun hastaneye kaldirildi New York Presbyterian Hastanesi nde yapilan ilk mudahalesinden sonra yogun bakima alindi 14 Aralik 2006 gunu oldu Naasi Turkiye ye getirilerek 19 Aralik 2006 da ailesinin diger fertleri gibi Uskudar Ozbekler Tekkesi nin haziresine defnedildi Fahri faaliyetleribaskanligi yapti New York Cosmos kulubunu 1971 de kurarak futbolu ABD ye soktu Katibim i Amerikan muzigine kazandirdi ni kurdu DigerCumhuriyet ile yasit olan Ertegun yasaminin buyuk kismini Turkiye disinda gecirmesine ragmen Turkiye nin tanitimi icin gonullu bir kultur elcisi olarak calisti Hem Turkiye ye yatirim getirmek hem de Turkiye ye yatirim yapmak isteyenlere yardimci olan Ertegun medyada da buyuk islere imza atti Bir Bodrum asigi olan Ertegun muzik sevgisi kadar doga sevgisi ile de sasirticiydi Buyuk bir koleksiyoner olarak isimsiz Turk ressamlarinin tablolarina ilgi gostermistir Eartha Kitt in yorumu ile Uskudar a gider iken sarkisinin melodisinin Amerikan kulturunun bir parcasi haline gelmesini sagladi Agabeyinin anisina Rock and Roll Hall of Fame Nesuhi Ahmet Ertegun Rock and Roll Sohretler Muzesi kuran Ahmet Ertegun Amerika daki Turk cemiyetinin onemli isimlerindendi Bugun Cleveland Ohio daki muzenin ana sergi salonu Ertegun un ismini tasiyor 2004 yilinda New York ta insa edilen Time Warner Center gokdeleninde Ertegun Caz Sohretleri Muzesi nin sponsoru oldu Amerika ya Avrupa futbolunu ilk getiren kisi olan Ertegun 70 li yillarda New York Cosmos takimini kurdu Diego Maradona yi almak istediginde Maradona henuz 17 yasindaydi Lig buyudukce iyi oyuncular getirdi Pele Carlos Alberto Franz Beckenbauer ve Galatasaray dan kaleci Yasin gibi isimleri takima aldi Ray Charles i anlatan Ray baslikli filmde Curtis Armstrong Bobby Darin i anlatan baslikli filmde ise Tayfun Bademsoy tarafindan canlandirildi Vikisoz de Ahmet Ertegun ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Kaynakca 4 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mart 2012 Atlantic Records Official Website Ingilizce 2 Ocak 1997 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Kasim 2021 the Guardian Ingilizce 16 Aralik 2006 6 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Kasim 2021 a b Ingilizce 28 Subat 2018 1 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Kasim 2021 Istanbul Caz Festivali Yasam Boyu Basari Odulu caz iksv org 14 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2020 GRAMMY com Ingilizce 23 Kasim 2020 13 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Kasim 2021 Slate Magazine Ingilizce 15 Aralik 2006 8 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Kasim 2021 GenelAhmet Ertegun un hayati ve muzik tarihindeki onemi abonelik gereklidir 12 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dunya Muziginde Iki Yapimci Ahmet Ertegun ve Arif Mardin abonelik gereklidir 12 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ahmet Ertegun ve Atlantic Records abonelik gereklidir 12 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarWikimedia Commons ta Ahmet Ertegun ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Discogs ta Ahmet Ertegun diskografisi Atlantic Records 18 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ahmet Ertegun Tribute sayfasi 22 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde