Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aras Han Muharebesi ya da Birinci Şamahı Muharebesi, 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda evre, Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındaki Osmanlı birliğinin 9-11 Kasım 1578 tarihlerinde Şamahı Hâkimi komutasındaki Safevi ordusuna karşı büyük bir zaferiyle sonuçlanan askerî çarpışma.
| Aras Han Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1578-1590 Osmanlı-Safevî Savaşı | |||||||||
 Aras Han Muharebesi | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı Devleti |  Safevî Devleti | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| | (esir) (esir) (esir) İmam Kulu Han (esir) (esir) | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 10.000 asker 16.000 Kırım atlısı (3. gün) | 30.000 asker | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 2.000 ölü, 2.000 yaralı | 10.000 ölü, 10.000 yaralı, 5.000 esir | ||||||||
Muharebe öncesi
Lala Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunun komutasındaki Safevî ordusuna karşı 9 Ağustos 1578'de kazandığı zaferin ardından Gürcistan, 9 Eylül 1578'de komutasındaki ikinci bir Safevî ordusuna karşı Koyungeçidi Muharebesi'nde kazandığı zaferin ardından ise Şirvan'ın büyük bölümü Osmanlı topraklarına katılmıştı.
Safevîlerin Şirvan ve Şamahı Hâkimi ise, başlangıçta Osmanlı ordusuna mukavemet etmeyi düşündüyse de, Şirvan'daki Sünni halkın ayaklanması üzerine iki ateş arasında kalmamak için askeriyle birlikte Karabağ bölgesine çekildi.
Osmanlılar ise kentinde bir kale inşasına başladı ve komşu bölgelerde güvenliği sağladı. Şark Serdarı Lala Mustafa Paşa, Şirvan'ın yönetimini Şirvan Serdarı unvanı ve vezirlik payesiyle Özdemiroğlu Osman Paşa'ya, de Saruhan Sancakbeyi 'e verdikten sonra iki komutanın da emrine birlikler vererek ana Osmanlı ordusuyla birlikte kışlamak üzere Tiflis üzerinden Erzurum'a çekildi.
Osmanlı ordusu tarihindeki en başarılı askerî harekâtlarından birini gerçekleştirerek Erzurum'dan Hazar Denizi kıyısında Bakü-Derbent arasındaki bölgeye kadar uzanan bir hattı ele geçirmiş, ancak ordunun Erzurum'a çekilmesiyle bu ince hat güneyden Safevîlerin karşı taarruzlarına da açık kaldı.
Özdemiroğlu Osman Paşa, ana Osmanlı ordusunun çekilmesinin ardından keşif ve zahire tedariki için çevre bölgelere birkaç akın hareketi yaptırınca komutasındaki Safevî ordusunun Şamahı'nın yaklaşık 150 km güneyindeki Salyan kentinde toplandığını haber aldı ve Şamahı'yı savunmak için tahkim etmeye başladı ve 'e takviye gönderdi. ordusuyla Şamahı'ya yürürken, Safevîlerin Gence Hakimi İmam Kulu Han da Kura Nehri'ni aşarak 'e yöneldi. Ereş Komutanı ise kaleye kapanıp savunma yapmak yerine elindeki ufak kuvvetle hücum edince yenilgiye uğradı. Aynı sürede 'ın ordusu da Şamahı'ya ulaşarak kentin güneyinde mevzilendi.
Muharebe
İran kuvvetleri 9 Kasım 1578 günü Şamahı'nın karşısındaki tepelere yerleşerek muharebe düzeni aldı. Buna mukabil, Osmanlı birliği ise şehrin dışındaki mezarlığın yakınında mevzilendi. Osmanlıların merkezinde top ve tüfekle destekli yeniçeriler ve eyalet askerleri, kanatlarda ise sancak beyleri ve tâbi olan yerel beylerin askerleri bulunmaktaydı.
Muharebe öncü kuvvetlerin çarpışmasıyla başladı. Yeniçerilerin direnişine mukabil, Safevîler 'ın komutasındaki korucular ve atlı askerlerle Osmanlı birliğinin gerisine sarkmaya çalıştı. Ancak, Özdemiroğlu Osman Paşa darbzenler ve tüfekli askerlerle bu birlikleri püskürttüğü gibi, Ali Kulu da bir top mermisi isabeti sonucu öldü.
Bu defa Safevî ordusu Osmanlı birliğini Şamahı'nın dışına çıkarmak ve toplardan uzaklaştırmak amacıyla sahte bir icra ettilerse de, şiddetli çarpışmalar akşama kadar sürdü ve taraflar çarpışmalara ara verdi.
10 Kasım 1578 günü Osmanlı birliğinin sağ kanadına Dağıstan Hâkimi Şemhal Han, Sincar Beyi Budak Bey ve sol ulufecilerbaşı Hürrem Ağa, sol kanadına da tâbi Gürcistan beyleri komuta ederken çatışmalar gün boyu sürdü. Aynı gün ise, Kırım kalgayı Adil Giray'ın Tatar askeriyle birlikte yardıma geldiği haberi ulaştı. Akşam çarpışmalara yine ara verildi.
11 Kasım günü sabah saatlerinden itibaren başlayan çatışmalarda Yeniçerilerin hücumları etkili olmaya başladı ve ikindiye doğru Şamahı'ya yönelik Safevi hücumları etkisini yitirdi. Tam bu sırada Kırım öncüleri çarpışmaya girdi. Ardından ise Kırım askerlerinin tamamı muharebeye girdi ve ikiye ayrılarak Osmanlı birliğinin sağ ve sol kanatlarına yerleşti. Osmanlı birliğinin merkezinin top ve tüfek desteğiyle hücuma geçmesiyle Safevî ordusu ağır kayıplar vererek bozgun halinde çekilmeye başladı.
Muharebe sonrası
Safevî Devleti, Çıldır, Koyungeçidi ve Şamahı (Aras Han) muharebelerindeki yenilgilerine karşın, Şirvan ve Gürcistan'ı geri alma mücadelesinden vazgeçmedi. 'ın yenilgisinden kurtulan yaklaşık 10.000 asker Karabağ ve Gence bölgesinde saldırı hazırlığı yapan ’nın yanına ulaştı. Gerek Şamahı'da mevzilenen Özdemiroğlu Osman Paşa gerek yağma akınına çıkmış Kırım kuvvetlerinin konumu hakkında bilgi toplayan Mirza Hamza, Safevîlerin o zamana kadar topladığı en büyük kuvvet olan 80.000 kişilik bir orduyla Şamahı'ya yürüdü ve 24 Kasım'da Şamahı'yı kuşattı.
Kaynakça
- ^ "Habeşistan'dan Kafkasya'ya Bir Osmanlı Paşası: Özdemiroğlu Osman Paşa", Çetin Sungur, Hacettepe Üniversitesi, Ankara (2012), s.76
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aras Han Muharebesi ya da Birinci Samahi Muharebesi 1578 1590 Osmanli Safevi Savasi nda evre Ozdemiroglu Osman Pasa komutasindaki Osmanli birliginin 9 11 Kasim 1578 tarihlerinde Samahi Hakimi komutasindaki Safevi ordusuna karsi buyuk bir zaferiyle sonuclanan askeri carpisma Aras Han Muharebesi1578 1590 Osmanli Safevi SavasiAras Han MuharebesiTarih9 11 Kasim 1578BolgeSamahi AzerbaycanSebepSafevilerin Sirvan a dogru ilerleyen Osmanli ordusunu durdurmak istemesiSonucKesin Osmanli zaferiTaraflarOsmanli DevletiSafevi DevletiKomutanlar ve liderlerOzdemiroglu Osman Pasa esir esir esir Imam Kulu Han esir esir Gucler10 000 asker 16 000 Kirim atlisi 3 gun 30 000 askerKayiplar2 000 olu 2 000 yarali10 000 olu 10 000 yarali 5 000 esirMuharebe oncesiLala Mustafa Pasa komutasindaki Osmanli ordusunun komutasindaki Safevi ordusuna karsi 9 Agustos 1578 de kazandigi zaferin ardindan Gurcistan 9 Eylul 1578 de komutasindaki ikinci bir Safevi ordusuna karsi Koyungecidi Muharebesi nde kazandigi zaferin ardindan ise Sirvan in buyuk bolumu Osmanli topraklarina katilmisti Safevilerin Sirvan ve Samahi Hakimi ise baslangicta Osmanli ordusuna mukavemet etmeyi dusunduyse de Sirvan daki Sunni halkin ayaklanmasi uzerine iki ates arasinda kalmamak icin askeriyle birlikte Karabag bolgesine cekildi Osmanlilar ise kentinde bir kale insasina basladi ve komsu bolgelerde guvenligi sagladi Sark Serdari Lala Mustafa Pasa Sirvan in yonetimini Sirvan Serdari unvani ve vezirlik payesiyle Ozdemiroglu Osman Pasa ya de Saruhan Sancakbeyi e verdikten sonra iki komutanin da emrine birlikler vererek ana Osmanli ordusuyla birlikte kislamak uzere Tiflis uzerinden Erzurum a cekildi Osmanli ordusu tarihindeki en basarili askeri harekatlarindan birini gerceklestirerek Erzurum dan Hazar Denizi kiyisinda Baku Derbent arasindaki bolgeye kadar uzanan bir hatti ele gecirmis ancak ordunun Erzurum a cekilmesiyle bu ince hat guneyden Safevilerin karsi taarruzlarina da acik kaldi Ozdemiroglu Osman Pasa ana Osmanli ordusunun cekilmesinin ardindan kesif ve zahire tedariki icin cevre bolgelere birkac akin hareketi yaptirinca komutasindaki Safevi ordusunun Samahi nin yaklasik 150 km guneyindeki Salyan kentinde toplandigini haber aldi ve Samahi yi savunmak icin tahkim etmeye basladi ve e takviye gonderdi ordusuyla Samahi ya yururken Safevilerin Gence Hakimi Imam Kulu Han da Kura Nehri ni asarak e yoneldi Eres Komutani ise kaleye kapanip savunma yapmak yerine elindeki ufak kuvvetle hucum edince yenilgiye ugradi Ayni surede in ordusu da Samahi ya ulasarak kentin guneyinde mevzilendi MuharebeIran kuvvetleri 9 Kasim 1578 gunu Samahi nin karsisindaki tepelere yerleserek muharebe duzeni aldi Buna mukabil Osmanli birligi ise sehrin disindaki mezarligin yakininda mevzilendi Osmanlilarin merkezinde top ve tufekle destekli yeniceriler ve eyalet askerleri kanatlarda ise sancak beyleri ve tabi olan yerel beylerin askerleri bulunmaktaydi Muharebe oncu kuvvetlerin carpismasiyla basladi Yenicerilerin direnisine mukabil Safeviler in komutasindaki korucular ve atli askerlerle Osmanli birliginin gerisine sarkmaya calisti Ancak Ozdemiroglu Osman Pasa darbzenler ve tufekli askerlerle bu birlikleri puskurttugu gibi Ali Kulu da bir top mermisi isabeti sonucu oldu Bu defa Safevi ordusu Osmanli birligini Samahi nin disina cikarmak ve toplardan uzaklastirmak amaciyla sahte bir icra ettilerse de siddetli carpismalar aksama kadar surdu ve taraflar carpismalara ara verdi 10 Kasim 1578 gunu Osmanli birliginin sag kanadina Dagistan Hakimi Semhal Han Sincar Beyi Budak Bey ve sol ulufecilerbasi Hurrem Aga sol kanadina da tabi Gurcistan beyleri komuta ederken catismalar gun boyu surdu Ayni gun ise Kirim kalgayi Adil Giray in Tatar askeriyle birlikte yardima geldigi haberi ulasti Aksam carpismalara yine ara verildi 11 Kasim gunu sabah saatlerinden itibaren baslayan catismalarda Yenicerilerin hucumlari etkili olmaya basladi ve ikindiye dogru Samahi ya yonelik Safevi hucumlari etkisini yitirdi Tam bu sirada Kirim onculeri carpismaya girdi Ardindan ise Kirim askerlerinin tamami muharebeye girdi ve ikiye ayrilarak Osmanli birliginin sag ve sol kanatlarina yerlesti Osmanli birliginin merkezinin top ve tufek destegiyle hucuma gecmesiyle Safevi ordusu agir kayiplar vererek bozgun halinde cekilmeye basladi Muharebe sonrasiSafevi Devleti Cildir Koyungecidi ve Samahi Aras Han muharebelerindeki yenilgilerine karsin Sirvan ve Gurcistan i geri alma mucadelesinden vazgecmedi in yenilgisinden kurtulan yaklasik 10 000 asker Karabag ve Gence bolgesinde saldiri hazirligi yapan nin yanina ulasti Gerek Samahi da mevzilenen Ozdemiroglu Osman Pasa gerek yagma akinina cikmis Kirim kuvvetlerinin konumu hakkinda bilgi toplayan Mirza Hamza Safevilerin o zamana kadar topladigi en buyuk kuvvet olan 80 000 kisilik bir orduyla Samahi ya yurudu ve 24 Kasim da Samahi yi kusatti Kaynakca Habesistan dan Kafkasya ya Bir Osmanli Pasasi Ozdemiroglu Osman Pasa Cetin Sungur Hacettepe Universitesi Ankara 2012 s 76