Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alaeddin Turali Bey Bayandur — Akkoyunlu aşiret birliğinin beyidir. Akkoyunlu devletinin kuruluşunda büyük pay sahibi olan Bayandur boyunun lideridir.
Kaynaklarda Turali bey Bayandur hakkında çok az bilgi bulunmaktadır. O ve oğlu Fahreddin Kutlu Bey hakkındaki ilk bilgilere Trabzon-Rum Devleti tarihçilerinden Panaretos’un eserlerinde rastlamak mümkündür. Alaeddin Turali bey, Pehlavan bey Bayandur’un oğludur. Bayburt'ta doğdu. Para bastıran ilk Akkoyunlu beyidir. Turali Bey önderliğindeki Akkoyunlar kuzeye doğru ilerleyerek Bayburt ve Erzincan çevrelerine yerleştiler. Bayburt yakınlarındaki Sinir köyünde inşa edilen Turali Bey ve Fahreddin Kutlu Bey türbelerinin de aralarında bulunduğu Akkoyunlulara ait mimari eserlerin varlığı bu göçün bir kanıtıdır.
Turali Bey hakkında bilgi veren bir diğer kaynak ise Abubekr Tehrani'nin yazdığı Kitabi-Diyarbekriyye’dir. Bu kitaba göre Pehlevan Bey Bayundur’dan sonra iktidara gelen Turali bey, komutasındaki 30 bin kişi ile Rum sınırından Şam, Mısır, Cezayir ve Irak'a kadar uzanan bölgelerde yıllarca hüküm sürdü. Ayrıca Elhani hükümdarı Gazan Han'ın Suriye'ye düzenlediği sefere katılmış ve bu seferdeki başarısından dolayı yüksek rütbelerle ödüllendirilerek nüfuz kazanmıştır. Hatta Turali Bey'in bu seferlerdeki başarıları sonucunda onun yönetimindeki Akkoyunlular, başta Mısır ve Şam olmak üzere birçok yerde "Tur Aliler" olarak anılmaya başlandı. Memluk kaynaklarında Bayundurların "Tur Aliler" olarak anıldığı da bilinen bir gerçektir.
Turali Bey'in Akkoyunlu önderliğinde bilinen ilk askeri seferi 1340 yılında Trabzon-Rum İmparatorluğu'na karşı yapılmıştır. Akkoyunlulara "Amid Türkleri" anlamına gelen "Amitiotai" adını veren Panaretos'ta bu seferden bahsedilmektedir. Bu seferin Trabzon-Rum İmparatorluğunun saldırılarına tepki olarak düzenlendiği de aktarılıyor. 4 Temmuz 1341'de Turali Bey komutasındaki Türkmenler yeniden Trabzon'a saldırdı. 3. sefer 1343 yılında gerçekleşti. 29 Haziran 1348'de Erzincan kadısı Akhi Ayna Bey ve Bayburt kadısı Muhammed Rikabdar ile ittifak kurarak yeniden Trabzon üzerine yürüdü. Bu ziyaretle ilgili bilgiler Yunan kaynaklarında geçmektedir. Yine 1348 yılında Duharlu aşiretinden Yusuf Bey'in Trabzonlularla yaptığı savaşta şehit olması, Turali Bey ve oğlu Kutlu Bey'in Trabzon'a saldırmasıyla sonuçlandı.
Türk akıntılarına karşı mücadele edemeyeceğini anlayan İmparator III. Aleksey, kız kardeşi Maria'yı, onun dostluğunu kazanmak amacıyla 1352 yılında Turali Bey'in oğlu Fahreddin Kutlu Bey ile evlendirdi. Ancak Kitabi-Diyarbakriya'ya göre Prenses Maria, Bey Yusuf Bey’in intikamını almak için çıkılan seferde ganimet olarak ele geçirilmiştir. Bu olayla birlikte Akkoyunlu-Trabzon ilişkilerinde yeni bir dönem başladı. Bey Bozdoğan ile Bey Turali'nin sıcak ilişkileri vardı.
Kaynaklarda Turali Bey'in ölüm tarihi hakkında bilgi bulunmamaktadır. Ancak III. Aleksey ile aile ilişkisinin gerçekleştiği 1352 yılı ile Fahreddin Kutlu Bey'in Trabzon'u ziyaret etmeyi planladığı 1363 yılı arasında öldüğü sanılmaktadır. Turali Bey'in hükümdarlık dönemi ve topraklarının büyüklüğü hakkında pek bir şey bilinmemekle birlikte, Akkoyunlu hanedanının tarihindeki rolü oldukça açıktır.
Kaynakça
- ^ Abdurrahim Şerif Beygu - Erzurum, Tarihi, Anıtları, Kitabeleri, İstanbul, səh 249.
- ^ a b Öztürk 2014.
- ^ a b c Woods 1978.
- ^ . 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2015.
Kaynaklar
- Woods, John E. (1999). The Aqquyunlu: Clan, Confederation, Empire. The University of Utah Press.
- ADNAN SADIK ERZI. AKKOYUNLU VE KARAKOYUNLU TARIHI HAKKINDA ARAŞTIRMALAR. 18. Türk Tarih Kurumu. 1954. 251–270.
- Mükrimin Halil Yinanç. Akkoyunlular. İslam Ansiklopedisi. 251–270.
- Azərbaycan tarixi. Yeddi cilddə. III cild (XIII-XVIII əsrlər)). Bakı: Elm nəşriyyat. Nailə Vəlixanlı. 2007. səh. 592.
- Əbubəkr Tehrani (Rahilə Şükürova). Kitabi-Diyarbəkriyyə. İstanbul: Bayrak nəşriyyatı. 2006.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alaeddin Turali Bey Bayandur Akkoyunlu asiret birliginin beyidir Akkoyunlu devletinin kurulusunda buyuk pay sahibi olan Bayandur boyunun lideridir Kaynaklarda Turali bey Bayandur hakkinda cok az bilgi bulunmaktadir O ve oglu Fahreddin Kutlu Bey hakkindaki ilk bilgilere Trabzon Rum Devleti tarihcilerinden Panaretos un eserlerinde rastlamak mumkundur Alaeddin Turali bey Pehlavan bey Bayandur un ogludur Bayburt ta dogdu Para bastiran ilk Akkoyunlu beyidir Turali Bey onderligindeki Akkoyunlar kuzeye dogru ilerleyerek Bayburt ve Erzincan cevrelerine yerlestiler Bayburt yakinlarindaki Sinir koyunde insa edilen Turali Bey ve Fahreddin Kutlu Bey turbelerinin de aralarinda bulundugu Akkoyunlulara ait mimari eserlerin varligi bu gocun bir kanitidir Turali Bey hakkinda bilgi veren bir diger kaynak ise Abubekr Tehrani nin yazdigi Kitabi Diyarbekriyye dir Bu kitaba gore Pehlevan Bey Bayundur dan sonra iktidara gelen Turali bey komutasindaki 30 bin kisi ile Rum sinirindan Sam Misir Cezayir ve Irak a kadar uzanan bolgelerde yillarca hukum surdu Ayrica Elhani hukumdari Gazan Han in Suriye ye duzenledigi sefere katilmis ve bu seferdeki basarisindan dolayi yuksek rutbelerle odullendirilerek nufuz kazanmistir Hatta Turali Bey in bu seferlerdeki basarilari sonucunda onun yonetimindeki Akkoyunlular basta Misir ve Sam olmak uzere bircok yerde Tur Aliler olarak anilmaya baslandi Memluk kaynaklarinda Bayundurlarin Tur Aliler olarak anildigi da bilinen bir gercektir Turali Bey in Akkoyunlu onderliginde bilinen ilk askeri seferi 1340 yilinda Trabzon Rum Imparatorlugu na karsi yapilmistir Akkoyunlulara Amid Turkleri anlamina gelen Amitiotai adini veren Panaretos ta bu seferden bahsedilmektedir Bu seferin Trabzon Rum Imparatorlugunun saldirilarina tepki olarak duzenlendigi de aktariliyor 4 Temmuz 1341 de Turali Bey komutasindaki Turkmenler yeniden Trabzon a saldirdi 3 sefer 1343 yilinda gerceklesti 29 Haziran 1348 de Erzincan kadisi Akhi Ayna Bey ve Bayburt kadisi Muhammed Rikabdar ile ittifak kurarak yeniden Trabzon uzerine yurudu Bu ziyaretle ilgili bilgiler Yunan kaynaklarinda gecmektedir Yine 1348 yilinda Duharlu asiretinden Yusuf Bey in Trabzonlularla yaptigi savasta sehit olmasi Turali Bey ve oglu Kutlu Bey in Trabzon a saldirmasiyla sonuclandi Turk akintilarina karsi mucadele edemeyecegini anlayan Imparator III Aleksey kiz kardesi Maria yi onun dostlugunu kazanmak amaciyla 1352 yilinda Turali Bey in oglu Fahreddin Kutlu Bey ile evlendirdi Ancak Kitabi Diyarbakriya ya gore Prenses Maria Bey Yusuf Bey in intikamini almak icin cikilan seferde ganimet olarak ele gecirilmistir Bu olayla birlikte Akkoyunlu Trabzon iliskilerinde yeni bir donem basladi Bey Bozdogan ile Bey Turali nin sicak iliskileri vardi Kaynaklarda Turali Bey in olum tarihi hakkinda bilgi bulunmamaktadir Ancak III Aleksey ile aile iliskisinin gerceklestigi 1352 yili ile Fahreddin Kutlu Bey in Trabzon u ziyaret etmeyi planladigi 1363 yili arasinda oldugu sanilmaktadir Turali Bey in hukumdarlik donemi ve topraklarinin buyuklugu hakkinda pek bir sey bilinmemekle birlikte Akkoyunlu hanedaninin tarihindeki rolu oldukca aciktir Kaynakca Abdurrahim Serif Beygu Erzurum Tarihi Anitlari Kitabeleri Istanbul seh 249 a b Ozturk 2014 a b c Woods 1978 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Aralik 2015 KaynaklarWoods John E 1999 The Aqquyunlu Clan Confederation Empire The University of Utah Press ADNAN SADIK ERZI AKKOYUNLU VE KARAKOYUNLU TARIHI HAKKINDA ARASTIRMALAR 18 Turk Tarih Kurumu 1954 251 270 Mukrimin Halil Yinanc Akkoyunlular Islam Ansiklopedisi 251 270 Azerbaycan tarixi Yeddi cildde III cild XIII XVIII esrler Baki Elm nesriyyat Naile Velixanli 2007 seh 592 Ebubekr Tehrani Rahile Sukurova Kitabi Diyarbekriyye Istanbul Bayrak nesriyyati 2006