Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Annus Mirabilis makaleleri (Latince: annus mīrābilis; mucize yıl), Albert Einstein tarafından 1905 yılında Annalen der Physik bilim dergisinde yayınlanan makalelerdir. Bu dört makale modern fiziğin temelinin oluşturulmasına büyük ölçüde katkıda bulunmuş ve uzay, zaman, kütle ve enerji üzerindeki görüşleri değiştirmiştir. Annus Mirabilis, İngilizcede Miracle Year veya Almancada Wunderjahr olarak adlandırılır ve mucize yıl anlamına gelir.
Geçmiş
Annalen der Physik için yapılan eleştirileri düzenli olarak okuması ve bunlara katkıda bulunmasına rağmen makalelerin yazıldığı dönemde Einstein eksiksiz bir bilimsel referans materyal setine kolaylıkla erişemiyordu. Ayrıca, teorilerini tartışabileceği bilimsel meslektaşlarının sayısı da çok azdı. Einstein, İsviçre, Bern’de Patent Bürosunda çalışmış ve daha sonra oradaki çalışma arkadaşlarından biri olan, Michele Besso’ya, "tüm Avrupa’da kendi fikirleri için daha iyi bir yansıtıcı bulamayacağını" söylemişti. Bunun dışında, çalışma arkadaşları ve kendinden menkul “Olimpiyat Akademisi”nin diğer üyeleri (Maurice Solovine ve Paul Habicht) ve karısı Mileva Marić'in Einstein’in çalışmaları üzerinde bazı etkileri olmakla birlikte, bunun ne kadar olduğu belirsizdir.
Bu makaleler yoluyla, Einstein çağın en önemli fizik soruları ve sorunlarının üstesinden gelmeyi başarmıştır. 1900’de, Lord Kelvin’in verdiği "Isı ve Işığın Dinamik teorisi üzerinde Ondokuzuncu Yüzyıl Bulutları" başlıklı derste fiziğin Michelson-Morley deneyi sonuçları ve kara cisim radyasyonu hakkında tatminkâr açıklamalarının olmadığı ileri sürülmüştür. Öne sürüldüğü gibi, özel görelilik Michelson-Morley deneylerinin sonuçlarına bir değer katmıştır. Einstein’ın fotoelektrik etki teorileri, Max Planck’ın başarılı kara cisim radyasyonu açıklamasında geliştirdiği kuantum teorisini genişletmiştir.
Özel görelilik gibi diğer çalışmalarıyla elde ettiği büyük şöhrete rağmen, fotoelektrik etki üzerindeki çalışması kendisine 1921 yılında Nobel Ödülü'nü kazandırmıştır: "Teorik fizik ve özellikle fotoelektrik etki yasasının keşfine yaptığı hizmetler için." Nobel Komitesi özel görelilik için deneysel onayı sabırla beklemiş, ancak Ives ve Stilwell (1938), (1941) ile Rossi ve Hall’ın (1941) zaman genişlemesi deneylerine kadar ortaya bir şey konmamıştır.
Makaleler
Fotoelektrik etki
18 Mart’ta ulaşan ve 9 Haziran’da yayınlanan "Işığın Oluşumu ve Dönüşümü Üzerine Sezgisel Bir Görüş" başlıklı makale, fikrini ortaya koymuştur. Max Planck’ın daha önceki kara cisim radyasyonu yasasının derivasyonundan esinlenmiş olan bu fikir, ışık enerjisinin, kuantum olarak adlandırılan, farklı miktarlarda emilebileceği veya yayılabileceğini öngörür. Einstein şu ifadeyi kullanmıştır:
| “ | Bir ışık ışınının yayılımı sırasında, enerji sabit biçimde artan boşluklarda sürekli olarak dağılmaz, ancak bölünmeden hareket eden ve emilebilen veya birimler halinde oluşturulabilen, boşluktaki noktalarda yer alan sınırlı sayıda enerji paketçiklerinden oluşur | ” |
Fotoelektrik etkiyi açıklarken, Einstein’ın tanımladığı gibi enerjinin farklı paketçiklerden oluştuğu tezi, kara cisimlere de doğrudan uygulanabilir.
Işık paketçikleri fikri, James Clerk Maxwell’in elektromanyetik davranış denklemleri ve daha genel olarak, fizik sistemlerinde varsayımından gelen ışığın dalga teorisiyle çelişmektedir.
| “ | Fizikçilerin gazlar ve diğer tartılabilen cisimler hakkında oluşturdukları teorik kavramlar ile Maxwell’in sözde boşluktaki elektromanyetik süreçler teorisi arasında büyük bir şekilsel farklılık mevcuttur. Biz bir cismin durumunun, gerçekten çok büyük ama sınırlı sayıda atom ve elektronların pozisyonları ve hızlarıyla belirlendiğini düşünürken, bir boşluğun hacminin elektromanyetik durumunu belirlemede sürekli uzamsal fonksiyonlar kullanırız, dolayısıyla sınırlı sayıda miktar boşluğun elektromanyetik durumunu eksiksiz belirlemek için yeterli olarak kabul edilemez. [... bu] ışığın yayılımı ve dönüşümü olgusuna uygulandığında çelişkilere yol açar. Gelen ışığın enerji paketçiklerinden oluştuğu görüşüne göre [...], ışığın katot ışınları üretmesi şu şekilde anlaşılabilir. Cismin yüzey tabakasına, enerjisi en azından kısmen elektronların kinetik enerjisine dönüşen enerji paketçikleri sızar. En basit kavram, bir ışık paketçiğinin tüm enerjisini tek bir elektrona transfer etmesidir [....] | ” |
Einstein fotoelektrik etkinin dalga boyuna ve dolayısıyla ışığın frekansına bağlı olduğunu belirtmiştir. Çok düşük frekansta, yoğun ışık dahi elektron üretmemiştir. Ancak, belli bir frekansa erişildiğinde, düşük yoğunluklu ışık bile elektron üretmiştir. Einstein bunu, h Plank sabiti ve f frekans olan ve hf olarak verilen, Plank’ın ışığın sadece enerji paketleri halinde emilebildiği hipoteziyle karşılaştırmıştır. Sonra, ışığın, enerjisi frekansa bağlı olan paketler halinde dolaştığını ve bu nedenle de sadece belli bir frekansın üzerindeki ışığın bir elektronu serbest bırakmak için yeterli enerji getirebileceğini öne sürmüştür.
Daha sonraki deneylerin Einstein’ın fotoelektrik etki denklemlerinin doğru olduğunu teyit etmesine rağmen açıklaması dünyaca kabul görmemiştir. Niels Bohr, 1922 Nobel konuşmasında, "Işık-kuantum hipotezi radyasyonun doğasına açıklık getiremiyor" demiştir.
Einstein 1921’de Nobel Ödülü'nü aldığında ve ödül davetinde fotoelektrik hakkındaki çalışmasından ismen söz edildiğinde, bazı fizikçiler (h f = ɸ + Ek) denkleminin doğru olduğunu ve ışık kuantumunun mümkün olduğunu kabul etmişlerdir. 1923’te Arthur Compton’un X-ışını saçılma deneyi bilim camiasının bu formülü kabul etmesine daha çok yardımcı olmuştur. Kuantum teorisi, kuantum mekaniğinin temel prensibi olan dalga-parçacık ikiliğinin güçlü bir göstergesi olmuştur. Fotoelektrik teorisinin eksiksiz bir tanımı kuantum mekaniğinin olgunlaşmasından sonra gerçekleşmiştir.
Brown hareketi
11 Mayıs’ta ulaşan ve 18 Temmuz’da yayınlanan "Durağan Bir Sıvı İçindeki Asıltı Parçacıklarının Moleküler Kinetik Kuramı Çerçevesindeki Hareketleri Üzerine" başlıklı makalesi Brown hareketinin olasılıksal bir modelini tariflemiştir:
| “ | Bu makalede, ısının moleküler kinetik teorisine göre, sıvı içinde mikroskopik boyutta görünür asıltı cisimlerinin, ısıl moleküler hareketler sonucunda, mikroskopla kolaylıkla görünebilecek büyüklükte hareketler gerçekleştirdikleri gösterilecektir. Burada tartışılacak hareketlerin sözde Brown moleküler hareketiyle benzer olması mümkündür; ancak ikincisine ilişkin olarak elimdeki mevcut veriler o kadar belirsiz ki, bu soru hakkında bir hüküm oluşturamadım.... | ” |
Einstein parçacıkların ortalama kare yer değiştirmeleri için terimler türetmiştir. Makale, o dönemde henüz tartışmalı olan sıvıların kinetik teorisini kullanarak, ilk gözlemden onlarca yıl sonra bile tatminkâr bir açıklaması olmayan, atomun gerçekliğine deneysel bir kanıt sağlayan olguyu oluşturmuştur. Ayrıca, o dönemde tartışmalı olan istatistiksel mekaniklerin inanırlığını da sağlamıştır. Bu makaleden önce atomlar faydalı bir kavram olarak kabul edilmişlerdir ancak fizikçiler ve kimyacılar atomların gerçek birimler olup olmadığı hususunda tartışmaktaydılar. Einstein’ın atom davranışını istatistiksel tartışması deneyselcilere sıradan bir mikroskopla bakarak atomları sayabilme yolunu göstermiştir. Anti-atom okulunun önderlerinden birisi olan Wilhelm Ostwald, sonradan Arnold Sommerfeld’e Eienstein’ın eksiksiz Brown hareketi açıklamasından sonra atomların mevcudiyetine inandığını söylemiştir.
Özel görelilik
Einstein’ın bu yıl içindeki üçüncü makalesi olan "Hareketli Cisimlerin Elektrodinamiği", 30 Haziran’da ulaşmış ve 26 Eylül’de yayınlanmıştır. Bu makale, ışığın hızına yakın mekaniğe önemli değişiklikler getirerek, Maxwell’in elektrik ve manyetik denklemlerini mekanik yasalarıyla bağdaştırmıştır. Bu, daha sonra Einstein’ın özel görelilik kuramı olarak tanınmıştır.
Makalede sadece beş diğer bilim adamının, Isaac Newton, James Clerk Maxwell, Heinrich Hertz, Christian Doppler ve Hendrik Lorentz’in adından söz edilmektedir. Başka yayınları referans göstermez. Özel görelilik ve görelilik öncelik anlaşmazlığı tarihçesinde detaylı olarak verildiği üzere fikirlerin çoğu zaten diğerleri tarafından yayınlanmıştır. Ancak, Einstein’ın makalesi elektromanyetizma ile uyumlu zaman, uzaklık, kütle ve enerji teorisini ortaya koymuş fakat yer çekimi kuvvetini ihmal etmiştir.
O dönemde, Maxwell denklemlerinin, hareketli cisimlere uygulandığında asimetrikliklere (hareketli mıknatıs ve iletken problemi) yol açtığı ve Dünyanın "ışık ortamına" göreceli herhangi bir hareketinin keşfedilmesinin mümkün olmadığı bilinmekteydi. Einstein bu gözlemleri açıklamak için iki önerme ortaya koymaktadır. İlkinde, fizik yasalarının herhangi bir ivmesiz referans çerçevesi (eylemsiz referans çerçevesi) için aynı olduğunu ifade eden, görelilik prensibini elektrodinamik, optik ve mekanik yasalarına uygular. İkinci önermesinde ise Einstein, yayan cismin hareket durumundan bağımsız olarak, ışık hızının tüm eylemsiz referans çerçevelerinde aynı değere sahip olduğunu öngörmektedir.
Özel görelilik ise, bir ortam (su veya hava gibi) gerektiren diğer bilinen dalgalardan farklı olarak ışık dalgaları için bir iletkenlik ortamı (veya eter) belirlemeyen, Michelson-Morley deneyinin sonucuyla tutarlıdır. Einstein o deneyi bilmeyebilir ama şu ifadeyi kullanmıştır:
| “ | Işık ortamına" göreceli dünyanın herhangi bir hareketini keşfetmede başarısız çabalarla birlikte bu çeşit örnekler, elektrodinamik ve de mekanik olayının mutlak eylemsizlik fikrine karşılık gelen özellikleri olmadığını belirtir | ” |
Işık hızı sabittir ve dolayısıyla gözlemcinin hareketiyle ilişkili değildir. Bu, Newton’un klasik mekaniğinde mümkün değildir. Einstein:
| “ | ...Mekanik denklemlerinin geçerli olduğu bütün referans çerçevelerinde aynı elektrodinamik ve optik yasaları geçerli olacaktır. Biz bu varsayımı (bu kavram "Görelilik prensibi" olarak adlandırılacaktır) önerme statüsüne yükselteceğiz ve ayrıca, belli ki öncekiyle bağdaşmayan, yani, ışığın her zaman, yayan cismin hareket durumundan bağımsız, belli bir c hızında boşlukta yayıldığına ilişkin diğer önermeyi ortaya koyacağız. Bu iki önerme, Maxwell’in sabit cisimler teorisine dayanan, basit ve tutarlı bir hareketli cisimler elektrodinamiği teorisini elde etmek için yeterlidir. Burada geliştirilen görüş özel özelliklere haiz bir "mutlak sabit boşluk" gerektirmeyeceğinden veya içinde elektromanyetik süreçlerin yer alacağı boşlukta bir noktaya bir hız vektörü belirlemeyeceğinden, "ışık yayan eter"in ortaya konmasının gereksiz olduğu kanıtlanacaktır. Teori [....], bu çeşit teori iddiaları katı cisimler (koordinat sistemleri), saatler ve elektromanyetik süreçler arasındaki ilişkilerle ilgili olduğundan, bütün elektrodinamikler gibi, katı cisim kinematiğine dayanmaktadır. Bu durumun yeterince dikkate alınmaması, hareketli cisim elektrodinamiklerinin halen karşılaştığı sorunların kökeninde yatmaktadır. | ” |
Birbirinden bağımsız olarak, 1889’da ve Lorentz 1892’de, hareketli cisimlerin kendi açıklanabileceğini önermişlerdir. Makalenin bazı temel denklemleri hareketleri yönünde büzülmeleri halinde Michelson-Morley sonucunun, Lorentz dönüşümleri, Lorentz’in 1904 tarihli makalesinin geliştirilmiş haliyle, (1897, 1900), Hendrik Lorentz (1895, 1899, 1904) ve Henri Poincaré (1905) tarafından yayınlanmıştır. Einstein’ın sunumu FitzGerald, Larmor ve Lorentz’in açıklamalarından farklı ancak birçok açıdan Poincaré’in formülasyonu (1905) ile benzerdir.
Açıklaması iki aksiyomdan meydana gelmektedir. Birincisi, Galileo’nun birbirine göreceli sabit hızla hareket eden tüm gözlemciler için doğa kanunlarının aynı olması gerektiğidir. Einstein:
| “ | Bu durum değişiklikleri, tek biçimli öteleme hareketindeki iki koordinat sisteminden birine veya diğerine atfedilmiş olsun, fiziksel sistemlerin durumlarını değiştiren yasalar etkilenmezler. | ” |
İkincisi, ışık hızının her gözlemci için aynı olduğu kuralıdır.
| “ | Işın, ister sabit isterse hareket eden bir cisimden yayılsın, her ışık ışını belirlenen hızda c, “sabit” koordinat sistemleri içinde hareket eder. | ” |
Günümüzde özel görelilik teorisi olarak adlandırılan teori, tüm gözlemcilerin eşdeğer olduğunu göz önüne alan daha sonraki genel görelilik teorisinden farklılaşmaktadır. Özel görelilik, Eienstein’ın 1905'te "keşif için olgun" yorumunu teyit ederek, dikkati çekecek kadar hızlı bir şekilde yaygın biçimde kabul edilmiştir. Fikirlerinin erken yayılmasında Max Planck’ın rolünü kabul eden Einstein 1913’te "Bu teorinin meslektaşların bu kadar hızlı dikkatini çekmesi kesinlikle onun [Planck] bu teoriye cesur ve sıcak bir biçimde müdahil olmasındandır" diye yazmıştır. Bundan başka, 1907’te Hermann Minkowski’nin teorisinin geliştirilmiş matematik formülasyonu da bu teorinin kabul görmesinde etkili olmuştur. Ayrıca ve en önemlisi, teori giderek artan biçimde doğrulayıcı deneysel kanıtlarla desteklenmiştir.
Kütle-enerji denkliği
21 Kasım’da Annalen der Physik, “Bir Cismin Eylemsizliği Enerji İçeriğine Bağlı mıdır?” başlıklı dördüncü makaleyi (27 Eylül’de ulaşmıştır) yayınlamıştır. Einstein bu makalede muhtemelen fizik alanındaki en meşhur denklem için bir kanıt geliştirmiştir: E = mc².
Einstein, klasik kinetik ve potansiyel enerjilerinden ayrı, çok büyük bir parçacığın bir enerjiye, "durgun enerji", sahip olduğunu gösterdiğinden eşitlik denkleminin çok önemli olduğunu düşünmüştür. Makale, James Clerk Maxwell ile Heinrich Rudolf Hertz’in incelemelerine ve ayrıca, Einstein’in söylediği gibi, görelilik aksiyomlarına dayanmaktadır.
| “ | Önceki incelemelerin sonuçları, burada çıkarsama yapılması gereken çok ilginç sonuçlara yol açmıştır. Önceki inceleme "Maxwell-Hertz’in boşluk denklemleri ile birlikte Maxwell’in elektromanyetik boşluk enerjisi ifadesine..." dayanmaktaydı. Fiziksel sistemlerin durumlarını değiştiren yasalar, birbirine göreceli paralel ötelenmenin tekbiçimli hareketi içindeki iki koordinat sisteminde alternatiften bağımsızdır ve bu durum değişiklikleri (görelilik prensibi) olarak adlandırılır. | ” |
Denklem eylemsiz cisim enerjisinin (E), kütlesi (m) çarpı ışık hızı (c) karesi, veya E= mc² olduğunu öngörür.
| “ | Eğer bir cisim L enerjisini radyasyon biçiminde dışarıya verirse, kütlesi L/c² kadar eksilir. Cisimden çıkan enerjinin radyasyon enerjisi haline geldiği gerçeği hiçbir fark yaratmaz ve böylece daha genel bir sonuca varırız, Bir cismin kütlesi enerji içeriğinin bir ölçüsüdür; enerji L kadar değişirse, kütle aynı şekilde L/9 x 10²º kadar değişir, enerji erk olarak ve kütle ise gram olarak ölçülür. [....] Eğer teori gerçeklere karşılık geliyorsa, radyasyon, yayan ve emen cisimler arasında eylemsizlik aktarır. | ” |
Kütle-enerji ilişkisi nükleer reaksiyonlarla ne kadar enerjinin açığa çıkacağı veya harcanacağını tahmin etmede kullanılabilir; tüm bileşenlerin kütlesi ve tüm ürünlerin kütlesi ölçülür ve ikisi arasındaki fark c² ile çarpılır. Sonuç genellikle ışık veya ısı biçiminde, ne kadar enerjinin açığa çıkacağı veya harcanacağını gösterir. Belli nükleer reaksiyonlara uygulandığında, denklem kimyasal patlayıcı yanmalarında olduğundan çok daha fazla, inanılmaz büyük miktarda ve kütle farkının ölçülmesi çok zor olan, enerjinin açığa çıkacağını gösterir. Bu, neden nükleer silahların bu kadar büyük miktarlarda enerji ürettiğini açıklar zira nükleer fisyon ve nükleer füzyon sırasında bağlanma enerjisini açığa çıkartırlar ve ayrıca atomaltı kütlenin büyük bir kısmını da enerjiye çevirirler.
Anma
Uluslararası Temel ve Uygulamalı Fizik Birliği (IUPAP), Einstein’ın 1905'teki ayrıntılı çalışmasının yayınlanmasının 100. yılını "2005 Dünya Fizik Yılı" olarak anmaya karar vermiştir. Bu daha sonra Birleşmiş Milletler tarafından da kabul edilmiştir.
Notlar
1.Mileva’nın aslında Einstein’ın bazı makalelerini onunla birlikte yazdığı iddiasının, genel olarak bir yanlış anlamaya dayandığı günümüzde kabul edilmektedir. 1955’te Einstein için yayınlanan bir ölüm ilanında, Abram Joffe,"1905'te, Annalen der Physik’de üç makale yer almıştır... O zaman kim olduğu bilinmeyen, bu makalelerin yazarı, Bern’deki Patent Bürosunda çalışan Einstein-Marity idi (Marity- karısının evlenmeden önceki soyadı olup, İsviçre adetlerine göre kocasının soyadına eklenmişti)." Joffe eş yazarlık iddiasında bulunmamış, yalnızca makalelerin kim olduğu bilinmeyen bir kişi tarafından yazıldığını ve Marity adının yazarın karısının evlenmeden önceki soyadı olduğunu ve İsviçre adetlerine göre yazarın soyadına eklendiğini belirtmiştir. Joffe’nin yorumu daha sonraları, karı kocanın eş yazar olduğunun iddia edildiği şeklinde yanlış aktarılmıştır.
2."Einstein’s Wife: The Mileva Question (Einstein’ın Karısı: Mileva Sorusu) (http://www.pbs.org/opb/einsteinswife/science/mquest.htm4 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)". Oregon Public Broadcasting, 2003.
3.Stachel, John, Einstein's Miraculous Year (Einstein’ın Mucize Yılı) (1905), pp. liv-lxiii (http://www.esterson.org/Stachel_Joffe.htm11 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
4.Calaprice, Alice, "The Einstein almanac" (Einstein Yıllığı). Johns Hopkins University Press, Baltimore, Md. 2005.
5.The London, Edinburgh and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science, Series 6, volume 2, page 1 (1901)
6.Ives, Herbert E.; Stilwell, G. R. (1938). "An experimental study of the rate of a moving clock" (Hareketli saatin hızına ilişkin deneysel bir çalışma). Journal of the Optical Society of America 28 (7): 215–226. Bibcode:1938JOSA...28..215I (http://adsabs.harvard.edu/abs/1938JOSA...28..215I5 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .). doi:10.1364/JOSA.28.000215 (https://dx.doi.org/10.1364%2FJOSA.28.000215).
7.Ives, Herbert E.; Stilwell, G. R. (1941). "An experimental study of the rate of a moving clock II" (Hareketli saatin hızına ilişkin deneysel bir çalışma-II). Journal of the Optical Society of America 31: 359–374. doi:10.1364/josa.31.000369 (https://dx.doi.org/10.1364%2Fjosa.31.000369).
8.Rossi, Bruno; Hall, David B. (February 1, 1941). "Variation of the Rate of Decay of Mesotrons with Momentum" (Mesotronların İvmeyle bozulmalarının değişim hızı). Physical Review 59 (3): 223–228. Bibcode:1941PhRv...59..223R (http://adsabs.harvard.edu/abs/1941PhRv...59..223R9 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .). doi:10.1103/PhysRev.59.223 (https://dx.doi.org/10.1103%2FPhysRev.59.223).
9.Fiziksel sistemler hem dalga gibi hem de parçacık gibi özellikler gösterebilirler.
Einstein'ın Çalışmaları
{{Kaynakça|group=einstein|refs= Einstein, Albert (1905). "Über einen die Erzeugung und Verwandlung des Lichtes betreffenden heuristischenGesichtspunkt"(http://www.physik.uniaugsburg.de/annalen/history/einsteinpapers/ 1905_17_132148.pdf) (PDF). Annalen der Physik 17 (6): 132–148. Bibcode:1905AnP...322..132E (http://adsabs.harvard.edu/abs/1905AnP...322..132E29 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .). doi:10.1002/andp.19053220607 (https://dx.doi.org/10.1002%2Fandp.19053220607). Retrieved 20080218.
Türkçesi: •"Işığın oluşumu ve dönüşümü üzerine sezgisel bir görüş". (http://www.physik.fuberlin.de/~kleinert/files/eins_lq.pdf[])". Dirk ter Haar tarafından İngilizceye tercüme edilmiştir. •"Işığın oluşumu ve dönüşümü üzerine sezgisel bir görüş". Vikikaynak tarafından tercüme edilmiştir.
2. Einstein, Albert (1905). "Über die von der molekularkinetischen Theorie der Wärme geforderte Bewegun von in ruhenden Flüssigkeiten suspendierten Teilchen "(http://www.physik.uniaugsburg.de/21 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . annalen/ history/ einsteinpapers/1905_17_549560.pdf) (PDF). Annalen der Physik 17 (8): 549–560. Bibcode:1905AnP...322..549E (http://adsabs.harvard.edu/abs/1905AnP...322..549E29 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .). doi:10.1002/andp.19053220806(https://dx.doi.org/10.1002%2Fandp.19053220806). Retrieved 2008-08-25.
Türkçesi: •"Brown hareketi teorisi üzerine incelemeler". (http://users.physik.fuberlin.de/~kleinert/files/eins_brownian.pdf[])". A.D.Cowper tarafından İngilizceye tercüme edilmiştir.
3. Einstein, Albert (19050630)."Zur Elektrodynamik bewegter Körper". Annalen der Physik 17 (10): 891–921. Bibcode:1905AnP...322..891E (http://adsabs.harvard.edu/abs/1905AnP...322..891E29 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .). doi:10.1002/andp.19053221004 (https://dx.doi.org/10.1002%2Fandp.19053221004). See also a digitizedversion at Wikilivres:Zur Elektrodynamik bewegter Körper.
Türkçesi: •"Hareketli cisimlerin elektrodinamiği üzerine". (http://www.fourmilab.ch/etexts/einstein/specrel/www/14 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)". George Barker Jeffery ve Wilfrid Perrett tarafından tercüme edilmiştir. The Principle of Relativity (Görelilik Prensibi), Londra: Methuen and Company, Ltd. (1923) "Hareketli cisimlerin elektrodinamiği üzerine". Megh Nad Saha tarafından tercüme edilmiştir. The Principle of Relativity: Original Papers by A. Einstein and H. Minkowski (Görelilik prensibi: A.Einstein ve H.Minkowski’nin orijinal makaleleri), University of Calcutta, 1920, pp. 1–34:
4. Einstein, Albert (1905). "Ist die Trägheit eines Körpers von seinem Energieinhalt abhängig?" (http://www.physik.uniaugsburg.de/annalen/history/einsteinpapers/1905_18_639641.pdf) (PDF). Annalender Physik 18 (13): 639–641. Bibcode:1905AnP...323..639E (http://adsabs.harvard.edu/abs/1905AnP...323..639E29 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .). doi:10.1002/andp.19053231314 (https://dx.doi.org/10.1002%2Fandp.19053231314). Retrieved 20080218. Türkçesi: •"Bir cismin eylemsizliği enerji içeriğine mi bağlıdır?" (http://www.fourmilab.ch/etexts/einstein/E_mc2/www/2 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)". George Barker Jeffery ve Wilfrid Perrett tarafından tercüme edilmiştir. The Principle of Relativity (Görelilik Prensibi), Londra: Methuen and Company, Ltd. (1923).
Kaynakça
- Stachel, John, et al., Einstein's Miraculous Year. (Einstein’ın Mucize Yılı) Princeton University Press, 1998.
- Renn, Jürgen ve Dieter Hoffmann, "1905 — a miraculous year". (1905- mucize bir yıl) 2005 J. Phys. B: At. Mol. Opt.Phys. 38 S437S448 (Max Planck Institute for the History of Science) Basım 9 (14 Mayıs 2005)
Dış bağlantılar
Annus Mirabilis makalelerinin derlemesi ve İngilizce tercümeleri (http://users.physik.fuberlin.de/[] ~kleinert/ files/) Alınan kaynak: "http://en.wikipedia.org/w/index.php?başlık=Annus_Mirabilis_papers&oldid=662244008"
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Annus Mirabilis makaleleri Latince annus mirabilis mucize yil Albert Einstein tarafindan 1905 yilinda Annalen der Physik bilim dergisinde yayinlanan makalelerdir Bu dort makale modern fizigin temelinin olusturulmasina buyuk olcude katkida bulunmus ve uzay zaman kutle ve enerji uzerindeki gorusleri degistirmistir Annus Mirabilis Ingilizcede Miracle Year veya Almancada Wunderjahr olarak adlandirilir ve mucize yil anlamina gelir Einstein Annus Mirabilis makalelerini yazdigi 1905 yilindaGecmisZamaninda Einstein in evi olan Bern de Makalelerinin cogu birinci katta yer alan dairesinde yazilmistir Annalen der Physik icin yapilan elestirileri duzenli olarak okumasi ve bunlara katkida bulunmasina ragmen makalelerin yazildigi donemde Einstein eksiksiz bir bilimsel referans materyal setine kolaylikla erisemiyordu Ayrica teorilerini tartisabilecegi bilimsel meslektaslarinin sayisi da cok azdi Einstein Isvicre Bern de Patent Burosunda calismis ve daha sonra oradaki calisma arkadaslarindan biri olan Michele Besso ya tum Avrupa da kendi fikirleri icin daha iyi bir yansitici bulamayacagini soylemisti Bunun disinda calisma arkadaslari ve kendinden menkul Olimpiyat Akademisi nin diger uyeleri Maurice Solovine ve Paul Habicht ve karisi Mileva Maric in Einstein in calismalari uzerinde bazi etkileri olmakla birlikte bunun ne kadar oldugu belirsizdir Bu makaleler yoluyla Einstein cagin en onemli fizik sorulari ve sorunlarinin ustesinden gelmeyi basarmistir 1900 de Lord Kelvin in verdigi Isi ve Isigin Dinamik teorisi uzerinde Ondokuzuncu Yuzyil Bulutlari baslikli derste fizigin Michelson Morley deneyi sonuclari ve kara cisim radyasyonu hakkinda tatminkar aciklamalarinin olmadigi ileri surulmustur One suruldugu gibi ozel gorelilik Michelson Morley deneylerinin sonuclarina bir deger katmistir Einstein in fotoelektrik etki teorileri Max Planck in basarili kara cisim radyasyonu aciklamasinda gelistirdigi kuantum teorisini genisletmistir Ozel gorelilik gibi diger calismalariyla elde ettigi buyuk sohrete ragmen fotoelektrik etki uzerindeki calismasi kendisine 1921 yilinda Nobel Odulu nu kazandirmistir Teorik fizik ve ozellikle fotoelektrik etki yasasinin kesfine yaptigi hizmetler icin Nobel Komitesi ozel gorelilik icin deneysel onayi sabirla beklemis ancak Ives ve Stilwell 1938 1941 ile Rossi ve Hall in 1941 zaman genislemesi deneylerine kadar ortaya bir sey konmamistir MakalelerFotoelektrik etki 18 Mart ta ulasan ve 9 Haziran da yayinlanan Isigin Olusumu ve Donusumu Uzerine Sezgisel Bir Gorus baslikli makale fikrini ortaya koymustur Max Planck in daha onceki kara cisim radyasyonu yasasinin derivasyonundan esinlenmis olan bu fikir isik enerjisinin kuantum olarak adlandirilan farkli miktarlarda emilebilecegi veya yayilabilecegini ongorur Einstein su ifadeyi kullanmistir Bir isik isininin yayilimi sirasinda enerji sabit bicimde artan bosluklarda surekli olarak dagilmaz ancak bolunmeden hareket eden ve emilebilen veya birimler halinde olusturulabilen bosluktaki noktalarda yer alan sinirli sayida enerji paketciklerinden olusur Fotoelektrik etkiyi aciklarken Einstein in tanimladigi gibi enerjinin farkli paketciklerden olustugu tezi kara cisimlere de dogrudan uygulanabilir Isik paketcikleri fikri James Clerk Maxwell in elektromanyetik davranis denklemleri ve daha genel olarak fizik sistemlerinde varsayimindan gelen isigin dalga teorisiyle celismektedir Fizikcilerin gazlar ve diger tartilabilen cisimler hakkinda olusturduklari teorik kavramlar ile Maxwell in sozde bosluktaki elektromanyetik surecler teorisi arasinda buyuk bir sekilsel farklilik mevcuttur Biz bir cismin durumunun gercekten cok buyuk ama sinirli sayida atom ve elektronlarin pozisyonlari ve hizlariyla belirlendigini dusunurken bir boslugun hacminin elektromanyetik durumunu belirlemede surekli uzamsal fonksiyonlar kullaniriz dolayisiyla sinirli sayida miktar boslugun elektromanyetik durumunu eksiksiz belirlemek icin yeterli olarak kabul edilemez bu isigin yayilimi ve donusumu olgusuna uygulandiginda celiskilere yol acar Gelen isigin enerji paketciklerinden olustugu gorusune gore isigin katot isinlari uretmesi su sekilde anlasilabilir Cismin yuzey tabakasina enerjisi en azindan kismen elektronlarin kinetik enerjisine donusen enerji paketcikleri sizar En basit kavram bir isik paketciginin tum enerjisini tek bir elektrona transfer etmesidir Einstein fotoelektrik etkinin dalga boyuna ve dolayisiyla isigin frekansina bagli oldugunu belirtmistir Cok dusuk frekansta yogun isik dahi elektron uretmemistir Ancak belli bir frekansa erisildiginde dusuk yogunluklu isik bile elektron uretmistir Einstein bunu h Plank sabiti ve f frekans olan ve hf olarak verilen Plank in isigin sadece enerji paketleri halinde emilebildigi hipoteziyle karsilastirmistir Sonra isigin enerjisi frekansa bagli olan paketler halinde dolastigini ve bu nedenle de sadece belli bir frekansin uzerindeki isigin bir elektronu serbest birakmak icin yeterli enerji getirebilecegini one surmustur Daha sonraki deneylerin Einstein in fotoelektrik etki denklemlerinin dogru oldugunu teyit etmesine ragmen aciklamasi dunyaca kabul gormemistir Niels Bohr 1922 Nobel konusmasinda Isik kuantum hipotezi radyasyonun dogasina aciklik getiremiyor demistir Einstein 1921 de Nobel Odulu nu aldiginda ve odul davetinde fotoelektrik hakkindaki calismasindan ismen soz edildiginde bazi fizikciler h f ɸ Ek denkleminin dogru oldugunu ve isik kuantumunun mumkun oldugunu kabul etmislerdir 1923 te Arthur Compton un X isini sacilma deneyi bilim camiasinin bu formulu kabul etmesine daha cok yardimci olmustur Kuantum teorisi kuantum mekaniginin temel prensibi olan dalga parcacik ikiliginin guclu bir gostergesi olmustur Fotoelektrik teorisinin eksiksiz bir tanimi kuantum mekaniginin olgunlasmasindan sonra gerceklesmistir Brown hareketi 11 Mayis ta ulasan ve 18 Temmuz da yayinlanan Duragan Bir Sivi Icindeki Asilti Parcaciklarinin Molekuler Kinetik Kurami Cercevesindeki Hareketleri Uzerine baslikli makalesi Brown hareketinin olasiliksal bir modelini tariflemistir Bu makalede isinin molekuler kinetik teorisine gore sivi icinde mikroskopik boyutta gorunur asilti cisimlerinin isil molekuler hareketler sonucunda mikroskopla kolaylikla gorunebilecek buyuklukte hareketler gerceklestirdikleri gosterilecektir Burada tartisilacak hareketlerin sozde Brown molekuler hareketiyle benzer olmasi mumkundur ancak ikincisine iliskin olarak elimdeki mevcut veriler o kadar belirsiz ki bu soru hakkinda bir hukum olusturamadim Einstein parcaciklarin ortalama kare yer degistirmeleri icin terimler turetmistir Makale o donemde henuz tartismali olan sivilarin kinetik teorisini kullanarak ilk gozlemden onlarca yil sonra bile tatminkar bir aciklamasi olmayan atomun gercekligine deneysel bir kanit saglayan olguyu olusturmustur Ayrica o donemde tartismali olan istatistiksel mekaniklerin inanirligini da saglamistir Bu makaleden once atomlar faydali bir kavram olarak kabul edilmislerdir ancak fizikciler ve kimyacilar atomlarin gercek birimler olup olmadigi hususunda tartismaktaydilar Einstein in atom davranisini istatistiksel tartismasi deneyselcilere siradan bir mikroskopla bakarak atomlari sayabilme yolunu gostermistir Anti atom okulunun onderlerinden birisi olan Wilhelm Ostwald sonradan Arnold Sommerfeld e Eienstein in eksiksiz Brown hareketi aciklamasindan sonra atomlarin mevcudiyetine inandigini soylemistir Ozel gorelilik Einstein in bu yil icindeki ucuncu makalesi olan Hareketli Cisimlerin Elektrodinamigi 30 Haziran da ulasmis ve 26 Eylul de yayinlanmistir Bu makale isigin hizina yakin mekanige onemli degisiklikler getirerek Maxwell in elektrik ve manyetik denklemlerini mekanik yasalariyla bagdastirmistir Bu daha sonra Einstein in ozel gorelilik kurami olarak taninmistir Makalede sadece bes diger bilim adaminin Isaac Newton James Clerk Maxwell Heinrich Hertz Christian Doppler ve Hendrik Lorentz in adindan soz edilmektedir Baska yayinlari referans gostermez Ozel gorelilik ve gorelilik oncelik anlasmazligi tarihcesinde detayli olarak verildigi uzere fikirlerin cogu zaten digerleri tarafindan yayinlanmistir Ancak Einstein in makalesi elektromanyetizma ile uyumlu zaman uzaklik kutle ve enerji teorisini ortaya koymus fakat yer cekimi kuvvetini ihmal etmistir O donemde Maxwell denklemlerinin hareketli cisimlere uygulandiginda asimetrikliklere hareketli miknatis ve iletken problemi yol actigi ve Dunyanin isik ortamina goreceli herhangi bir hareketinin kesfedilmesinin mumkun olmadigi bilinmekteydi Einstein bu gozlemleri aciklamak icin iki onerme ortaya koymaktadir Ilkinde fizik yasalarinin herhangi bir ivmesiz referans cercevesi eylemsiz referans cercevesi icin ayni oldugunu ifade eden gorelilik prensibini elektrodinamik optik ve mekanik yasalarina uygular Ikinci onermesinde ise Einstein yayan cismin hareket durumundan bagimsiz olarak isik hizinin tum eylemsiz referans cercevelerinde ayni degere sahip oldugunu ongormektedir Ozel gorelilik ise bir ortam su veya hava gibi gerektiren diger bilinen dalgalardan farkli olarak isik dalgalari icin bir iletkenlik ortami veya eter belirlemeyen Michelson Morley deneyinin sonucuyla tutarlidir Einstein o deneyi bilmeyebilir ama su ifadeyi kullanmistir Isik ortamina goreceli dunyanin herhangi bir hareketini kesfetmede basarisiz cabalarla birlikte bu cesit ornekler elektrodinamik ve de mekanik olayinin mutlak eylemsizlik fikrine karsilik gelen ozellikleri olmadigini belirtir Isik hizi sabittir ve dolayisiyla gozlemcinin hareketiyle iliskili degildir Bu Newton un klasik mekaniginde mumkun degildir Einstein Mekanik denklemlerinin gecerli oldugu butun referans cercevelerinde ayni elektrodinamik ve optik yasalari gecerli olacaktir Biz bu varsayimi bu kavram Gorelilik prensibi olarak adlandirilacaktir onerme statusune yukseltecegiz ve ayrica belli ki oncekiyle bagdasmayan yani isigin her zaman yayan cismin hareket durumundan bagimsiz belli bir c hizinda boslukta yayildigina iliskin diger onermeyi ortaya koyacagiz Bu iki onerme Maxwell in sabit cisimler teorisine dayanan basit ve tutarli bir hareketli cisimler elektrodinamigi teorisini elde etmek icin yeterlidir Burada gelistirilen gorus ozel ozelliklere haiz bir mutlak sabit bosluk gerektirmeyeceginden veya icinde elektromanyetik sureclerin yer alacagi boslukta bir noktaya bir hiz vektoru belirlemeyeceginden isik yayan eter in ortaya konmasinin gereksiz oldugu kanitlanacaktir Teori bu cesit teori iddialari kati cisimler koordinat sistemleri saatler ve elektromanyetik surecler arasindaki iliskilerle ilgili oldugundan butun elektrodinamikler gibi kati cisim kinematigine dayanmaktadir Bu durumun yeterince dikkate alinmamasi hareketli cisim elektrodinamiklerinin halen karsilastigi sorunlarin kokeninde yatmaktadir Birbirinden bagimsiz olarak 1889 da ve Lorentz 1892 de hareketli cisimlerin kendi aciklanabilecegini onermislerdir Makalenin bazi temel denklemleri hareketleri yonunde buzulmeleri halinde Michelson Morley sonucunun Lorentz donusumleri Lorentz in 1904 tarihli makalesinin gelistirilmis haliyle 1897 1900 Hendrik Lorentz 1895 1899 1904 ve Henri Poincare 1905 tarafindan yayinlanmistir Einstein in sunumu FitzGerald Larmor ve Lorentz in aciklamalarindan farkli ancak bircok acidan Poincare in formulasyonu 1905 ile benzerdir Aciklamasi iki aksiyomdan meydana gelmektedir Birincisi Galileo nun birbirine goreceli sabit hizla hareket eden tum gozlemciler icin doga kanunlarinin ayni olmasi gerektigidir Einstein Bu durum degisiklikleri tek bicimli oteleme hareketindeki iki koordinat sisteminden birine veya digerine atfedilmis olsun fiziksel sistemlerin durumlarini degistiren yasalar etkilenmezler Ikincisi isik hizinin her gozlemci icin ayni oldugu kuralidir Isin ister sabit isterse hareket eden bir cisimden yayilsin her isik isini belirlenen hizda c sabit koordinat sistemleri icinde hareket eder Gunumuzde ozel gorelilik teorisi olarak adlandirilan teori tum gozlemcilerin esdeger oldugunu goz onune alan daha sonraki genel gorelilik teorisinden farklilasmaktadir Ozel gorelilik Eienstein in 1905 te kesif icin olgun yorumunu teyit ederek dikkati cekecek kadar hizli bir sekilde yaygin bicimde kabul edilmistir Fikirlerinin erken yayilmasinda Max Planck in rolunu kabul eden Einstein 1913 te Bu teorinin meslektaslarin bu kadar hizli dikkatini cekmesi kesinlikle onun Planck bu teoriye cesur ve sicak bir bicimde mudahil olmasindandir diye yazmistir Bundan baska 1907 te Hermann Minkowski nin teorisinin gelistirilmis matematik formulasyonu da bu teorinin kabul gormesinde etkili olmustur Ayrica ve en onemlisi teori giderek artan bicimde dogrulayici deneysel kanitlarla desteklenmistir Kutle enerji denkligi 21 Kasim da Annalen der Physik Bir Cismin Eylemsizligi Enerji Icerigine Bagli midir baslikli dorduncu makaleyi 27 Eylul de ulasmistir yayinlamistir Einstein bu makalede muhtemelen fizik alanindaki en meshur denklem icin bir kanit gelistirmistir E mc Einstein klasik kinetik ve potansiyel enerjilerinden ayri cok buyuk bir parcacigin bir enerjiye durgun enerji sahip oldugunu gosterdiginden esitlik denkleminin cok onemli oldugunu dusunmustur Makale James Clerk Maxwell ile Heinrich Rudolf Hertz in incelemelerine ve ayrica Einstein in soyledigi gibi gorelilik aksiyomlarina dayanmaktadir Onceki incelemelerin sonuclari burada cikarsama yapilmasi gereken cok ilginc sonuclara yol acmistir Onceki inceleme Maxwell Hertz in bosluk denklemleri ile birlikte Maxwell in elektromanyetik bosluk enerjisi ifadesine dayanmaktaydi Fiziksel sistemlerin durumlarini degistiren yasalar birbirine goreceli paralel otelenmenin tekbicimli hareketi icindeki iki koordinat sisteminde alternatiften bagimsizdir ve bu durum degisiklikleri gorelilik prensibi olarak adlandirilir Denklem eylemsiz cisim enerjisinin E kutlesi m carpi isik hizi c karesi veya E mc oldugunu ongorur Eger bir cisim L enerjisini radyasyon biciminde disariya verirse kutlesi L c kadar eksilir Cisimden cikan enerjinin radyasyon enerjisi haline geldigi gercegi hicbir fark yaratmaz ve boylece daha genel bir sonuca variriz Bir cismin kutlesi enerji iceriginin bir olcusudur enerji L kadar degisirse kutle ayni sekilde L 9 x 10 º kadar degisir enerji erk olarak ve kutle ise gram olarak olculur Eger teori gerceklere karsilik geliyorsa radyasyon yayan ve emen cisimler arasinda eylemsizlik aktarir Kutle enerji iliskisi nukleer reaksiyonlarla ne kadar enerjinin aciga cikacagi veya harcanacagini tahmin etmede kullanilabilir tum bilesenlerin kutlesi ve tum urunlerin kutlesi olculur ve ikisi arasindaki fark c ile carpilir Sonuc genellikle isik veya isi biciminde ne kadar enerjinin aciga cikacagi veya harcanacagini gosterir Belli nukleer reaksiyonlara uygulandiginda denklem kimyasal patlayici yanmalarinda oldugundan cok daha fazla inanilmaz buyuk miktarda ve kutle farkinin olculmesi cok zor olan enerjinin aciga cikacagini gosterir Bu neden nukleer silahlarin bu kadar buyuk miktarlarda enerji urettigini aciklar zira nukleer fisyon ve nukleer fuzyon sirasinda baglanma enerjisini aciga cikartirlar ve ayrica atomalti kutlenin buyuk bir kismini da enerjiye cevirirler AnmaUluslararasi Temel ve Uygulamali Fizik Birligi IUPAP Einstein in 1905 teki ayrintili calismasinin yayinlanmasinin 100 yilini 2005 Dunya Fizik Yili olarak anmaya karar vermistir Bu daha sonra Birlesmis Milletler tarafindan da kabul edilmistir Notlar1 Mileva nin aslinda Einstein in bazi makalelerini onunla birlikte yazdigi iddiasinin genel olarak bir yanlis anlamaya dayandigi gunumuzde kabul edilmektedir 1955 te Einstein icin yayinlanan bir olum ilaninda Abram Joffe 1905 te Annalen der Physik de uc makale yer almistir O zaman kim oldugu bilinmeyen bu makalelerin yazari Bern deki Patent Burosunda calisan Einstein Marity idi Marity karisinin evlenmeden onceki soyadi olup Isvicre adetlerine gore kocasinin soyadina eklenmisti Joffe es yazarlik iddiasinda bulunmamis yalnizca makalelerin kim oldugu bilinmeyen bir kisi tarafindan yazildigini ve Marity adinin yazarin karisinin evlenmeden onceki soyadi oldugunu ve Isvicre adetlerine gore yazarin soyadina eklendigini belirtmistir Joffe nin yorumu daha sonralari kari kocanin es yazar oldugunun iddia edildigi seklinde yanlis aktarilmistir 2 Einstein s Wife The Mileva Question Einstein in Karisi Mileva Sorusu http www pbs org opb einsteinswife science mquest htm4 Agustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oregon Public Broadcasting 2003 3 Stachel John Einstein s Miraculous Year Einstein in Mucize Yili 1905 pp liv lxiii http www esterson org Stachel Joffe htm11 Kasim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde 4 Calaprice Alice The Einstein almanac Einstein Yilligi Johns Hopkins University Press Baltimore Md 2005 5 The London Edinburgh and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science Series 6 volume 2 page 1 1901 6 Ives Herbert E Stilwell G R 1938 An experimental study of the rate of a moving clock Hareketli saatin hizina iliskin deneysel bir calisma Journal of the Optical Society of America 28 7 215 226 Bibcode 1938JOSA 28 215I http adsabs harvard edu abs 1938JOSA 28 215I5 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde doi 10 1364 JOSA 28 000215 https dx doi org 10 1364 2FJOSA 28 000215 7 Ives Herbert E Stilwell G R 1941 An experimental study of the rate of a moving clock II Hareketli saatin hizina iliskin deneysel bir calisma II Journal of the Optical Society of America 31 359 374 doi 10 1364 josa 31 000369 https dx doi org 10 1364 2Fjosa 31 000369 8 Rossi Bruno Hall David B February 1 1941 Variation of the Rate of Decay of Mesotrons with Momentum Mesotronlarin Ivmeyle bozulmalarinin degisim hizi Physical Review 59 3 223 228 Bibcode 1941PhRv 59 223R http adsabs harvard edu abs 1941PhRv 59 223R9 Agustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde doi 10 1103 PhysRev 59 223 https dx doi org 10 1103 2FPhysRev 59 223 9 Fiziksel sistemler hem dalga gibi hem de parcacik gibi ozellikler gosterebilirler Einstein in Calismalari Kaynakca group einstein refs Einstein Albert 1905 Uber einen die Erzeugung und Verwandlung des Lichtes betreffenden heuristischenGesichtspunkt http www physik uniaugsburg de annalen history einsteinpapers 1905 17 132148 pdf PDF Annalen der Physik 17 6 132 148 Bibcode 1905AnP 322 132E http adsabs harvard edu abs 1905AnP 322 132E29 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde doi 10 1002 andp 19053220607 https dx doi org 10 1002 2Fandp 19053220607 Retrieved 20080218 Turkcesi Isigin olusumu ve donusumu uzerine sezgisel bir gorus http www physik fuberlin de kleinert files eins lq pdf olu kirik baglanti Dirk ter Haar tarafindan Ingilizceye tercume edilmistir Isigin olusumu ve donusumu uzerine sezgisel bir gorus Vikikaynak tarafindan tercume edilmistir 2 Einstein Albert 1905 Uber die von der molekularkinetischen Theorie der Warme geforderte Bewegun von in ruhenden Flussigkeiten suspendierten Teilchen http www physik uniaugsburg de 21 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde annalen history einsteinpapers 1905 17 549560 pdf PDF Annalen der Physik 17 8 549 560 Bibcode 1905AnP 322 549E http adsabs harvard edu abs 1905AnP 322 549E29 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde doi 10 1002 andp 19053220806 https dx doi org 10 1002 2Fandp 19053220806 Retrieved 2008 08 25 Turkcesi Brown hareketi teorisi uzerine incelemeler http users physik fuberlin de kleinert files eins brownian pdf olu kirik baglanti A D Cowper tarafindan Ingilizceye tercume edilmistir 3 Einstein Albert 19050630 Zur Elektrodynamik bewegter Korper Annalen der Physik 17 10 891 921 Bibcode 1905AnP 322 891E http adsabs harvard edu abs 1905AnP 322 891E29 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde doi 10 1002 andp 19053221004 https dx doi org 10 1002 2Fandp 19053221004 See also a digitizedversion at Wikilivres Zur Elektrodynamik bewegter Korper Turkcesi Hareketli cisimlerin elektrodinamigi uzerine http www fourmilab ch etexts einstein specrel www 14 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde George Barker Jeffery ve Wilfrid Perrett tarafindan tercume edilmistir The Principle of Relativity Gorelilik Prensibi Londra Methuen and Company Ltd 1923 Hareketli cisimlerin elektrodinamigi uzerine Megh Nad Saha tarafindan tercume edilmistir The Principle of Relativity Original Papers by A Einstein and H Minkowski Gorelilik prensibi A Einstein ve H Minkowski nin orijinal makaleleri University of Calcutta 1920 pp 1 34 4 Einstein Albert 1905 Ist die Tragheit eines Korpers von seinem Energieinhalt abhangig http www physik uniaugsburg de annalen history einsteinpapers 1905 18 639641 pdf PDF Annalender Physik 18 13 639 641 Bibcode 1905AnP 323 639E http adsabs harvard edu abs 1905AnP 323 639E29 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde doi 10 1002 andp 19053231314 https dx doi org 10 1002 2Fandp 19053231314 Retrieved 20080218 Turkcesi Bir cismin eylemsizligi enerji icerigine mi baglidir http www fourmilab ch etexts einstein E mc2 www 2 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde George Barker Jeffery ve Wilfrid Perrett tarafindan tercume edilmistir The Principle of Relativity Gorelilik Prensibi Londra Methuen and Company Ltd 1923 KaynakcaStachel John et al Einstein s Miraculous Year Einstein in Mucize Yili Princeton University Press 1998 ISBN 0691059381 Renn Jurgen ve Dieter Hoffmann 1905 a miraculous year 1905 mucize bir yil 2005 J Phys B At Mol Opt Phys 38 S437S448 Max Planck Institute for the History of Science Basim 9 14 Mayis 2005 Dis baglantilarAnnus Mirabilis makalelerinin derlemesi ve Ingilizce tercumeleri http users physik fuberlin de olu kirik baglanti kleinert files Alinan kaynak http en wikipedia org w index php baslik Annus Mirabilis papers amp oldid 662244008