Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. (Ağustos 2020) () |
Akuaponik, geleneksel (akuatik canlılardan olan balık, kerevit, karides üretimi) ile hidroponiğin (topraksız tarım/ bitkilerin su ve besin eriyikleri ile beslenmesi) birleşmesi ile sürdürülebilir gıda üretim sistemi alternatiflerindendir. Akuakültürde zamanla suyun kirliliği balık için zararlı düzeye gelir. Bu su, hidroponik sistemde yetişen ürünlere, sistemi tıkayacak partiküller filtrelenip gönderilerek, bitkinin ihtiyaç duyduğu hayati besin maddelerini almasına, aynı zamanda akuakültürde yetişen canlıların suyunun temizlenerek kapalı devre simbiyotik yaşamın oluşmasını sağlar. Akuaponik terimi de akuakültür ve hidroponik kelimelerinin birleşiminden meydana gelmiştir.
Aquaponik Sistemi kullanan işyerleri ve üretimin gerçekleştirildiği saha büyüklük bakımından değişiklik gösterir. Sistemler genellikle taze su içerir ancak sistemde beslenen balıkların ve yetiştirilen ürünlerin tuz ve demir gibi materyallere duyduğu ihtiyacın dengelenmesine dikkat edilmesi gerekmektedir. Akuaponik bilimin hâlâ erken bir aşamada olduğu söylenebilir.
Akuakültür canlılarının suyun devir daim yapması akuaponik sistemin olmazsa olmazlarındandır.
Sistemin İşleyişi
Akuaponik sistem 2 ana kısımdan oluşur.
- Akuakültür Kısım: Canlılarının yaşayıp beslendiği, atık ürettiği kısım.
- Hidroponik Kısım: Sistemle daha önceden çimlendirilmiş sebze (lahana, kabak, salata, marul) ve meyve (çilek, domates) gibi bitkilerin yetiştiği kısım.
Akuakültür Kısmı
Bu kısım, hobi amaçlı kullanılan fanuslardan, balık üretim tesislerinin kullandığı büyük su haznelerine kadar değişen ölçülerde olabilmektedir. Hatta göl, gölet ya da benzer su birikintilerinde de akuakültür yapılabilir.
Akuaponik Sistemde genellikle balık kullanıldığından sistemin büyüklüğü ve amacına göre hangi cins balığın üretiminin gerçekleştireleceğinin iyi araştırılması gerekmektedir. Üretilecek bitkilerin özellikle tuz ve demir ihtiyacıyla balıkların beslenmek için kullanacakları gıda ve ortam arasında bir denge olmalıdır.
Yosunlanmayı engellemek için ise balıklar yarı karanlık ortamda tutulur.
Hidroponik Kısmı
Hidroponik kısımda bitkilerin bulunacağı ortam çok önemlidir. Hidroponik sistemde pek çok bitki yetişebileceği için, ortamın nasıl olması gerektiği konusunda tek bir varsayım yapmak doğru olmayacaktır. Yetiştirilecek bitki/ bitkilerin istedikleri ortam ısısı, tuz ve mineral ihtyaçları arasında büyük farkılıklar olmamalıdır.
Akuaponik Sistemin İşleyişi
Akuakültürde yetişen canlıların beslenmesi sonucu oluşan dışkı, çeşitli mikroorganizmalar ile birlikte bitki için oldukça besleyici yapı taşlarını da içerir. Bu su genellikle su pompası kullanılarak Hidroponik kısımda yetişen bitkilere gönderilir. Popmalama sisteminin tıkanmaması için Akuakültür kısmında bulunan yenmemiş yem, yosun ve diğer sistemi tıkaması muhtemel maddeler filtrelenmelidir.
Hidroponik Sistem kendi içerisinde çeşitli şekillere ayrılır. Bitki kökleri torf, çakıl, kum, perlit, , gibi genellikle pH değeri olmayan maddelere sarılır. Bazı sistemlerde köklerin bir kısmı bu materyallere sarılırken kökün bir kısmı ya da tamamı suyun içinde de olabilir.
- Çakıl Sebze Yatağı: Bu sistemde bitkiler, akuakültür sisteminden gelen su ile sulanır. Kökler ihtiyacı olan besin maddelerini akan sudan alırlar ve oksijen ihtiyaçlarını ise sebze yatağının boşalması sırasında (sifon sistemi ile) karşılarlar. Bu sistem sürekli çalışabildiği gibi belirli zamanlarda çalışacak şekilde de ayarlanabilir. Aynı zamanda biyolojik filtre görevi gören çakıl sebze yatakları hobi kullanıcıları arasında çok kullanılır.
- : Bu sistemde bitkiler strofor raftlarda yüzerken kökleri de tamamen suyun içerisindedir. Suyun drenejının gerekli olmadığı bu sistemde bitki köklerinin ışık almaması ve köklerin havalandırılması gerekmektedir. Aksi takdirde köklerde çürüme meydana gelebilir. Ticari işletmelerde kullanılan yöntemdir.
- Fitil Sistemi: Suyun emici bir madde vasıtası ile emilerek köklere taşındığı sistemdir.
- Besin Akıntı Kanalı: Bu sistemde kökler bir borunun içindedir ve borudan yavaş olarak besinli su akar. Zamanla bir film tabakası kanallarda oluşur ve bitkiyi besler.
- : Sulama sistemine benzeyen bu yöntemde geleneksel tarımda kullanılan damlama methodu kullanırak bitki sulanır. Genelde dikey borular içine doldurulmuş çakıllar kullanılır ve borunun yanlarından açılan deliklere bitkiler ekilir. Su yukarıdan damlar ve bitkiyi besler.
- Sisleme Sistemi: Su bitki köklerine ince tanecikler olarak püskürtülür. Bu yöntemde köklerin besini daha iyi emdiği düşünülmektedir.
Besinlerin ayrıştırılması
Akuaponik sistemde besin maddeleri bakımından zengin olan atık, hidroponik üretim yataklarında bitkileri beslemek için kullanılır. Bu balık için de faydalıdır çünkü bitki kökleri ve sudaki balık için zararlı olan atıkları ayrıştırır. Bu besinler balık dışkısı, yosun ve çürümüş balık yemlerinden oluşur ve bu balık için toksikiteyi arttırmak yerine, hidroponik sistemde kullanılan yapay besinlere organik bir alternatif olarak kullanılır.
Daha sonra hidroponik yataklar gibi davranır. Balık tankından gelen sudan amonyak, nitrat, nitrit ve ayrıştırır. Sonuç olarak balık için temiz olan su tekrar balık tankına pompalanır.
Bitki kökleri ve bitki büyüme yatağı olarak kullanılan maddeler arasında yaşayan [azot bakterisi], besin döngüsünde öyle kritik bir rol onar ki onlar olmadan tüm sistem işlevselliğini kaybeder.
Balık Türleri
Akuakültüre uyumlu tatlı ve acı su balık türlerinden Tilapia, Levrek, Alabalık en tercih edilen türlerlendir. Kuzey Amerika'daki ticari işletmeler Akuaponik sistemlerini Tilapia üzerine kurmuşlardır.
Su Kalitesi
Balıkların yetiştirildiği tanklar iyi kalitede suya ihtiyaç duyar. Su kalitesini test eden kitler, Akuakültür malzeme teminini sağlayan şirketlerin demirbaşıdır. Su kalitesini belirleyen kritik etmenler çözülmüş oksijen, karbondioksit, amonyak, nitrat, nitrit, PH, klor olmaktadır.
Balığın cinsi, büyüme hızı, beslenme hızı, hacmi ve diğer çevre etkenleri su kalitesinde hızlı değişimlere sebep olabilir. Sabit su kalitesinin korunmasına çalışılmalıdır.
Yapılabilirlik
Akuaponik Sistemin Avantajları:
- Düşük su kullanımı ile aynı miktarda bitki üretimi, geleneksel tarıma göre %2 su kullanımı ile mümkün olmaktadır.
- Doğal balık emülsiyonu ile organik gübreleme.
- ortaya çıkan atığın bu sistemde değerlendirilmesi.
- Katlı sistem ile daha küçük alanlarda büyük miktarlarda tarım ürünü elde etme olanağı.
- Orgranik ürün satan pazar ya da marketin yakınına bu sistemin kurulması taşıma masraflarını azaltır.
- Pestisit kullanılmaması ve toprağa oranla nispeten daha temiz bir ortamda yetişen bitkilerin daha az yıkanma ihtiyacı duyması.
- Hidroponik yetiştiriciler balık gübresi içeren suyu organik gübre olarak kullanarak bitkilerin iyi bir şekilde büyümesini sağlar.
- Balık üreticileri hidroponik sistemi biofiltreleme için bir çözüm olarak görmekte.
- Sera içi üretim yapanlar Akuaponik sistemde üretiminin organik açıdan en saf yolu olduğunu düşünürler.
- Akuaponik taze sebze ve protein bakımından zengin balık üretimine izin verir.
Akuaponik Sistemin Dezavantajları:
- Sistemin ilk kurulumunun maliyetli oluşu.
- Sistemin hatlarının kesin olarak oturmuş olmaması.
- Kaynak bilginin az oluşu.
- Pompanın çalışması için gereken enerji giderinin fazla olması.
- Pompanın tıkanması sonucu bitkilerin veya balıkların yaşamının tehlikeye girmesi.
- Balığı beslemek için kullanılacak yemin özenle seçilmesi.
- Suyun PH ve değerlerinin belirli değerlerde tutulması gerekmelidir.
Sistemin Tarihi
6. yüzyıl Çin ziraat kitaplarında belirtildiğine göre pirinç gibi suya fazla ihtiyacı olan ürünlerin yetiştirilmesi bir şekilde çiftçileri yüksek besin içeren su arayışına sokmuş. Tabii balık ve pirincin baş yemek olduğu bir toplumda balıkların beslendiği göletlerden pirinç tarlalarına su aktarımı sırasında fark edilmiş ki balık dışkısı aslında iyi bir gübre ve pirincin miktarını da arttırıyor. Bir su kuşu olan ördek de bu denklemin içinde yer almış ve sistemli bir biçimde ördek, balık beslenen su göletlerinden pirinç tarlalarına su akıtılmış. Yayın, sazan gii çok yene balıklar ve ördek protein ihtiyacını karşılarken, pirinç de ana karbohidrat kaynağı olmuş.
Çinlilerden bağımsız olarak Güney Amerika'da Aztekler sığ göl kenarlarında mevcut verimli çamurları kullanarak tarım yapmışlar. İsmine çinampa denilen bu sistem besin döngüsünden en iyi şekilde yararlanmayı sağlıyor. Azteklerin ana gıdalarından mısır, kabak, fasulye gibi çok su isteyen ürünler en iyi çinampalarda yetişiyor. Bugün dahi bu sistem Meksika'da tarım amaçlı uygulanıyor. Çinampa sığ göl kenarında mevcut alüvyonlu ve balık dışkısı ile gübrelenmiş balçığın belli noktalarda yığılarak adacıklar oluşturulması ve üzerinde tarım yapılmasıdır.
Yakın geçmişe geldiğimizde popülasyonun artması, gıda ihtiyacının çoğalması, tarım yapılacak alanların ve tatlı su kaynaklarının azalması ile birlikte özellikle üniversite düzeyinde bu konulara çözümler aranmış. İlk olarak 1960 sonlarında John ve Nancy Todd, New Alchemy enstitüsünde bir sera inşa ederek Proto-Ark ismini verdikleri sürdürülebilir bir model oluşturmaya ve bir aileyi 1 yıl besleyecek bir sistem kurmaya çalıştılar. Balık ve sebzenin işbirlikteliği kullanılarak gıda ürettiler.
Bu çalışmalardan esinlenen Mark McMurtry ve Prof. Doug Sanders IAVS (Integrated Aqua-Vegeculture System) adını verdikleri bir sistem kurarak balık ve sebze yetiştirme üzerine çalışmalar yaptılar. Sebze yatağı olarak kum dolu kaplar kullandılar. Hem suyu kum ile süzüyorlar hem de kum içinde süzülen balık dışkısını gübre olarak kullanıp sebze yetiştiriyorlardı. IAVS sistemleri bugün de hobiciler tarafından kullanılmaktadır ve konu hakkında Youtube'de video bulmak bile mümkün.
1990’larda Tom ve Paula Sperano çifti filmlere konu olan Biosphere2 projesi ve yukarıda bahsettiğimiz mevcut çalışmaları modifiye ederek Bioponic sistemini geliştirdiler. Su kalitesini pek önemsemeyen güçlü ve tadı idare eden bir balık olan tilapya balığını kullanarak sebze yetiştirdiler. Sebze yataklarında biyolojik filtre görevi görecek kum, çakıl ve organik maddeleri de araştırdılar ve 1 cm ile 1.5 cm çapında çakıl veya volkanik taşların en iyi sonucu verdiğini buldular.
Yapılan bunca araştırmanın sonucunda 1990 sonları 2000 başlarında Virgin Adaları üniversitesinde Dr. James Rakocy ve diğer akademisyenler balık ve sebze dengesi, azot ve diğer minerallerin hesaplanması, asidite, sıcaklık, balık yoğunluğu, optimum sebze miktarı gibi konularda pek çok araştırmaya imza attılar. Daha sonra Avustralyalı Dr. Wilson Lennard’da Dr. Rakocy ile beraber çalışmış ve akuaponik üzerine doktora tezi yapmıştır. İlk olarak ticari anlamda ürün yetiştiren kişi de Dr. Lennard’dır.
Türkiye'de konu hakkında ilk kitap Gürkan Yeniçeri tarafından PDF formatında yazılmıştır. Ayrıca Bakuaponik isimli kuruluş Akdeniz Üniversitesi ile beraber ücretsiz eğitim veren kuruluştur. Her iki kaynağa da internet ve sosyal medya üzerinden ulaşılabilir.
Şu anda Dünya üzerinde pek çok hobici forumlarda fikir alışverişi yaparken, ticari firmalar da organik standartlarında ürettikleri ürünlerini satmaktalar. Gıda üretiminde bizim için yeni olan bu teknoloji umarız Türkiye'de yayılır ve bir endüstri haline gelir.
Aquaponics - Irımtüzen
Gürkan Yeniçeri ayrıca İngilizce "aquaponics" terimini Türkçeye uyarlamaya çalışmış ve IRIMTÜZEN kelimesini üretmiştir. “Irım” GökTürkçe içinden su akan toprak parçası anlamına gelmektedir. “Tüzen” ise “düzen” kelimesinin atasıdır. Irımtüzen kapalı devre bir sistemde balık ve sebzelerin simbiyotik biçimde yetiştirilmesi işine verilen addır.
Kaynakça
- ^ http://www.havatopraksu.org/blog/category/irimtuzen
- Kaynak (Türkçe) = Gürkan Yeniçeri - Irımtüzen yazıları 13 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kaynak (Türkçe) = Irımtüzene Giriş 16 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Video (Türkçe) = Irımtüzen nedir? 25 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Balık Seçimi (İngilizce)) =
- Aquaponics by Steve Diver NCAT Agriculture Spacialist. (http://www.attra.ncat.org 11 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Agustos 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Akuaponik geleneksel akuatik canlilardan olan balik kerevit karides uretimi ile hidroponigin topraksiz tarim bitkilerin su ve besin eriyikleri ile beslenmesi birlesmesi ile surdurulebilir gida uretim sistemi alternatiflerindendir Akuakulturde zamanla suyun kirliligi balik icin zararli duzeye gelir Bu su hidroponik sistemde yetisen urunlere sistemi tikayacak partikuller filtrelenip gonderilerek bitkinin ihtiyac duydugu hayati besin maddelerini almasina ayni zamanda akuakulturde yetisen canlilarin suyunun temizlenerek kapali devre simbiyotik yasamin olusmasini saglar Akuaponik terimi de akuakultur ve hidroponik kelimelerinin birlesiminden meydana gelmistir Bir Aquaponik Sistemi Aquaponik Sistemi kullanan isyerleri ve uretimin gerceklestirildigi saha buyukluk bakimindan degisiklik gosterir Sistemler genellikle taze su icerir ancak sistemde beslenen baliklarin ve yetistirilen urunlerin tuz ve demir gibi materyallere duydugu ihtiyacin dengelenmesine dikkat edilmesi gerekmektedir Akuaponik bilimin hala erken bir asamada oldugu soylenebilir Akuakultur canlilarinin suyun devir daim yapmasi akuaponik sistemin olmazsa olmazlarindandir Sistemin Isleyisi Akuaponik sistem 2 ana kisimdan olusur Akuakultur Kisim Canlilarinin yasayip beslendigi atik urettigi kisim Hidroponik Kisim Sistemle daha onceden cimlendirilmis sebze lahana kabak salata marul ve meyve cilek domates gibi bitkilerin yetistigi kisim Akuakultur Kismi Bu kisim hobi amacli kullanilan fanuslardan balik uretim tesislerinin kullandigi buyuk su haznelerine kadar degisen olculerde olabilmektedir Hatta gol golet ya da benzer su birikintilerinde de akuakultur yapilabilir Akuaponik Sistemde genellikle balik kullanildigindan sistemin buyuklugu ve amacina gore hangi cins baligin uretiminin gerceklestireleceginin iyi arastirilmasi gerekmektedir Uretilecek bitkilerin ozellikle tuz ve demir ihtiyaciyla baliklarin beslenmek icin kullanacaklari gida ve ortam arasinda bir denge olmalidir Yosunlanmayi engellemek icin ise baliklar yari karanlik ortamda tutulur Hidroponik Kismi Hidroponik kisimda bitkilerin bulunacagi ortam cok onemlidir Hidroponik sistemde pek cok bitki yetisebilecegi icin ortamin nasil olmasi gerektigi konusunda tek bir varsayim yapmak dogru olmayacaktir Yetistirilecek bitki bitkilerin istedikleri ortam isisi tuz ve mineral ihtyaclari arasinda buyuk farkiliklar olmamalidir Akuaponik Sistemin IsleyisiAkuakulturde yetisen canlilarin beslenmesi sonucu olusan diski cesitli mikroorganizmalar ile birlikte bitki icin oldukca besleyici yapi taslarini da icerir Bu su genellikle su pompasi kullanilarak Hidroponik kisimda yetisen bitkilere gonderilir Popmalama sisteminin tikanmamasi icin Akuakultur kisminda bulunan yenmemis yem yosun ve diger sistemi tikamasi muhtemel maddeler filtrelenmelidir Hidroponik Sistem kendi icerisinde cesitli sekillere ayrilir Bitki kokleri torf cakil kum perlit gibi genellikle pH degeri olmayan maddelere sarilir Bazi sistemlerde koklerin bir kismi bu materyallere sarilirken kokun bir kismi ya da tamami suyun icinde de olabilir Cakil Sebze Yatagi Bu sistemde bitkiler akuakultur sisteminden gelen su ile sulanir Kokler ihtiyaci olan besin maddelerini akan sudan alirlar ve oksijen ihtiyaclarini ise sebze yataginin bosalmasi sirasinda sifon sistemi ile karsilarlar Bu sistem surekli calisabildigi gibi belirli zamanlarda calisacak sekilde de ayarlanabilir Ayni zamanda biyolojik filtre gorevi goren cakil sebze yataklari hobi kullanicilari arasinda cok kullanilir Bu sistemde bitkiler strofor raftlarda yuzerken kokleri de tamamen suyun icerisindedir Suyun drenejinin gerekli olmadigi bu sistemde bitki koklerinin isik almamasi ve koklerin havalandirilmasi gerekmektedir Aksi takdirde koklerde curume meydana gelebilir Ticari isletmelerde kullanilan yontemdir Fitil Sistemi Suyun emici bir madde vasitasi ile emilerek koklere tasindigi sistemdir Besin Akinti Kanali Bu sistemde kokler bir borunun icindedir ve borudan yavas olarak besinli su akar Zamanla bir film tabakasi kanallarda olusur ve bitkiyi besler Sulama sistemine benzeyen bu yontemde geleneksel tarimda kullanilan damlama methodu kullanirak bitki sulanir Genelde dikey borular icine doldurulmus cakillar kullanilir ve borunun yanlarindan acilan deliklere bitkiler ekilir Su yukaridan damlar ve bitkiyi besler Sisleme Sistemi Su bitki koklerine ince tanecikler olarak puskurtulur Bu yontemde koklerin besini daha iyi emdigi dusunulmektedir Besinlerin ayristirilmasiAkuaponik sistemde besin maddeleri bakimindan zengin olan atik hidroponik uretim yataklarinda bitkileri beslemek icin kullanilir Bu balik icin de faydalidir cunku bitki kokleri ve sudaki balik icin zararli olan atiklari ayristirir Bu besinler balik diskisi yosun ve curumus balik yemlerinden olusur ve bu balik icin toksikiteyi arttirmak yerine hidroponik sistemde kullanilan yapay besinlere organik bir alternatif olarak kullanilir Daha sonra hidroponik yataklar gibi davranir Balik tankindan gelen sudan amonyak nitrat nitrit ve ayristirir Sonuc olarak balik icin temiz olan su tekrar balik tankina pompalanir Bitki kokleri ve bitki buyume yatagi olarak kullanilan maddeler arasinda yasayan azot bakterisi besin dongusunde oyle kritik bir rol onar ki onlar olmadan tum sistem islevselligini kaybeder Balik Turleri Akuakulture uyumlu tatli ve aci su balik turlerinden Tilapia Levrek Alabalik en tercih edilen turlerlendir Kuzey Amerika daki ticari isletmeler Akuaponik sistemlerini Tilapia uzerine kurmuslardir Su Kalitesi Baliklarin yetistirildigi tanklar iyi kalitede suya ihtiyac duyar Su kalitesini test eden kitler Akuakultur malzeme teminini saglayan sirketlerin demirbasidir Su kalitesini belirleyen kritik etmenler cozulmus oksijen karbondioksit amonyak nitrat nitrit PH klor olmaktadir Baligin cinsi buyume hizi beslenme hizi hacmi ve diger cevre etkenleri su kalitesinde hizli degisimlere sebep olabilir Sabit su kalitesinin korunmasina calisilmalidir Yapilabilirlik Akuaponik Sistemin Avantajlari Dusuk su kullanimi ile ayni miktarda bitki uretimi geleneksel tarima gore 2 su kullanimi ile mumkun olmaktadir Dogal balik emulsiyonu ile organik gubreleme ortaya cikan atigin bu sistemde degerlendirilmesi Katli sistem ile daha kucuk alanlarda buyuk miktarlarda tarim urunu elde etme olanagi Orgranik urun satan pazar ya da marketin yakinina bu sistemin kurulmasi tasima masraflarini azaltir Pestisit kullanilmamasi ve topraga oranla nispeten daha temiz bir ortamda yetisen bitkilerin daha az yikanma ihtiyaci duymasi Hidroponik yetistiriciler balik gubresi iceren suyu organik gubre olarak kullanarak bitkilerin iyi bir sekilde buyumesini saglar Balik ureticileri hidroponik sistemi biofiltreleme icin bir cozum olarak gormekte Sera ici uretim yapanlar Akuaponik sistemde uretiminin organik acidan en saf yolu oldugunu dusunurler Akuaponik taze sebze ve protein bakimindan zengin balik uretimine izin verir Akuaponik Sistemin Dezavantajlari Sistemin ilk kurulumunun maliyetli olusu Sistemin hatlarinin kesin olarak oturmus olmamasi Kaynak bilginin az olusu Pompanin calismasi icin gereken enerji giderinin fazla olmasi Pompanin tikanmasi sonucu bitkilerin veya baliklarin yasaminin tehlikeye girmesi Baligi beslemek icin kullanilacak yemin ozenle secilmesi Suyun PH ve degerlerinin belirli degerlerde tutulmasi gerekmelidir Sistemin Tarihi 6 yuzyil Cin ziraat kitaplarinda belirtildigine gore pirinc gibi suya fazla ihtiyaci olan urunlerin yetistirilmesi bir sekilde ciftcileri yuksek besin iceren su arayisina sokmus Tabii balik ve pirincin bas yemek oldugu bir toplumda baliklarin beslendigi goletlerden pirinc tarlalarina su aktarimi sirasinda fark edilmis ki balik diskisi aslinda iyi bir gubre ve pirincin miktarini da arttiriyor Bir su kusu olan ordek de bu denklemin icinde yer almis ve sistemli bir bicimde ordek balik beslenen su goletlerinden pirinc tarlalarina su akitilmis Yayin sazan gii cok yene baliklar ve ordek protein ihtiyacini karsilarken pirinc de ana karbohidrat kaynagi olmus Cinlilerden bagimsiz olarak Guney Amerika da Aztekler sig gol kenarlarinda mevcut verimli camurlari kullanarak tarim yapmislar Ismine cinampa denilen bu sistem besin dongusunden en iyi sekilde yararlanmayi sagliyor Azteklerin ana gidalarindan misir kabak fasulye gibi cok su isteyen urunler en iyi cinampalarda yetisiyor Bugun dahi bu sistem Meksika da tarim amacli uygulaniyor Cinampa sig gol kenarinda mevcut aluvyonlu ve balik diskisi ile gubrelenmis balcigin belli noktalarda yigilarak adaciklar olusturulmasi ve uzerinde tarim yapilmasidir Yakin gecmise geldigimizde populasyonun artmasi gida ihtiyacinin cogalmasi tarim yapilacak alanlarin ve tatli su kaynaklarinin azalmasi ile birlikte ozellikle universite duzeyinde bu konulara cozumler aranmis Ilk olarak 1960 sonlarinda John ve Nancy Todd New Alchemy enstitusunde bir sera insa ederek Proto Ark ismini verdikleri surdurulebilir bir model olusturmaya ve bir aileyi 1 yil besleyecek bir sistem kurmaya calistilar Balik ve sebzenin isbirlikteligi kullanilarak gida urettiler Bu calismalardan esinlenen Mark McMurtry ve Prof Doug Sanders IAVS Integrated Aqua Vegeculture System adini verdikleri bir sistem kurarak balik ve sebze yetistirme uzerine calismalar yaptilar Sebze yatagi olarak kum dolu kaplar kullandilar Hem suyu kum ile suzuyorlar hem de kum icinde suzulen balik diskisini gubre olarak kullanip sebze yetistiriyorlardi IAVS sistemleri bugun de hobiciler tarafindan kullanilmaktadir ve konu hakkinda Youtube de video bulmak bile mumkun 1990 larda Tom ve Paula Sperano cifti filmlere konu olan Biosphere2 projesi ve yukarida bahsettigimiz mevcut calismalari modifiye ederek Bioponic sistemini gelistirdiler Su kalitesini pek onemsemeyen guclu ve tadi idare eden bir balik olan tilapya baligini kullanarak sebze yetistirdiler Sebze yataklarinda biyolojik filtre gorevi gorecek kum cakil ve organik maddeleri de arastirdilar ve 1 cm ile 1 5 cm capinda cakil veya volkanik taslarin en iyi sonucu verdigini buldular Yapilan bunca arastirmanin sonucunda 1990 sonlari 2000 baslarinda Virgin Adalari universitesinde Dr James Rakocy ve diger akademisyenler balik ve sebze dengesi azot ve diger minerallerin hesaplanmasi asidite sicaklik balik yogunlugu optimum sebze miktari gibi konularda pek cok arastirmaya imza attilar Daha sonra Avustralyali Dr Wilson Lennard da Dr Rakocy ile beraber calismis ve akuaponik uzerine doktora tezi yapmistir Ilk olarak ticari anlamda urun yetistiren kisi de Dr Lennard dir Turkiye de konu hakkinda ilk kitap Gurkan Yeniceri tarafindan PDF formatinda yazilmistir Ayrica Bakuaponik isimli kurulus Akdeniz Universitesi ile beraber ucretsiz egitim veren kurulustur Her iki kaynaga da internet ve sosyal medya uzerinden ulasilabilir Su anda Dunya uzerinde pek cok hobici forumlarda fikir alisverisi yaparken ticari firmalar da organik standartlarinda urettikleri urunlerini satmaktalar Gida uretiminde bizim icin yeni olan bu teknoloji umariz Turkiye de yayilir ve bir endustri haline gelir Aquaponics Irimtuzen Gurkan Yeniceri ayrica Ingilizce aquaponics terimini Turkceye uyarlamaya calismis ve IRIMTUZEN kelimesini uretmistir Irim GokTurkce icinden su akan toprak parcasi anlamina gelmektedir Tuzen ise duzen kelimesinin atasidir Irimtuzen kapali devre bir sistemde balik ve sebzelerin simbiyotik bicimde yetistirilmesi isine verilen addir Kaynakca http www havatopraksu org blog category irimtuzen Kaynak Turkce Gurkan Yeniceri Irimtuzen yazilari 13 Kasim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynak Turkce Irimtuzene Giris 16 Kasim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Video Turkce Irimtuzen nedir 25 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Balik Secimi Ingilizce Aquaponics by Steve Diver NCAT Agriculture Spacialist http www attra ncat org 11 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde