Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arar Nehri Muharebesi, MÖ 58 Haziran başında antik Galya'da, günümüzde olarak bilinen nehir kenarından Atlas Okyanus'una büyük bir göç yapmakta olan Helvetler kabilesinin bir kısmı ile Romalı Galya valisi Jül Sezar komutası altında olan VII., VIII., IX. ve X. Roma Lejyonu askerleri ile yapılan bir muharebedir. Galya Savaşları adı ile bilinen savaş içindeki muharebelerden ilk önemli olanıdır.
| Arar Nehri Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Galya Savaşları | |||||||
 Helvetler reisi Divico ile Jül Sezar Saone Nehri üzerinde görüşmesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Roma Cumhuriyeti | Helvetler'in Tigurinus kantonu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Jül Sezar | |||||||
| Güçler | |||||||
| 4 Roma lejyonu | 92.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Bilinmiyor | |||||||
Bu muharebede Romalıların hedefi Helvetlerin büyük göçlerini durdurmak ve geri döndürmekti. Muharebe meydanı Arar Nehri'nin üzerinde karşıya geçiş mevkii idi. Romalı komutan Jül Sezar Helvetelere sürpriz yapmakla beraber Helvetlerin 3/4'u bu nehri geçmiş ve yollarına devam etmiştir. Jül Sezar ise daha geçişi tamamlayamıyan Helvetler kabilesinin "Tigurinus" adli bir kantonun nehir geçişini önlemiş ve bu kantonun mensuplarının çoğunu elemine etmiştir.
Fakat bu muharebe karar verici olmamıştır. Yoluna devam eden Helvetlerin kalan büyük kısmı ile Romalıların karar verici muharebesi daha kuzeyde Bibracte Muharebesi olmuştur. Ancak bu muharebede galip gelen Romalılar hedeflerine erişip Helvetlerin eski arazilerine dönmelerini sağlamışlardır.
Arka plan
MO 61'de Helvetler kabilesi liderleri önderliğinde bir kitlesel göç planı yapmışlardı. Bu büyük göç istekleri Helvetler'in Germen kabileleri tarafından devamlı taciz edilmesinden doğmuştu. Helvetler engebeli ve dağlık bir bölgede (modern İsviçre'de) yerleşiktiler. Arazileri büyük tarım için elverişle olmayıp ticarette komşularına karşı dezavantajlıydılar. Diğer kabilelere karşı, özellikle büyük baş hayvan elde etmek için, yağmacılık la uğraşmaları için bile arazileri elverişli değildi. Helvetlerin komşuları Galyalı kabilesi ve devleti olan ; diğer küçük Galyalı kabilelerine ve Romalılara ait Gallia Narbonensis eyaleti idi. Gallia Narbonensis eyaletindeki Romalılar Helvetlerle diğer kabilelerin ticaret anlaşmazlıklarını körükleyerek politik avantajlar kazanmaktaydılar.
Helvetler kabilesinin gayet önemli soylu liderlerinden olan Orgetorix bir kabile halk meclisi toplanmasını sağladı ve meclis katılan halk kabile sorunları için çareler hakkında görüştüler. Orgetorix bu halk meclisi toplantısında Helvetler için en uygun çarenin (modern İsviçre içinde bulunan) kabile topraklarının bıraklıp büyük bir göçle daha uygun yöreler olan Atlas Okyanusu kıyılarına Sentonlar kabilesinin yanındaki arazilere göç etme ve bu yeni arazilere yerleşme olduğu tezini ortaya attı. Bu konu halk meclisinden görüşmeden sonra kabile meclisi tarafından uygun görüldü. Bundan sonra Helvetler liderleri göç etmek için ve Romalılar'a yakınlıkları ile bilinen Aedular ile görüşmeler yaptılar. Helvetler'le göç etmek için arazilerinden sulh içinde geçiş yapma için Sekuanlar'a yaptıkları talep onların halk meclisleri tarafından kabul edildi. Helvetler liderleri olan Orgetorix altında göçe hazırlandılar. Değişik Galyalı kabilelere elçiler gönderilerek sulh içinde güvenli geçiş için izinler ve ittifaklar temin ettiler. Fakat Helvetler kabilesi içinde Orgetorix'in uğraşları aleyhinde olan bir klik bulunmaktaydı. Bunlar Orgetorix'in gayretlerini önlemeye çalışmakta iken Orgetorix Helvetler kaynaklarına göre intihar etti.
Romalılar Galya valisi Sezar kitabında kendisinin önceden Helvetlerin Atlas Okyanusu kıyılarına göçlerine karşı olmadığını ve onların bu yöreye gitmelerinin Romalıların kabul edebileceğini anlatmakta idi. Ama kendine müttefik olan büyük ve küçük Galyalı kabileler bu göçün aleyhinde idiler. Sonradan Romalılar da Helvetlerin bu büyük göç yapmaları aleyhinde oldular. Romalılar Ren Nehri doğusunda olan Germen asıllı kabilelerin taciz edilmesini ve böylece bölgede Romalılar gayretleri ile gayet zorlukla sağlanan jeopolitik istikrarın bozulmamasını istemekteydiler. Romalılar Helvetlerin büyük göçü ve Atlas Okyanusu kıyılarına gelip yerleşip büyük bağımsız bir devlet olmalarının Romalıların elinde olan güney Galya'da politik dengeyi bozacağından; Roma idaresi altında olan Provence (modern güney Fransa'da) ile İspanya'da da güç dengesizlikleri doğmasına ve bölgelerde Roma idaresi altında yaşayan yerli kabilelerin tedirgin olmaları sonucu doğuracağından korkmaya başladılar.
Bu fikri ilk ortaya atan ve Helvetler asillerinin çoğunu buna inandıran Orgetorix'in ölümü ile Romalılar bu göç olayının olmayacağını sanmaktaydılar. Fakat bu fikir Helvetler içinde sanki kök salmıştı. Helvetler bundan sonra Atlas Okyanusu sahillerinde bulunan Sentonlar kabilesinin yanında, yasama daha uygun ve daha güvenlikli otlak arazilere göçmek planının uygulanması için büyük hazırlıklara koyuldular.
Helvetler 28 Mart MÖ 59'da büyük göçe başlamak için eski arazilerini terk ettiler. Tüm eski köy ve kasabalarında binaları yakıp yerle bir ettiler. Kendilerine tabi olan Rauraclar, Tülingler, Latoviçler ve Boi'ler tabi kabilelerinin eli silah tutanlarını atlı asker süvari olarak kiraladılar. Helvetlerin bu büyük halk göçüne 300,000 kişinin katıldığı ve bunlardan dörtte birinin savaşçılık yapma yeteneği olduğu bildirilmiştir.
Helvetlerin büyük göç için seçtikleri güzergâh üzerinde Leman Gölü kenarında Rhone Nehri'nin göle girişi mevkiinde (modern Cenevre şehrine) Rhone Nehri karşı sahiline geçmelerini gerekiyordu. Roama Galya valisi Sezar bu mevkiide Helvetler göçünü durdurmaya karar verdi. Romalılar orada bulunan köprüyü yıkarak Helvetlerin nehirden karşıya geçmelerini önledilerini düşündüler. Helvetler yollarına devam etmek için Romalılar komutanı Sezar'a en soylu kabile mensuplarını elçi olarak gönderdiler. Sezar vakit kazanmak için bu heyetten karara varmak için mehil istedi. Fakat bu kısa dönemde nehir kenarından Seküanlarolan Jura silsilesine kadar 15 mil uzunlukta ve 16 kadem yükseklikte bir duvar inşa ettirip önünde hendek mevziler kazdırdı. Bu duvar üzerinde kurulan küçük kalelere Romalı birlikleri yerleştirdi. Elçiler geri geldiklerinde Sezar onlara Helvetlere geçiş izni vermediklerini bildirdi. Helvetler birkaç kere ya bulabildikleri kayıkları birbirine bağlıyarak ya sallar yapıp bunları birlikte bağlayarak ya da Rhone Nehri'nin en sığ şu içinden geçiş yerlerini arayarak Sezar'ın kordonun kırmayı denediler. Fakat Sezar'ın okçuları bu girişimlerini önledi.
Helvetler bu yolu takipten vazgeçtiler. Leman Gölü kenarından Galya içinde diğer bir dağ geçitinden Galya doğusuna ve Atlas Okyanusu'na gidebilecek diğer bir yol da bulunmakta idi. Bu yol Seküanlar kabilesi arazisinden geçmekteydi ve dardı. Helvetlerin bu yolu kullanmaları için Sekuanlar'dan izin elde etmeleri gerekmekte idi. Önce Sekuanlar Helvetlerin bu yoldan geçişi için izin vermediler. Helvetler bu sefer Aedular kabilesinden olan Dunmorix'ya rica ederek ondan aracı olup Seküanlardan Halvetlerin barışçıl olarak bu yoldan geçmesi için izin vermeyi sağlamasını istediler. Dunmarix Helvetlere yaranmak ve sonradan onların ileride kendi krallık iddiasına destek vereceğini umduğu için Seküanları kandırıp onlardan Helvetlerin barışla bu yoldan geçmesi için Sekuanlarain izinlerini almaya muvaffak oldu. Helvetler Sekuanlara rehineler verdiler. Bu geçişte hiç zorluk ve arbede çıkarmadan barışçıl olacaklarına yeminler verdiler. Helvetler böylece Sekuanlarla anlaşıp onların arazilerinden barışçıl olarak geçtiler.
Fakat Romalıların yakın müttefikleri olan Aedularin kendi aralarında bir politik çatışma ortaya çıktı. Aeduların klik kavgaları sonucu Dunmorix'in Aedular arasında gözden düşmesi ve Romalı taraftarlarının Aedular arasında üstün gelmeleri nedeni ile Helvetler ile Aedular arası bozulmuştu. Aedularda yönetimi eline alan yeni klik Helvetlere karşı Romalılardan destek istedi. Sezar buna çoktan razı idi.
Sezar Helvetlerin göçünü mutlaka durdurmak ve onları geri döndürmek istemekteydi. Helvetleri modern Genevre önünde durdurduktan sonra kuzey İtalya'da bulunan kendi emrine verilmiş olan Romalı lejyonlarını getirmek üzere hemen kuzey İtalya'ya geri döndü. Aquileia'da kampta bulunan hazır üç lejyonunu hemen emri altına aldı ve Roma eyaletinde asker toplayarak iki yeni Romalı lejyonu da kurdu. Sezar Helvetleri durdurma çabasına devam etmeye kararlıydı. Bu beş lejyonun başında tekrar Alpleri daha batıdan geçti. Ron Nehri'nin kuzeyinde Helvetleri uzaktan takip etmekte olan Leman Gölü başında kullandığı tek Romalı lejyonu da ona burada dahil oldu.
Romalıların yakın müttefikleri olan Aeduların kendi aralarında bir politik çatışma ortaya çıktı. Aeduların klik kavgaları sonucu Helvetlere yardım eden Dunmorix Aedular arasında gözden düştü ve Romalı taraftarlarının Aedular arasında üstün gelmeleri nedeniyle Helvetler ile Aedular arası bozuldu. Aedularda yönetimi eline alan yeni klik Helvetlere karşı Romalılardan destek istedi. Sezar buna razı oldu. Böylece kaçmakta olan Helvetler Aedulardan yardım beklemeyecekleri açığa çıktı.
Helvetler göç yolunun devamında Seküanlar arazilerinden çıkılınca Seküanların komşuları olan Aedular, Amnariler ve Allobrohglar kabileleri arazileri bulunmaktaydı. Helvetler bunlara heyetler göndererek arazilerinden barışçıl olarak geçiş izni istediler. Bu küçük kabileler gayet büyük bir kabilenin kendi topraklarına girmesinden korkarak bu izini vermekten çekindiler. Bu kabileler müttefikleri oldukları Romalılar ve Sezar'dan Helvetlere karşı askeri destek istediler. Sezar bu desteği vermeyi kabul etti. Helvetler göçü ilerlemeye devam etti.
Sezar'ın Helvetleri takip eden ordusu her biri 4,000 silahlı piyade askerden oluşan 6 lejyondan ( VII. (Claudia), VIII. (Augusta), IX. (Hispana), X. (Equestris), XI. (Claudia) ve XII. (Fulminta) Lejyonları) oluşmakta ve 4,000 kişi kadar da paralı Romalı müttefikleri ve Germanialı askeri bulunmaktaydı. Göç yapmakta olan Helvetler sayısı ise (erkek, kadın, yaşlı ve çocuklar dahil) 368,000 kadardı. Bunlardan "ancak" 92,000 sayıda eli silah tutar savaşçı bulunmakta olduğu tahmin edilmekte idi. Sezar ordusu ile Helvetlerin göçünü Arar Nehri'ni (modern 'ni) geçiş yapmaya başlamalarına kadar epeyce geriden takibe başladı. Bu nehrin diğer yakasında Aedular kabilesi arazileri bulunmakta idi.
Arar Nehri Sekuanlar ile Aedular sınırı olup bu nehir gayet yavaş akan ama derin olan bir nehirdi. Helvetler bu nehri birbirine bağlı kayıklar ve sallarla geçmeye başladılar. Bu geçiş için yeterli çok sayıda kayık ve sal bulunmadığı için geçiş kanton kanton; klan klan olmakta idi. Bu geçiş ile geriye dönüş uzun sürmekte idi ve gayet zor olmakta idi. Helvetler göç edenlerinin 3/4u nehrin batı yakasına Aedular tarafına geçmişlerdi ve karşıya geçenler orada beklemeden göçe devam etmekte idiler. Sezar, Helvetleri bu geçiş için o zamana kadar 20 gün sarfettiklerini bildirir. Helvetlerin göç edenlerinin 1/4 ini oluşturan bir kanton halkı ise nehrin doğu yakasında nehri geçmek için beklemekte idiler. Helvetler kabilesinin bölünmüş olduğu dört kantondan (alt-kabile veya "pagus") biri olan Tigurinus kantonu mensupları daha karşıya geçirilmemişlerdi. Bu kantonun bir klanının karşıya geçirilmesi için ağırlıkları, kullanılan sal ve sandallara yüklenmekte idi. Geçiş ertesi gün devam edecekti.
Gece yarısı birdenbire Sezar'ın komutasında takip eden Romalılar ordusu büyük bir kısmı bir gece baskını sürpriz saldırısına geçti. Böylece "Arar Nehri Muharebesi" başladı.
Muharebe
Helvetler kabilesi her biri içinde değişik klanlar olan dört "pagus" (kanton veya alt-kabileye) bölünmüştü. Bunlardan üç kanton mensupları nehir geçidini geçmiş, nehrin batı yakasına Aedular arazileri içinde bulunmakta ve orada ilerlemekte idi. Fakat dördüncü kanton olan "Tigurinus" kantonu halkı nehrin doğu yakasında bulunmakta ve gece olduğu için sabah olunca bir klanının nehri geçirilmesini beklemekte idiler.
Sezar bu durumu Romalılar için bir fırsat olarak bildi. Akşamının üçüncü nöbet saatinde (hemen gece yarısı olmuş iken) ordusundaki üç lejyonu başında Romalı kamp ordugahından ayrıldı. Cebri gece yürüyüşü ile bu lejyonları ile nehir doğu yakasında bulunan Helvetlerin Tigurinus kantonu mensupların beklediği alana gelindi.
Sezar burada hiç beklemeden hemen lejyonları ile Tigurinus Helvetlerinin üzerine saldırıya geçti. Tigurinuslyr gayet büyük bir sürprize uğramışlardı. O gece bir klanın ağırlıklarını kayık ve sallara yüklemekle uğraşmaktaydılar. Savaşçıları bir çatışma için hazır değildiler. Bunun için Romalılar hiç ayrım yapmadan çok sayıda Tigurinus kantonu mensubunu (savaşçılar yanında kadın, yaşlı ve çocuklar dahil) kılıçtan geçirip öldürdüler. Canlarını kurtarabilen Tigurinuslar de düzensiz olarak yakında bulunan orman içine kaçtılar. Sezar'ın kitabında Tigurinuslara verdiği zayiat hakkında sayı verilmemektedir. Bazı tarihçiler, Sezar ile Romalıları biraz bu ölümlerden haklı göstermek nedeni ile olacak, kitabında devamlı olarak verdiği zayiat sayıları ile övünen Sezar'ın, bu muharebede bu sayıları vermemesini fazla zayiat vermemesine ve epeyce sayıda Tigurinusların kaçmayı başarmasına atıf edip yorumlamaktadırlar.
Sonuç
Jül Sezar kitabında bu baskını ve Tigurinus'ların baskınla tuzağa alınıp büyükçe bir kısmının Romalı lejyon askerleri tarafından kılıçtan geçirilip öldürülmesinde Romalıların haklı olduğunu şöyle savunmaktadır:
Tigurinus kantonu yirmibeş sene kadar önce (MÖ 107 de) tek başına yurdundan çıkmış, konsül Lucius Cassius Longinus'ü öldürdükten sonra ordusunu boyunduruk altından geçirmişti. Bu suretle, tesadüfen, yahut da ölmez tanrıların takdiriyle Roma milletini bu kadar mühim bir mağlubiyete uğratan Helvet devletinin bu kısmı ilk defa olarak cezasını buldu. Böylece Sezar yalnız milletine karşı işlenen fenalıkların değil, aynı zamanda şahsına yapılan fenalığın öcünü almış oluyordu. Çünkü Cassius'la yaptıkları muharebede Tigurinus'lar kayınpederi Lucius Piso'nun büyük babası (Lucius Calpurnius) Piso'yu öldürmüşlerdi.
Jül Sezar (Tr.çv: Hamit Dereli) (1955) 'Gallia Savaşı, Kitap I, Bölüm 12, s. 10-11.
Fakat Helvetlerin Tigurinus kantonu lideri olan ve Cassius'u yenen ve idam ettiren 'ya bu Arar Nehri Muharebesi'nde ne olduğu belirli değildi. Bazı tarihçiler daha sonra kararlı sonucu olan Bibracte Muharebesi 'nde Helvetlerin komutanının Divico olduğunu iddia etmektedirler.
Bu muharebeden sonra Romalı istikhamcılar Arar Nehri (modern Saone Nehri) üzerinde Helvetlerin zorlukla birbirine bağlı kayıklar ve sallarla geçtikleri mevkide nehir üzerinde bir köprü kurdular. Romalı lejyonları bu köprüden bir gün içinde kolaylıkla batı yakaya geçtiler.
Bu geçişi 20 gün içinde tamamlayamayan Helvetler Romalıların tek günde tüm ordularını karşıya geçirmelerinden Romalıların harp teknoloji üstünlüğünü anladılar ve Romalılarla görüşmek için bir elçiler heyeti gönderdiler. Bu heyet başkanlığını yapmaktaydı. Bu görüşme Romalıların Saone Nehri üzerinde kurdukları köprünün başında yapılmıştır. Sezar kitabında iki tarafın da yaptığı konuşmaları çok ayrıntılı olarak vermiştir. Sonunda iki taraf arasında bir anlaşma olmadan bu görüşme sona ermiştir.
Arar Nehri Muharebesi'nden önce Arar Nehri'nde karşıya geçebilmiş olan Helvetler büyük hızla Aeudiler topraklarından kuzeye doğru gitmeye başlamışlardı. 20 Haziranda Sezar lejyonları ile onları kovalamaya başladı. Bu yol Audilerin merkezi olan Bibracte kasabasına yönelikti. Bu on dört gün sürdü. Önce Sezar takipçi idi ama Romalı ordusunda erzak ve tedarik eksikliği vardı. Romalılar müttefiki olan Aedular bu erzak ve ıaseyi sağlayacaklarını Romalılara söz vermişlerdi. Bunlar Romalılara yetişmeyince Sezar bunları sağlamak için Aedularla müzakerellere geçmek için bir heyet göndermişti. Fakat bu müzakereler bir Aedular ilerigeleni olan Dumnorix'in hala halk üzerinde olan politik etkisi nedeniyle Sezar'ın ordularına söz verilmekle beraber erzakin gönderilmesi gecikmekte idi. Bunun üzerine Sezar ordusu ile Helvetleri kovalamaktan geçici olarak vazgeçti. Erzak ve iaşe bulmak için ve ordusunu Aedulara başkenti olan Bibracte'ye yöneltti. Bu kentin yakınlarında çok geçmeden Bibracte Muharebesi ortaya çıktı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Jül Sezar, Commentarii de Bello Gallico ı
Dış bağlantılar
- Rikard, J. (2009) "Battle of the Arar, June 58 BC" "historyofwar" websitesi "Battle of the Arar, June 58 BC" maddesi27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arar Nehri Muharebesi MO 58 Haziran basinda antik Galya da gunumuzde olarak bilinen nehir kenarindan Atlas Okyanus una buyuk bir goc yapmakta olan Helvetler kabilesinin bir kismi ile Romali Galya valisi Jul Sezar komutasi altinda olan VII VIII IX ve X Roma Lejyonu askerleri ile yapilan bir muharebedir Galya Savaslari adi ile bilinen savas icindeki muharebelerden ilk onemli olanidir Arar Nehri MuharebesiGalya SavaslariHelvetler reisi Divico ile Jul Sezar Saone Nehri uzerinde gorusmesiTarihHaziran basi MO 58BolgeGalya Fransa SonucRoma ZaferiTaraflarRoma CumhuriyetiHelvetler in Tigurinus kantonuKomutanlar ve liderlerJul SezarGucler4 Roma lejyonu92 000KayiplarBilinmiyor MO 58 de Jul Sezar in Harekati ve Arar Nehri Muharebesi Bu muharebede Romalilarin hedefi Helvetlerin buyuk goclerini durdurmak ve geri dondurmekti Muharebe meydani Arar Nehri nin uzerinde karsiya gecis mevkii idi Romali komutan Jul Sezar Helvetelere surpriz yapmakla beraber Helvetlerin 3 4 u bu nehri gecmis ve yollarina devam etmistir Jul Sezar ise daha gecisi tamamlayamiyan Helvetler kabilesinin Tigurinus adli bir kantonun nehir gecisini onlemis ve bu kantonun mensuplarinin cogunu elemine etmistir Fakat bu muharebe karar verici olmamistir Yoluna devam eden Helvetlerin kalan buyuk kismi ile Romalilarin karar verici muharebesi daha kuzeyde Bibracte Muharebesi olmustur Ancak bu muharebede galip gelen Romalilar hedeflerine erisip Helvetlerin eski arazilerine donmelerini saglamislardir Arka planMO 61 de Helvetler kabilesi liderleri onderliginde bir kitlesel goc plani yapmislardi Bu buyuk goc istekleri Helvetler in Germen kabileleri tarafindan devamli taciz edilmesinden dogmustu Helvetler engebeli ve daglik bir bolgede modern Isvicre de yerlesiktiler Arazileri buyuk tarim icin elverisle olmayip ticarette komsularina karsi dezavantajliydilar Diger kabilelere karsi ozellikle buyuk bas hayvan elde etmek icin yagmacilik la ugrasmalari icin bile arazileri elverisli degildi Helvetlerin komsulari Galyali kabilesi ve devleti olan diger kucuk Galyali kabilelerine ve Romalilara ait Gallia Narbonensis eyaleti idi Gallia Narbonensis eyaletindeki Romalilar Helvetlerle diger kabilelerin ticaret anlasmazliklarini korukleyerek politik avantajlar kazanmaktaydilar Helvetler kabilesinin gayet onemli soylu liderlerinden olan Orgetorix bir kabile halk meclisi toplanmasini sagladi ve meclis katilan halk kabile sorunlari icin careler hakkinda gorustuler Orgetorix bu halk meclisi toplantisinda Helvetler icin en uygun carenin modern Isvicre icinde bulunan kabile topraklarinin biraklip buyuk bir gocle daha uygun yoreler olan Atlas Okyanusu kiyilarina Sentonlar kabilesinin yanindaki arazilere goc etme ve bu yeni arazilere yerlesme oldugu tezini ortaya atti Bu konu halk meclisinden gorusmeden sonra kabile meclisi tarafindan uygun goruldu Bundan sonra Helvetler liderleri goc etmek icin ve Romalilar a yakinliklari ile bilinen Aedular ile gorusmeler yaptilar Helvetler le goc etmek icin arazilerinden sulh icinde gecis yapma icin Sekuanlar a yaptiklari talep onlarin halk meclisleri tarafindan kabul edildi Helvetler liderleri olan Orgetorix altinda goce hazirlandilar Degisik Galyali kabilelere elciler gonderilerek sulh icinde guvenli gecis icin izinler ve ittifaklar temin ettiler Fakat Helvetler kabilesi icinde Orgetorix in ugraslari aleyhinde olan bir klik bulunmaktaydi Bunlar Orgetorix in gayretlerini onlemeye calismakta iken Orgetorix Helvetler kaynaklarina gore intihar etti Romalilar Galya valisi Sezar kitabinda kendisinin onceden Helvetlerin Atlas Okyanusu kiyilarina goclerine karsi olmadigini ve onlarin bu yoreye gitmelerinin Romalilarin kabul edebilecegini anlatmakta idi Ama kendine muttefik olan buyuk ve kucuk Galyali kabileler bu gocun aleyhinde idiler Sonradan Romalilar da Helvetlerin bu buyuk goc yapmalari aleyhinde oldular Romalilar Ren Nehri dogusunda olan Germen asilli kabilelerin taciz edilmesini ve boylece bolgede Romalilar gayretleri ile gayet zorlukla saglanan jeopolitik istikrarin bozulmamasini istemekteydiler Romalilar Helvetlerin buyuk gocu ve Atlas Okyanusu kiyilarina gelip yerlesip buyuk bagimsiz bir devlet olmalarinin Romalilarin elinde olan guney Galya da politik dengeyi bozacagindan Roma idaresi altinda olan Provence modern guney Fransa da ile Ispanya da da guc dengesizlikleri dogmasina ve bolgelerde Roma idaresi altinda yasayan yerli kabilelerin tedirgin olmalari sonucu doguracagindan korkmaya basladilar Bu fikri ilk ortaya atan ve Helvetler asillerinin cogunu buna inandiran Orgetorix in olumu ile Romalilar bu goc olayinin olmayacagini sanmaktaydilar Fakat bu fikir Helvetler icinde sanki kok salmisti Helvetler bundan sonra Atlas Okyanusu sahillerinde bulunan Sentonlar kabilesinin yaninda yasama daha uygun ve daha guvenlikli otlak arazilere gocmek planinin uygulanmasi icin buyuk hazirliklara koyuldular Helvetler 28 Mart MO 59 da buyuk goce baslamak icin eski arazilerini terk ettiler Tum eski koy ve kasabalarinda binalari yakip yerle bir ettiler Kendilerine tabi olan Rauraclar Tulingler Latovicler ve Boi ler tabi kabilelerinin eli silah tutanlarini atli asker suvari olarak kiraladilar Helvetlerin bu buyuk halk gocune 300 000 kisinin katildigi ve bunlardan dortte birinin savascilik yapma yetenegi oldugu bildirilmistir Helvetlerin buyuk goc icin sectikleri guzergah uzerinde Leman Golu kenarinda Rhone Nehri nin gole girisi mevkiinde modern Cenevre sehrine Rhone Nehri karsi sahiline gecmelerini gerekiyordu Roama Galya valisi Sezar bu mevkiide Helvetler gocunu durdurmaya karar verdi Romalilar orada bulunan kopruyu yikarak Helvetlerin nehirden karsiya gecmelerini onledilerini dusunduler Helvetler yollarina devam etmek icin Romalilar komutani Sezar a en soylu kabile mensuplarini elci olarak gonderdiler Sezar vakit kazanmak icin bu heyetten karara varmak icin mehil istedi Fakat bu kisa donemde nehir kenarindan Sekuanlarolan Jura silsilesine kadar 15 mil uzunlukta ve 16 kadem yukseklikte bir duvar insa ettirip onunde hendek mevziler kazdirdi Bu duvar uzerinde kurulan kucuk kalelere Romali birlikleri yerlestirdi Elciler geri geldiklerinde Sezar onlara Helvetlere gecis izni vermediklerini bildirdi Helvetler birkac kere ya bulabildikleri kayiklari birbirine bagliyarak ya sallar yapip bunlari birlikte baglayarak ya da Rhone Nehri nin en sig su icinden gecis yerlerini arayarak Sezar in kordonun kirmayi denediler Fakat Sezar in okculari bu girisimlerini onledi Helvetler bu yolu takipten vazgectiler Leman Golu kenarindan Galya icinde diger bir dag gecitinden Galya dogusuna ve Atlas Okyanusu na gidebilecek diger bir yol da bulunmakta idi Bu yol Sekuanlar kabilesi arazisinden gecmekteydi ve dardi Helvetlerin bu yolu kullanmalari icin Sekuanlar dan izin elde etmeleri gerekmekte idi Once Sekuanlar Helvetlerin bu yoldan gecisi icin izin vermediler Helvetler bu sefer Aedular kabilesinden olan Dunmorix ya rica ederek ondan araci olup Sekuanlardan Halvetlerin bariscil olarak bu yoldan gecmesi icin izin vermeyi saglamasini istediler Dunmarix Helvetlere yaranmak ve sonradan onlarin ileride kendi krallik iddiasina destek verecegini umdugu icin Sekuanlari kandirip onlardan Helvetlerin barisla bu yoldan gecmesi icin Sekuanlarain izinlerini almaya muvaffak oldu Helvetler Sekuanlara rehineler verdiler Bu geciste hic zorluk ve arbede cikarmadan bariscil olacaklarina yeminler verdiler Helvetler boylece Sekuanlarla anlasip onlarin arazilerinden bariscil olarak gectiler Fakat Romalilarin yakin muttefikleri olan Aedularin kendi aralarinda bir politik catisma ortaya cikti Aedularin klik kavgalari sonucu Dunmorix in Aedular arasinda gozden dusmesi ve Romali taraftarlarinin Aedular arasinda ustun gelmeleri nedeni ile Helvetler ile Aedular arasi bozulmustu Aedularda yonetimi eline alan yeni klik Helvetlere karsi Romalilardan destek istedi Sezar buna coktan razi idi Sezar Helvetlerin gocunu mutlaka durdurmak ve onlari geri dondurmek istemekteydi Helvetleri modern Genevre onunde durdurduktan sonra kuzey Italya da bulunan kendi emrine verilmis olan Romali lejyonlarini getirmek uzere hemen kuzey Italya ya geri dondu Aquileia da kampta bulunan hazir uc lejyonunu hemen emri altina aldi ve Roma eyaletinde asker toplayarak iki yeni Romali lejyonu da kurdu Sezar Helvetleri durdurma cabasina devam etmeye kararliydi Bu bes lejyonun basinda tekrar Alpleri daha batidan gecti Ron Nehri nin kuzeyinde Helvetleri uzaktan takip etmekte olan Leman Golu basinda kullandigi tek Romali lejyonu da ona burada dahil oldu Romalilarin yakin muttefikleri olan Aedularin kendi aralarinda bir politik catisma ortaya cikti Aedularin klik kavgalari sonucu Helvetlere yardim eden Dunmorix Aedular arasinda gozden dustu ve Romali taraftarlarinin Aedular arasinda ustun gelmeleri nedeniyle Helvetler ile Aedular arasi bozuldu Aedularda yonetimi eline alan yeni klik Helvetlere karsi Romalilardan destek istedi Sezar buna razi oldu Boylece kacmakta olan Helvetler Aedulardan yardim beklemeyecekleri aciga cikti Helvetler goc yolunun devaminda Sekuanlar arazilerinden cikilinca Sekuanlarin komsulari olan Aedular Amnariler ve Allobrohglar kabileleri arazileri bulunmaktaydi Helvetler bunlara heyetler gondererek arazilerinden bariscil olarak gecis izni istediler Bu kucuk kabileler gayet buyuk bir kabilenin kendi topraklarina girmesinden korkarak bu izini vermekten cekindiler Bu kabileler muttefikleri olduklari Romalilar ve Sezar dan Helvetlere karsi askeri destek istediler Sezar bu destegi vermeyi kabul etti Helvetler gocu ilerlemeye devam etti Sezar in Helvetleri takip eden ordusu her biri 4 000 silahli piyade askerden olusan 6 lejyondan VII Claudia VIII Augusta IX Hispana X Equestris XI Claudia ve XII Fulminta Lejyonlari olusmakta ve 4 000 kisi kadar da parali Romali muttefikleri ve Germaniali askeri bulunmaktaydi Goc yapmakta olan Helvetler sayisi ise erkek kadin yasli ve cocuklar dahil 368 000 kadardi Bunlardan ancak 92 000 sayida eli silah tutar savasci bulunmakta oldugu tahmin edilmekte idi Sezar ordusu ile Helvetlerin gocunu Arar Nehri ni modern ni gecis yapmaya baslamalarina kadar epeyce geriden takibe basladi Bu nehrin diger yakasinda Aedular kabilesi arazileri bulunmakta idi Arar Nehri Sekuanlar ile Aedular siniri olup bu nehir gayet yavas akan ama derin olan bir nehirdi Helvetler bu nehri birbirine bagli kayiklar ve sallarla gecmeye basladilar Bu gecis icin yeterli cok sayida kayik ve sal bulunmadigi icin gecis kanton kanton klan klan olmakta idi Bu gecis ile geriye donus uzun surmekte idi ve gayet zor olmakta idi Helvetler goc edenlerinin 3 4u nehrin bati yakasina Aedular tarafina gecmislerdi ve karsiya gecenler orada beklemeden goce devam etmekte idiler Sezar Helvetleri bu gecis icin o zamana kadar 20 gun sarfettiklerini bildirir Helvetlerin goc edenlerinin 1 4 ini olusturan bir kanton halki ise nehrin dogu yakasinda nehri gecmek icin beklemekte idiler Helvetler kabilesinin bolunmus oldugu dort kantondan alt kabile veya pagus biri olan Tigurinus kantonu mensuplari daha karsiya gecirilmemislerdi Bu kantonun bir klaninin karsiya gecirilmesi icin agirliklari kullanilan sal ve sandallara yuklenmekte idi Gecis ertesi gun devam edecekti Gece yarisi birdenbire Sezar in komutasinda takip eden Romalilar ordusu buyuk bir kismi bir gece baskini surpriz saldirisina gecti Boylece Arar Nehri Muharebesi basladi MuharebeHelvetler kabilesi her biri icinde degisik klanlar olan dort pagus kanton veya alt kabileye bolunmustu Bunlardan uc kanton mensuplari nehir gecidini gecmis nehrin bati yakasina Aedular arazileri icinde bulunmakta ve orada ilerlemekte idi Fakat dorduncu kanton olan Tigurinus kantonu halki nehrin dogu yakasinda bulunmakta ve gece oldugu icin sabah olunca bir klaninin nehri gecirilmesini beklemekte idiler Sezar bu durumu Romalilar icin bir firsat olarak bildi Aksaminin ucuncu nobet saatinde hemen gece yarisi olmus iken ordusundaki uc lejyonu basinda Romali kamp ordugahindan ayrildi Cebri gece yuruyusu ile bu lejyonlari ile nehir dogu yakasinda bulunan Helvetlerin Tigurinus kantonu mensuplarin bekledigi alana gelindi Sezar burada hic beklemeden hemen lejyonlari ile Tigurinus Helvetlerinin uzerine saldiriya gecti Tigurinuslyr gayet buyuk bir surprize ugramislardi O gece bir klanin agirliklarini kayik ve sallara yuklemekle ugrasmaktaydilar Savascilari bir catisma icin hazir degildiler Bunun icin Romalilar hic ayrim yapmadan cok sayida Tigurinus kantonu mensubunu savascilar yaninda kadin yasli ve cocuklar dahil kilictan gecirip oldurduler Canlarini kurtarabilen Tigurinuslar de duzensiz olarak yakinda bulunan orman icine kactilar Sezar in kitabinda Tigurinuslara verdigi zayiat hakkinda sayi verilmemektedir Bazi tarihciler Sezar ile Romalilari biraz bu olumlerden hakli gostermek nedeni ile olacak kitabinda devamli olarak verdigi zayiat sayilari ile ovunen Sezar in bu muharebede bu sayilari vermemesini fazla zayiat vermemesine ve epeyce sayida Tigurinuslarin kacmayi basarmasina atif edip yorumlamaktadirlar SonucJul Sezar kitabinda bu baskini ve Tigurinus larin baskinla tuzaga alinip buyukce bir kisminin Romali lejyon askerleri tarafindan kilictan gecirilip oldurulmesinde Romalilarin hakli oldugunu soyle savunmaktadir Tigurinus kantonu yirmibes sene kadar once MO 107 de tek basina yurdundan cikmis konsul Lucius Cassius Longinus u oldurdukten sonra ordusunu boyunduruk altindan gecirmisti Bu suretle tesadufen yahut da olmez tanrilarin takdiriyle Roma milletini bu kadar muhim bir maglubiyete ugratan Helvet devletinin bu kismi ilk defa olarak cezasini buldu Boylece Sezar yalniz milletine karsi islenen fenaliklarin degil ayni zamanda sahsina yapilan fenaligin ocunu almis oluyordu Cunku Cassius la yaptiklari muharebede Tigurinus lar kayinpederi Lucius Piso nun buyuk babasi Lucius Calpurnius Piso yu oldurmuslerdi Jul Sezar Tr cv Hamit Dereli 1955 Gallia Savasi Kitap I Bolum 12 s 10 11 Fakat Helvetlerin Tigurinus kantonu lideri olan ve Cassius u yenen ve idam ettiren ya bu Arar Nehri Muharebesi nde ne oldugu belirli degildi Bazi tarihciler daha sonra kararli sonucu olan Bibracte Muharebesi nde Helvetlerin komutaninin Divico oldugunu iddia etmektedirler Bu muharebeden sonra Romali istikhamcilar Arar Nehri modern Saone Nehri uzerinde Helvetlerin zorlukla birbirine bagli kayiklar ve sallarla gectikleri mevkide nehir uzerinde bir kopru kurdular Romali lejyonlari bu kopruden bir gun icinde kolaylikla bati yakaya gectiler Bu gecisi 20 gun icinde tamamlayamayan Helvetler Romalilarin tek gunde tum ordularini karsiya gecirmelerinden Romalilarin harp teknoloji ustunlugunu anladilar ve Romalilarla gorusmek icin bir elciler heyeti gonderdiler Bu heyet baskanligini yapmaktaydi Bu gorusme Romalilarin Saone Nehri uzerinde kurduklari koprunun basinda yapilmistir Sezar kitabinda iki tarafin da yaptigi konusmalari cok ayrintili olarak vermistir Sonunda iki taraf arasinda bir anlasma olmadan bu gorusme sona ermistir Arar Nehri Muharebesi nden once Arar Nehri nde karsiya gecebilmis olan Helvetler buyuk hizla Aeudiler topraklarindan kuzeye dogru gitmeye baslamislardi 20 Haziranda Sezar lejyonlari ile onlari kovalamaya basladi Bu yol Audilerin merkezi olan Bibracte kasabasina yonelikti Bu on dort gun surdu Once Sezar takipci idi ama Romali ordusunda erzak ve tedarik eksikligi vardi Romalilar muttefiki olan Aedular bu erzak ve iaseyi saglayacaklarini Romalilara soz vermislerdi Bunlar Romalilara yetismeyince Sezar bunlari saglamak icin Aedularla muzakerellere gecmek icin bir heyet gondermisti Fakat bu muzakereler bir Aedular ilerigeleni olan Dumnorix in hala halk uzerinde olan politik etkisi nedeniyle Sezar in ordularina soz verilmekle beraber erzakin gonderilmesi gecikmekte idi Bunun uzerine Sezar ordusu ile Helvetleri kovalamaktan gecici olarak vazgecti Erzak ve iase bulmak icin ve ordusunu Aedulara baskenti olan Bibracte ye yoneltti Bu kentin yakinlarinda cok gecmeden Bibracte Muharebesi ortaya cikti Ayrica bakinizJul Sezar Galya Savaslari Commentarii de Bello GallicoKaynakca a b c d e f g h i j k Jul Sezar Tur cev Hamit Dereli 1942 Gallia Savasi Istanbul Maarif Basimevi Dunya Edebiyatindan Tercumeler Latin Klasikleri HistoryOfWar org websitesi Battle of the Arar June 58 BC maddesi 27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Jul Sezar Commentarii de Bello Gallico iDis baglantilarRikard J 2009 Battle of the Arar June 58 BC historyofwar websitesi Battle of the Arar June 58 BC maddesi27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce