Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Anti-personel mayını kara mayını sınıfı içerisinde tanksavar mayınları gibi taşıtlara karşı kullanılan türün dışındaki insan hedeflerine karşı geliştirilmiş bir mayın türüdür.
Bu tür mayınlar genellikle öldürmemek üzere geliştirilmiştir, yaralama amacı taşımaktadır. Bunun nedeni yaralı bir askerin ölü bir askere nazaran daha fazla lojistik özellikle sağlık desteğine ihtiyaç duyması ve kendinden başka piyadeyi de savaş dışına itmesidir. Bazı anti-personel mayınları insan haricinde zırhlı taşıtların özellikle tekerlek kısmında hasar vererek iş göremez hale getirebilmektedir.
Mayınlar patlayıcılı veya parça etkili mayınlar olarak sınıflandırılır. Parça tesirli mayınlar günümüzde genellikle sıçrayan mayın olarak adlandırılmaktadır.
1996 yılında Birleşmiş Milletler kararlarıyla başlatılan ve 1997 yılında Oslo’da hazırlanıp Ottawa’da imzaya açılması nedeniyle 1997 Ottawa Antlaşması olarak anılan girişimle mayınlara karşı ciddi bir hareket başlatıldı. Böylece, 21 ülke depolarını tamamen ortadan kaldırdı, 37 milyon mayın etkisizleştirildi. Bu antlaşmaya ABD, Çin, İsrail, Hindistan gibi bazı ülkeler katılmadı. Katılmayan bu ülkelerin depolarında toplam 250 milyon adet mayın olduğu tahmin ediliyor.
Kullanımı
Anti-personel mayınları da genellikle tanksavar mayınları gibi savunma amaçlı olarak sınır veya önemli yerleri korumak için "mayın tarlaları" biçiminde döşenmektedir. Tanksavar mayınlarından pek bir farkları olmamakla beraber daha küçük yapılarından ötürü çok kolaylıkla yerleştirilebilmektedir.Bunun yanında helikopter ve savaş uçaklarından salkım bomba düzenekleri ayrıca piyade topçu bombardımanı ile çok uzak veya yüksekten istenilen bölgelere döşenebilir.
Bunların haricinde anti-personel mayınları aşağıdaki özel amaçlar içinde kullanılır:
- Baskın amaçlı saldırılarda
- Geçici kampların korunması
- Takipten kurtulmak (örneğin )
- Sahip olunan ekipmanların mayın yardımıyla düzenekleri ile korunması.
- Diğer mayınların temizlenmesi önlemek için bubi tuzağı düzeneklerinde
İnfilak mayını
Bu tür anti-personel mayınları "basınçla harekete geçen", kendisine yapılan tazyik ile doğrudan patlayarak basınç dalgası yaratan bir mayındır.
Etkisi
Kişi mayına bastığı anda harekete geçen mayın içerisindeki fünye yanar ve ana patlayıcıyı infilak eder.Bu sırada ortaya çıkan sıcak havadan ötürü (patlayıcının türüne göre değişir) bir basınç dalgası oluşur. Bu patlama ile ortaya çıkan dalga uyguladığı sıkıştırma kuvveti ile toprağın üstüne çıkar. Bu güç doğrudan ayakkabı ve ayağa ulaşır. Ardından ayağın parçalanmasına veya kopmasına sebep olur.
İnsan vücudunda meydana gelen yaralanma oranı mayın içerisinde kullanılan patlayıcı, mayın çukurunun derinliği ve toprak türü ile kurbanın temas etme şekline göre değişir. Farklı türlerdeki toprak mayın patlaması ile ortaya çıkan basınç dalgasını değişik oranlardan toprak üstüne taşır. Örneğin "kile doymuş" toprak bu basıncı en fazla ileten türdür. Genel olarak patlamaların ardından ayak ile bacak arasındaki kesimde parçalanma ve kopmalar meydana gelmektedir.
İnfilak mayınlarının yolaçtığı ikinci yaralanma türü ise basınç dalgasından ötürü ayak topuğunun parçalanmasıdır. Toprak içerisinden çıkan gaz ve harekete geçirdiği toprak ile taş parçaları şarapnel etkisi yaparak kurbanın kundurasını geçer ve ayakta büyük hasara sebep olur. Özel kunduralar sayesinde bunlar içerisinde askeri postal veya "patlayıcı botları"nı sayabiliriz bu tür basınç etkisini en aza indirmeye yardımcı olur.
Bu tür patlayıcılı mayınlar zırhlı araçlara karşı çok az etkili olmakta ancak tekerlekli bir araç doğrudan üzerinden geçer ise tekerleğe hasar vererek aracın hareket imkânını ortadan kaldırmaktadır. Küçük olanları sadece tekerleğe hasar vermekle beraber daha büyükleri yürüyen aksamada zarar verebilir.
Bileşenleri
Mayın kutusu
Mayın kutusu mayının parçalarına ev sahipliği yapan ve çevre koşullarından koruyan bir yapıya sahiptir. II. Dünya Savaşı sırasında ilk olarak kullanılmaya başlanan kara mayınlarının kutuları genellikle metalden yapılmakta ve elektronik ile bulanabilmektedir. Günümüzde birçok patlayıcılı anti-personel mayınında plastik mayın kutusu kullanılmakta olup bu sayede mayın dedektörlerine yakalanmamaktadır.
Baskı tıpası/patlatma mekanizması
Patlatma mekanizması mayın içerisindeki ana patlayıcıyı harekete geçirmek için tasarlanmıştır. Bu mekanizma ateşleme iğnesi veya elektrik ile harekete geçirilen bir fünyeden oluşmaktadır. Birçok mayındaki yaylı ateşleme iğnesi fünye ateşlenir.
Fünye
Fünye çok hassas bir tür patlayıcıdan yapılmakta olup bu patlayıcı en ufak bir baskı veya elektrikle harekete geçebilir.
Ana patlayıcı
Ana patlayıcı genellikle sabitlenmiş patlayıcıdan oluşup doğrudan veya fünye yardımı ile ateşlenebilir. Fakat ana patlayıcıyı fünye düzeneği olmadan ateşlemek için çok hassas patlayıcılar kullanmak gerekir ki bu da mayının kendisini çok tehlikeli bir hale getirir. Birçok AP mayınında ana patlayıcı olarak TNT veya tetril kullanılır. Amerikan yapımı M-14 AP mayınında aşağı yukarı 31 gram tetril, Rus yapımı PMN mayınında ise 200 grama yakın TNT kullanılır.
Kullanımı
İnfilak AP mayınları en bilinen kara mayını türüdür. Genellikle zemin üzerindeki yaprak veya kaya altlarında saklanarak ya da toprak altına 10 ila 40 mm. arasında gömülerek kullanılır. Harekete geçmek için bir insanın basması veya bir taşıtın doğrudan üzerinden geçmesi gerekir.
Bu mayınlar içerisinde sınıflandırılır. Bu silahlar amacı düşman birliklerinin belli bir bölgeden geçişini engellemektir.
Parça tesirli mayın
Patlayıcılı AP mayınlarının asıl amacı tek bir kişiye zarar vermek için tasarlanmıştır. Parça tesirli mayınların (örneğin Nazi Almanyası yapımı II. Dünya Savaşında kullanılan ) tasarım amacı ise sahip olduğu şarapnel parçalarını geniş bir alana yayılarak bu alan içerisindeki insanları etkisiz hale getirmektir.
Parça tesirli mayınlar patlayıcılı AP mayınlarına nazaran daha büyük ve ağır olur. Bunun nedeni içerisindeki birkaç kilo metal parçacıktır.
Etkisi
Bu mayınlar patlayıcılı AP mayınlarının sahip olduğu "basınç etkisine" kıyasla çok daha etkilidir. Bunun nedeni şarapnellerin çevreye yayılması ile çok daha fazla muharip askeri yaralayabilir veya öldürebilir.
Bu şarapnellere sahip mayınlar hafif zırhlı araçların tekerleklerine isabet ederek aracı etkisiz kılabilir. Veya zırhlı olmayan kesimlerden içeri girerek içerisinde bulunan yolculara da ciddi zararlar verebilir.
Türleri
Kazık
Bu mayınlar (örneğin Rus POMZ mayını) zeminin hemen üzerine yerleştirilir. Bu mayın bir kazık ve onun üzerine monteli parça tesirli bir patlayıcı düzenekten oluşur. Tetiklemek için bir veya birkaç tuzaklama telinden faydalanabilir.Yaprak veya çöpler arasına saklanır.
Sıçrayan
Sıçrayan mayınlar zemine gömülen ve tetiklendikten sonra fünyenin ateşlenmesi ile başlığını çok kısa bir süre içerisinde havaya fırlatan bir düzeneğe sahiptir. Havaya fırlatılan başlık belli bir yükseklikte infilak ederek içerisindeki şarapnel parçalarını etrafa saçar. Sıçrayan mayınlar doğrudan basılarak, tuzak teli veya ikisi bir arada patlatılabilir. Sıçrayan mayınlara örnek olarak:
- (İngilizce Bouncing Betty, Türçesi Sıçrayan Betty), II. Dünya Savaşı Nazi Alman mayını.
- , Amerikan mayını
- , Rus yapımı (OZM-3, OZM-4, OZM-72) ailesine ait
- , Yugoslavya yapımı mayın
Yönsel
Yönsel parça tesirli silahlar (örneğin Amerikan yapımı M18 Claymore) bu tür mayınlardan farklı bir yapıya sahiptir. Tasarımından ötürü sahip olduğu parçaları sınırlı bir yay içerisine dağıtır. Döşenmesi esnasında mayının yönü hedef bölgeye doğru gelecek şekilde çevrilir ve bu sayede dost birliklere zarar gelmesi önlenir. Tasarımı sayesinde yakın savunma mevzileri önlerine yerleştirilen mayın arkasındaki birliklere bir zarar vermez. Klasik tuzaklama teli ile ateşlenebildiği gibi uzaktan kumanda ile patlatılabilir. Bu tür mayınlara genellikle Amerikan yapımı olan claymore mayını adı verilir.
Örneğin:
- M18 Claymore, Amerika Birleşik Devletleri
- ve, Rusya
- , Yugoslavya
Örnekler
- II. Dünya Savaşı anti-personel mayınları
- (Bouncing Betty) – adı en kötü anılan Nazi Alman yapımı sıçrayan mayın
- – Alman yapımı camdan yapılma tespit edilmesi en zor mayın.
- PDM-6 ve PMD-7 – Rus yapımı ve ağaçtan .
- Savaş sonrası Amerikan yapımı anti-personel mayınları
- , 1960'lar – 1970'ler. Basit,ufak ve hareketli parçası yoktu. Milyon adetlerde üretilen mayın Vietnam Savaşı sırasında döşendi.
- – savaş sırasında üretildi, Alman S-mine benzeri.
- (Dragontooth), 1970'lerde üretildi.Havadan bırakılan mayın Vietnam Savaşı sırasında kullanıldı.
- GATOR mayın sistemi, gelişmiş dağıtma sistemi, içerisinde AP (BLU-92/B) ve tanksavar mayını bulunuyordu.
- M18 Claymore, günümüz
- Savaş sonrası Rus yapımı anti-personel mayınları
- (butterfly mine, NATO rapor adı: Blue Parrot), günümüz
- POMZ – tuzaklama telli, kazık mayın.
- – Amerikan M18 Claymore modelinin Rus kopyası.
- – mayın temizleme çalışmalarında en fazla imha edilen mayın
- MON-200 – 12 kg TNT patlayıcıya sahip ayrıca hafif araçlara karşıda etkili büyük bir mayın.
- Savaş sonrası İngiliz yapımı anti-personel mayınları
- – 1970'ler – 1999. Havadan atılan mayın sınıfı uçak pisti saldırı sisteminin bir parçasıdır. Bir saldırı sırasında atılan JP233 içerisnde 215 adet HB 876 bulunmakta ve bu mayınlar belli bir yükseklikten yavaş ve tehlikeli bir şekilde yere inmektedir.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Anti personel mayini kara mayini sinifi icerisinde tanksavar mayinlari gibi tasitlara karsi kullanilan turun disindaki insan hedeflerine karsi gelistirilmis bir mayin turudur Italyan yapimi sicrayan sinifi anti personel mayini Bu tur mayinlar genellikle oldurmemek uzere gelistirilmistir yaralama amaci tasimaktadir Bunun nedeni yarali bir askerin olu bir askere nazaran daha fazla lojistik ozellikle saglik destegine ihtiyac duymasi ve kendinden baska piyadeyi de savas disina itmesidir Bazi anti personel mayinlari insan haricinde zirhli tasitlarin ozellikle tekerlek kisminda hasar vererek is goremez hale getirebilmektedir Mayinlar patlayicili veya parca etkili mayinlar olarak siniflandirilir Parca tesirli mayinlar gunumuzde genellikle sicrayan mayin olarak adlandirilmaktadir 1996 yilinda Birlesmis Milletler kararlariyla baslatilan ve 1997 yilinda Oslo da hazirlanip Ottawa da imzaya acilmasi nedeniyle 1997 Ottawa Antlasmasi olarak anilan girisimle mayinlara karsi ciddi bir hareket baslatildi Boylece 21 ulke depolarini tamamen ortadan kaldirdi 37 milyon mayin etkisizlestirildi Bu antlasmaya ABD Cin Israil Hindistan gibi bazi ulkeler katilmadi Katilmayan bu ulkelerin depolarinda toplam 250 milyon adet mayin oldugu tahmin ediliyor KullanimiAnti personel mayinlari da genellikle tanksavar mayinlari gibi savunma amacli olarak sinir veya onemli yerleri korumak icin mayin tarlalari biciminde dosenmektedir Tanksavar mayinlarindan pek bir farklari olmamakla beraber daha kucuk yapilarindan oturu cok kolaylikla yerlestirilebilmektedir Bunun yaninda helikopter ve savas ucaklarindan salkim bomba duzenekleri ayrica piyade topcu bombardimani ile cok uzak veya yuksekten istenilen bolgelere dosenebilir Bunlarin haricinde anti personel mayinlari asagidaki ozel amaclar icinde kullanilir Baskin amacli saldirilarda Gecici kamplarin korunmasi Takipten kurtulmak ornegin Sahip olunan ekipmanlarin mayin yardimiyla duzenekleri ile korunmasi Diger mayinlarin temizlenmesi onlemek icin bubi tuzagi duzeneklerindeInfilak mayiniBu tur anti personel mayinlari basincla harekete gecen kendisine yapilan tazyik ile dogrudan patlayarak basinc dalgasi yaratan bir mayindir Etkisi Kisi mayina bastigi anda harekete gecen mayin icerisindeki funye yanar ve ana patlayiciyi infilak eder Bu sirada ortaya cikan sicak havadan oturu patlayicinin turune gore degisir bir basinc dalgasi olusur Bu patlama ile ortaya cikan dalga uyguladigi sikistirma kuvveti ile topragin ustune cikar Bu guc dogrudan ayakkabi ve ayaga ulasir Ardindan ayagin parcalanmasina veya kopmasina sebep olur Insan vucudunda meydana gelen yaralanma orani mayin icerisinde kullanilan patlayici mayin cukurunun derinligi ve toprak turu ile kurbanin temas etme sekline gore degisir Farkli turlerdeki toprak mayin patlamasi ile ortaya cikan basinc dalgasini degisik oranlardan toprak ustune tasir Ornegin kile doymus toprak bu basinci en fazla ileten turdur Genel olarak patlamalarin ardindan ayak ile bacak arasindaki kesimde parcalanma ve kopmalar meydana gelmektedir Infilak mayinlarinin yolactigi ikinci yaralanma turu ise basinc dalgasindan oturu ayak topugunun parcalanmasidir Toprak icerisinden cikan gaz ve harekete gecirdigi toprak ile tas parcalari sarapnel etkisi yaparak kurbanin kundurasini gecer ve ayakta buyuk hasara sebep olur Ozel kunduralar sayesinde bunlar icerisinde askeri postal veya patlayici botlari ni sayabiliriz bu tur basinc etkisini en aza indirmeye yardimci olur Bu tur patlayicili mayinlar zirhli araclara karsi cok az etkili olmakta ancak tekerlekli bir arac dogrudan uzerinden gecer ise tekerlege hasar vererek aracin hareket imkanini ortadan kaldirmaktadir Kucuk olanlari sadece tekerlege hasar vermekle beraber daha buyukleri yuruyen aksamada zarar verebilir Bilesenleri Anti personel mayin kesitiMayin kutusu Mayin kutusu mayinin parcalarina ev sahipligi yapan ve cevre kosullarindan koruyan bir yapiya sahiptir II Dunya Savasi sirasinda ilk olarak kullanilmaya baslanan kara mayinlarinin kutulari genellikle metalden yapilmakta ve elektronik ile bulanabilmektedir Gunumuzde bircok patlayicili anti personel mayininda plastik mayin kutusu kullanilmakta olup bu sayede mayin dedektorlerine yakalanmamaktadir Baski tipasi patlatma mekanizmasi Patlatma mekanizmasi mayin icerisindeki ana patlayiciyi harekete gecirmek icin tasarlanmistir Bu mekanizma atesleme ignesi veya elektrik ile harekete gecirilen bir funyeden olusmaktadir Bircok mayindaki yayli atesleme ignesi funye ateslenir Funye Funye cok hassas bir tur patlayicidan yapilmakta olup bu patlayici en ufak bir baski veya elektrikle harekete gecebilir Ana patlayici Ana patlayici genellikle sabitlenmis patlayicidan olusup dogrudan veya funye yardimi ile ateslenebilir Fakat ana patlayiciyi funye duzenegi olmadan ateslemek icin cok hassas patlayicilar kullanmak gerekir ki bu da mayinin kendisini cok tehlikeli bir hale getirir Bircok AP mayininda ana patlayici olarak TNT veya tetril kullanilir Amerikan yapimi M 14 AP mayininda asagi yukari 31 gram tetril Rus yapimi PMN mayininda ise 200 grama yakin TNT kullanilir Kullanimi Infilak AP mayinlari en bilinen kara mayini turudur Genellikle zemin uzerindeki yaprak veya kaya altlarinda saklanarak ya da toprak altina 10 ila 40 mm arasinda gomulerek kullanilir Harekete gecmek icin bir insanin basmasi veya bir tasitin dogrudan uzerinden gecmesi gerekir Bu mayinlar icerisinde siniflandirilir Bu silahlar amaci dusman birliklerinin belli bir bolgeden gecisini engellemektir Parca tesirli mayinPatlayicili AP mayinlarinin asil amaci tek bir kisiye zarar vermek icin tasarlanmistir Parca tesirli mayinlarin ornegin Nazi Almanyasi yapimi II Dunya Savasinda kullanilan tasarim amaci ise sahip oldugu sarapnel parcalarini genis bir alana yayilarak bu alan icerisindeki insanlari etkisiz hale getirmektir Parca tesirli mayinlar patlayicili AP mayinlarina nazaran daha buyuk ve agir olur Bunun nedeni icerisindeki birkac kilo metal parcaciktir Etkisi Bu mayinlar patlayicili AP mayinlarinin sahip oldugu basinc etkisine kiyasla cok daha etkilidir Bunun nedeni sarapnellerin cevreye yayilmasi ile cok daha fazla muharip askeri yaralayabilir veya oldurebilir Bu sarapnellere sahip mayinlar hafif zirhli araclarin tekerleklerine isabet ederek araci etkisiz kilabilir Veya zirhli olmayan kesimlerden iceri girerek icerisinde bulunan yolculara da ciddi zararlar verebilir Turleri Kazik Yugoslav kazik kaideli IMP anti personel mayini ile tuzaklama teli Balkanlar 1996 Bu mayinlar ornegin Rus POMZ mayini zeminin hemen uzerine yerlestirilir Bu mayin bir kazik ve onun uzerine monteli parca tesirli bir patlayici duzenekten olusur Tetiklemek icin bir veya birkac tuzaklama telinden faydalanabilir Yaprak veya copler arasina saklanir Sicrayan Sicrayan mayinlar zemine gomulen ve tetiklendikten sonra funyenin ateslenmesi ile basligini cok kisa bir sure icerisinde havaya firlatan bir duzenege sahiptir Havaya firlatilan baslik belli bir yukseklikte infilak ederek icerisindeki sarapnel parcalarini etrafa sacar Sicrayan mayinlar dogrudan basilarak tuzak teli veya ikisi bir arada patlatilabilir Sicrayan mayinlara ornek olarak Ingilizce Bouncing Betty Turcesi Sicrayan Betty II Dunya Savasi Nazi Alman mayini Amerikan mayini Rus yapimi OZM 3 OZM 4 OZM 72 ailesine ait Yugoslavya yapimi mayinYonsel Rus yapimi MON 50 yonsel AP mayini Yonsel parca tesirli silahlar ornegin Amerikan yapimi M18 Claymore bu tur mayinlardan farkli bir yapiya sahiptir Tasarimindan oturu sahip oldugu parcalari sinirli bir yay icerisine dagitir Dosenmesi esnasinda mayinin yonu hedef bolgeye dogru gelecek sekilde cevrilir ve bu sayede dost birliklere zarar gelmesi onlenir Tasarimi sayesinde yakin savunma mevzileri onlerine yerlestirilen mayin arkasindaki birliklere bir zarar vermez Klasik tuzaklama teli ile ateslenebildigi gibi uzaktan kumanda ile patlatilabilir Bu tur mayinlara genellikle Amerikan yapimi olan claymore mayini adi verilir Ornegin M18 Claymore Amerika Birlesik Devletleri ve Rusya YugoslavyaOrneklerII Dunya Savasi anti personel mayinlari Bouncing Betty adi en kotu anilan Nazi Alman yapimi sicrayan mayin Alman yapimi camdan yapilma tespit edilmesi en zor mayin PDM 6 ve PMD 7 Rus yapimi ve agactan Savas sonrasi Amerikan yapimi anti personel mayinlari 1960 lar 1970 ler Basit ufak ve hareketli parcasi yoktu Milyon adetlerde uretilen mayin Vietnam Savasi sirasinda dosendi savas sirasinda uretildi Alman S mine benzeri Dragontooth 1970 lerde uretildi Havadan birakilan mayin Vietnam Savasi sirasinda kullanildi GATOR mayin sistemi gelismis dagitma sistemi icerisinde AP BLU 92 B ve tanksavar mayini bulunuyordu M18 Claymore gunumuzSavas sonrasi Rus yapimi anti personel mayinlari butterfly mine NATO rapor adi Blue Parrot gunumuz POMZ tuzaklama telli kazik mayin Amerikan M18 Claymore modelinin Rus kopyasi mayin temizleme calismalarinda en fazla imha edilen mayin MON 200 12 kg TNT patlayiciya sahip ayrica hafif araclara karsida etkili buyuk bir mayin Savas sonrasi Ingiliz yapimi anti personel mayinlari 1970 ler 1999 Havadan atilan mayin sinifi ucak pisti saldiri sisteminin bir parcasidir Bir saldiri sirasinda atilan JP233 icerisnde 215 adet HB 876 bulunmakta ve bu mayinlar belli bir yukseklikten yavas ve tehlikeli bir sekilde yere inmektedir Ayrica bakinizTanksavar mayini Sicrayan mayin Kara mayini Kara mayinlari listesi Mayin Sorunu