Aktarıcı, radyo ve televizyon yayıncılığında bir önceki istasyondan aldığı yayını değişik bir radyo frekansla yeniden yayınlayan yardımcı vericilere verilen addır. "Aktarıcı" terimi TRT kurumunda 1970'li yıllarda Fransızca transposer kelimesinin karşılığı olarak kullanılmaya başlamıştır. Buna karşılık halk arasında kullanılan yansıtıcı terimi yayıncılıkta kullanılmaz.
Yer vericileri
Günümüzde yayıncılık yer vericileri, uydu yayın sistemleri ve kabloTV yayın sistemleri yoluyla yapılır. Yer vericileri yoluyla yapılan yayıncılıkta çeşitli yayın frekansları (radyo frekans, RF) kullanılır. Genellikle, yayın frekansı düşük olan orta dalga veya uzun dalga radyo vericilerinde verici ile alıcının birbirlerini görmesi zorunlu değildir. Çünkü bu frekanslarda yayın sinyali engellerin arkasına geçebilir. Ancak yayın frekansı yükseldikçe, alıcı ve verici arasındaki engeller büyük bir sorun oluşturmaya başlar. Çok yüksek frekanslar (UHF, VHF) kullanan vericilerde alıcı ve verici arasında doğrudan görüş olması zorunludur. Ancak doğa koşullarında bunu sağlamak çok zordur. Verici istasyon ne kadar yüksek olursa olsun, kimi alıcılar bir tepenin ardında kalabilirler. Bu sorun gerek televizyon ve gerekse FM radyo vericilerinden yararlanma konusunda büyük sıkıntılara yol açar.
Aktarıcı
Verici ve alıcı arasındaki engellerin etkisini gidermek için aktarıcı adını alan nispeten düşük güçlü ve basit yardımcı vericiler kullanılır. Aktarıcılar bir vericinin kuramsal yayın alanında, fakat bir engel yüzünden vericiyi izleyemeyen alıcılar için monte edilmiş sistemlerdir. Tipik bir aktarıcının ilke şaması şekildeki gibidir.
Bir alıcı antenden alınan yayın sinyali girişteki elektronik filtre ve yükselteçlerden (amfi) geçtikten sonra miksere girer. Bu mikserde frekans ara frekans sinyali haline gelir. Yükseltilen ara frekans sinyali daha sonra ikinci bir mikser yardımıyla yeniden yayın sinyali haline gelir. Sinyal daha sonra bir çıkış yükselteci ve filtreden geçerek yayınlanır. (İlke şamada tek kat olarak gösterilen osilatörler bir kristalli osilatör ve çeşitli çarpıcı katlarından veya faz kontrol devrelerinden oluşabilir. Çıkış yükselteci de gerçekte yüksek güç için seri bağlanmış birkaç yükselteçten oluşabilir.)
Burada dikkat edilmesi gereken şey, giriş ve çıkıştaki yayın frekanslarının farklı olmasıdır. Şayet iki yayın frekansı aynı olacak olursa, çıkıştaki sinyal giriş filtresinden geçerek, giriş yükseltecine girer. Bu bir tür pozitif geri beslemedir. Uzaktaki vericinin sinyaline göre çok daha güçlü olan bu sinyal düşük sinyal alışı için geliştirilmiş giriş yükseltecini doyuma sokarak vericiyi sonsuz döngüye sokar (çınlama olayı). Bu sebepten filtreler iyi ayarlanmalı, ayrıca giriş ve çıkış yayın frekansları bu filtrelerin izolasyon sağladığı bölge göz önüne alınarak, farklı farklı seçilmelidir.
Verici ve aktarıcı farkı
Aktarıcılar yardımcı verici olarak nitelendirilseler bile gerçekte farklı sistemlerdir. Verici ve aktarıcı arsasında başlıca farklar şu şekilde gösterilebilir.
- Vericilerin girişleri radyolink veya uydu alıcılarına bağlıdır. Aktarıcılar ise herhangi bir radyo veya televizyon alıcısı gibi alıcı antene bağlıdır.
- Vericilerde ses sinyali veya görüntü sinyali monitor edilebilir ve bu sinyaller üzerinde sınırlı da olsa bazı düzeltici ayarlar yapılabilir. Aktarıcılarda ise ses veya görüntü sinyali elde edilmediğinden, bu imkân yoktur.
- Radyo vericilerinde ses için, televizyon vericilerinde ise ses ve görüntü için modülatörler kullanılır. Aktarıcılarda ise modülatör kullanılmaz. Çünkü aktarıcının her katında zaten modüle edilmiş taşıyıcı vardır.
- Vericilerin giriş katlarındaki sinyal ses veya görüntü sinyalidir. Bu sebepten, verici girişinde hiç mikser kullanılmaz. Süperheterodin tipi vericilerde mikser sadece çıkış katlarında kullanılır. Oysa aktarıcılarda mikser hem giriş hem çıkış katlarında kullanılır.
Ayrıca genellikle aktarıcılar yayın aldıkları vericilerden daha düşük güçte olurlar. Mesela, Çamlıca tepesinden yayın yapan TRT1 vericisi 150 KW gücünde, buna karşılık Sarıyer'e yayın yapan aktarıcı 100W gücündedir.
Buna karşılık, bazı bakımlardan verici ve aktarıcılar birbirlerine benzerler. Özetle aynı güçteki verici ve aktarıcıda çıkış katları genellikle aynıdır. Hatta verici çıkış katını aktarıcı çıkış katı olarak kullanmak mümkündür.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aktarici radyo ve televizyon yayinciliginda bir onceki istasyondan aldigi yayini degisik bir radyo frekansla yeniden yayinlayan yardimci vericilere verilen addir Aktarici terimi TRT kurumunda 1970 li yillarda Fransizca transposer kelimesinin karsiligi olarak kullanilmaya baslamistir Buna karsilik halk arasinda kullanilan yansitici terimi yayincilikta kullanilmaz Yer vericileriGunumuzde yayincilik yer vericileri uydu yayin sistemleri ve kabloTV yayin sistemleri yoluyla yapilir Yer vericileri yoluyla yapilan yayincilikta cesitli yayin frekanslari radyo frekans RF kullanilir Genellikle yayin frekansi dusuk olan orta dalga veya uzun dalga radyo vericilerinde verici ile alicinin birbirlerini gormesi zorunlu degildir Cunku bu frekanslarda yayin sinyali engellerin arkasina gecebilir Ancak yayin frekansi yukseldikce alici ve verici arasindaki engeller buyuk bir sorun olusturmaya baslar Cok yuksek frekanslar UHF VHF kullanan vericilerde alici ve verici arasinda dogrudan gorus olmasi zorunludur Ancak doga kosullarinda bunu saglamak cok zordur Verici istasyon ne kadar yuksek olursa olsun kimi alicilar bir tepenin ardinda kalabilirler Bu sorun gerek televizyon ve gerekse FM radyo vericilerinden yararlanma konusunda buyuk sikintilara yol acar AktariciVerici ve alici arasindaki engellerin etkisini gidermek icin aktarici adini alan nispeten dusuk guclu ve basit yardimci vericiler kullanilir Aktaricilar bir vericinin kuramsal yayin alaninda fakat bir engel yuzunden vericiyi izleyemeyen alicilar icin monte edilmis sistemlerdir Tipik bir aktaricinin ilke samasi sekildeki gibidir Bir alici antenden alinan yayin sinyali giristeki elektronik filtre ve yukselteclerden amfi gectikten sonra miksere girer Bu mikserde frekans ara frekans sinyali haline gelir Yukseltilen ara frekans sinyali daha sonra ikinci bir mikser yardimiyla yeniden yayin sinyali haline gelir Sinyal daha sonra bir cikis yukselteci ve filtreden gecerek yayinlanir Ilke samada tek kat olarak gosterilen osilatorler bir kristalli osilator ve cesitli carpici katlarindan veya faz kontrol devrelerinden olusabilir Cikis yukselteci de gercekte yuksek guc icin seri baglanmis birkac yukseltecten olusabilir Burada dikkat edilmesi gereken sey giris ve cikistaki yayin frekanslarinin farkli olmasidir Sayet iki yayin frekansi ayni olacak olursa cikistaki sinyal giris filtresinden gecerek giris yukseltecine girer Bu bir tur pozitif geri beslemedir Uzaktaki vericinin sinyaline gore cok daha guclu olan bu sinyal dusuk sinyal alisi icin gelistirilmis giris yukseltecini doyuma sokarak vericiyi sonsuz donguye sokar cinlama olayi Bu sebepten filtreler iyi ayarlanmali ayrica giris ve cikis yayin frekanslari bu filtrelerin izolasyon sagladigi bolge goz onune alinarak farkli farkli secilmelidir Verici ve aktarici farkiAktarici blok samasi Aktaricilar yardimci verici olarak nitelendirilseler bile gercekte farkli sistemlerdir Verici ve aktarici arsasinda baslica farklar su sekilde gosterilebilir Vericilerin girisleri radyolink veya uydu alicilarina baglidir Aktaricilar ise herhangi bir radyo veya televizyon alicisi gibi alici antene baglidir Vericilerde ses sinyali veya goruntu sinyali monitor edilebilir ve bu sinyaller uzerinde sinirli da olsa bazi duzeltici ayarlar yapilabilir Aktaricilarda ise ses veya goruntu sinyali elde edilmediginden bu imkan yoktur Radyo vericilerinde ses icin televizyon vericilerinde ise ses ve goruntu icin modulatorler kullanilir Aktaricilarda ise modulator kullanilmaz Cunku aktaricinin her katinda zaten module edilmis tasiyici vardir Vericilerin giris katlarindaki sinyal ses veya goruntu sinyalidir Bu sebepten verici girisinde hic mikser kullanilmaz Superheterodin tipi vericilerde mikser sadece cikis katlarinda kullanilir Oysa aktaricilarda mikser hem giris hem cikis katlarinda kullanilir Ayrica genellikle aktaricilar yayin aldiklari vericilerden daha dusuk gucte olurlar Mesela Camlica tepesinden yayin yapan TRT1 vericisi 150 KW gucunde buna karsilik Sariyer e yayin yapan aktarici 100W gucundedir Buna karsilik bazi bakimlardan verici ve aktaricilar birbirlerine benzerler Ozetle ayni gucteki verici ve aktaricida cikis katlari genellikle aynidir Hatta verici cikis katini aktarici cikis kati olarak kullanmak mumkundur Ayrica bakinizTelevizyon vericisi Modulasyon Radyo frekans Mikser Ara frekans