Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alevi-Bektaşi Edebiyatı, Alevilik ve Bektaşilik inançlarının, felsefesinin, ritüellerinin ve toplumsal yaşamının edebi eserlere yansımasıdır. Anadolu'nun zengin kültürel mirasının önemli bir parçasını oluşturan bu edebiyat, genellikle sözlü gelenekle beslenir ve deme, nefes, deyiş, hikaye, fıkra gibi çeşitli türlerde kendini gösterir.
Alevi-Bektaşi Edebiyatı, Alevilik ve Bektaşilik inançlarının etkisiyle şekillenen, zengin bir sözlü ve yazılı geleneğe sahip bir edebiyattır. Anadolu'nun kültürel ve dini dokusunu anlamak için önemli bir kaynaktır. Yüzyıllar boyunca Alevi-Bektaşi toplumunun inançlarını, değerlerini ve yaşam biçimini yansıtmış ve gelecek nesillere aktarılmasında önemli bir rol oynamıştır.
Temel Özellikleri
- Sözlü Gelenek: Alevi-Bektaşi edebiyatının büyük bir kısmı, deyişler, nefesler ve hikayeler şeklinde sözlü olarak aktarılmıştır. Bu durum, eserlerde doğaçlamaya, yerel ağız özelliklerine ve halk söyleyişlerine sıkça rastlanmasına neden olmuştur.
- Dini ve Mistik Temalar: Eserlerde ağırlıklı olarak Allah sevgisi, Ali ve Ehlibeyt sevgisi, Hak-Muhammed-Ali üçlemesi, insanın kendini bilmesi, Hakk'a ulaşma yolculuğu gibi dini ve mistik temalar işlenir.
- Toplumsal Duyarlılık: Alevi-Bektaşi edebiyatı, toplumsal adaletsizliğe, zulme ve haksızlığa karşı duyarlılık gösterir. Eserlerde sıklıkla mazlumun yanında yer alınır ve güçlüye karşı direnme teması işlenir.
- Aşk ve Şevk: Aşk, Alevi-Bektaşi edebiyatının temel kavramlarından biridir. Tanrı aşkı, insan sevgisi, doğa aşkı gibi farklı aşk çeşitleri eserlerde sıkça dile getirilir.
- Saz ve Söz Birlikteliği: Alevi-Bektaşi edebiyatı, saz müziğiyle sıkı bir ilişki içindedir. Deyişler, nefesler ve Semah törenlerinde söylenen ilahiler genellikle saz eşliğinde icra edilir.
Türler
- Deme: Alevi ozanlarının saz eşliğinde söylediği şiirlerdir.
- Nefes: Bektaşilerin dini ve tasavvufi içerikli şiirlerdir.
- Hikaye: Alevi-Bektaşi kültürüne ait menkıbeler, efsaneler ve destanlardır.
- Dua: İbadetlerde ve törenlerde okunan dualardır.
- Gulbank: Dini müzik formudur.
- Nutuk: Dini ve ahlaki konularda yapılan konuşmalardır.
Önemli Temsilcileri
Alevi-Bektaşi Edebiyatı'nın en önemli temsilcileri arasında şu isimler sayılabilir:
- Yunus Emre: Anadolu'nun en büyük tasavvuf şairlerinden biri olan Yunus Emre, Alevi-Bektaşi düşüncesini eserlerine yansıtmıştır.
- Kaygusuz Abdal: 14. yüzyılda yaşamış olan Kaygusuz Abdal, dönemin sosyal ve siyasi yapısını eleştiren hiciv şiirleriyle tanınır.
- Nesîmî: 14. yüzyılda yaşamış Hurûfi meşrep Azerbaycanlı divan şairi.
- Hatayi: 16. yüzyılda yaşamış olan Hatayi, divan edebiyatı geleneğinden de yararlanarak derin mistik ve felsefi şiirler yazmıştır.
- Pir Sultan Abdal: 16. yüzyılda yaşamış olan Pir Sultan Abdal, zalimlere karşı başkaldırıyı ve Hak yolunda mücadeleyi anlatan deyişleriyle ünlüdür.
- Kul Himmet: 16. yüzyılda yaşamış olan Kul Himmet, Alevi inancını ve öğretisini eserlerinde açık bir şekilde dile getirmiştir.
Bu isimlerin yanı sıra, Aşık Veysel, Fuzuli gibi birçok şair ve ozan da Alevi-Bektaşi Edebiyatı'na önemli katkılarda bulunmuştur.
Önemi
Alevi-Bektaşi Edebiyatı, Anadolu'nun kültürel ve dini dokusunu anlamak için önemli bir kaynaktır. Bu edebiyat, yüzyıllar boyunca Alevi-Bektaşi toplumunun inançlarını, değerlerini ve yaşam biçimini yansıtmış ve gelecek nesillere aktarılmasında önemli bir rol oynamıştır. Aynı zamanda, insan sevgisi, hoşgörü, adalet gibi evrensel değerleri savunmasıyla da tüm insanlık için değerli bir mirastır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Alevi takvimi 29 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Alevi inanç ve anma günleri)
 | Edebiyat ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu sayfanin herhangi bir incelenmis surumu bulunmuyor bu yuzden standartlara uygunluk acisindan kontrol edilmemis olabilir Alevi Bektasi Edebiyati Alevilik ve Bektasilik inanclarinin felsefesinin rituellerinin ve toplumsal yasaminin edebi eserlere yansimasidir Anadolu nun zengin kulturel mirasinin onemli bir parcasini olusturan bu edebiyat genellikle sozlu gelenekle beslenir ve deme nefes deyis hikaye fikra gibi cesitli turlerde kendini gosterir Alevi Bektasi Edebiyati Alevilik ve Bektasilik inanclarinin etkisiyle sekillenen zengin bir sozlu ve yazili gelenege sahip bir edebiyattir Anadolu nun kulturel ve dini dokusunu anlamak icin onemli bir kaynaktir Yuzyillar boyunca Alevi Bektasi toplumunun inanclarini degerlerini ve yasam bicimini yansitmis ve gelecek nesillere aktarilmasinda onemli bir rol oynamistir Temel OzellikleriSozlu Gelenek Alevi Bektasi edebiyatinin buyuk bir kismi deyisler nefesler ve hikayeler seklinde sozlu olarak aktarilmistir Bu durum eserlerde dogaclamaya yerel agiz ozelliklerine ve halk soyleyislerine sikca rastlanmasina neden olmustur Dini ve Mistik Temalar Eserlerde agirlikli olarak Allah sevgisi Ali ve Ehlibeyt sevgisi Hak Muhammed Ali uclemesi insanin kendini bilmesi Hakk a ulasma yolculugu gibi dini ve mistik temalar islenir Toplumsal Duyarlilik Alevi Bektasi edebiyati toplumsal adaletsizlige zulme ve haksizliga karsi duyarlilik gosterir Eserlerde siklikla mazlumun yaninda yer alinir ve gucluye karsi direnme temasi islenir Ask ve Sevk Ask Alevi Bektasi edebiyatinin temel kavramlarindan biridir Tanri aski insan sevgisi doga aski gibi farkli ask cesitleri eserlerde sikca dile getirilir Saz ve Soz Birlikteligi Alevi Bektasi edebiyati saz muzigiyle siki bir iliski icindedir Deyisler nefesler ve Semah torenlerinde soylenen ilahiler genellikle saz esliginde icra edilir TurlerDeme Alevi ozanlarinin saz esliginde soyledigi siirlerdir Nefes Bektasilerin dini ve tasavvufi icerikli siirlerdir Hikaye Alevi Bektasi kulturune ait menkibeler efsaneler ve destanlardir Dua Ibadetlerde ve torenlerde okunan dualardir Gulbank Dini muzik formudur Nutuk Dini ve ahlaki konularda yapilan konusmalardir Onemli TemsilcileriAlevi Bektasi Edebiyati nin en onemli temsilcileri arasinda su isimler sayilabilir Yunus Emre Anadolu nun en buyuk tasavvuf sairlerinden biri olan Yunus Emre Alevi Bektasi dusuncesini eserlerine yansitmistir Kaygusuz Abdal 14 yuzyilda yasamis olan Kaygusuz Abdal donemin sosyal ve siyasi yapisini elestiren hiciv siirleriyle taninir Nesimi 14 yuzyilda yasamis Hurufi mesrep Azerbaycanli divan sairi Hatayi 16 yuzyilda yasamis olan Hatayi divan edebiyati geleneginden de yararlanarak derin mistik ve felsefi siirler yazmistir Pir Sultan Abdal 16 yuzyilda yasamis olan Pir Sultan Abdal zalimlere karsi baskaldiriyi ve Hak yolunda mucadeleyi anlatan deyisleriyle unludur Kul Himmet 16 yuzyilda yasamis olan Kul Himmet Alevi inancini ve ogretisini eserlerinde acik bir sekilde dile getirmistir Bu isimlerin yani sira Asik Veysel Fuzuli gibi bircok sair ve ozan da Alevi Bektasi Edebiyati na onemli katkilarda bulunmustur OnemiAlevi Bektasi Edebiyati Anadolu nun kulturel ve dini dokusunu anlamak icin onemli bir kaynaktir Bu edebiyat yuzyillar boyunca Alevi Bektasi toplumunun inanclarini degerlerini ve yasam bicimini yansitmis ve gelecek nesillere aktarilmasinda onemli bir rol oynamistir Ayni zamanda insan sevgisi hosgoru adalet gibi evrensel degerleri savunmasiyla da tum insanlik icin degerli bir mirastir Ayrica bakinizAlevilik Bektasilik Turk Halk Edebiyati Tasavvuf Edebiyati Yedi Ulu OzanKaynakcaDis baglantilarAlevi takvimi 29 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Alevi inanc ve anma gunleri Edebiyat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz