Arşak Çobanyan (Ermenice: Արշակ Չոպանեան; 15 Temmuz 1872, İstanbul – 9 Haziran 1954, Paris) Osmanlı Ermenisi kısa öykü ve oyun yazarı, gazeteci, editör, şair, çevirmen, edebiyat eleştirmeni, dilbilimci ve romancı.
Arşak Çobanyan | |
---|---|
Kendi dilinde adı | Արշակ Չոպանեան |
Doğum | 15 Temmuz 1872 Beşiktaş, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 9 Haziran 1954 (81 yaşında) Paris, Fransa |
Ölüm sebebi | Trafik kazası |
Defin yeri | Cimetière parisien de Bagneux, Paris |
Milliyet | Ermeni |
Vatandaşlık | Osmanlı İmparatorluğu Fransa |
Eğitim | Getronagan Ermeni Lisesi |
Meslek | Yazar, gazeteci, şair, eleştirmen, çevirmen, dilbilimci |
Memleket | Erzincan |
Siyasi parti | Ermeni Demokrat Liberal Parti |
İmza | |
İlk yılları ve eğitimi
Arşak Çobanyan, 15 Temmuz 1872'de Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'un Beşiktaş semtinde, kökenleri Erzincan'ın Eğin kazasına bağlı Apçağa köyüne dayanan Osmanlı Ermenisi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Hovhannes, saygın bir kuyumcu ustası iken annesi, o daha bir aylık bebek iken hayatını kaybetti. İlk öğrenimini Beşiktaş'taki Makruhyan Ermeni Okulunda tamamladı. Daha sonra Karaköy semtindeki prestijli Getronagan Ermeni Lisesi'nde eğitim gördü ve 1891 yılında mezun oldu. Mezun olduktan sonra bir süre Getronagan Okulu’nda edebiyat öğretmenliği yaptı.
Kariyeri
Liseden mezun olduktan sonra, yayın kurulu , Arpiar Arpiaryan, Krikor Odyan gibi kayda değer yazarlardan oluşan Hayrenik (Anavatan) adlı Ermeni gazetesinde yazmaya başladı. 1893'te ilk oyunu Mut Khaver (Karanlık Katmankar) ile uluslararası beğeni kazandıktan sonra onur ödülü almak için Paris'e davet edildi. Burada Émile Zola, , Alphonse Daudet, ve gibi ünlü edebiyatçılarla tanışma fırsatı buldu. 1894 yılında Ermenice yayın yapan Tsaghik (Çiçek) adlı gazetenin genel yayın yönetmenliğini üstlendi. 1895'te Ermeni katliamlarını duyduktan sonra Paris'te kalmayı seçti ve hayatının geri kalanını bu şekilde geçirdi.
1898 yılında dergisini kurdu.Fransa'nın önde gelen edebî ve entelektüel şahsiyetleriyle bağlantıları ve tanıdıkları, gibi popüler Fransız gazetelerinde Ermeni Soykırımı ve adaletsizlikler hakkında özgürce yazılar kaleme almasına olanak sağladı. Ermenileri, Osmanlı hükûmetinin baskısından kurtarmak için batı desteğinin güçlü bir savunucusu oldu. Ramgavar partisine katıldıktan sonra,Boğos Nubar ile görüşerek 1919 Paris Barış Konferansı sırasında Ermeni Ulusal Heyeti'ne katıldı. Ayrıca, Fransa Ermeni Mülteciler Dairesi başkanlığını yürüttü.
2019 yılında Adalet ve Kalkınma Partisi Şanlıurfa Milletvekili tarihçi Halil Özşavlı, 1915 Olayları ile ilgili edindiği belgeler arasında Arşak Çobanyan'ın 17 Ekim 1914'te Mşak gazetesinde çıkan "Dünyanın topyekun savaşa girdiği bir anda tarafsız kalamayız. Bağımsızlık istiyorsak Rusya'nın, İngiltere'nin yanında savaşa girmeliyiz. Bir an önce gönüllü askerler toplamalıyız." şeklindeki yazısını paylaştı.
Edebi kimliği
Çobanyan, romantik üslupta da birçok eseri olmasına rağmen, temel Ermeni realist yazarlarından biri olarak kabul edilmektedir. İlk denemeleri 1891'de Arshaluysi Tsayner (Şafağın sesleri) adlı bir kitapçıkta yayınlandı, ardından 1892'de Trtrumner (Titremeler) adlı bir dizi şiir yayınlandı. Bu ilk çalışmaları, Tughti Parki (Kağıdın Görkemi) adlı ilk romanı izledi. İlk eserleri romantik olmakla birlikte, kendisini realizm akımının bir yazarı olarak gören Arpiar Arpiaryan ile tanıştıktan sonra gerçekçi tarzda yazmaya başladı. Ancak, romantik tarzda yazmayı hiçbir zaman tamamen bırakmadı. 1894'te Bedros Turyan'ın eserlerini yayınladı ve şiirlerine kendi tahlilini yansıttı. Bu eser, Bedros Turyan'ın o dönemde değeri açısından sarsılmakta olan şiirinin yeniden canlanmasında önemli bir rol oynadı. 1907'de, şair 'ın bir dizi kendi şiirini içeren eleştirel bir incelemesini yayınladı. Çobanyan, onuncu yüzyıl Ermeni dini mistiği Naregli Krikor hakkında yaptığı çalışmada, Madyan Voghperkutyan'ı (Ermenice: Մատեան ողբերգութեան, Ağıtlar Kitabı anlamına gelir) Dünya edebiyatı'nın en büyük edebi eserlerinden biri olarak kabul etmektedir.
Arşak Çobanyan ayrıca, Orta Çağ Ermeni şiiri üzerine kapsamlı araştırmalar yaptı. Eski Ermeni şiirlerini ve Hayrens olarak bilinen şarkılarını topladı ve bunları Nahapet Küçük Divani (Nahabet Küçük'ün Toplu Şiirleri, 1902) ve Hayreni Purastan (Ermeni Şiir Bahçeleri, 1940) olmak üzere iki cilt halinde yayınladı. Edebi süreli yayını Anahit, Ermeni edebiyatı için önemli bir edebi kaynak olarak hizmet etti ve Ermeni edebi, kültürel, filolojik hareketinde çok önemli bir rol oynadı. İki ayrı dönemde (1898-1911; 1929-1949) neredeyse otuz yıl süren bu kitap, Ermeni edebiyat çevresinde onu edebiyatta olağanüstü bir başarı örneği olarak gören önemli şahsiyetlerden bazılarını bir araya getirdi.
Revue Blanche, Revue de Revues, Revues de Encyclopedie gibi birçok prestijli dergide yazarak Fransız entelektüel çevrelerinde Ermeni tarihini, sanatını ve edebiyatını tanıttı. Bu yazıların okuyucuları arasında ünlü Fransız romancı ve yazar Anatole France da yer aldı. Çobanyan, birçok Ermeni şiirini Fransızca'ya çevirdi ve Roseraie d'Armenie (Ermenistan'ın Gül Bahçesi 1918-1929) adlı üç ciltlik bir eser ortaya koydu. Bunun yanı sıra, Emile Verhaeren, Honoré de Balzac, Victor Hugo, Émile Zola, Henrik Ibsen gibi Avrupalı yazarların edebi eleştirilerini yazdı.
Son yılları ve ölümü
1933'te Sovyet Ermenistanı'nı ziyaret etti ve önde gelen aydınlarla bir araya geldi. Paris'e döndükten sonra 9 Haziran 1954'te bir trafik kazası sonucu 81 yaşında öldü ve cenazesi Paris yakınlarındaki mezarlığına defnedildi.
Kaynakça
- ^ a b c d e Hacikyan, Agop Jack; Basmajian, Gabriel; Franchuk, Edward S.; Ouzounian, Nourhan (2000). The Heritage of Armenian Literature: From the eighteenth century to modern times (İngilizce). Wayne State University Press. ISBN . 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ a b c d e Arsen Yarman (2014). "Eğin (Agn) Ermenileri - II" (PDF). Kebikec Dergisi. s. 149-150. 23 Haziran 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Archag Tchopanian". armenianhouse.org (İngilizce). 7 Ekim 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Fellows from Armenia visited Getronagan Armenian High School" (İngilizce). Hrant Dink Vakfı. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Getronagan Armenian High School List of Graduates/1891". www.getronagan.k12.tr. Getronagan Ermeni Lisesi. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ Kamuran Gürün (1983). Ermeni dosyası. Türk Tarih Kurumu Basımevi. s. 5-6. ISBN . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ Kuyumjian, Rita Soulahian (2001). Archeology of Madness: Komitas, Portrait of an Armenian Icon (İngilizce). Gomidas Institute. s. 51. ISBN . 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "2004 ERMENİ KÜLTÜR ELÇİSİ ARŞAK ÇOBANYAN YILI". HyeTert. 17 Ocak 2004. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ Mutlu, Dr Cengiz (1 Ağustos 2014). Osmanlı’da bir Ermeni Hariciye Nazırı. gündoğan yayınları. s. 207. ISBN . 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Origine des fonds | OFPRA". Fransa Mültecilerin ve Vatansız Kişilerin Korunması Ofisi (Fransızca). 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ Sinan Uslu (5 Mayıs 2019). "'Soykırım iddialarını çürütecek belgelere ulaştım'". Anadolu Ajansı. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
- ^ "Les années de formation d'un poète Arménien". www.tchobanian.org (Fransızca). Tchobanian Enstitüsü. 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arsak Cobanyan Ermenice Արշակ Չոպանեան 15 Temmuz 1872 Istanbul 9 Haziran 1954 Paris Osmanli Ermenisi kisa oyku ve oyun yazari gazeteci editor sair cevirmen edebiyat elestirmeni dilbilimci ve romanci Arsak CobanyanKendi dilinde adiԱրշակ ՉոպանեանDogum15 Temmuz 1872 1872 07 15 Besiktas Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum9 Haziran 1954 81 yasinda Paris FransaOlum sebebiTrafik kazasiDefin yeriCimetiere parisien de Bagneux ParisMilliyetErmeniVatandaslikOsmanli Imparatorlugu FransaEgitimGetronagan Ermeni LisesiMeslekYazar gazeteci sair elestirmen cevirmen dilbilimciMemleketErzincanSiyasi partiErmeni Demokrat Liberal PartiImzaIlk yillari ve egitimiArsak Cobanyan 15 Temmuz 1872 de Osmanli Imparatorlugu nun baskenti Istanbul un Besiktas semtinde kokenleri Erzincan in Egin kazasina bagli Apcaga koyune dayanan Osmanli Ermenisi bir ailenin cocugu olarak dunyaya geldi Babasi Hovhannes saygin bir kuyumcu ustasi iken annesi o daha bir aylik bebek iken hayatini kaybetti Ilk ogrenimini Besiktas taki Makruhyan Ermeni Okulunda tamamladi Daha sonra Karakoy semtindeki prestijli Getronagan Ermeni Lisesi nde egitim gordu ve 1891 yilinda mezun oldu Mezun olduktan sonra bir sure Getronagan Okulu nda edebiyat ogretmenligi yapti KariyeriLiseden mezun olduktan sonra yayin kurulu Arpiar Arpiaryan Krikor Odyan gibi kayda deger yazarlardan olusan Hayrenik Anavatan adli Ermeni gazetesinde yazmaya basladi 1893 te ilk oyunu Mut Khaver Karanlik Katmankar ile uluslararasi begeni kazandiktan sonra onur odulu almak icin Paris e davet edildi Burada Emile Zola Alphonse Daudet ve gibi unlu edebiyatcilarla tanisma firsati buldu 1894 yilinda Ermenice yayin yapan Tsaghik Cicek adli gazetenin genel yayin yonetmenligini ustlendi 1895 te Ermeni katliamlarini duyduktan sonra Paris te kalmayi secti ve hayatinin geri kalanini bu sekilde gecirdi 1898 yilinda dergisini kurdu Fransa nin onde gelen edebi ve entelektuel sahsiyetleriyle baglantilari ve tanidiklari gibi populer Fransiz gazetelerinde Ermeni Soykirimi ve adaletsizlikler hakkinda ozgurce yazilar kaleme almasina olanak sagladi Ermenileri Osmanli hukumetinin baskisindan kurtarmak icin bati desteginin guclu bir savunucusu oldu Ramgavar partisine katildiktan sonra Bogos Nubar ile goruserek 1919 Paris Baris Konferansi sirasinda Ermeni Ulusal Heyeti ne katildi Ayrica Fransa Ermeni Multeciler Dairesi baskanligini yuruttu 2019 yilinda Adalet ve Kalkinma Partisi Sanliurfa Milletvekili tarihci Halil Ozsavli 1915 Olaylari ile ilgili edindigi belgeler arasinda Arsak Cobanyan in 17 Ekim 1914 te Msak gazetesinde cikan Dunyanin topyekun savasa girdigi bir anda tarafsiz kalamayiz Bagimsizlik istiyorsak Rusya nin Ingiltere nin yaninda savasa girmeliyiz Bir an once gonullu askerler toplamaliyiz seklindeki yazisini paylasti Edebi kimligiCobanyan romantik uslupta da bircok eseri olmasina ragmen temel Ermeni realist yazarlarindan biri olarak kabul edilmektedir Ilk denemeleri 1891 de Arshaluysi Tsayner Safagin sesleri adli bir kitapcikta yayinlandi ardindan 1892 de Trtrumner Titremeler adli bir dizi siir yayinlandi Bu ilk calismalari Tughti Parki Kagidin Gorkemi adli ilk romani izledi Ilk eserleri romantik olmakla birlikte kendisini realizm akiminin bir yazari olarak goren Arpiar Arpiaryan ile tanistiktan sonra gercekci tarzda yazmaya basladi Ancak romantik tarzda yazmayi hicbir zaman tamamen birakmadi 1894 te Bedros Turyan in eserlerini yayinladi ve siirlerine kendi tahlilini yansitti Bu eser Bedros Turyan in o donemde degeri acisindan sarsilmakta olan siirinin yeniden canlanmasinda onemli bir rol oynadi 1907 de sair in bir dizi kendi siirini iceren elestirel bir incelemesini yayinladi Cobanyan onuncu yuzyil Ermeni dini mistigi Naregli Krikor hakkinda yaptigi calismada Madyan Voghperkutyan i Ermenice Մատեան ողբերգութեան Agitlar Kitabi anlamina gelir Dunya edebiyati nin en buyuk edebi eserlerinden biri olarak kabul etmektedir Cobanyan kitap okurken 1910 lar veya 1920 ler Arsak Cobanyan ayrica Orta Cag Ermeni siiri uzerine kapsamli arastirmalar yapti Eski Ermeni siirlerini ve Hayrens olarak bilinen sarkilarini topladi ve bunlari Nahapet Kucuk Divani Nahabet Kucuk un Toplu Siirleri 1902 ve Hayreni Purastan Ermeni Siir Bahceleri 1940 olmak uzere iki cilt halinde yayinladi Edebi sureli yayini Anahit Ermeni edebiyati icin onemli bir edebi kaynak olarak hizmet etti ve Ermeni edebi kulturel filolojik hareketinde cok onemli bir rol oynadi Iki ayri donemde 1898 1911 1929 1949 neredeyse otuz yil suren bu kitap Ermeni edebiyat cevresinde onu edebiyatta olaganustu bir basari ornegi olarak goren onemli sahsiyetlerden bazilarini bir araya getirdi Revue Blanche Revue de Revues Revues de Encyclopedie gibi bircok prestijli dergide yazarak Fransiz entelektuel cevrelerinde Ermeni tarihini sanatini ve edebiyatini tanitti Bu yazilarin okuyuculari arasinda unlu Fransiz romanci ve yazar Anatole France da yer aldi Cobanyan bircok Ermeni siirini Fransizca ya cevirdi ve Roseraie d Armenie Ermenistan in Gul Bahcesi 1918 1929 adli uc ciltlik bir eser ortaya koydu Bunun yani sira Emile Verhaeren Honore de Balzac Victor Hugo Emile Zola Henrik Ibsen gibi Avrupali yazarlarin edebi elestirilerini yazdi Son yillari ve olumu1933 te Sovyet Ermenistani ni ziyaret etti ve onde gelen aydinlarla bir araya geldi Paris e dondukten sonra 9 Haziran 1954 te bir trafik kazasi sonucu 81 yasinda oldu ve cenazesi Paris yakinlarindaki mezarligina defnedildi Kaynakca a b c d e Hacikyan Agop Jack Basmajian Gabriel Franchuk Edward S Ouzounian Nourhan 2000 The Heritage of Armenian Literature From the eighteenth century to modern times Ingilizce Wayne State University Press ISBN 978 0 8143 3221 4 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 a b c d e Arsen Yarman 2014 Egin Agn Ermenileri II PDF Kebikec Dergisi s 149 150 23 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Archag Tchopanian armenianhouse org Ingilizce 7 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Fellows from Armenia visited Getronagan Armenian High School Ingilizce Hrant Dink Vakfi 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Getronagan Armenian High School List of Graduates 1891 www getronagan k12 tr Getronagan Ermeni Lisesi 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Kamuran Gurun 1983 Ermeni dosyasi Turk Tarih Kurumu Basimevi s 5 6 ISBN 9789754940060 Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Kuyumjian Rita Soulahian 2001 Archeology of Madness Komitas Portrait of an Armenian Icon Ingilizce Gomidas Institute s 51 ISBN 978 1 903656 10 5 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 2004 ERMENI KULTUR ELCISI ARSAK COBANYAN YILI HyeTert 17 Ocak 2004 10 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Mutlu Dr Cengiz 1 Agustos 2014 Osmanli da bir Ermeni Hariciye Naziri gundogan yayinlari s 207 ISBN 978 975 520 314 0 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Origine des fonds OFPRA Fransa Multecilerin ve Vatansiz Kisilerin Korunmasi Ofisi Fransizca 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Sinan Uslu 5 Mayis 2019 Soykirim iddialarini curutecek belgelere ulastim Anadolu Ajansi 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022 Les annees de formation d un poete Armenien www tchobanian org Fransizca Tchobanian Enstitusu 17 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2022