Alaman Sivas ilinin şarkışla ilçesine bağlı bir köydür AlamanKöySivas ın Türkiye deki konumuAlamanAlaman ın

Alaman, Sivas ilinin Şarkışla ilçesine bağlı bir köydür.

Alaman
Köy

Sivas'ın Türkiye'deki konumu
Alaman Alaman'ın Sivas'taki konumu
Ülke	Türkiye
İl	Sivas
İlçe	Şarkışla
Coğrafi bölge	İç Anadolu Bölgesi
Rakım	1342 m
Nüfus (2021)
• Toplam	33
Zaman dilimi	(TSİ)
İl alan kodu	0346
İl plaka kodu	58
Posta kodu	58402

Tarihçe

Köy, 1928 yılından beri aynı adı taşımaktadır.

Coğrafya

Köy, Sivas il merkezine 123 km, Şarkışla ilçe merkezine 30 km uzaklıktadır. Köy, numaralı Akdağmadeni-Şarkışla il yolu kenarındadır.

Nüfus

Yıllara göre köy nüfus verileri
2021	33
2020	35
2019	35
2018	51
2017	29
2016	29
2015	32
2014	38
2013	30
2012	35
2011	35
2010	38
2009	38
2008	43
2007	37
2000	56
1990	87
1985	93
1965	133

Alaman Çermiği

Şarkışla ilçesine yaklaşık 33 km uzaklıktaki Alaman köyü kenarında (köye yaklaşık 300 metre mesafede) bulunmaktadır. ("Çermik" sözcüğü Sivas yöresinde "Kaplıca" manasında kullanılır.) Suyu oldukça kükürtlüdür ve açık sarı bir renge sahiptir. Mineral açısından zengin olsa da içerdiği kükürt nedeniyle içilmez, ancak var olan havuza girilerek yararlanılır. Romatizma ve deri hastalıklarına iyi gelmektedir. Bu yüzden özellikle cilt sağlığı açısından tercih edilen bu kaplıcaya yakın dönemlere kadar uzak yerlerden gelerek çevrede çadır kuranlara sıklıkla rastlanmaktaydı. 14x9 metre boyutlarındaki havuz tuğla duvar ile çevrili olup üstü açıktır. 170 cm. derinliğinde olan havuzun sıcaklığı yaklaşık 20 derecedir. Alaman Çermiği'nin şifalı olması çoğu zaman köydeki evliya mezarı ile de ilişkilendirilir. Günümüzde bakımsız durumdadır.

Colü Dede Yatırı

Colü Dede Türbesi (Cemevinin sağ yanındaki küçük oda)

Köyün ortasında, yolun sol kısmında bir evliya mezarı (yatır) bulunmaktadır. Sanduka küçük bir odanın içinde yer alır. Bu oda günümüzde Cemevi içerisinde bulunur. Sandukanın üzerinde işlenmiş yeşil atlas bir örtü vardır. Örtünün daha önceleri tekkenin bayrağı olarak kullanıldığı söylenir. Odada kuzeye açılan bir pencere vardır. İçeride savaşçı evliyaya ait teber (savaş baltası), kılıç ve kalkan korunmaktadır. Kara kılıç içeri girenlerin bedenine şifa amacıyla sürülür. Ayrıca üç kollu, ayaklı bir şamdanda mumlar yakılmaktadır. Burada yatan kişinin adı "Kara Colü" veya "Colü Dede" olarak anılır. (İsimdeki "O" harfi biraz uzatılarak söylenir; "Côlü".) Cemevi tabelası üzerinde ise "Coğülü" biçiminde yazılıdır. Burada yatan kutlu kişinin Rumlarla savaşırken şehit düştüğü anlatılır. Yörede geçmişte (sadece Alaman köyünde değil, civar köylerde de) bir kimsenin yüzünde, elinde ya da vücudunun başka bir yerinde felç oluştuğunda iyileşmesi için buraya getirilmesi alışkanlığı oldukça yaygındır. Burada adaklar adanır, kurbanlar kesilir. Ancak burada kesilen kurbanınınetini kesen veya kestiren kişinin kendisi yiyemez, hepsini dağıtır. Sandukanın ayakucu tarafında hemen bitişiğinde yer alan, etrafı taşlarla bir karış yüksekliğinde örülerek çevrilmiş yaklaşık yarım metrekare büyüklüğündeki bir alanın içerisinde bulunan topraktan ağza sürme geleneği günümüzde de devam etmektedir. Bölgede Kara Colü’nün kerameti konusunda kesin bir inanç vardır. Gelenlerin şifa bulduğuna inanılır. Yedi sene yatalak yatmış bir kadının rüyasında gördükten sonra kağnı ile getirildiği üç gün sonra yürüye yürüye yola çıktıp gittiği anlatılır. Akçakışla ve çevresindeki köylerde Colü Baba’nın kılıcı üzerine "Kara Colü’nün kılıcı, boynundan geçsin" veya "kalbine vursun” şeklinde yemin edilmesi yaygındır. "Kara Colü beni taş kessin ki" ya da "Kara Colü ağzımı, gözümü eğsin ki" şeklindeki yeminlere de rastlanır. Türbe içinde sandukanın yanında yatma uygulaması azalmış olsa da yine de özellikle yatalak hastaların birkaç saat sandukanın yanında yattığına rastlanmaktadır.

İsmin kökeni

Cemevi tabelası üzerindeki "Coğülü" söyleyişi esas alındığında bir yer adından kaynaklanma ihtimali vardır. Diğer bir olasılık ise sancağın getirilmiş olduğu söylenen İmranlı'daki Cogi/Cogü/Coğü yatırının ismi ile birlikte değerlendirildiğinde buraya atıf yapıldığı ve aralarında bir bağ kurulduğudur. Yani (Cogi)'ye bağlı olduğu ifade edilmektedir. Ancak yine de ismin kökeni etimolojik olarak net değildir. Kürtçe ve hatta Kafkas dilleri dikkate alınmalıdır. Geçmişte köyde Oset kökenli bir topluluğun yaşamış olması bu açıdan dikkate değerdir.

Yıldızeli'ne bağlı Merkez Sarıkaya köyünde yine aynı adı taşıyan "(Colü Baba)" yatırı bulunur.

Kaya Mezarı

Alaman - Yahyalı yolu üzerinde köyden yaklaşık 5 km sonra yer alır. Olasılıkla Roma dönemine aittir. Ana kayanın işlenmesi ile elde edilen cephe formuna sahiptir. Giriş kapısından beşik tonozlu büyük odaya geçilir. Odaya bitişik mezar odası vardır. Günümüzde korumasız durumdadır. Etrafını çevreleyen çit veya herhangi bir uyarı levhası yoktur.

Ayrıca kaya mezarı hakkında halk kültürü içerisinde oluşmuş (Taş Dam Efsanesi) derlenmiştir. Yörede "Kaya Tekke" adıyla da bilinir.

Dış bağlantılar

Alaman Kaya Mezarı
Sivas'ın Manevi Büyükleri 17 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Colü Dede Efsanesi, Emin Kuzucular (tam metin)
Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Envanteri, Akçakışla ve bağlı köyler 27 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Fotoğraf: Colü Baba Türbesi içerisindeki tarihi silah (Archive)
Fotoğraf: Colü Baba Türbesi içerisindeki üç kollu şamdan ve toprak bölmesi (Archive)
Alaman Çermiği Fotoğrafları: Görsel 1 - Görsel 2

Kaynakça

^ "Alaman, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2022.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p "Sivas Şarkışla Alaman Köy Nüfusu". Nufusune.com. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2022.
^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 28 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2022.
^ ^a ^b "Alaman Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2022.
^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2022.
^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) 7 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ SİVAS İLİ TURİZM POTANSİYELİ VE TURİZM ALANI YATIRIM ÖNERİLERİ, Kadir PÜRLÜ (İl Kültür ve Turizm Müdürü), Sivas İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, 2013
^ Şarkışla Yöresinde Ziyaret Yerleri İle İlgili İnanç ve Uygulamalar, Yrd. Doç. Ahmet GÖKBEL, Cumhuriyet Üniversitesi
^ Sivas’ta Yatmakta Olan Horasan Merkezli Anadolu Erenleri, Yrd. Doç. Dr. Doğan KAYA (Sayfa - 7)
^ Kutlu Özen, Sivas ve Divriği Yöresinde Eski Türk İnançlarına Bağlı Adak yerleri, Sivas, 1996, s. 60
^ Emin Kuzucular, “Bir Şarkışla Efsanesi COLÜ DEDE” Sivas Folkloru, III / 25, Sivas, Şubat 1975, s. 15-18.
^ Sivas’ta Yatmakta Olan Horasan Merkezli Anadolu Erenleri, Yrd. Doç. Dr. Doğan KAYA (Sayfa - 12)
^ Nişanyan Yer Adları Sözlüğü - Alaman 28 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Erişim Tarihi: 28 Mart 2022
^ Sivas Kültür Envanteri, Madde: Alaman Köyü Kaya Mezarı 14 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 30/09/2020
^ Sivas Folkloru Dergisi Kapsamında Yerel Türk Halkbilimi Dergiciliği Ve Araştırmacılığı Geleneği [1] 29 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Gamze KÖSE, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Halkbilimi Anabilim Dalı, Ankara, 2018, Sayfa: 126 ve 231