Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Radyolink iki nokta arasında elektromanyetik dalgalarla iletişim için kurulan düzenektir. Bu düzenekle sadece iki nokta arasında iletişim sağlanır. Yani radyo ve televizyon vericilerinin aksine yapılan yayın dar bir koridor içinde yönlendirilmiş yayındır ve bu dar koridor dışında izlenemez. Düzenek genellikle telefon santralleri arasında veya radyo televizyon stüdyoları ile radyo televizyon vericileri arasında kurulur.
Bunun yanında network sistemlerinde L1 (layer 1) seviyede iletişim elemanı (ethernet ya da fiber optik kablo yerine) kullanılmaktadır. Bant genişliğinin yüksek olması ve kablo hat kiralarını ortadan kaldırması tercih sebebidir.
Radyolink girişindeki sinyal
Radyolink sistemleri uzun mesafe telefon görüşmelerinde santraller arasında kullanılabilir. Telefon kanalları öncelikle taban bant (baseband) adıyla birleştirilir. Birleştirme işlemine çoklamak (multiplex), birleştiriciye ise çoklayıcı denilir. Kanal sayısı 10, 60, 180, 960, 1800 veya daha fazla olur.
Radyolink sistemleri yayıncılıkta da ses (AF) ve görüntü (VF) sinyalini stüdyolardan vericilere veya uydu istasyonlarına taşımak için kullanılır. Bu durumda taban bant genellikle bir görüntü ve dört sesten oluşur. (Ses kanallarından biri televizyon vericisi için, diğer üç ses ise radyo vericileri için kullanılabilir.) Çoğu kez bilgi bandı içinde iç hizmet için daha düşük kalitede ses kanalı da olabilir. Bant genişliği taşınan bilgiye bağlıdır
Frekans
Profesyonel radyolink sistemlerinin (microwave link) taşıyıcıları genellikle 6 GHz ile 38 GHz arası veya üstündeki frekanslardadırlar. Bu frekanslarda kullanılan antenler de parabolik antenlerdir. Ancak kimi radyolink sistemleri UHF bandını kullanırlar. Bu durumda antenler de Yagi antenlerdir.
Radyo frekans sinyali zaman paylaşımlı veya frekans paylaşımlı olabilir.
Radyolink sisteminin gücü
Radyolink sistemlerinin çıkış gücü radyo ve televizyon vericilerinden çok daha düşüktür. Çünkü radyo ve televizyon vericileri dört bir yöndeki alıcılara yönelik oldukları için nispeten düşük anten kazançlarına sahiptir (Televizyonda genellikle ≤ 13 dB, radyolarda daha da düşük). Buna karşılık, radyolink sistemlerinin amacı dört bir yöne değil, tek bir yöne yayın yapmaktır. Bu sebepten radyolink sistemleri çok yüksek anten kazançlarına sahip olabilirler (≥ 40 dB). Bu kazanç farkı radyolink sistemlerinin yönlendirildikleri yönde aynı güçte bir vericiye göre, yüzlerce kez daha güçlü alınabilecekleri anlamına gelir. Bu sebepten, çoğu kez birkaç watt gücünde bir cihaz çıkışı bile yeterlidir. Bu güç ile radyo frekans sinyali kaliteden ödün verilmeksizin (arazi şeklinin uygun olması kaydıyla) 100-110 km uzaklığa erişebilir.
Terminal ve tekrarlayıcı
Şayet iletişim yakın iki nokta arasında olacaksa, sistem iki istasyondan oluşur. Şayet iletişim uzak iki nokta arasında olursa, sistem bir zincir oluşturan çok sayıda istasyondan oluşur. Mesela Ankara Adana arasında biri Ankara, üçü Konya, biri Karaman, dördü Mersin ve biri de Adana illerinde olmak üzere 10 istasyonluk bir zincir vardır. Bu istasyonlar aldıkları sinyali frekans değişikliği ile bir sonraki istasyona iletirler. Kimi istasyonlarda radyolink cihazı içindeki iç iletişim, ara frekansta yapılır. Bu tür istasyonlara tekrarlayıcı (repeater,relay) denilir. Bu tür istasyonlardan çevredeki santral ya da verici istasyonlara dağıtım yapılamaz. Kimi istasyonlarda ise taban bant elde etmek ve dağıtım yapmak imkânı vardır. Bu tür istasyonlar terminal adını alırlar.
Dünyanın küreselliği sorunu
Radyolink sistemlerinin kullandığı frekans bantlarında iletişim aradaki engellere karşı çok duyarlıdır. Bu sebepten planlama yapanlar hem iki radyolink istasyonu arasında fiziki engel olmamasına, hem de Dünya’nın küreselliği sebebiyle istasyonlar arasına küre kabarıklığının girmemesine dikkat ederler. Şekilde R ile Dünya yarıçapı, y ile radyolink istasyonu yüksekliği ve d ile de iki istasyon arası maksimum erişim uzaklığının yarısı gösterilmiştir. Geometrik ilişkiler kullanılırsa;
Ne var ki, bu hesap yapılırken, şekildeki gibi radyo frekans sinyalinin gittiği yolun bir doğru olduğu varsayılmıştır. Gerçekte sinyal bir ölçüde Dünya küreselliğini izler. Bu sebepten, Dünya küreselliği hesaba katılırken, gerçek yarıçap değil, yarıçapın 4/3 ü hesaba katılır. Bu faktör istasyonlar arası maksimum erişim uzaklığının yaklaşık olarak % 15 daha fazla olması anlamına gelir. Planlamacılar aşağıdaki amprik formülü kullanırlar
Burada k 4/3 faktörüdür.Şayet Dünya yarıçapı 6370 km kabul edilirse, kısaca
Örnek
İki istasyondan biri deniz seviyesinde diğeri 1200 metrede ise ve iki istasyon arasında hiçbir fiziki engel yoksa maksimum erişim uzaklığı şu şekilde hesaplanır:
R= 6370 km, k=4/3 ve y = 1.2 olduğuna göre,
Şayet iki istasyon da 1.2 km yükseklikte ise maksimum uzaklık bunun iki mislidir.
Sönümlenme
Radyolink frekanslarında atmosferik koşullar sinyal erişim uzaklığı üzerinde çok etkilidir. Yukarıda verilmiş olan 4/3 faktörü normal hava koşulları içindir. Ancak kötü hava koşullarında zaman zaman bu faktör (ve dolayısıyla erişim uzaklığı) değişir. Hatta bazen, sinyal Dünya küreselliğine uymak şöyle dursun, tam tersine bir yol da izleyebilir (k < 1). Sonuç iletişimin kesilmesidir. Bu olaya sönümlenme (fading) denilir. Sönümlenme etkisini azaltmak amacıyla, çeşitli yöntemler kullanılır. Bunlar arasında bazıları şu şekilde özetlenebilir:
- İki farklı frekans kullanmak (frequency diversity)
- Aynı sinyali hem yatay hem düşey polarizasyonla yayınlamak (polarization diversity)
- Sinyali farklı yükseklikteki iki anten ile yayınlamak (space diversity).
Bu gibi çözüm yollarına rağmen, hiçbir radyolink sistemi tam olarak sönümlenme riskinden uzak değildir. Ancak sönümlenme süresinin ihmal edilebilir olması yeterli sayılır. Mesela, birçok sistemde kıstas tüm zamanların en az %99,99 unda sönümlenmesiz yayındır.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Radyolink iki nokta arasinda elektromanyetik dalgalarla iletisim icin kurulan duzenektir Bu duzenekle sadece iki nokta arasinda iletisim saglanir Yani radyo ve televizyon vericilerinin aksine yapilan yayin dar bir koridor icinde yonlendirilmis yayindir ve bu dar koridor disinda izlenemez Duzenek genellikle telefon santralleri arasinda veya radyo televizyon studyolari ile radyo televizyon vericileri arasinda kurulur Erdfunkstelle Raisting icin Bavyera Almanya daki bir parabolik uydu anteni Bunun yaninda network sistemlerinde L1 layer 1 seviyede iletisim elemani ethernet ya da fiber optik kablo yerine kullanilmaktadir Bant genisliginin yuksek olmasi ve kablo hat kiralarini ortadan kaldirmasi tercih sebebidir Radyolink girisindeki sinyalRadyolink sistemleri uzun mesafe telefon gorusmelerinde santraller arasinda kullanilabilir Telefon kanallari oncelikle taban bant baseband adiyla birlestirilir Birlestirme islemine coklamak multiplex birlestiriciye ise coklayici denilir Kanal sayisi 10 60 180 960 1800 veya daha fazla olur Radyolink sistemleri yayincilikta da ses AF ve goruntu VF sinyalini studyolardan vericilere veya uydu istasyonlarina tasimak icin kullanilir Bu durumda taban bant genellikle bir goruntu ve dort sesten olusur Ses kanallarindan biri televizyon vericisi icin diger uc ses ise radyo vericileri icin kullanilabilir Cogu kez bilgi bandi icinde ic hizmet icin daha dusuk kalitede ses kanali da olabilir Bant genisligi tasinan bilgiye baglidirFrekansProfesyonel radyolink sistemlerinin microwave link tasiyicilari genellikle 6 GHz ile 38 GHz arasi veya ustundeki frekanslardadirlar Bu frekanslarda kullanilan antenler de parabolik antenlerdir Ancak kimi radyolink sistemleri UHF bandini kullanirlar Bu durumda antenler de Yagi antenlerdir Radyo frekans sinyali zaman paylasimli veya frekans paylasimli olabilir Radyolink sisteminin gucuRadyolink sistemlerinin cikis gucu radyo ve televizyon vericilerinden cok daha dusuktur Cunku radyo ve televizyon vericileri dort bir yondeki alicilara yonelik olduklari icin nispeten dusuk anten kazanclarina sahiptir Televizyonda genellikle 13 dB radyolarda daha da dusuk Buna karsilik radyolink sistemlerinin amaci dort bir yone degil tek bir yone yayin yapmaktir Bu sebepten radyolink sistemleri cok yuksek anten kazanclarina sahip olabilirler 40 dB Bu kazanc farki radyolink sistemlerinin yonlendirildikleri yonde ayni gucte bir vericiye gore yuzlerce kez daha guclu alinabilecekleri anlamina gelir Bu sebepten cogu kez birkac watt gucunde bir cihaz cikisi bile yeterlidir Bu guc ile radyo frekans sinyali kaliteden odun verilmeksizin arazi seklinin uygun olmasi kaydiyla 100 110 km uzakliga erisebilir Terminal ve tekrarlayiciSayet iletisim yakin iki nokta arasinda olacaksa sistem iki istasyondan olusur Sayet iletisim uzak iki nokta arasinda olursa sistem bir zincir olusturan cok sayida istasyondan olusur Mesela Ankara Adana arasinda biri Ankara ucu Konya biri Karaman dordu Mersin ve biri de Adana illerinde olmak uzere 10 istasyonluk bir zincir vardir Bu istasyonlar aldiklari sinyali frekans degisikligi ile bir sonraki istasyona iletirler Kimi istasyonlarda radyolink cihazi icindeki ic iletisim ara frekansta yapilir Bu tur istasyonlara tekrarlayici repeater relay denilir Bu tur istasyonlardan cevredeki santral ya da verici istasyonlara dagitim yapilamaz Kimi istasyonlarda ise taban bant elde etmek ve dagitim yapmak imkani vardir Bu tur istasyonlar terminal adini alirlar Dunyanin kureselligi sorunuRadyolink sistemlerinin kullandigi frekans bantlarinda iletisim aradaki engellere karsi cok duyarlidir Bu sebepten planlama yapanlar hem iki radyolink istasyonu arasinda fiziki engel olmamasina hem de Dunya nin kureselligi sebebiyle istasyonlar arasina kure kabarikliginin girmemesine dikkat ederler Sekilde R ile Dunya yaricapi y ile radyolink istasyonu yuksekligi ve d ile de iki istasyon arasi maksimum erisim uzakliginin yarisi gosterilmistir Geometrik iliskiler kullanilirsa d 2 R y displaystyle d approx sqrt 2 cdot R cdot y Ne var ki bu hesap yapilirken sekildeki gibi radyo frekans sinyalinin gittigi yolun bir dogru oldugu varsayilmistir Gercekte sinyal bir olcude Dunya kureselligini izler Bu sebepten Dunya kureselligi hesaba katilirken gercek yaricap degil yaricapin 4 3 u hesaba katilir Bu faktor istasyonlar arasi maksimum erisim uzakliginin yaklasik olarak 15 daha fazla olmasi anlamina gelir Planlamacilar asagidaki amprik formulu kullanirlar d 2 k R y displaystyle d approx sqrt 2 cdot k cdot R cdot y Burada k 4 3 faktorudur Sayet Dunya yaricapi 6370 km kabul edilirse kisaca d 130 y displaystyle d approx 130 cdot sqrt y OrnekIki istasyondan biri deniz seviyesinde digeri 1200 metrede ise ve iki istasyon arasinda hicbir fiziki engel yoksa maksimum erisim uzakligi su sekilde hesaplanir R 6370 km k 4 3 ve y 1 2 olduguna gore d 2 k R y 2 43 6370 1 2 142 km displaystyle d approx sqrt 2 cdot k cdot R cdot y sqrt 2 cdot frac 4 3 cdot 6370 cdot 1 2 approx 142 mbox km Sayet iki istasyon da 1 2 km yukseklikte ise maksimum uzaklik bunun iki mislidir SonumlenmeRadyolink frekanslarinda atmosferik kosullar sinyal erisim uzakligi uzerinde cok etkilidir Yukarida verilmis olan 4 3 faktoru normal hava kosullari icindir Ancak kotu hava kosullarinda zaman zaman bu faktor ve dolayisiyla erisim uzakligi degisir Hatta bazen sinyal Dunya kureselligine uymak soyle dursun tam tersine bir yol da izleyebilir k lt 1 Sonuc iletisimin kesilmesidir Bu olaya sonumlenme fading denilir Sonumlenme etkisini azaltmak amaciyla cesitli yontemler kullanilir Bunlar arasinda bazilari su sekilde ozetlenebilir Iki farkli frekans kullanmak frequency diversity Ayni sinyali hem yatay hem dusey polarizasyonla yayinlamak polarization diversity Sinyali farkli yukseklikteki iki anten ile yayinlamak space diversity Bu gibi cozum yollarina ragmen hicbir radyolink sistemi tam olarak sonumlenme riskinden uzak degildir Ancak sonumlenme suresinin ihmal edilebilir olmasi yeterli sayilir Mesela bircok sistemde kistas tum zamanlarin en az 99 99 unda sonumlenmesiz yayindir Ayrica bakinizTelevizyon vericisi Telefon santrali Diversite