Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Almanak takvime göre düzenlenmiş, özel bir alan veya alanlarda bilgiler içeren yıllık bir yayındır. Ayrıca almanaklarda güneşin ve ayın doğuş ve batış zamanları, güneş ve ay tutulmaları, gelgit saatleri, belirli kilise festivalleri, adli yıllar, tüm çeşitli zaman çizelgelerinin listesi gibi astronomik bilgiler de bulunmaktadır. "Almanak" kelimesi Arapça "iklim" anlamına gelen المناخ el-menaakh kelimesinden gelmektedir.
İlk Almanaklar
Almanak'ın öncüsü Yunan hava-takvimi parapegmadır. İskenderiye'li astronom Ptolemy(2. yüzyıl) Phaseis —"belirli yıldızların fazları ve hava değişimleri koleksiyonu" incelemenin başlığının tam çevirisidir&mdash adında bir inceleme yazmıştır; incelemenin özünü, mevsimsel olarak düzenli hava değişimlerinin, yıldızların veya takımyıldızlarının güneş doğumu ve batımı sırasında ilk ve son görünüşlerini ve gündönümü gibi güneşle ilgili olayların listesi olan parapegma oluşturur. Astronomik hesaplamalarla geçmişin çeşitli otoriteleri tarafından yapılan çeşitli gözlemlerin derlemesi ve beklenen hava değişikliklerini içerirdi. Parapegmata yüzyıllar boyunca hazırlandı.
Ptolemy, astronomik fenomenin mevsimsel hava değişikliklerine sebep olduğuna inanıyordu; bu olayların arasında neden kesin bir korelasyon olmadığı konusu ile ilgili, gökyüzünde bulunan diğer cisimlerin fiziksel etkilerinin bunun sebebi olduğunu düşünüyordu. Bu sebepten, O'na göre, hava tahmini astroloji'nin özel bir bölümüydü.
Almanak'lar ik icat edildiklerinde, insanlar hala yıldızların ve gelgitin hareketlerini tahmin etmek ile gelecek ile ilgili kehanette bulunma arasında çok az fark görüyorlardı. Bu sebepten ikl almanaklar burçları ve daha somut bilgileri içeriyorlardı. Bir almanak, Fakir Richard'ın Almanak'ı(Benjamin Franklin'e ait Fakir Richard'ın Almanak'ı ile karıştırmayınız) 1664 sayısında, "Bu ay, Kent'te veya Christendom'da bazı adamların, kadınların veya çocukların ölümünü duymayı bekliyoruz.", diyerek bu burçları alaya almıştır. Bazı gazete ve dergilerin yeni yıl eklerinde Yıldızlarda Sizin Yılınız gibi daha normal çeşitleri bulunsa da, Old Moore's Almanac gibi böyle alaycı almanaklar da hala bulunmaktadır.
Almanak kelimesinin orijini net değildir. Britanika ansiklopedisi, hava kelimesi al-manakh ile karşılaştırarak, bunun kesin olmayan Orta Çağ Arabik orijininden kaynaklandığını söylemektedir. Diğer sözlükler Yunancadaki gök günlüğü manasındaki almenikhiaka sözcüğünü, Orta Çağ latincesindeki almanach ve eski İngilizcedeki almenak sözcüğünün yerine bulundurmaktadırlar. Richard Verstegan A Restitution of Decayed Intelligenceda (1605) kelimenin eski saksonca Al-mon-aghtdan türediğini söylemektedir.Bu kelime "Al-mon-heed yani tüm ayların gözlenmesi" olarak çevirilebilir. Verstegan Saksonlar'ın yeni ve dolunayları kabartmalı kare bir çubuk üzerinde işaret ettiklerini, bunu kullanarak mevsimleri ve festivalleri tahmin ettiklerini söylemektedir-bu çubuk Al-mon-aghtdır.
Çağdaş Almanaklar
Günümüzde basılan Whitaker's Almanack gibi almanaklar tarihi karşıtlarına nazaran kapsamlarını ve içeriklerini genişletmişlerdir.Modern almanaklar tüm dünya ile ilgili istatistiksel ve betimleyici bilgileri içermektedirler. İçerikleri ayrıca yerel gelişmenin tartışması ve yakın tarih olaylarının bir özetini de içerir.Günümüzde yayınlanan diğer almanaklar (ca. 2006) Information Please Almanak'ı, Dünya Almanak'ı, and The Old Farmer's Almanak'ı.
Almanaklar tarafından işlenen ana konular şunlardır; coğrafya, hükümet, nüfus, ziraat, ekonomi and iş, sağlık, tıp, din, medya, taşımacılık, bilim, teknoloji, spor ve ödüller.
National Journal tarafından yayınlanan Amerikan Politika Almanak'ı gibi özel almanaklar da günümüzde yayınlanmaktadır.
Sanat Almanağı
Musen-Almanach (Sanat Almanak’ı) 1770 yılında kurulan ve 19. yy.da da severek okunulan edebi bir yayım türüdür.
Göttingen ve Leipzig’te yayımlanan ilk Alman Sanat Almanağı örneği; hem içerik hem de başlık olarak Paris’te 1765’ten beri Dalalain tarafından yayımlanan, Claude-Sixte Sautreau de Marsy tarafından piyasaya sunulan Almanach des Muses’dir. Bu ve sonraki almanakların içeriği edebi haberler, edebi eleştiriler ve yeni şiirlerin ilk defa yayımlanmasıdır.
İlk Alman Sanat Almanağı tarafından 1770 yılından 1802 yılına kadar Göttingen’de (ve sonra 1805 yılına kadar diğer yayın yerlerinde) yayımlanan Göttinger Musenalmanach’dır (GMA). Bu derginin basılma fikri, Göttingenli matematikçi Abraham Gotthelf Kästner’den çıkmıştır. GMA’nın yayımcısı Friedrich Wilhelm Gotter ile beraber çalışan Heinrich Christian Boie’ydi.
Sonraları GMA, Göttingenli üniversite kardeşler birliğinden Johann Heinrich Voß, Ludwig Christoph Heinrich Hölty, Johann Martin Miller ve onun kuzeni , Johann Friedrich Hahn, Johann Thomas Ludwig Wehrs, daha sonraları Johann Anton Leisewitz ve diğer şair öğrencilerin görüşlerini aktardığı bir dergi olur. 1774 yılı almanağının yayınlanmasından sonra Boie yazı işlerine, daha sonra Hamburg’a taşınacak (ve orada rakip bir almanak hazırlayacak) olan Voß’u getirir. Bunun üzerine 1775 ilkbaharında Leopold Friedrich Günther von Goeckingk yeni yayımcı olur. 1776 yılından itibaren Gottfried August Bürger yardımcı yayıncı olur, 1779’dan sonra tek yayımcı kendisi olur. Bürger’in 1795 yılındaki ölümünden sonra yazı işlerini Karl Reinhard alır.
Aynı yıl Leipzig’te Leipziger Almanach der deutschen Musen (Leipzig Alman Sanatların Almanağı) yayımlanır. O zamanlar korsancı olarak bilinen yayıncı Engelhard Benjamin Schwickert, bunları Dieterischen Musen-Almanach’ın bir kopyası olarak tasarlar ve ilk sayısı, orijinali daha basılmadan, 1770 yılının almanağı 1769 yılında basılır ve gerçekten de başarılı olur. Leipzig almanağının yayıncısı Christian Heinrich Schmid’ti ve Friedrich Gottlieb Klopstock, Christian Fürchtegott Gellert, Johann Wilhelm Ludwig Gleim und Karl Wilhelm Ramler’in diğer eserleri adı altında yayımlar. 1776 yılından itibaren eser yeni başlığıyla, “Leipziger Musen-Almanach” ismiyle basılır, son sayı 1787 yılında ortaya çıkar.
Üçüncü Alman Musen-Almanach’ı Johann Heinrich Voß tarafından (Hamburg’a taşınmasından sonra) basılan “Hamburger Musenalmanach” olur. Voß’un kendisi tarafından yayınlanan ilk basım mali açıdan bir zarar getirir. 1777 yılında Voß, diğer sayıları yayınlayacak olan Hamburglu yayımcı Carl Bohn’u bulur. Bütün bu zaman süresince Voß (ayrıca Vossicher Musenalmanach adıyla da bilinen) ciltlerin yayıncısıdır, 1779’dan 1786 yılına kadar Goeckingk ile beraber yayımcılık yaparlar.
1777 yılından itibaren Avusturya Aydınlanmasının genç yazarlarının görüşlerini aktardığı bir “Wienerischer Musenalmanach” (1786’dan sonra Wiener Musen-Almanach başlığıyla) yayımlanır. İlk olarak Joseph Franz von Ratschky yayıncı olur, 1781 yılından itibaren Aloys Blumauer ortak yayıncı olur, sonraları ise Gottlieb von Leon ve Martin Joseph Prandstätter de yayıncı olur. Son sayı 1796 yılında yayınlanır.
Diğer benzer almanaklar daha az başarılıydı, Friedrich Schiller bile sadece bir defalığına 1782 yılında bir antoloji yayınlar. Schiller’in ikinci denemesi, 1796 yılından 1800 yılına kadar kendi tarafından basılan Musenalmanach bu türdeki en ünlü koleksiyon niteliği taşır. Schiller’in almanağında, Johann Wolfgang Goethe, Johann Gottfried Herder, Ludwig Tieck, Friedrich Hörderlin ve August Wilhelm Schlegel gibi ünlü arkadaşları yazıları ile katkıda bulunurlar. Schiller 1797 yılı Musenalmanach’ında Goethe ile birlikte edebiyattaki kötü durumla alay ettikleri bir hiciv bölümü ve 1798 yılı Musenalmanach’ında Ritter Toggenburg ile aralarında bazı balatlar hazırlar.
Schiller’in almanakını, August Wilhelm Schlegel ve Ludwig Tieck’in Musenalmanach’ları (Tübingen 1802), Johann Bernhard Vermehren (Leipziger 1802 ve Jena 1803), Adelbert von Chamisso ve Karl August Varnhagen von Ense’nin Musenalmanach’ları (1804–1806), Friedrich Schlegel’in Poetisches Taschenbuch (Şiir Cep Kitabı; Berlin 1805–1806) ve Leo von Seckendorf’un Musenalmanach’ı (Regensburg 1807–1808) takip eder.
Çok geçmeden Musenalmanach’ların yerini cep kitapları alır. Bu tür edebiyat tüm vezinsel edebiyat ürünleri dışlamaya başlayınca ancak, zamanın şiir ve lirik epik edebiyatı içindeki en iyi ve yeni ürünleri bir arada sunan antolojiye gereksinim doğmuştur.
Böylece 1830 yılında iki Musenalmanach aynı anda yayımlanır: biri Amadeus Wendt tarafından (Leipzig 1830–1839) kurulan, sonra da 1833 yılından sonra Chamisso ve Gustav Schwab tarafından Deutscher Musenalmanach olarak üstlenilen Musenalmanach 10 yıl yayımlanır, bir diğeriyse Moritz Veit tarafından yayımlanan Berliner Musen-Almanach, sadece iki yıl yayımlanır. Daha sonraları birçok kısa ömürlü Musenalmanach’lar yayımlanır: Emil Weber’in Norddeutscher Musen-Almanach’ı (Hannover, 1857–1858), Doğu-Batı Prusya Almanağı (sonraları Prusya Almanağı adı altında, Königsberg ve Berlin, 1856-1863) ayrıca “Genç Alman Şiiri” temsilcileri ve öğrencileri tarafından yapılan almanaklar.Kaynak 4 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Almanak takvime gore duzenlenmis ozel bir alan veya alanlarda bilgiler iceren yillik bir yayindir Ayrica almanaklarda gunesin ve ayin dogus ve batis zamanlari gunes ve ay tutulmalari gelgit saatleri belirli kilise festivalleri adli yillar tum cesitli zaman cizelgelerinin listesi gibi astronomik bilgiler de bulunmaktadir Almanak kelimesi Arapca iklim anlamina gelen المناخ el menaakh kelimesinden gelmektedir Calendarium cracoviense 1474 yilindan bir almanak Hindu takvimine gore bir almanak 1871 72 Ilk AlmanaklarAlmanak in oncusu Yunan hava takvimi parapegmadir Iskenderiye li astronom Ptolemy 2 yuzyil Phaseis belirli yildizlarin fazlari ve hava degisimleri koleksiyonu incelemenin basliginin tam cevirisidir amp mdash adinda bir inceleme yazmistir incelemenin ozunu mevsimsel olarak duzenli hava degisimlerinin yildizlarin veya takimyildizlarinin gunes dogumu ve batimi sirasinda ilk ve son gorunuslerini ve gundonumu gibi gunesle ilgili olaylarin listesi olan parapegma olusturur Astronomik hesaplamalarla gecmisin cesitli otoriteleri tarafindan yapilan cesitli gozlemlerin derlemesi ve beklenen hava degisikliklerini icerirdi Parapegmata yuzyillar boyunca hazirlandi Ptolemy astronomik fenomenin mevsimsel hava degisikliklerine sebep olduguna inaniyordu bu olaylarin arasinda neden kesin bir korelasyon olmadigi konusu ile ilgili gokyuzunde bulunan diger cisimlerin fiziksel etkilerinin bunun sebebi oldugunu dusunuyordu Bu sebepten O na gore hava tahmini astroloji nin ozel bir bolumuydu Almanak lar ik icat edildiklerinde insanlar hala yildizlarin ve gelgitin hareketlerini tahmin etmek ile gelecek ile ilgili kehanette bulunma arasinda cok az fark goruyorlardi Bu sebepten ikl almanaklar burclari ve daha somut bilgileri iceriyorlardi Bir almanak Fakir Richard in Almanak i Benjamin Franklin e ait Fakir Richard in Almanak i ile karistirmayiniz 1664 sayisinda Bu ay Kent te veya Christendom da bazi adamlarin kadinlarin veya cocuklarin olumunu duymayi bekliyoruz diyerek bu burclari alaya almistir Bazi gazete ve dergilerin yeni yil eklerinde Yildizlarda Sizin Yiliniz gibi daha normal cesitleri bulunsa da Old Moore s Almanac gibi boyle alayci almanaklar da hala bulunmaktadir Almanak kelimesinin orijini net degildir Britanika ansiklopedisi hava kelimesi al manakh ile karsilastirarak bunun kesin olmayan Orta Cag Arabik orijininden kaynaklandigini soylemektedir Diger sozlukler Yunancadaki gok gunlugu manasindaki almenikhiaka sozcugunu Orta Cag latincesindeki almanach ve eski Ingilizcedeki almenak sozcugunun yerine bulundurmaktadirlar Richard Verstegan A Restitution of Decayed Intelligenceda 1605 kelimenin eski saksonca Al mon aghtdan turedigini soylemektedir Bu kelime Al mon heed yani tum aylarin gozlenmesi olarak cevirilebilir Verstegan Saksonlar in yeni ve dolunaylari kabartmali kare bir cubuk uzerinde isaret ettiklerini bunu kullanarak mevsimleri ve festivalleri tahmin ettiklerini soylemektedir bu cubuk Al mon aghtdir Cagdas AlmanaklarGunumuzde basilan Whitaker s Almanack gibi almanaklar tarihi karsitlarina nazaran kapsamlarini ve iceriklerini genisletmislerdir Modern almanaklar tum dunya ile ilgili istatistiksel ve betimleyici bilgileri icermektedirler Icerikleri ayrica yerel gelismenin tartismasi ve yakin tarih olaylarinin bir ozetini de icerir Gunumuzde yayinlanan diger almanaklar ca 2006 Information Please Almanak i Dunya Almanak i and The Old Farmer s Almanak i Almanaklar tarafindan islenen ana konular sunlardir cografya hukumet nufus ziraat ekonomi and is saglik tip din medya tasimacilik bilim teknoloji spor ve oduller National Journal tarafindan yayinlanan Amerikan Politika Almanak i gibi ozel almanaklar da gunumuzde yayinlanmaktadir Sanat AlmanagiMusen Almanach Sanat Almanak i 1770 yilinda kurulan ve 19 yy da da severek okunulan edebi bir yayim turudur Gottingen ve Leipzig te yayimlanan ilk Alman Sanat Almanagi ornegi hem icerik hem de baslik olarak Paris te 1765 ten beri Dalalain tarafindan yayimlanan Claude Sixte Sautreau de Marsy tarafindan piyasaya sunulan Almanach des Muses dir Bu ve sonraki almanaklarin icerigi edebi haberler edebi elestiriler ve yeni siirlerin ilk defa yayimlanmasidir Ilk Alman Sanat Almanagi tarafindan 1770 yilindan 1802 yilina kadar Gottingen de ve sonra 1805 yilina kadar diger yayin yerlerinde yayimlanan Gottinger Musenalmanach dir GMA Bu derginin basilma fikri Gottingenli matematikci Abraham Gotthelf Kastner den cikmistir GMA nin yayimcisi Friedrich Wilhelm Gotter ile beraber calisan Heinrich Christian Boie ydi Sonralari GMA Gottingenli universite kardesler birliginden Johann Heinrich Voss Ludwig Christoph Heinrich Holty Johann Martin Miller ve onun kuzeni Johann Friedrich Hahn Johann Thomas Ludwig Wehrs daha sonralari Johann Anton Leisewitz ve diger sair ogrencilerin goruslerini aktardigi bir dergi olur 1774 yili almanaginin yayinlanmasindan sonra Boie yazi islerine daha sonra Hamburg a tasinacak ve orada rakip bir almanak hazirlayacak olan Voss u getirir Bunun uzerine 1775 ilkbaharinda Leopold Friedrich Gunther von Goeckingk yeni yayimci olur 1776 yilindan itibaren Gottfried August Burger yardimci yayinci olur 1779 dan sonra tek yayimci kendisi olur Burger in 1795 yilindaki olumunden sonra yazi islerini Karl Reinhard alir Ayni yil Leipzig te Leipziger Almanach der deutschen Musen Leipzig Alman Sanatlarin Almanagi yayimlanir O zamanlar korsanci olarak bilinen yayinci Engelhard Benjamin Schwickert bunlari Dieterischen Musen Almanach in bir kopyasi olarak tasarlar ve ilk sayisi orijinali daha basilmadan 1770 yilinin almanagi 1769 yilinda basilir ve gercekten de basarili olur Leipzig almanaginin yayincisi Christian Heinrich Schmid ti ve Friedrich Gottlieb Klopstock Christian Furchtegott Gellert Johann Wilhelm Ludwig Gleim und Karl Wilhelm Ramler in diger eserleri adi altinda yayimlar 1776 yilindan itibaren eser yeni basligiyla Leipziger Musen Almanach ismiyle basilir son sayi 1787 yilinda ortaya cikar Ucuncu Alman Musen Almanach i Johann Heinrich Voss tarafindan Hamburg a tasinmasindan sonra basilan Hamburger Musenalmanach olur Voss un kendisi tarafindan yayinlanan ilk basim mali acidan bir zarar getirir 1777 yilinda Voss diger sayilari yayinlayacak olan Hamburglu yayimci Carl Bohn u bulur Butun bu zaman suresince Voss ayrica Vossicher Musenalmanach adiyla da bilinen ciltlerin yayincisidir 1779 dan 1786 yilina kadar Goeckingk ile beraber yayimcilik yaparlar 1777 yilindan itibaren Avusturya Aydinlanmasinin genc yazarlarinin goruslerini aktardigi bir Wienerischer Musenalmanach 1786 dan sonra Wiener Musen Almanach basligiyla yayimlanir Ilk olarak Joseph Franz von Ratschky yayinci olur 1781 yilindan itibaren Aloys Blumauer ortak yayinci olur sonralari ise Gottlieb von Leon ve Martin Joseph Prandstatter de yayinci olur Son sayi 1796 yilinda yayinlanir Diger benzer almanaklar daha az basariliydi Friedrich Schiller bile sadece bir defaligina 1782 yilinda bir antoloji yayinlar Schiller in ikinci denemesi 1796 yilindan 1800 yilina kadar kendi tarafindan basilan Musenalmanach bu turdeki en unlu koleksiyon niteligi tasir Schiller in almanaginda Johann Wolfgang Goethe Johann Gottfried Herder Ludwig Tieck Friedrich Horderlin ve August Wilhelm Schlegel gibi unlu arkadaslari yazilari ile katkida bulunurlar Schiller 1797 yili Musenalmanach inda Goethe ile birlikte edebiyattaki kotu durumla alay ettikleri bir hiciv bolumu ve 1798 yili Musenalmanach inda Ritter Toggenburg ile aralarinda bazi balatlar hazirlar Schiller in almanakini August Wilhelm Schlegel ve Ludwig Tieck in Musenalmanach lari Tubingen 1802 Johann Bernhard Vermehren Leipziger 1802 ve Jena 1803 Adelbert von Chamisso ve Karl August Varnhagen von Ense nin Musenalmanach lari 1804 1806 Friedrich Schlegel in Poetisches Taschenbuch Siir Cep Kitabi Berlin 1805 1806 ve Leo von Seckendorf un Musenalmanach i Regensburg 1807 1808 takip eder Cok gecmeden Musenalmanach larin yerini cep kitaplari alir Bu tur edebiyat tum vezinsel edebiyat urunleri dislamaya baslayinca ancak zamanin siir ve lirik epik edebiyati icindeki en iyi ve yeni urunleri bir arada sunan antolojiye gereksinim dogmustur Boylece 1830 yilinda iki Musenalmanach ayni anda yayimlanir biri Amadeus Wendt tarafindan Leipzig 1830 1839 kurulan sonra da 1833 yilindan sonra Chamisso ve Gustav Schwab tarafindan Deutscher Musenalmanach olarak ustlenilen Musenalmanach 10 yil yayimlanir bir digeriyse Moritz Veit tarafindan yayimlanan Berliner Musen Almanach sadece iki yil yayimlanir Daha sonralari bircok kisa omurlu Musenalmanach lar yayimlanir Emil Weber in Norddeutscher Musen Almanach i Hannover 1857 1858 Dogu Bati Prusya Almanagi sonralari Prusya Almanagi adi altinda Konigsberg ve Berlin 1856 1863 ayrica Genc Alman Siiri temsilcileri ve ogrencileri tarafindan yapilan almanaklar Kaynak 4 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ayrica bakinizAnsiklopedi SalnameDis baglantilar