Helikopter, dikey kalkış ve iniş yapabilen döner kanatlı bir hava taşıtıdır. İsmin kökü Yunancada heliko pteron yani hareketli kanatlar anlamından gelir. Fransız Gustave Ponton d'Amécourt tarafından 1861'de ortaya atılmıştır. 1907 yılında Fransız Paul Cornu ilk motorlu helikopteri uçurmuştur.
Helikopterde yatay olarak dönen helikopter rotor sistemi tarafından sağlanan taşıma ve itme vardır. Bu, helikopterin dikey olarak kalkmasına ve inmesine (VTOL), havada asılı kalmasına ve ileri, geri ve yanal olarak uçmasına izin verir. Bu özellikler, helikopterlerin, sabit kanatlı hava aracı olaram birçok STOL (Kısa Kalkış ve İniş) veya STOVL (Kısa Kalkış ve Dikey İniş) özelliklerinin pist olmadan veya izole alanlarda kullanılmasına izin verir. 1942'de , tam ölçekli üretime ulaşan ilk helikopter oldu.
Daha önceki tasarımların çoğunda birden fazla ana rotor kullanılmasına rağmen, dikey bir anti-tork kuyruk rotorunun eşlik ettiği tek bir ana rotorun konfigürasyonu (tek kanatlı ile karıştırılmaması gereken tek kanatlı helikopter) en yaygın helikopter konfigürasyonu haline geldi. Bununla birlikte, veya konfigürasyonlarında ikiz ana rotorlu helikopterler (bikopterler), monorotor tasarımından daha yüksek taşıma kapasitesi nedeniyle bazen kullanılmaktadır. Ayrıca , tiltrotorlu ve bileşik helikopterler de günümüzde uçmaktadır. Quadkopter'lere () 1907 yıllarında Fransa'da öncülük edildi ve diğer multicopter türleri ile birlikte esas olarak dron gibi özel uygulamalar için geliştirildi. Buna karşılık, cayrokopter ve , uçağı ileriye doğru itmek için ayrı bir itme sistemine dayanan bir rotora sahiptir.
Tarihi
Dikey uçuş için en erken buluşlar Çin'den geldi. MÖ 400'den beri,Çinli çocuklar bambudan uçan oyuncaklarla (veya Çin toplarıyla) oynadılar. Bu , bir rotora bağlı bir çubuğun yuvarlanmasıyla döndürülür. Döndürme kaldırma oluşturur ve oyuncak bırakıldığında uçar. Ge Hong'un MS 4. yüzyıla ait Taoist kitabı Baopuzi'nin (抱朴子) döner kanatlı uçaklara özgü bazı fikirleri açıkladığı bildiriliyor.
Çin helikopter oyuncağına benzer tasarımlar bazı Rönesans resimlerinde ve diğer eserlerde yer aldı. 18. ve 19. yüzyılın başlarında Batılı bilim adamları, Çin oyuncağına dayalı uçan makineler geliştirdiler.
Daha sonra İtalyan bilgin Leonardo da Vinci'nin "hava vidası" olarak bilinen tasarımı ortaya çıktı. Bilimsel bilgi arttıkça ve daha fazla kabul gördükçe, insanlar dikey uçuş fikrini sürdürmeye devam etti.
Temmuz 1754'te Rus Mikhail Lomonosov, sargılı bir yay aygıtıyla güçlendirilmiş küçük bir koaksiyel geliştirdi ve bunu Rus Bilimler Akademisine gösterdi. Bir yay ile güçlendirildi ve meteorolojik aletleri kaldırmak için bir yöntem olarak önerildi.
1783'te Christian de Launoy ve tamircisi Bienvenu, rotor kanatları olarak ters dönen, hindi uçuş tüylerinden oluşan bir modelde Çin topunun eş eksenli bir versiyonunu kullandı ve 1784'te Fransız Bilimler Akademisi'ne gösterdi. Sir George Cayley, Launoy ve Bienvenu'nunkine benzer, ancak lastik bantlarla güçlendirilmiş bir tüy modeli geliştirdi. Yüzyılın sonunda, rotor kanatları için kalay levhalar ve güç için yaylar kullanıldı.
Alphonse Pénaud daha sonra 1870 yılında yine lastik bantlarla çalışan koaksiyel rotor model helikopter oyuncakları geliştirdi. Babaları tarafından hediye edilen bu oyuncaklardan biri, Wright Kardeşlere ilham verdi.
1861'de "helikopter" kelimesi, buharla çalışan küçük bir model sergileyen Fransız bir mucit Gustave de Ponton d'Amécourt tarafından icat edildi. Yeni bir metal olan alüminyum ile, model asla yerden kalkmadı. Buhar gücü diğer mucitler arasında da popülerdi. 1878'de İtalyan Enrico Forlanini'nin yine bir buhar motoruyla çalışan insansız aracı, 12 metre (39 fit) yüksekliğe yükseldi ve dikey bir kalkıştan sonra yaklaşık 20 saniye havada kaldı. Emmanuel Dieuaide'nin buharla çalışan tasarımı, yerdeki bir kazandan gelen bir hortumla çalıştırılan ters dönen rotorlara sahipti.
1887'de Parisli mucit , bağlı bir elektrikli model helikopter yaptı ve uçurdu. Temmuz 1901'de 'in helikopterinin ilk uçuşu Berlin-Schöneberg'de gerçekleşti; bu muhtemelen insanları taşıyan ilk havadan ağır motorlu uçuştu. Olayı kapsayan bir film Max Skladanowsky tarafından çekildi.
1885'te Thomas Edison'a, uçuş geliştirmeye yönelik deneyler yapması için James Gordon Bennett, Jr. tarafından 1.000 ABD Doları (bugünkü 29.000 ABD Dolarına eşdeğer) verildi. Edison bir helikopter yaptı ve kağıdı, içten yanmalı bir motora güç sağlamaya çalıştığı nitroselüloz oluşturmak için kullandı. Helikopter patlamalar sonucu hasar gördü ve çalışanlarından biri ağır yandı. Slovak mucit , içten yanmalı motoru 1901'de 0,5 metre (1,6 fit) yüksekliğe ulaşan helikopter modeline güç sağlamak için uyarladı. 5 Mayıs 1905'te helikopteri 4 metre (13 fit) irtifaya ulaştı ve uçtu. 1908'de Edison, bir benzinli motorla çalışan bir helikopter için kendi tasarımının patentini aldı, ancak asla uçmadı.
- İlk uçuşlar
1906'da iki Fransız kardeş, Jacques ve Louis Charles Bréguet, helikopterler için kanat profilleri denemeye başladılar. 1907'de bu deneyler "Bréguet-Richet Gyroplane" ile sonuçlandı. Gyroplane, pilotunu bir dakika boyunca yaklaşık 0,6 metre (2 ft) havaya kaldırdı. Gyroplane, son derece dengesiz olduğunu kanıtladı ve uçak gövdesinin her köşesinde onu sabit tutmak için bir adama ihtiyaç duydu. Bu nedenle Gyroplane uçuşları, bir helikopterin ilk insanlı uçuşu olarak kabul edilir, ancak serbest uçuş değildir.
Aynı yıl, Fransız mucit Paul Cornu, Cornu helikopterini tasarladı ve yaptı. 24 hp (18 kW) Antoinette motor tarafından tahrik edilen iki adet 6.1 metrelik (20 ft) ters dönen rotor kullandı. 13 Kasım 1907'de mucidini 0,3 metreye kaldırdı ve 20 saniye havada kaldı. 1911'de Sloven filozof ve ekonomist Ivan Slokar bir helikopter konfigürasyonunun patentini aldı.
Danimarkalı mucit Jacob Ellehammer, 1912'de Ellehammer helikopterini inşa etti. Bu helikopter, her biri çevresinde altı kanatla donatılmış iki karşı dönen diskle donatılmış bir çerçeveden oluşuyordu. İç mekan testlerinden sonra, uçak açık havada gösterildi ve birkaç serbest kalkış yaptı. Helikopterle yapılan deneyler, Eylül 1916'ya kadar devam etti.
Birinci Dünya Savaşı sırasında Avusturya-Macaristan, iki uçak inşa edilmiş deneysel bir helikopter prototipi olan PKZ'yi geliştirdi.
- Erken gelişme
1920'lerin başında, Arjantinli Raúl Pateras-Pescara de Castelluccio, Avrupa'da çalışırken, döngüsel perdenin ilk başarılı uygulamalarından birini gösterdi. Eş eksenli, ters dönen, çift kanatlı rotorlar, ürettikleri kaldırma kuvvetini döngüsel olarak artırmak ve azaltmak için bükülebilir. Rotor göbeği ayrıca birkaç derece öne eğilebilir, bu da uçağın itmek veya çekmek için ayrı bir pervane olmadan ileri hareket etmesine izin verir. Pateras-Pescara, otorotasyon ilkesini de gösterebildi. Ocak 1924'te Pescara'nın 1 No'lu helikopteri test edildi, ancak gücünün yetersiz olduğu ve kendi ağırlığını kaldıramadığı bulundu. 2F'si daha iyi sonuç verdi ve bir rekor kırdı. İngiliz hükûmeti, Pescara tarafından daha fazla araştırmayı finanse etti ve bu, on dakikaya kadar uçabilen 250 beygir gücünde (190 kW) bir radyal motorla çalışan 3 No'lu helikopterle sonuçlandı.
14 Nisan 1924'te Fransız Étienne Oehmichen, quadrotor helikopterini 360 metre (1.180 ft) uçurarak Uluslararası Havacılık Federasyonu (FAI) tarafından tanınan ilk helikopter dünya rekorunu kırdı.
ABD'de George de Bothezat, Birleşik Devletler Ordusu Hava Servisi için Bothezat tipi quadrotor helikopterini inşa etti, ancak Ordu 1924'te programı iptal etti ve uçak hurdaya ayrıldı. Hollandalı bir havacılık mühendisi olan Albert Gillis von Baumhauer, 1923'te rotor uçak tasarımı okumaya başladı. İlk prototipi 24 Eylül 1925'te "uçtu". 1927'de Almanya'dan , iki rotorlu bir helikopter yaptı. Minyatürde bu kadar başarılı çalışan ilk helikopter olan Zaschka'nın uçağı, yalnızca dikey olarak yükselip alçalmakla kalmıyor, aynı zamanda herhangi bir yükseklikte hareketsiz kalabiliyordu.
1928'de Macar havacılık mühendisi Oszkár Asbóth, maksimum 53 dakikalık tek uçuş süresiyle en az 182 kez havalanan ve inen bir helikopter prototipi yaptı. 1930'da İtalyan mühendis Corradino D'Ascanio, koaksiyel bir helikopter olan D'AT3'ü yaptı. Nispeten büyük makinesinde iki, iki kanatlı, ters dönen rotorlar vardı. Kanatların arka kenarlarında yardımcı kanatlar veya servo tırnaklar kullanılarak kontrol sağlandı.
İspanyol havacılık mühendisi ve pilot Juan de la Cierva 1920'lerin başında otojiroyu icat etti ve ilk pratik rotorlu uçak oldu. 1928'de de la Cierva, Londra'dan Paris'e İngiliz Kanalı'nı başarıyla geçti. 1934'te bir otojiro, başarılı bir şekilde havalanan ve bir geminin güvertesine inen ilk rotorlu uçak oldu. Aynı yıl, otojiro, İspanyol ordusu tarafından Asturias isyanı sırasında kullanıldı ve bir rotocraft'ın ilk askeri konuşlandırması oldu. Otojiro, helikopterin icadından önce New Jersey ve Pennsylvania'da posta ve gazete dağıtmak için de kullanıldı.
Sovyetler Birliği'nde, Tsentralniy Aerogidrodinamicheskiy Institut'ta (TsAGI veya Merkezi Aerohidrodinamik Enstitüsü) çalışan iki havacılık mühendisi olan Boris N. Yuriev ve Alexei M. Cheremukhin, TsAGI 1-EA tek kaldırma rotorlu helikopteri inşa etti ve uçurdu. 14 Ağustos 1932'de Cheremukhin, 1-EA'yı resmi olmayan 605 metrelik (1.985 fit) bir yüksekliğe çıkarmayı başardı ve d'Ascanio'nun önceki başarısını paramparça etti. Sovyetler Birliği henüz FAI üyesi olmadığı için Cheremukhin'in sicili tanınmadı. Rus mühendis Nicolas Florine, serbest uçuş yapmak için ilk ikiz tandem rotor makinesini yaptı.
Bréguet-Dorand Gyroplane Laboratuvarı 1933'te inşa edildi. Ters dönen eş eksenli bir helikopterdi. Birçok yer testi ve bir kazadan sonra 26 Haziran 1935'te ilk uçuşunu gerçekleştirdi. Kısa süre içinde uçak, kontrollerde pilot Maurice Claisse ile rekorlar kırıyordu. 14 Aralık 1935'te 500 metre (1.600 fit) çapında kapalı devre uçuş rekoru kırdı. Ertesi yıl, 26 Eylül 1936'da Claisse, 158 metrelik (518 fit) bir yükseklik rekoru kırdı. Ve son olarak, 24 Kasım 1936'da, 44 kilometre (27 mil) kapalı bir devrede saatte 44,7 kilometre (27,8 mph) hızla bir saat, iki dakika ve 50 saniyelik bir uçuş süresi rekoru kırdı. Uçak, 1943'te Villacoublay havaalanında bir Müttefik hava saldırısıyla imha edildi.
Amerikalı mucit Arthur M. Young, 1928'de rotor kafasını sürmek için dönüştürülmüş elektrikli hover motorlarını kullanarak model helikopterler üzerinde çalışmaya başladı. Young, dengeleyici çubuğu icat etti ve kısa bir süre sonra patentini aldı. Sadece altı ayda Bell Model 30'u doğuran ilk Bell Model 1'i tamamladılar ve daha sonra Bell 47 tarafından yerini aldılar.
- Endüstrinin doğuşu
Focke-Wulf'taki Heinrich Focke, Cierva Autogiro Company'den bir lisans satın almıştı. Bu, tamamen kontrol edilebilir döngüsel/toplu adım hub sistemi idi. Buna karşılık, Cierva Autogiro, Focke-Achgelis helikopterlerini inşa etmek için bir çapraz lisans aldı. Focke, dünyanın ilk pratik enine çift rotorlu helikopteri olan 'i tasarladı. İlk olarak Haziran 1936'da uçtu. Fw 61, saatte 120 mil (190 km/s) hızla 8.000 fitten (2.400 m) daha yükseğe uçmuştu.
İkinci Dünya Savaşı sırasında, Nazi Almanyası gözlem, nakliye ve tıbbi tahliye için az sayıda helikopter kullandı. Anton Flettner'in kendi öncü Fl 265'iyle aynı temel konfigürasyonu kullanan Kolibri senkronizatörü Akdeniz'de kullanıldı. çift rotorlu helikopter Avrupa'da kullanıldı. Müttefik Devletler tarafından yapılan II. Dünya Savaşı sırasında stratejik bombardımanlar, Almanya'nın savaş sırasında büyük miktarlarda helikopter üretmesini engelledi.
Amerika Birleşik Devletleri'nde, Rusya doğumlu mühendis Igor Sikorsky ve Wynn Laurence LePage, ABD ordusunun ilk helikopterini üretmek için yarıştı. kurucusu LePage, Fw 61'den sonra modellenen helikopterler geliştirmek için patent haklarını aldı ve 'i inşa etti. Bu arada Sikorsky, daha basit, tek rotorlu bir tasarım olan Vought-Sikorsky VS-300'e karar verdi. VS-300'den geliştirilen , 100 uçaklık üretim siparişiyle ilk büyük ölçekli seri üretilen helikopterdi. R-4'ün yerini ve gibi diğer Sikorsky helikopterleri almadan önce toplam üretim 131 helikoptere ulaştı. Toplamda, Sikorsky, II. Dünya Savaşı'nın bitiminden önce 400'den fazla helikopter üretti.
LePage ve Sikorsky helikopterlerini ordu için inşa ederken, Bell Aerospace, iki kanatlı sallanan rotor tasarımını kullanarak bir helikopter inşa etmesine yardımcı olması için Arthur Young'ı işe aldı. Sonraki helikopter tasarımın sadeliğini ve kullanım kolaylığını gösterdi. Model 30, 'ye dönüştürüldü.
1951'de, Donanma Departmanındaki bağlantılarının ısrarı üzerine Charles Kaman, K-225 senkroterini değiştirdi. İlk olarak 1939'da Anton Flettner tarafından öncülük edilen çift rotorlu bir helikopter konsepti için, pistonlu motor tasarımı bulundu. Gaz türbinin bu uyarlaması, ağır motor blokları ve yardımcı bileşenleri ile pistonlu motorlardan daha büyük miktarda güç sağladı. 11 Aralık 1951'de Kaman K-225, dünyanın ilk türbin motorlu helikopteri oldu. Ancak, türbin motorlu ilk helikopter Sud Aviation şirketinin Aérospatiale Alouette II modeli idi.
Sabit havada asılı kalabilen güvenilir helikopterler, sabit kanatlı uçaklardan on yıllar sonra geliştirildi. Bu, büyük ölçüde, sabit kanatlı uçaklardan daha yüksek motor gücü yoğunluğu gereksinimlerinden kaynaklanmaktadır. 20. yüzyılın ilk yarısında yakıtlar ve motorlardaki gelişmeler helikopter gelişiminde kritik bir faktördü. 20. yüzyılın ikinci yarısında hafif turboşaft motorlarının bulunması daha büyük, daha hızlı ve daha yüksek performanslı helikopterlerin geliştirilmesine yol açtı. Daha küçük ve daha ucuz helikopterler hala pistonlu motorlar kullanırken, turboşaft motorlar günümüzde helikopterler için tercih edilen güç santralidir.
Çalışma Prensibi
Helikopterler dikey olarak kalkış ve iniş yapabilir ve havada sabit olarak tutunabilirler. Helikopter ve uçakların uçma prensipleri aslında aynıdır. Uçaklarda tutunma kuvveti elde edebilmek için uçak hava içinde hareket ettirilir. Ancak kanat, uçak gövdesine bağlı olduğu için sabit bir yapıdadır. Fakat helikopterlerde kanat sabit değil, hareketlidir. Yani helikopterlerde taşıma kuvveti elde edebilmek için döner kanat yani pervane kullanılır. Pervane iki ya da daha fazla palden meydana gelir. Pervane palinin profili uçak kanadının profili ile aynıdır. Helikopterin motoru palleri döndürür. Paller hava içinde hareket ettikleri için üst yüzeylerinde alçak basınç, alt yüzeylerinde ise, yüksek basınç oluşur. Bu basınç farkı taşıma kuvvetini meydana getirir. Pallerin devir sayısının ve hücum açısının (pallerin havayı karşılama açısı) artması ile bu taşıma kuvvetinin büyüklüğü de artar. Tersi bir durumda ise azalır. Taşıma kuvveti helikopterin ağırlığına eşit olduğunda helikopter havada sabit olarak tutunur. Büyük olduğunda dikey olarak yükselir. Daha az olduğunda ise, dikey olarak alçalır.
Pervanenin dönme düzlemi eğildiğinde, yani pervanenin oluşturduğu taşıma kuvvetinin yönü değiştirildiğinde, helikopter ileri - geri ve sağa - sola doğru hareket eder. Böylece helikopterin hava içinde hareket etmesi sağlanır. Pervane sürekli döndüğü için (gövde üzerinde yarattığı moment nedeniyle) helikopterin gövdesini de döndürmeye çalışır. Bunu engellemek için helikopterin kuyruğunda daha küçük olan bir pervane daha kullanılır. Kuyruktaki pervane gövde üzerindeki dönme momentini sönümler. Ayrıca sönümleme miktarı değiştirilerek gövdenin dönüşü de sağlanabilir.
Rotor adedi
Helikopterler çift ve tek rotorlu olmak üzere ikiye ayrılır. Tek rotorlu helikopter bir dikey hareketi sağlayan ana rotor ve gövdenin dönmesini engelleyen yardımcı rotor bulunur. İlk olarak bu sistem Rus asıllı göçmen Igor Sikorsky tarafından tasarlanır ve 1939 yılında başarıyla uçurulur.
Çift rotorlu helikopterler daha karmaşık olmakla birlikte yük ve yolcu taşımaya daha elverişlidir. Çift rotorlu helikopterlerde aracın iki ucunda biri alçakta olmak üzere eş iki ana rotor bulunur. İlk olarak 1960 yılında uçmaya başlamış en bilindik modeli dir.
Zıt yönlerde dönen iki veya daha fazla yatay rotorun kullanılması, tork önleyici bir kuyruk rotoruna dayanmadan uçak üzerindeki torkun etkilerini gidermek için kullanılan başka bir konfigürasyondur. Bu, kuyruk rotoru için normalde yönlendirilmesi gereken gücün, ana rotorlara tamamen uygulanmasına izin vererek, uçağın güç verimliliğini ve kaldırma kapasitesini arttırır. Döner gemiye fayda sağlamak için ters dönüş etkisini kullanan birkaç yaygın konfigürasyon vardır:
- , biri diğerinin arkasına monte edilmiş, ters yönde dönen iki rotordur.
- , sabit kanatların veya payanda yapılarının uçlarına enlemesine monte edilmiş bir çift ters dönen rotordur. Şimdi tiltrotorlarda kullanılan bazı eski model helikopterler onları kullanmıştı.
- , aynı eksende üst üste monte edilmiş iki ters dönen rotordur.
- , rotorların çarpışmadan uçağın üzerinde birbirine geçmesine izin vermek için yeterli bir açıyla birbirine yakın monte edilmiş iki ters dönen rotordur. Bunu kullanan uçak senkropter olarak bilinir.
- Multicopter, üç veya daha fazla rotor kullanır. Üç rotor, dört rotor, altı rotor ve sekiz rotor için tricopter, quadcopter, hexacopter ve octocopter gibi terimler de kullanılır. Bunlardan en yaygın olanı quadkopterdir. Multirotorlar öncelikle dronlarda kullanılır ve insan pilotlu uçaklarda kullanımı nadirdir.
- tasarımları, rotorun kendisini havada itmesine ve tork üretmekten kaçınmasına izin verir.
Motorlar
Bir helikopterde kullanılan motorların sayısı, boyutu ve tipi, o helikopter tasarımının boyutunu, işlevini ve kapasitesini belirler. En eski helikopter motorları, lastik bantlar veya miller gibi basit mekanik cihazlardı. İlk uçak uçuşundan yarım yüzyıl önce, buhar motorları kullanıldı, ancak sınırlı güç insanlı uçuşa izin vermedi. 19. yüzyılın sonunda içten yanmalı motorlar piyasaya sürüldü, helikopterlerin insanları kaldırabilmesine izin verecek kadar güçlü motorlar geliştirilmeye ve üretilmeye başladı.
İlk helikopter tasarımlarında özel yapım motorlar veya uçaklar için tasarlanmış rotatif motorlar kullanılıyordu, ancak bunların yerini kısa süre sonra daha güçlü otomobil motorları ve yıldız tipi motorlar aldı. 20. yüzyılın ilk yarısında helikopter gelişiminin en sınırlayıcı faktörü, bir motor tarafından üretilen güç miktarının, dikey uçuşta motorun ağırlığının üstesinden gelememesiydi. Bu, mevcut en küçük motorları kullanan erken başarılı helikopterlerde üstesinden gelindi. Kompakt, boksör tipi motor geliştirildiğinde, radyal motorlar daha büyük helikopterler için kullanılmaya devam etmesine rağmen, helikopter endüstrisi daha hafif bir güç santrali buldu. Türbin motorları havacılık endüstrisinde devrim yarattı; Aralık 1951'de üretimli Kaman K-225 tarafından öncülük edilen helikopter kullanımına yönelik turboşaft motoru, nihayet helikopterlere büyük miktarda güç ve düşük ağırlık cezası olan bir motor verdi.
Bazı radyo kontrollü helikopterler (kumandalı helikopter) ve daha küçük, helikopter tipi insansız hava araçları, elektrik motoru veya motosiklet motorları kullanır. Radyo kontrollü helikopterler ayrıca pistonlu motorlara sahip olabilir. Nitrometan gibi benzin dışındaki yakıtlar kullanır. Helikopterlerde yaygın olarak kullanılan bazı türbin motorları jet yakıtı yerine biyodizel de kullanabilir.
de yaygın bulunmaktadır.
Uçuş kontrolleri
Bir helikopterin dört uçuş kontrol girişi vardır. Bunlar döngüsel, toplu, anti-tork pedalları ve gaz kelebeğidir. Döngüsel kontrol genellikle pilotun bacakları arasında bulunur ve genellikle döngüsel çubuk olarak adlandırılır. Çoğu helikopterde, döngü bir joystick'e benzer. Bununla birlikte, helikopterleri olan ve , benzersiz bir sallanma çubuğu döngüsel kontrol sistemine sahiptir ve birkaç helikopter, tepeden kokpite inen bir döngüsel kontrole sahiptir.
Kontrol, ana kanatların döngüsel adımını değiştirdiği için döngüsel olarak adlandırılır. Sonuç, rotor diskini belirli bir yönde eğmektir, bu da helikopterin o yönde hareket etmesine neden olur. Pilot çevrimi ileriye doğru iterse, rotor diski öne doğru eğilir ve rotor ileri yönde bir itme kuvveti üretir. Pilot çevrimi yana doğru iterse, rotor diski o tarafa doğru eğilir ve o yönde itme kuvveti oluşturarak helikopterin yana doğru uçmasına neden olur.
Kolektif eğim kontrolü, yanlışlıkla hareketi önlemek için ayarlanabilir bir sürtünme kontrolü ile pilot koltuğunun sol tarafında bulunur. Kolektif, tüm ana rotor kanatlarının hatve açısını toplu olarak (yani hepsini aynı anda) ve konumlarından bağımsız olarak değiştirir. Dolayısıyla toplu bir girdi yapılırsa tüm kanatlar eşit olarak değişir ve sonuçta helikopterin irtifasının artması veya azalması sonucu oluşur.
Bir eğik plaka, ana kanatların toplu ve döngüsel adımını kontrol eder. Eğik plaka, her iki kanadın eğimini değiştirmek için ana şaft boyunca yukarı ve aşağı hareket eder. Bu, saldırı açısına bağlı olarak helikopterin havayı aşağı veya yukarı itmesine neden olur. Eğik plaka ayrıca, helikopterin bu yönlerde hareket etmesini sağlamak için kanat açısını ileri veya geri, sola ve sağa hareket ettirmek için hücum açısını değiştirebilir.
Anti-tork pedalları, sabit kanatlı bir uçaktaki dümen pedallarıyla aynı konumda bulunur ve uçağın burnunun yönlendirildiği yönü kontrol etmeye hizmet eder. Pedalın belirli bir yönde uygulanması, kuyruk rotoru tarafından üretilen itmeyi artırarıf veya azaltarır, bu da burnun uygulanan pedal yönünde yalpalamasına neden olarak, uçuş dinamikleri ve kuyruk rotor kanatlarının hatvesini değiştirir. Pedallar, üretilen itme miktarını değiştirerek kuyruk rotorunun eğimini mekanik olarak değiştirir.
Helikopter rotorları, dar bir RPM (dakikadaki devir sayısı) aralığında çalışacak şekilde tasarlanmıştır.
Gaz kelebeğinin amacı, rotorun uçuş için yeterli kaldırmayı üretmesi için rotor devrini izin verilen sınırlar içinde tutmak için yeterli motor gücünü korumaktır. Tek motorlu helikopterlerde, gaz kelebeği kontrolü, toplu kontrol üzerine monte edilmiş motosiklet tarzı bir büküm kolu iken, çift motorlu helikopterlerde her motor için bir güç kolu bulunur.
Kullanımları
Helikopterin çalışma özellikleri - dikey olarak kalkış ve iniş ve daha önce diğer uçaklarla mümkün olmayan uzun süreler boyunca havada asılı kalma yeteneği ve ayrıca uçağın düşük hava hızı koşullar altında kullanım özellikleri nedeniyle veya yerde başarmak için zaman ya da iş yoğun görevleri yerine getirmek üzere seçilmiştir. Günümüzde helikopter kullanımları arasında, insanların ve yüklerin nakliyesini, askeri kullanımları, inşaatı, yangınla mücadeleyi, arama ve kurtarma, turizm, tıbbi nakliye, kanun yaptırımı, tarım, , , havadan gözlem ve diğerlerini içerir.
Ayrıca bakınız
- Helikopterler için NATO rapor isimleri listesi
- Helikopter gemisi
- Ingenuity
- Genel maksat helikopteri
- Hayalet helikopter
- Amfibiyen helikopter
- Saldırı helikopteri
- Sırt çantası helikopteri
- Askerî helikopter
- Siyah helikopter
- Uçak Mühendisliği
- Havacılık Mühendisliği
- Uzay Mühendisliği
- Hava gemisi
- Hava Veri Sistemi
Wikimedia Commons'ta Helikopter ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ . www.helicopterflights.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023.
- ^ "helicopter aircraft". britannica.com. 26 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ a b "New Trends In Helicopter Technologies". aerospace.rexnord.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Early Helicopter History". 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Pioneers The beginning ..." helis.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Evolution of the Helicopter". timetoast.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "The Helicopter: A Hundred Years of Hovering". wired.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Flying-machine". patents.google.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "In July 1901, the maiden flight of Hermann..." coursehero.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Ellehammers-disc-rotor-helicopter-model-Photo-from-the-French-Musee-de". researchgate.net. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "History of Flight". thaitechnics.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ . Sydney Helicopter Flights and Tours (İngilizce). 27 Ekim 2021. 9 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023.
- ^ "FAI Record ID #13093". fai.org. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "World's First Helicopter – Today in History: September 14". connecticuthistory.org. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Evolution of Helicopters". helis.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "FAI Record ID #13062". fai.org. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "History of the Helicopter". thoughtco.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Igor Sikorsky—VS-300". centennialofflight.net. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "The evolution of helicopters". researchgate.net. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "THE EVOLUTION OF HELICOPTERS". aircharterservice.ca. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Flight technology for helicopters". aero.jaxa.jp. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Fundamentals of Helicopter Aviation". hubschraubermuseum.de. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Types of Helicopter Rotor Systems". aircraftsystemstech.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Main Rotor". sciencedirect.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Helicopter Tail Rotors – The Different Types Explained". pilotteacher.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Design, analysis and fabrication of a fully articulated helicopter main rotor system". researchgate.net. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Helicopter Structures and Airfoils – Main Rotor Systems". flight-mechanic.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "The Heart of the Helicopter: The Rotor Assembly". howstuffworks.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Helicopter Engine Technology for the 21 st Century". academia.edu. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Honeywell Successfully Tests Small Heavy Fuel Helicopter Engine Technology". verticalmag.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "7 Different Types of Helicopter Engines". aerocorner.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ . www.shephardmedia.com. 26 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "How Helicopters Work". howstuffworks.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Flight Control Systems for Helicopters". collinsaerospace.com. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Helicopter flight control with variable rotor speed and torque limiting". researchgate.net. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2022.
- ^ "Helicopter Pilot Training Schools, Careers – Heliventures". heliventuresnc.com. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Nisan 2015.
Havacılık ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Helikopter dikey kalkis ve inis yapabilen doner kanatli bir hava tasitidir Ismin koku Yunancada heliko pteron yani hareketli kanatlar anlamindan gelir Fransiz Gustave Ponton d Amecourt tarafindan 1861 de ortaya atilmistir 1907 yilinda Fransiz Paul Cornu ilk motorlu helikopteri ucurmustur source source source source source source Helikopter 1922Bell 205 A 1 HelikopterAS 355 F2 EcureuilCH 47 Chinook Helikopterde yatay olarak donen helikopter rotor sistemi tarafindan saglanan tasima ve itme vardir Bu helikopterin dikey olarak kalkmasina ve inmesine VTOL havada asili kalmasina ve ileri geri ve yanal olarak ucmasina izin verir Bu ozellikler helikopterlerin sabit kanatli hava araci olaram bircok STOL Kisa Kalkis ve Inis veya STOVL Kisa Kalkis ve Dikey Inis ozelliklerinin pist olmadan veya izole alanlarda kullanilmasina izin verir 1942 de tam olcekli uretime ulasan ilk helikopter oldu Daha onceki tasarimlarin cogunda birden fazla ana rotor kullanilmasina ragmen dikey bir anti tork kuyruk rotorunun eslik ettigi tek bir ana rotorun konfigurasyonu tek kanatli ile karistirilmamasi gereken tek kanatli helikopter en yaygin helikopter konfigurasyonu haline geldi Bununla birlikte veya konfigurasyonlarinda ikiz ana rotorlu helikopterler bikopterler monorotor tasarimindan daha yuksek tasima kapasitesi nedeniyle bazen kullanilmaktadir Ayrica tiltrotorlu ve bilesik helikopterler de gunumuzde ucmaktadir Quadkopter lere 1907 yillarinda Fransa da onculuk edildi ve diger multicopter turleri ile birlikte esas olarak dron gibi ozel uygulamalar icin gelistirildi Buna karsilik cayrokopter ve ucagi ileriye dogru itmek icin ayri bir itme sistemine dayanan bir rotora sahiptir TarihiDikey ucus icin en erken buluslar Cin den geldi MO 400 den beri Cinli cocuklar bambudan ucan oyuncaklarla veya Cin toplariyla oynadilar Bu bir rotora bagli bir cubugun yuvarlanmasiyla dondurulur Dondurme kaldirma olusturur ve oyuncak birakildiginda ucar Ge Hong un MS 4 yuzyila ait Taoist kitabi Baopuzi nin 抱朴子 doner kanatli ucaklara ozgu bazi fikirleri acikladigi bildiriliyor Cin helikopter oyuncagina benzer tasarimlar bazi Ronesans resimlerinde ve diger eserlerde yer aldi 18 ve 19 yuzyilin baslarinda Batili bilim adamlari Cin oyuncagina dayali ucan makineler gelistirdiler Daha sonra Italyan bilgin Leonardo da Vinci nin hava vidasi olarak bilinen tasarimi ortaya cikti Bilimsel bilgi arttikca ve daha fazla kabul gordukce insanlar dikey ucus fikrini surdurmeye devam etti Temmuz 1754 te Rus Mikhail Lomonosov sargili bir yay aygitiyla guclendirilmis kucuk bir koaksiyel gelistirdi ve bunu Rus Bilimler Akademisine gosterdi Bir yay ile guclendirildi ve meteorolojik aletleri kaldirmak icin bir yontem olarak onerildi 1783 te Christian de Launoy ve tamircisi Bienvenu rotor kanatlari olarak ters donen hindi ucus tuylerinden olusan bir modelde Cin topunun es eksenli bir versiyonunu kullandi ve 1784 te Fransiz Bilimler Akademisi ne gosterdi Sir George Cayley Launoy ve Bienvenu nunkine benzer ancak lastik bantlarla guclendirilmis bir tuy modeli gelistirdi Yuzyilin sonunda rotor kanatlari icin kalay levhalar ve guc icin yaylar kullanildi Alphonse Penaud daha sonra 1870 yilinda yine lastik bantlarla calisan koaksiyel rotor model helikopter oyuncaklari gelistirdi Babalari tarafindan hediye edilen bu oyuncaklardan biri Wright Kardeslere ilham verdi 1861 de helikopter kelimesi buharla calisan kucuk bir model sergileyen Fransiz bir mucit Gustave de Ponton d Amecourt tarafindan icat edildi Yeni bir metal olan aluminyum ile model asla yerden kalkmadi Buhar gucu diger mucitler arasinda da populerdi 1878 de Italyan Enrico Forlanini nin yine bir buhar motoruyla calisan insansiz araci 12 metre 39 fit yukseklige yukseldi ve dikey bir kalkistan sonra yaklasik 20 saniye havada kaldi Emmanuel Dieuaide nin buharla calisan tasarimi yerdeki bir kazandan gelen bir hortumla calistirilan ters donen rotorlara sahipti 1887 de Parisli mucit bagli bir elektrikli model helikopter yapti ve ucurdu Temmuz 1901 de in helikopterinin ilk ucusu Berlin Schoneberg de gerceklesti bu muhtemelen insanlari tasiyan ilk havadan agir motorlu ucustu Olayi kapsayan bir film Max Skladanowsky tarafindan cekildi 1885 te Thomas Edison a ucus gelistirmeye yonelik deneyler yapmasi icin James Gordon Bennett Jr tarafindan 1 000 ABD Dolari bugunku 29 000 ABD Dolarina esdeger verildi Edison bir helikopter yapti ve kagidi icten yanmali bir motora guc saglamaya calistigi nitroseluloz olusturmak icin kullandi Helikopter patlamalar sonucu hasar gordu ve calisanlarindan biri agir yandi Slovak mucit icten yanmali motoru 1901 de 0 5 metre 1 6 fit yukseklige ulasan helikopter modeline guc saglamak icin uyarladi 5 Mayis 1905 te helikopteri 4 metre 13 fit irtifaya ulasti ve uctu 1908 de Edison bir benzinli motorla calisan bir helikopter icin kendi tasariminin patentini aldi ancak asla ucmadi Ilk ucuslar 1906 da iki Fransiz kardes Jacques ve Louis Charles Breguet helikopterler icin kanat profilleri denemeye basladilar 1907 de bu deneyler Breguet Richet Gyroplane ile sonuclandi Gyroplane pilotunu bir dakika boyunca yaklasik 0 6 metre 2 ft havaya kaldirdi Gyroplane son derece dengesiz oldugunu kanitladi ve ucak govdesinin her kosesinde onu sabit tutmak icin bir adama ihtiyac duydu Bu nedenle Gyroplane ucuslari bir helikopterin ilk insanli ucusu olarak kabul edilir ancak serbest ucus degildir Ayni yil Fransiz mucit Paul Cornu Cornu helikopterini tasarladi ve yapti 24 hp 18 kW Antoinette motor tarafindan tahrik edilen iki adet 6 1 metrelik 20 ft ters donen rotor kullandi 13 Kasim 1907 de mucidini 0 3 metreye kaldirdi ve 20 saniye havada kaldi 1911 de Sloven filozof ve ekonomist Ivan Slokar bir helikopter konfigurasyonunun patentini aldi Danimarkali mucit Jacob Ellehammer 1912 de Ellehammer helikopterini insa etti Bu helikopter her biri cevresinde alti kanatla donatilmis iki karsi donen diskle donatilmis bir cerceveden olusuyordu Ic mekan testlerinden sonra ucak acik havada gosterildi ve birkac serbest kalkis yapti Helikopterle yapilan deneyler Eylul 1916 ya kadar devam etti Birinci Dunya Savasi sirasinda Avusturya Macaristan iki ucak insa edilmis deneysel bir helikopter prototipi olan PKZ yi gelistirdi Erken gelisme 1920 lerin basinda Arjantinli Raul Pateras Pescara de Castelluccio Avrupa da calisirken dongusel perdenin ilk basarili uygulamalarindan birini gosterdi Es eksenli ters donen cift kanatli rotorlar urettikleri kaldirma kuvvetini dongusel olarak artirmak ve azaltmak icin bukulebilir Rotor gobegi ayrica birkac derece one egilebilir bu da ucagin itmek veya cekmek icin ayri bir pervane olmadan ileri hareket etmesine izin verir Pateras Pescara otorotasyon ilkesini de gosterebildi Ocak 1924 te Pescara nin 1 No lu helikopteri test edildi ancak gucunun yetersiz oldugu ve kendi agirligini kaldiramadigi bulundu 2F si daha iyi sonuc verdi ve bir rekor kirdi Ingiliz hukumeti Pescara tarafindan daha fazla arastirmayi finanse etti ve bu on dakikaya kadar ucabilen 250 beygir gucunde 190 kW bir radyal motorla calisan 3 No lu helikopterle sonuclandi 14 Nisan 1924 te Fransiz Etienne Oehmichen quadrotor helikopterini 360 metre 1 180 ft ucurarak Uluslararasi Havacilik Federasyonu FAI tarafindan taninan ilk helikopter dunya rekorunu kirdi ABD de George de Bothezat Birlesik Devletler Ordusu Hava Servisi icin Bothezat tipi quadrotor helikopterini insa etti ancak Ordu 1924 te programi iptal etti ve ucak hurdaya ayrildi Hollandali bir havacilik muhendisi olan Albert Gillis von Baumhauer 1923 te rotor ucak tasarimi okumaya basladi Ilk prototipi 24 Eylul 1925 te uctu 1927 de Almanya dan iki rotorlu bir helikopter yapti Minyaturde bu kadar basarili calisan ilk helikopter olan Zaschka nin ucagi yalnizca dikey olarak yukselip alcalmakla kalmiyor ayni zamanda herhangi bir yukseklikte hareketsiz kalabiliyordu 1928 de Macar havacilik muhendisi Oszkar Asboth maksimum 53 dakikalik tek ucus suresiyle en az 182 kez havalanan ve inen bir helikopter prototipi yapti 1930 da Italyan muhendis Corradino D Ascanio koaksiyel bir helikopter olan D AT3 u yapti Nispeten buyuk makinesinde iki iki kanatli ters donen rotorlar vardi Kanatlarin arka kenarlarinda yardimci kanatlar veya servo tirnaklar kullanilarak kontrol saglandi Ispanyol havacilik muhendisi ve pilot Juan de la Cierva 1920 lerin basinda otojiroyu icat etti ve ilk pratik rotorlu ucak oldu 1928 de de la Cierva Londra dan Paris e Ingiliz Kanali ni basariyla gecti 1934 te bir otojiro basarili bir sekilde havalanan ve bir geminin guvertesine inen ilk rotorlu ucak oldu Ayni yil otojiro Ispanyol ordusu tarafindan Asturias isyani sirasinda kullanildi ve bir rotocraft in ilk askeri konuslandirmasi oldu Otojiro helikopterin icadindan once New Jersey ve Pennsylvania da posta ve gazete dagitmak icin de kullanildi Sovyetler Birligi nde Tsentralniy Aerogidrodinamicheskiy Institut ta TsAGI veya Merkezi Aerohidrodinamik Enstitusu calisan iki havacilik muhendisi olan Boris N Yuriev ve Alexei M Cheremukhin TsAGI 1 EA tek kaldirma rotorlu helikopteri insa etti ve ucurdu 14 Agustos 1932 de Cheremukhin 1 EA yi resmi olmayan 605 metrelik 1 985 fit bir yukseklige cikarmayi basardi ve d Ascanio nun onceki basarisini paramparca etti Sovyetler Birligi henuz FAI uyesi olmadigi icin Cheremukhin in sicili taninmadi Rus muhendis Nicolas Florine serbest ucus yapmak icin ilk ikiz tandem rotor makinesini yapti Breguet Dorand Gyroplane Laboratuvari 1933 te insa edildi Ters donen es eksenli bir helikopterdi Bircok yer testi ve bir kazadan sonra 26 Haziran 1935 te ilk ucusunu gerceklestirdi Kisa sure icinde ucak kontrollerde pilot Maurice Claisse ile rekorlar kiriyordu 14 Aralik 1935 te 500 metre 1 600 fit capinda kapali devre ucus rekoru kirdi Ertesi yil 26 Eylul 1936 da Claisse 158 metrelik 518 fit bir yukseklik rekoru kirdi Ve son olarak 24 Kasim 1936 da 44 kilometre 27 mil kapali bir devrede saatte 44 7 kilometre 27 8 mph hizla bir saat iki dakika ve 50 saniyelik bir ucus suresi rekoru kirdi Ucak 1943 te Villacoublay havaalaninda bir Muttefik hava saldirisiyla imha edildi Amerikali mucit Arthur M Young 1928 de rotor kafasini surmek icin donusturulmus elektrikli hover motorlarini kullanarak model helikopterler uzerinde calismaya basladi Young dengeleyici cubugu icat etti ve kisa bir sure sonra patentini aldi Sadece alti ayda Bell Model 30 u doguran ilk Bell Model 1 i tamamladilar ve daha sonra Bell 47 tarafindan yerini aldilar Endustrinin dogusu Focke Wulf taki Heinrich Focke Cierva Autogiro Company den bir lisans satin almisti Bu tamamen kontrol edilebilir dongusel toplu adim hub sistemi idi Buna karsilik Cierva Autogiro Focke Achgelis helikopterlerini insa etmek icin bir capraz lisans aldi Focke dunyanin ilk pratik enine cift rotorlu helikopteri olan i tasarladi Ilk olarak Haziran 1936 da uctu Fw 61 saatte 120 mil 190 km s hizla 8 000 fitten 2 400 m daha yuksege ucmustu Ikinci Dunya Savasi sirasinda Nazi Almanyasi gozlem nakliye ve tibbi tahliye icin az sayida helikopter kullandi Anton Flettner in kendi oncu Fl 265 iyle ayni temel konfigurasyonu kullanan Kolibri senkronizatoru Akdeniz de kullanildi cift rotorlu helikopter Avrupa da kullanildi Muttefik Devletler tarafindan yapilan II Dunya Savasi sirasinda stratejik bombardimanlar Almanya nin savas sirasinda buyuk miktarlarda helikopter uretmesini engelledi Amerika Birlesik Devletleri nde Rusya dogumlu muhendis Igor Sikorsky ve Wynn Laurence LePage ABD ordusunun ilk helikopterini uretmek icin yaristi kurucusu LePage Fw 61 den sonra modellenen helikopterler gelistirmek icin patent haklarini aldi ve i insa etti Bu arada Sikorsky daha basit tek rotorlu bir tasarim olan Vought Sikorsky VS 300 e karar verdi VS 300 den gelistirilen 100 ucaklik uretim siparisiyle ilk buyuk olcekli seri uretilen helikopterdi R 4 un yerini ve gibi diger Sikorsky helikopterleri almadan once toplam uretim 131 helikoptere ulasti Toplamda Sikorsky II Dunya Savasi nin bitiminden once 400 den fazla helikopter uretti LePage ve Sikorsky helikopterlerini ordu icin insa ederken Bell Aerospace iki kanatli sallanan rotor tasarimini kullanarak bir helikopter insa etmesine yardimci olmasi icin Arthur Young i ise aldi Sonraki helikopter tasarimin sadeligini ve kullanim kolayligini gosterdi Model 30 ye donusturuldu 1951 de Donanma Departmanindaki baglantilarinin israri uzerine Charles Kaman K 225 senkroterini degistirdi Ilk olarak 1939 da Anton Flettner tarafindan onculuk edilen cift rotorlu bir helikopter konsepti icin pistonlu motor tasarimi bulundu Gaz turbinin bu uyarlamasi agir motor bloklari ve yardimci bilesenleri ile pistonlu motorlardan daha buyuk miktarda guc sagladi 11 Aralik 1951 de Kaman K 225 dunyanin ilk turbin motorlu helikopteri oldu Ancak turbin motorlu ilk helikopter Sud Aviation sirketinin Aerospatiale Alouette II modeli idi Sabit havada asili kalabilen guvenilir helikopterler sabit kanatli ucaklardan on yillar sonra gelistirildi Bu buyuk olcude sabit kanatli ucaklardan daha yuksek motor gucu yogunlugu gereksinimlerinden kaynaklanmaktadir 20 yuzyilin ilk yarisinda yakitlar ve motorlardaki gelismeler helikopter gelisiminde kritik bir faktordu 20 yuzyilin ikinci yarisinda hafif turbosaft motorlarinin bulunmasi daha buyuk daha hizli ve daha yuksek performansli helikopterlerin gelistirilmesine yol acti Daha kucuk ve daha ucuz helikopterler hala pistonlu motorlar kullanirken turbosaft motorlar gunumuzde helikopterler icin tercih edilen guc santralidir Calisma PrensibiPraga E I helikopterinin rotor sanzimani ve motoru Praga M 197 motorudur Helikopterler dikey olarak kalkis ve inis yapabilir ve havada sabit olarak tutunabilirler Helikopter ve ucaklarin ucma prensipleri aslinda aynidir Ucaklarda tutunma kuvveti elde edebilmek icin ucak hava icinde hareket ettirilir Ancak kanat ucak govdesine bagli oldugu icin sabit bir yapidadir Fakat helikopterlerde kanat sabit degil hareketlidir Yani helikopterlerde tasima kuvveti elde edebilmek icin doner kanat yani pervane kullanilir Pervane iki ya da daha fazla palden meydana gelir Pervane palinin profili ucak kanadinin profili ile aynidir Helikopterin motoru palleri dondurur Paller hava icinde hareket ettikleri icin ust yuzeylerinde alcak basinc alt yuzeylerinde ise yuksek basinc olusur Bu basinc farki tasima kuvvetini meydana getirir Pallerin devir sayisinin ve hucum acisinin pallerin havayi karsilama acisi artmasi ile bu tasima kuvvetinin buyuklugu de artar Tersi bir durumda ise azalir Tasima kuvveti helikopterin agirligina esit oldugunda helikopter havada sabit olarak tutunur Buyuk oldugunda dikey olarak yukselir Daha az oldugunda ise dikey olarak alcalir Pervanenin donme duzlemi egildiginde yani pervanenin olusturdugu tasima kuvvetinin yonu degistirildiginde helikopter ileri geri ve saga sola dogru hareket eder Boylece helikopterin hava icinde hareket etmesi saglanir Pervane surekli dondugu icin govde uzerinde yarattigi moment nedeniyle helikopterin govdesini de dondurmeye calisir Bunu engellemek icin helikopterin kuyrugunda daha kucuk olan bir pervane daha kullanilir Kuyruktaki pervane govde uzerindeki donme momentini sonumler Ayrica sonumleme miktari degistirilerek govdenin donusu de saglanabilir Rotor adediHelikopterler cift ve tek rotorlu olmak uzere ikiye ayrilir Tek rotorlu helikopter bir dikey hareketi saglayan ana rotor ve govdenin donmesini engelleyen yardimci rotor bulunur Ilk olarak bu sistem Rus asilli gocmen Igor Sikorsky tarafindan tasarlanir ve 1939 yilinda basariyla ucurulur Cift rotorlu helikopterler daha karmasik olmakla birlikte yuk ve yolcu tasimaya daha elverislidir Cift rotorlu helikopterlerde aracin iki ucunda biri alcakta olmak uzere es iki ana rotor bulunur Ilk olarak 1960 yilinda ucmaya baslamis en bilindik modeli dir Zit yonlerde donen iki veya daha fazla yatay rotorun kullanilmasi tork onleyici bir kuyruk rotoruna dayanmadan ucak uzerindeki torkun etkilerini gidermek icin kullanilan baska bir konfigurasyondur Bu kuyruk rotoru icin normalde yonlendirilmesi gereken gucun ana rotorlara tamamen uygulanmasina izin vererek ucagin guc verimliligini ve kaldirma kapasitesini arttirir Doner gemiye fayda saglamak icin ters donus etkisini kullanan birkac yaygin konfigurasyon vardir biri digerinin arkasina monte edilmis ters yonde donen iki rotordur sabit kanatlarin veya payanda yapilarinin uclarina enlemesine monte edilmis bir cift ters donen rotordur Simdi tiltrotorlarda kullanilan bazi eski model helikopterler onlari kullanmisti ayni eksende ust uste monte edilmis iki ters donen rotordur rotorlarin carpismadan ucagin uzerinde birbirine gecmesine izin vermek icin yeterli bir aciyla birbirine yakin monte edilmis iki ters donen rotordur Bunu kullanan ucak senkropter olarak bilinir Multicopter uc veya daha fazla rotor kullanir Uc rotor dort rotor alti rotor ve sekiz rotor icin tricopter quadcopter hexacopter ve octocopter gibi terimler de kullanilir Bunlardan en yaygin olani quadkopterdir Multirotorlar oncelikle dronlarda kullanilir ve insan pilotlu ucaklarda kullanimi nadirdir tasarimlari rotorun kendisini havada itmesine ve tork uretmekten kacinmasina izin verir MotorlarHelikopter motoru Bir helikopterde kullanilan motorlarin sayisi boyutu ve tipi o helikopter tasariminin boyutunu islevini ve kapasitesini belirler En eski helikopter motorlari lastik bantlar veya miller gibi basit mekanik cihazlardi Ilk ucak ucusundan yarim yuzyil once buhar motorlari kullanildi ancak sinirli guc insanli ucusa izin vermedi 19 yuzyilin sonunda icten yanmali motorlar piyasaya suruldu helikopterlerin insanlari kaldirabilmesine izin verecek kadar guclu motorlar gelistirilmeye ve uretilmeye basladi Ilk helikopter tasarimlarinda ozel yapim motorlar veya ucaklar icin tasarlanmis rotatif motorlar kullaniliyordu ancak bunlarin yerini kisa sure sonra daha guclu otomobil motorlari ve yildiz tipi motorlar aldi 20 yuzyilin ilk yarisinda helikopter gelisiminin en sinirlayici faktoru bir motor tarafindan uretilen guc miktarinin dikey ucusta motorun agirliginin ustesinden gelememesiydi Bu mevcut en kucuk motorlari kullanan erken basarili helikopterlerde ustesinden gelindi Kompakt boksor tipi motor gelistirildiginde radyal motorlar daha buyuk helikopterler icin kullanilmaya devam etmesine ragmen helikopter endustrisi daha hafif bir guc santrali buldu Turbin motorlari havacilik endustrisinde devrim yaratti Aralik 1951 de uretimli Kaman K 225 tarafindan onculuk edilen helikopter kullanimina yonelik turbosaft motoru nihayet helikopterlere buyuk miktarda guc ve dusuk agirlik cezasi olan bir motor verdi Bazi radyo kontrollu helikopterler kumandali helikopter ve daha kucuk helikopter tipi insansiz hava araclari elektrik motoru veya motosiklet motorlari kullanir Radyo kontrollu helikopterler ayrica pistonlu motorlara sahip olabilir Nitrometan gibi benzin disindaki yakitlar kullanir Helikopterlerde yaygin olarak kullanilan bazi turbin motorlari jet yakiti yerine biyodizel de kullanabilir de yaygin bulunmaktadir Ucus kontrolleriBell 206 nin kumandalari Bir helikopterin dort ucus kontrol girisi vardir Bunlar dongusel toplu anti tork pedallari ve gaz kelebegidir Dongusel kontrol genellikle pilotun bacaklari arasinda bulunur ve genellikle dongusel cubuk olarak adlandirilir Cogu helikopterde dongu bir joystick e benzer Bununla birlikte helikopterleri olan ve benzersiz bir sallanma cubugu dongusel kontrol sistemine sahiptir ve birkac helikopter tepeden kokpite inen bir dongusel kontrole sahiptir Kontrol ana kanatlarin dongusel adimini degistirdigi icin dongusel olarak adlandirilir Sonuc rotor diskini belirli bir yonde egmektir bu da helikopterin o yonde hareket etmesine neden olur Pilot cevrimi ileriye dogru iterse rotor diski one dogru egilir ve rotor ileri yonde bir itme kuvveti uretir Pilot cevrimi yana dogru iterse rotor diski o tarafa dogru egilir ve o yonde itme kuvveti olusturarak helikopterin yana dogru ucmasina neden olur Kolektif egim kontrolu yanlislikla hareketi onlemek icin ayarlanabilir bir surtunme kontrolu ile pilot koltugunun sol tarafinda bulunur Kolektif tum ana rotor kanatlarinin hatve acisini toplu olarak yani hepsini ayni anda ve konumlarindan bagimsiz olarak degistirir Dolayisiyla toplu bir girdi yapilirsa tum kanatlar esit olarak degisir ve sonucta helikopterin irtifasinin artmasi veya azalmasi sonucu olusur Bir egik plaka ana kanatlarin toplu ve dongusel adimini kontrol eder Egik plaka her iki kanadin egimini degistirmek icin ana saft boyunca yukari ve asagi hareket eder Bu saldiri acisina bagli olarak helikopterin havayi asagi veya yukari itmesine neden olur Egik plaka ayrica helikopterin bu yonlerde hareket etmesini saglamak icin kanat acisini ileri veya geri sola ve saga hareket ettirmek icin hucum acisini degistirebilir Anti tork pedallari sabit kanatli bir ucaktaki dumen pedallariyla ayni konumda bulunur ve ucagin burnunun yonlendirildigi yonu kontrol etmeye hizmet eder Pedalin belirli bir yonde uygulanmasi kuyruk rotoru tarafindan uretilen itmeyi artirarif veya azaltarir bu da burnun uygulanan pedal yonunde yalpalamasina neden olarak ucus dinamikleri ve kuyruk rotor kanatlarinin hatvesini degistirir Pedallar uretilen itme miktarini degistirerek kuyruk rotorunun egimini mekanik olarak degistirir Helikopter rotorlari dar bir RPM dakikadaki devir sayisi araliginda calisacak sekilde tasarlanmistir Gaz kelebeginin amaci rotorun ucus icin yeterli kaldirmayi uretmesi icin rotor devrini izin verilen sinirlar icinde tutmak icin yeterli motor gucunu korumaktir Tek motorlu helikopterlerde gaz kelebegi kontrolu toplu kontrol uzerine monte edilmis motosiklet tarzi bir bukum kolu iken cift motorlu helikopterlerde her motor icin bir guc kolu bulunur KullanimlariVincle kurtarma yetenegini gosteren bir Helikopterin calisma ozellikleri dikey olarak kalkis ve inis ve daha once diger ucaklarla mumkun olmayan uzun sureler boyunca havada asili kalma yetenegi ve ayrica ucagin dusuk hava hizi kosullar altinda kullanim ozellikleri nedeniyle veya yerde basarmak icin zaman ya da is yogun gorevleri yerine getirmek uzere secilmistir Gunumuzde helikopter kullanimlari arasinda insanlarin ve yuklerin nakliyesini askeri kullanimlari insaati yanginla mucadeleyi arama ve kurtarma turizm tibbi nakliye kanun yaptirimi tarim havadan gozlem ve digerlerini icerir Ayrica bakinizHelikopterler icin NATO rapor isimleri listesi Helikopter gemisi Ingenuity Genel maksat helikopteri Hayalet helikopter Amfibiyen helikopter Saldiri helikopteri Sirt cantasi helikopteri Askeri helikopter Siyah helikopter Ucak Muhendisligi Havacilik Muhendisligi Uzay Muhendisligi Hava gemisi Hava Veri SistemiKamov Ka 27Izlanda Sahil Guvenlik guclerine bagli SA365N2 Dauphin helikopteriWikimedia Commons ta Helikopter ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kaynakca www helicopterflights com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2023 helicopter aircraft britannica com 26 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 a b New Trends In Helicopter Technologies aerospace rexnord com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Early Helicopter History 18 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Pioneers The beginning helis com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Evolution of the Helicopter timetoast com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 The Helicopter A Hundred Years of Hovering wired com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Flying machine patents google com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 In July 1901 the maiden flight of Hermann coursehero com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Ellehammers disc rotor helicopter model Photo from the French Musee de researchgate net 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 History of Flight thaitechnics com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Sydney Helicopter Flights and Tours Ingilizce 27 Ekim 2021 9 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2023 FAI Record ID 13093 fai org 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 World s First Helicopter Today in History September 14 connecticuthistory org 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Evolution of Helicopters helis com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 FAI Record ID 13062 fai org 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 History of the Helicopter thoughtco com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Igor Sikorsky VS 300 centennialofflight net 21 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 The evolution of helicopters researchgate net 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 THE EVOLUTION OF HELICOPTERS aircharterservice ca 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Flight technology for helicopters aero jaxa jp 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Fundamentals of Helicopter Aviation hubschraubermuseum de 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Types of Helicopter Rotor Systems aircraftsystemstech com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Main Rotor sciencedirect com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Helicopter Tail Rotors The Different Types Explained pilotteacher com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Design analysis and fabrication of a fully articulated helicopter main rotor system researchgate net 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Helicopter Structures and Airfoils Main Rotor Systems flight mechanic com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 The Heart of the Helicopter The Rotor Assembly howstuffworks com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Helicopter Engine Technology for the 21 st Century academia edu 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Honeywell Successfully Tests Small Heavy Fuel Helicopter Engine Technology verticalmag com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 7 Different Types of Helicopter Engines aerocorner com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 www shephardmedia com 26 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi How Helicopters Work howstuffworks com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Flight Control Systems for Helicopters collinsaerospace com 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Helicopter flight control with variable rotor speed and torque limiting researchgate net 27 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2022 Helicopter Pilot Training Schools Careers Heliventures heliventuresnc com 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Nisan 2015 Havacilik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz