Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Nisan 2020) () |
Alaş Orda (Kazakça: Алаш Орда), 1910'lu ila 1920'li yıllar arasında Kazakların ve Kırgızların ilan ettikleri bir devletin ve buna yol açan harekâtın adı. Resmen 1928 yılına kadar var olmuştur.
Alaş Алаш Орда Alaş Orda | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1917-1920 | |||||||
 Bayrak | |||||||
 Alaş Orda (sarı) | |||||||
| Başkent | Semey | ||||||
| Yaygın dil(ler) | Türk dili (Orta Asya lehçelerinin bütünü) | ||||||
| Resmî din | İslam | ||||||
| Tarihçe | |||||||
| |||||||
| |||||||
Alaş Orda 1905 yılında Alaş Harekatı ile ortaya çıkmış ve 1912 yılında kurulan siyasi ile güçlenmiştir. Bu parti siyasi faaliyetlerini 1928 yılında bırakmış olsa da fiilen 1937 yılına kadar var olmuştur. Alaş Orda en sonunda Türkistan Komünist Partisinin milliyetçi siyasetçilerinden oluşan bir grup olarak kalmış ve sonra ortadan kaybolmuştur.
1980'li yılların sonunda, etki alanı Kazakistan ve Kırgızistan olan ve aynı adı kullanan yeni bir milliyetçi parti kurulmuştur.
Adının Anlamı
Kazakistan'ın resmî açıklamasına göre Alaş adı Kazakların efsanevi atası Alaş Han'dan alınmıştır. Alaş Han, Orda Han'ın diğer bir ismidir. Alaş kelimesi Kazak Türkleri arasında Uran (Parola) olarak kullanılır. Kazaklar "Alaş Alaş" diye uran salarlar.
1905 ila 1919 yılları arasında
1905 yılında Mustafa Çokay tarafından organize edilip Hepimiz Alaş'ın oğullarıyız! başlığı altında Taşkentte yapılan Türkistan Müslümanları Kongresi nde, soylu ailelerden gelen Kazak ve Kırgız önderler Alaş adı altında birleşmiştir. Bu harekâta Kazak ve Kırgız entelektüelleri de katılmıştır.
Bu yeni ortaya çıkan gücün başlı hedefleri şunlardı:
- Orta Asya'da İslam'ı çağdaşlaştırmak
- Kazakların ve Kırgızların geleneksel göçebe kültürlerini tekrar özgürce yaşayabilmelerini elde etmek (yani Rus Çarlarının çok daha öncelerde başlattıkları göçebe halkları yerleşmeye zorluyan kanunları kaldırmak)
- Türkistan bölgesine yerleşen Rusları buradan uzaklaştırmak
Alaş Hareketi yine Mustafa Çokay tarafından kurulmuş olan ile sıkı bir iş birliği içindeydi. Ayrıca Osmanlı İmparatorluğun'da kurulmuş olan Jön Türkler harekâtı ve İtil-Kama bölgesinde Mir Seyyit Sultan Galiyev tarafından kurulmuş olan ile iş birliği yapmaktaydılar.
1912 yılında Alaş Hareketinden doğmuştu. Bu partiye Mustafa Çokay'ın yanında ve Amangeldi İmanov adlı Kırgız kardeşler ve bir Kazak töresi olan (Kazaklarda bir hükümdar unvanı) Alihan Bökeyhanulı da katılmıştı. Bökeyhanulı partinin en sözü geçen kişiliğiydi ve partinin temel unsurları da Bökeyhanulı tarafından belirlenmişti. Çünkü Bökeyhanulu, Rus parlamentosunun üyesiydi ve parlamentonun içinde ortaya çıkan Çançılar adlı fraksiyona mensuptu. Çançılar siyasi açıdan Rusların sosyal-devrimci grubuna yakındı.
Alaş partisi bu dönemde gayet Türkçüydü ve Rus İmparatorluğunun içinde yaşayan Türk halklarını birleşerek Büyük Turan'ı kurmaya çağırmaktaydı. Bir Töre olarak Bökeyhanulı kendini doğrudan Cengiz Han'ın mirasçısı olarak görmekteydi. İmanov kardeşleri ise Qoja olarak kendilerini İslam Peygamberi Muhammed'in mirasçıları olarak görmekteydiler.
Alaş Partisinin asıl önem kazanması ama Rus İmparatorluğu'nun 1917 yılında çökmesi ile başlamıştı. Artık yeni kurulan bir Rusya'nın içinde özerk bir Kazak-Kırgız millî devleti için çaba gösterilmekteydiler. Bu devletin Rusya'nın o dönemde Kırgız olarak tanımlanan tüm topluluklarını içine alması ve Alaş Orda adını taşıması isteniyordu. Mustafa Çokay bu devletin ilk lideri olarak seçilmişti.
Aynı zamanda Alaş Orda Türkistan'da gerçekleşen ayaklanmalara da destek oluyordu. 1917 yılının ilkbaharında Bişkek'te liderleri İmanov kardeşler olan Alaş-Başan Hareketi (Alaş Baş Hareketi) kuruldu. Hareketi bu Kırgız kanadının merkezi Bişkek değil oldu.
1917 yılı henüz geçmeden Alaş Orda Orenburg'da, Rusya'nın içinde bir özerk Kazak ülkesinin kurulmasını savunan Kırgızların Müslüman Kongresini gerçekleştirdi. Ayrıca özerkliğe kavuşmak için Rusya'nın bütün Türk halkları ile iş birliği yapılması gerektiği vurgulanmaktaydı. Ancak Alaş Orda bu döneminde henüz, tüm Türk halklarının birleştiği bir gücün içinde Kırgızların önder rolünde olması gerektiği fikrindeydi.
Alaş Orda, Bolşeviklerin başa geçmesine karşı çıkması ve Rusya'nın demokratik biçimde yönetilmesi gerektiğini savunması ile yeni Sovyet rejimi ile arası açılmıştı.
Rusya'nın iç savaşları sırasında Alaş Orda, Kazakların yaşadığı bölgeleri Bolşeviklere karşı savunmak için kendince ayrı bir ordu kurmuştu. Ancak büyük birleşik bir bölgeyi tutmayı başaramadılar ve bölge ikiye bölündü. Bu bölümlerin arasında iletişim sorunları olduğundan dolayı iki ayrı yönetim oluştu. Batı bölümün lideri Bukeyhanov, doğu bölümün liderleri Imanov kardeşleri oldu.
Mustafa Çokayev bu durumu düzeltmek için Imanov kardeşlerin rızası ile, Kazakistan ve Kırgızistan'ı içine alan yeni bir devlet ilan etti. Ancak bu devletin aslında hiçbir anlamı yoktu, çünkü komünist Rus rejimi sadece Bukeyhanov'u Alaş Orda lideri olarak tanımaktaydı.
Bolşeviklere karşı güç kazanmak için Alaş Orda Kozaklar'la iş birliği yapmaya başladı. Ancak 1919 yılında Alaş Orda'nın orduları Kızıl Ordu tarafından mağlup edildi ve liderlerinin çoğu öldürüldü.
1919 ile 1937 yılları arasında
Alaş Orda'nın 1919 yılında Kızıl Ordu tarafından mağlup edilmesi ile pek bir anlamı kalmamıştı.
Alaş Orda'nın az sayıda kalmış Türkçü kanadını oluşturan üyeleri Türkistan'ın güneyine gidip Basmacı Ayaklanması'na katılmışlardı. Partinin reformcu kanadı Türkistan Komünist Partisi'ne katıldı. Alaş Orda Partisi dış görünümü ile hala Kazak partisi olarak varlığını sürdürmekteydi, ancak artık KPdSU tarafından kontrol edilmekteydi. Harekâtın Kırgız kanadı ise 1919 yılında çoktan tamamen dağılmıştı.
Bökeyhanulı, Moskova'ya taşındı ve Rus parlamentosu tarafından çok kez tercüman olarak görevlendirildi. Siyaset ile artık hiçbir alakası kalmamıştı. Bökeyhanulı Rusya'da birçok Türk dillerinde yazılan gazeteler için yazarlık yaptı ve birkaç kitaplar yazdı. 1921 yılında Bökeyhanulı bazı diğer kişilerle birlikte Jas Alaş gazetesini ve kendi başına Qazaq Tili (Kazak dili) adlı bir gazeteyi yarattı.
Bökeyhanulı 1937 yılında Moskova'da hala açıklığa kavuşmamış olan sebeblerden dolayı öldü. Stalin'in emiri ile KGB tarafından öldürülmüş olduğu tahmin edilmekte.
Alihan Bukeyhanulı'nın ölümünden sonra Alaş Orda da artık serbest parti olarak faaliyetlerine son verdi ve son üyeleri Kazakistan Komünist Partisi'ne entegre edildi.
1988 sonrası yeni tarihi
1988 yılında Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra birçok Kazak ve Kırgız Azat ve Aşar harekâtlarına katılarak Alaş Millî Bağımsızlık Partisi adında yeni bir milliyetçi Müslüman parti oluşturdular. Bu partinin kuruluşu aynı zamanda Kazakistan ve Kırgızistan'da kurulan milliyetçi Rus partilere bir yanıt idi.
Alaş Partisinin hedefleri Alaş Orda Hanlığı'nın tekrar kurulması ve Orta Asya'da İslam'ın modernleştirilmesiydi. Ayrıca tüm Türk halklarının topraklarını içine alan bir kurulması gerektiğini savunmaktaydılar. Aşırı İslamcı ve sağcı olan Türkistan Partisi (Türkistani Partisi) ile iş birliği yapmaktaydılar. Bu parti bütün Türklerin İslam'a dönüşünü ve tüm gayrimüslimlerin Türk topraklarından çekilmesini amaçlamaktaydı.
1994 yılında Alaş Partisi, yeni Kazak idaresi tarafından faşist olarak tanımlandı ve yasaklandı. Partinin ulusçu üyeleri tekrar Azat Hareketi'ne katıldılar. Milliyetçi olan Kazak-Kırgız üyeleri ise Aşar (veya Asar = Türkiye Türkçesi: İmece) adında yeni bir milliyetçi parti kurdular. Bugün Asar Partisi Kazakistan'da parlamentoda yer almaktayken Kırgızistan'daki kolu siyasi hayatta kalma mücadelesi vermektedir.
Ulusal Marş
Milli marşta Türklük vurgusu ön plandadır. Türk sözünü tarif ederken yiğit, bahadır, güçlü gibi sözler eklenerek gururla ifade edilmektedir.
| “ |
| „ |
diye başlar. Burada Türk ırkından gelindiği en başta söylenmiştir.
Kitaplar
- Zentrum für Türkeistudien (Hrsg.): Aktuelle Situation in den Turkrepubliken (Working Paper 14, 1994)
- Roland Götz/Uwe Halbach: Politisches Lexikon GUS, 1992
- Erhard Stölting: Eine Weltmacht zerbricht - Nationalitäten und Religionen in der UdSSR, 1990
Belgesel filmler
- . "Maғzhan" - "Magzhan" Kazahtelefilm. 1990 yılında.Büyük bir Kazak şair Magzhanov Zhumabayev ilgili bir belgesel
- . "Naubet" - "Büyük Jüt" Kazahtelefilm. 1992 yılında. Kazakistan'da kıtlık (1931-1932) hakkında bir belgesel
- . "Mirzhakyptyn oraluy" - Kazahtelefilm ", Mir Yakup Dönüşü". 1993 yılında.Belgesel (bulundu
- . "Alaş turaly Söz" - Kazahtelefilm "Alaş ve Kelimeler". 1994 yılında. belgesel
- . "Alashorda" Kazakhfilm., 2009.İlk Kazak Ulusal Otoritesi 1917-1920 hakkında bir belgesel.
Kaynakça
- ^ Bakınız, Vikikaynak'ta Alaş Orda marşı 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. nın sözleri.
Dış bağlantılar
- Jas Alaş Gazetesi 10 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kazakistan ve Kırgızistanda Alaş Orda[]
- Beyaz Arif Akbaş 18 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Alas Orda haber gazete kitap akademik JSTOR Nisan 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Alas Orda Kazakca Alash Orda 1910 lu ila 1920 li yillar arasinda Kazaklarin ve Kirgizlarin ilan ettikleri bir devletin ve buna yol acan harekatin adi Resmen 1928 yilina kadar var olmustur AlasAlash Orda Alas Orda1917 1920BayrakMilli marsAlas Orda sari BaskentSemeyYaygin dil ler Turk dili Orta Asya lehcelerinin butunu Resmi dinIslamTarihce Kurulusu1917 Dagilisi1920ArdillarKazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Alas Orda 1905 yilinda Alas Harekati ile ortaya cikmis ve 1912 yilinda kurulan siyasi ile guclenmistir Bu parti siyasi faaliyetlerini 1928 yilinda birakmis olsa da fiilen 1937 yilina kadar var olmustur Alas Orda en sonunda Turkistan Komunist Partisinin milliyetci siyasetcilerinden olusan bir grup olarak kalmis ve sonra ortadan kaybolmustur 1980 li yillarin sonunda etki alani Kazakistan ve Kirgizistan olan ve ayni adi kullanan yeni bir milliyetci parti kurulmustur Adinin AnlamiKazakistan in resmi aciklamasina gore Alas adi Kazaklarin efsanevi atasi Alas Han dan alinmistir Alas Han Orda Han in diger bir ismidir Alas kelimesi Kazak Turkleri arasinda Uran Parola olarak kullanilir Kazaklar Alas Alas diye uran salarlar 1905 ila 1919 yillari arasindaRus Imparatorlugu sonrasinda Kazakistan daki Turk ulkelerinden Alas Otonomu ve Turkistan Devleti 1905 yilinda Mustafa Cokay tarafindan organize edilip Hepimiz Alas in ogullariyiz basligi altinda Taskentte yapilan Turkistan Muslumanlari Kongresi nde soylu ailelerden gelen Kazak ve Kirgiz onderler Alas adi altinda birlesmistir Bu harekata Kazak ve Kirgiz entelektuelleri de katilmistir Bu yeni ortaya cikan gucun basli hedefleri sunlardi Orta Asya da Islam i cagdaslastirmak Kazaklarin ve Kirgizlarin geleneksel gocebe kulturlerini tekrar ozgurce yasayabilmelerini elde etmek yani Rus Carlarinin cok daha oncelerde baslattiklari gocebe halklari yerlesmeye zorluyan kanunlari kaldirmak Turkistan bolgesine yerlesen Ruslari buradan uzaklastirmak Alas Hareketi yine Mustafa Cokay tarafindan kurulmus olan ile siki bir is birligi icindeydi Ayrica Osmanli Imparatorlugun da kurulmus olan Jon Turkler harekati ve Itil Kama bolgesinde Mir Seyyit Sultan Galiyev tarafindan kurulmus olan ile is birligi yapmaktaydilar 1912 yilinda Alas Hareketinden dogmustu Bu partiye Mustafa Cokay in yaninda ve Amangeldi Imanov adli Kirgiz kardesler ve bir Kazak toresi olan Kazaklarda bir hukumdar unvani Alihan Bokeyhanuli da katilmisti Bokeyhanuli partinin en sozu gecen kisiligiydi ve partinin temel unsurlari da Bokeyhanuli tarafindan belirlenmisti Cunku Bokeyhanulu Rus parlamentosunun uyesiydi ve parlamentonun icinde ortaya cikan Cancilar adli fraksiyona mensuptu Cancilar siyasi acidan Ruslarin sosyal devrimci grubuna yakindi Alas partisi bu donemde gayet Turkcuydu ve Rus Imparatorlugunun icinde yasayan Turk halklarini birleserek Buyuk Turan i kurmaya cagirmaktaydi Bir Tore olarak Bokeyhanuli kendini dogrudan Cengiz Han in mirascisi olarak gormekteydi Imanov kardesleri ise Qoja olarak kendilerini Islam Peygamberi Muhammed in mirascilari olarak gormekteydiler Alas Partisinin asil onem kazanmasi ama Rus Imparatorlugu nun 1917 yilinda cokmesi ile baslamisti Artik yeni kurulan bir Rusya nin icinde ozerk bir Kazak Kirgiz milli devleti icin caba gosterilmekteydiler Bu devletin Rusya nin o donemde Kirgiz olarak tanimlanan tum topluluklarini icine almasi ve Alas Orda adini tasimasi isteniyordu Mustafa Cokay bu devletin ilk lideri olarak secilmisti Ayni zamanda Alas Orda Turkistan da gerceklesen ayaklanmalara da destek oluyordu 1917 yilinin ilkbaharinda Biskek te liderleri Imanov kardesler olan Alas Basan Hareketi Alas Bas Hareketi kuruldu Hareketi bu Kirgiz kanadinin merkezi Biskek degil oldu 1917 yili henuz gecmeden Alas Orda Orenburg da Rusya nin icinde bir ozerk Kazak ulkesinin kurulmasini savunan Kirgizlarin Musluman Kongresini gerceklestirdi Ayrica ozerklige kavusmak icin Rusya nin butun Turk halklari ile is birligi yapilmasi gerektigi vurgulanmaktaydi Ancak Alas Orda bu doneminde henuz tum Turk halklarinin birlestigi bir gucun icinde Kirgizlarin onder rolunde olmasi gerektigi fikrindeydi Alas Orda Bolseviklerin basa gecmesine karsi cikmasi ve Rusya nin demokratik bicimde yonetilmesi gerektigini savunmasi ile yeni Sovyet rejimi ile arasi acilmisti Rusya nin ic savaslari sirasinda Alas Orda Kazaklarin yasadigi bolgeleri Bolseviklere karsi savunmak icin kendince ayri bir ordu kurmustu Ancak buyuk birlesik bir bolgeyi tutmayi basaramadilar ve bolge ikiye bolundu Bu bolumlerin arasinda iletisim sorunlari oldugundan dolayi iki ayri yonetim olustu Bati bolumun lideri Bukeyhanov dogu bolumun liderleri Imanov kardesleri oldu Mustafa Cokayev bu durumu duzeltmek icin Imanov kardeslerin rizasi ile Kazakistan ve Kirgizistan i icine alan yeni bir devlet ilan etti Ancak bu devletin aslinda hicbir anlami yoktu cunku komunist Rus rejimi sadece Bukeyhanov u Alas Orda lideri olarak tanimaktaydi Bolseviklere karsi guc kazanmak icin Alas Orda Kozaklar la is birligi yapmaya basladi Ancak 1919 yilinda Alas Orda nin ordulari Kizil Ordu tarafindan maglup edildi ve liderlerinin cogu olduruldu 1919 ile 1937 yillari arasindaAlas Orda nin 1919 yilinda Kizil Ordu tarafindan maglup edilmesi ile pek bir anlami kalmamisti Alas Orda nin az sayida kalmis Turkcu kanadini olusturan uyeleri Turkistan in guneyine gidip Basmaci Ayaklanmasi na katilmislardi Partinin reformcu kanadi Turkistan Komunist Partisi ne katildi Alas Orda Partisi dis gorunumu ile hala Kazak partisi olarak varligini surdurmekteydi ancak artik KPdSU tarafindan kontrol edilmekteydi Harekatin Kirgiz kanadi ise 1919 yilinda coktan tamamen dagilmisti Bokeyhanuli Moskova ya tasindi ve Rus parlamentosu tarafindan cok kez tercuman olarak gorevlendirildi Siyaset ile artik hicbir alakasi kalmamisti Bokeyhanuli Rusya da bircok Turk dillerinde yazilan gazeteler icin yazarlik yapti ve birkac kitaplar yazdi 1921 yilinda Bokeyhanuli bazi diger kisilerle birlikte Jas Alas gazetesini ve kendi basina Qazaq Tili Kazak dili adli bir gazeteyi yaratti Bokeyhanuli 1937 yilinda Moskova da hala acikliga kavusmamis olan sebeblerden dolayi oldu Stalin in emiri ile KGB tarafindan oldurulmus oldugu tahmin edilmekte Alihan Bukeyhanuli nin olumunden sonra Alas Orda da artik serbest parti olarak faaliyetlerine son verdi ve son uyeleri Kazakistan Komunist Partisi ne entegre edildi 1988 sonrasi yeni tarihi1988 yilinda Sovyetler Birliginin dagilmasindan sonra bircok Kazak ve Kirgiz Azat ve Asar harekatlarina katilarak Alas Milli Bagimsizlik Partisi adinda yeni bir milliyetci Musluman parti olusturdular Bu partinin kurulusu ayni zamanda Kazakistan ve Kirgizistan da kurulan milliyetci Rus partilere bir yanit idi Alas Partisinin hedefleri Alas Orda Hanligi nin tekrar kurulmasi ve Orta Asya da Islam in modernlestirilmesiydi Ayrica tum Turk halklarinin topraklarini icine alan bir kurulmasi gerektigini savunmaktaydilar Asiri Islamci ve sagci olan Turkistan Partisi Turkistani Partisi ile is birligi yapmaktaydilar Bu parti butun Turklerin Islam a donusunu ve tum gayrimuslimlerin Turk topraklarindan cekilmesini amaclamaktaydi 1994 yilinda Alas Partisi yeni Kazak idaresi tarafindan fasist olarak tanimlandi ve yasaklandi Partinin uluscu uyeleri tekrar Azat Hareketi ne katildilar Milliyetci olan Kazak Kirgiz uyeleri ise Asar veya Asar Turkiye Turkcesi Imece adinda yeni bir milliyetci parti kurdular Bugun Asar Partisi Kazakistan da parlamentoda yer almaktayken Kirgizistan daki kolu siyasi hayatta kalma mucadelesi vermektedir Ulusal MarsMilli marsta Turkluk vurgusu on plandadir Turk sozunu tarif ederken yigit bahadir guclu gibi sozler eklenerek gururla ifade edilmektedir Argi atam er Turik Ulu atam bahadir Turktur diye baslar Burada Turk irkindan gelindigi en basta soylenmistir Vikikaynak ta Alas Orda ile ilgili metin bulabilirsiniz KitaplarZentrum fur Turkeistudien Hrsg Aktuelle Situation in den Turkrepubliken Working Paper 14 1994 Roland Gotz Uwe Halbach Politisches Lexikon GUS 1992 Erhard Stolting Eine Weltmacht zerbricht Nationalitaten und Religionen in der UdSSR 1990Belgesel filmler Magzhan Magzhan Kazahtelefilm 1990 yilinda Buyuk bir Kazak sair Magzhanov Zhumabayev ilgili bir belgesel Naubet Buyuk Jut Kazahtelefilm 1992 yilinda Kazakistan da kitlik 1931 1932 hakkinda bir belgesel Mirzhakyptyn oraluy Kazahtelefilm Mir Yakup Donusu 1993 yilinda Belgesel bulundu Alas turaly Soz Kazahtelefilm Alas ve Kelimeler 1994 yilinda belgesel Alashorda Kazakhfilm 2009 Ilk Kazak Ulusal Otoritesi 1917 1920 hakkinda bir belgesel Kaynakca Bakiniz Vikikaynak ta Alas Orda marsi 30 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi nin sozleri Dis baglantilarJas Alas Gazetesi 10 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Kazakistan ve Kirgizistanda Alas Orda olu kirik baglanti Beyaz Arif Akbas 18 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi