Aslan Asker Şvayk (çeşitli dillerdeki çevirilerde Švejk, Schweik ya da Schwejk olarak da yazılır, olarak okunur), Jaroslav Hašek'in taşlama türündeki mizah romanıdır. Kitabın illüstrasyonlarını Josef Lada, Hašek'in ölümünün ardından tamamlamıştır. Çekçe olan kitabın orijinal adı Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války (İyi Asker Şvayk'ın I. Dünya Savaşı'ndaki Kaçınılmaz Maceraları)'dır.
Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války | |
Can Yayınları'nın Türkçe çevirisi | |
Yazar | Jaroslav Hašek |
---|---|
Çevirmen | |
İllüstratör | Josef Lada |
Ülke | Çekoslovakya |
Dil | Çekçe |
Türler | Roman, Taşlama |
Yayım | 1923 (İlk baskısı) (özgün) 2006 (Türkçe) |
Yayımcı | Can Yayınları |
Sayfa | 332 |
ISBN |
Hašek'in ilk amacı Şvayk'ın altı ciltten oluşmasıydı. Ne var ki, ancak dördünü tamamlayabildi. Yazarın 1923'te tüberküloz'dan ölmesinin ardından, bu dört cilt genellikle bir kitapta toplandı.
Özeti
Roman Çek savaş gönüllüsü Josef Švejk'ı ve ordudaki maceralarını anlatır. Öykü, Prag'a I. Dünya Savaşı'nı tetikleyen Saraybosna Suikastı haberinin gelişiyle başlar. Švejk, Avusturya İmparatoru'na sadakatle hizmet etmeye öylesine heveslidir ki, kimse onun apaçık bir embesil mi olduğunu yoksa Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Ordusu'nun savaş çabalarının altını kurnazca kazıdığını anlayamaz. Buna rağmen, politik olarak hassas konularda yorumlar yapınca bir gizli polis tarafından tutuklanır ve hapse yollanır. Salıverilmeden önce de tımarhaneye yollanmıştır. Romatizma ağrıları çektiğinden hizmetçi kadının ittiği bir tekerlekli sandalye ile Prag'daki askere alma bürosuna gider. Ne yazık ki, Josef Švejk hasta numarası yaptığı düşünülerek hastaneye yollanır. Sonunda, askeri papaz Otto Katz'ın olarak orduya sevk edilir. Katz, Şvayk'ı kumarda Teğmen Lukaš'a kaptırır, Şvayk teğmenin emir eri olur. Cepheye yollanmak üzere hazırlanması için Lukaš taburuyla birlikte Güney Bohemya'daki České Budějovice kışlasına yollanır. Şvayk, Lukaš'ın bindiği treni ve istasyonda beklediği halde Budějovice'ye giden diğer trenleri de kaçırır. Bunun üzerine Güney Bohemya'da Budějovice'yi bulmak için anlamsız bir yürüyüşe geçer. Sonunda her ne kadar ısrarla reddetse de asker kaçağı olarak tutuklanır ve birliğine kadar götürülür. Bundan sonra itaatinden dolayı terfi ettirilir.
Birlik, bundan sonra Doğu Cephesi'nde doğru uzun bir yolculuğa çıkar. Bir Macar sınır kasabasında durduklarında gene tutuklanır. Bu kez, saygın bir Macar vatandaşını da işin içine sokar kavga çıkarıp sokakta dövüşmekten. Cepheye varmadan, bir göle vardıklarında sahipsiz bir Rus üniformasını üzerinde denerken Rus asker kaçağı olduğu sanılarak hapse atılır. Daha sonra, kendi safına yeniden katılmayı becerir. Tamamlanamamış olan roman, Şvayk herhangi bir çarpışmaya katılma şansı bulamadan ya da siperlere giremeden aniden bitiverir.
Kitapta öykü akışıyla doğrudan ilgili olmayan, Şvayk'ın anlattığı birçok da vardır.
Yazınsal önemi ve eleştirisi
Birçok edebiyat eleştirmeni "Aslan Asker Şvayk"ı ilk savaş karşıtı roman olarak nitelendirir ve Remarque'ın 'unun öncülü olarak gösterir. Hatta, Joseph Heller eğer "Aslan Asker Şvayk"ı okumamış olsaydı "Catch-22" romanını hiç yazmamış olacağını söyler.
Başka kültürel etkileri
Çekçe'de olan švejkovina, švejkovat ("şvayklamak"), švejkárna (askeri saçmalık), vb. kelimeler, Şvayk'ın aptallığı ve düzen yıkıcılığının dile birer yansımasıdır.
Gerçek tarih, coğrafya ve günümüz bilimine anıştırma/gönderme
Roman, I. Dünya Savaşı'nda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'da geçer. Çoklu etnik yapısıyla bu imparatorluk uzun zamandan beri süregelen acılarla ve gerilimlerle doludur. Modern silahlar ve tekniklerle kabaran I. Dünya Savaşı, hızla insan öğüten bir makina olmuştur. 1 milyonu Avusturya askeri olmak üzere 15 milyon insan ölür. Jaroslav Hašek bu karmaşaya katılmış ve romanında bunu incelemiştir.
Almanca konuşan Habsburglar ve imparatorluk yöneticileri Çek topraklarını 1526'dan beri yönetmekteydiler. 20. yüzyılın gelişiyle beraber Çek Krallığı'nın merkezi olan Prag'ın nüfusu patlar. Endüstriyel devrimin etkisiyle büyük insan kitleleri şehre gelir. Çalışan sınıfın ayaklanışı kültürel devrime yol açar. Avusturya-Macaristan bu değişimleri umursamaz ve daha da yıpranıp, çağ dışı kalır. Sistem çürüdükçe, sıradan insanlar için saçma ve anlamsız bir hal alır. İmparatorluk güçleri, boş propaganda ve baskı yoluyla, muhaliflere karşı koymaları için zorlanır.
Kitaptaki bazı karakterler
Josef Švejk
Palivec, "pub" sahibi
Bretschneider, gizli polis
Askeri papaz Otto Katz
Teğmen Lukaš
Yüzbaşı Sagner
Albay Schröder
Jurajda, spiritualist aşçı
2. Teğmen Dub, sivil yaşamda kendini beğenmiş bir okul müdürü
Levazım Subayı Çavuş-Binbaşı Vaněk
Gönüllü asker Marek
Vodička, istihkâmcı, Şvayk'ın Macarlardan nefret eden arkadaşı
Askeri okul öğrencisi Biegler, üst toplumsal sınıftan bir budala
Baloun, obur bir kişi, Şvayk'tan sonra Lukaš'ın emir eri
Uyarlamalar
- Çek Jiří Trnka 1955'te romanı animsyon filmine uyarladı, anlatıcı olarak filmde yer aldı.
- Çek yönetmen 1956 ve 1957'de yaptığı iki filme uyarladı, oyuncu Şvayk rolünde yer aldı.
- In West Germany the book was newly adapted in the 1960s, starring Heinz Rühmann.
- 13 bölümlük TV dizisi (Almanca), Die Abenteuer des braven Soldaten Schwejk, yönetmen , 1972'de Avusturya devlet televizyonu (ORF) yapıp yayınladı. başrolde yer aldı.
- Çekoslovakya'da [] olarak oynandı "Osudy dobrého vojáka Svejka" (1986)
- Kasım 2008'de, BBC Radio 4 iki bölümlük radyo uyarlamasını yayınladı. yer aldı.
Aslan Asker Şvayk Bertolt Brecht'e esin kaynağı olarak II. Dünya Savaşı'ndaki maceralarını yazdırdı. Tabii ki adıyla.
Şvayk çizgi romanlara, filmlere, bir operaya, bir müzikale, heykellere konu ve Avrupa'daki birçok restorana tema oldu.
Arthur Koestler tamamlanamamış "Aslan Asker Şvayk Yine Savaşa Gidiyor" (The Good Soldier Schweik Goes to War Again)[] üzerinde çalıştı.
- romana dayalı bir opera yazdı, ilk kez 1958'de oynandı.
Çeviriler ve uyarlamalar
İngilizcedeki başlıca çevirileri:
- The Good Soldier Schweik, çev. Paul Selver, 1930.
- The Good Soldier Svejk and His Fortunes in the World War, çev. Cecil Parrott, 1973; yeniden baskısı: & .
- The Fateful Adventures of the Good Soldier Svejk During the World War, Book One: çev. Zdeněk "Zenny" Sadlon ve Emmett Joyce, (1997 ; 2000 paperback, ), Book Two: tr. Zdeněk "Zenny" Sadlon 2005 (E-book), Books 3 & 4 (E-book).
İlk çevirisi Hašek'in orijinalinin tam etkisini vermemektedir. Bazı kısımları eksiktir. Hašek'in diline tamamen karşıt bir biçimde, yazım tarzı kurudur ve hayalgücü eksiktir. Dah sonraki çeviriler daha iyiye doğru giderler.[]
Ayrıca bir de orkestra suiti The Good Soldier Overture ve Robert Kurka'ın yazdığı, sahne uyarlaması yaptığı bir opera da vardır. The Good Soldier Schweik 23 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
- Çek edebiyatı
- , bir Sovyet Şvayk'ı
Kaynakça
- ^ . 3 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2008.
- ^ Lustig, Arnošt (2003). 3x18 (portréty a postřehy) (Çekçe). Nakladatelství Andrej Šťastný. ss. 271. ISBN .
- ^ Červinková, Hana (2004). "Time to Waste". The Journal of Power Institutions In Post-Soviet Societies. Cilt 1. 29 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Haziran 2008.
- ^ "Osudy dobrého vojáka Svejka (1986)". Internet Movie Database. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Mart 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2008.
- ^ . 16 Aralık 2005. 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2008.
- ^ . 26 Ocak 2008. 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2008.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Aslan Asker Şvayk ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- John H. Lienhard'ın kısa ve anlayışlı makalesi 12 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Şvayk'ı Türkçeye çeviren 'le Şvayk üzerine bir söyleşi 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aslan Asker Svayk cesitli dillerdeki cevirilerde Svejk Schweik ya da Schwejk olarak da yazilir ˈʃvɛjk olarak okunur Jaroslav Hasek in taslama turundeki mizah romanidir Kitabin illustrasyonlarini Josef Lada Hasek in olumunun ardindan tamamlamistir Cekce olan kitabin orijinal adi Osudy dobreho vojaka Svejka za svetove valky Iyi Asker Svayk in I Dunya Savasi ndaki Kacinilmaz Maceralari dir Aslan Asker Svayk ve Dunya Savasi nda Basindan GecenlerOsudy dobreho vojaka Svejka za svetove valkyCan Yayinlari nin Turkce cevirisiYazarJaroslav HasekCevirmenIllustratorJosef LadaUlkeCekoslovakyaDilCekceTurlerRoman TaslamaYayim1923 Ilk baskisi ozgun 2006 Turkce YayimciCan YayinlariSayfa332ISBN975 07 0619 6 Hasek in ilk amaci Svayk in alti ciltten olusmasiydi Ne var ki ancak dordunu tamamlayabildi Yazarin 1923 te tuberkuloz dan olmesinin ardindan bu dort cilt genellikle bir kitapta toplandi OzetiRoman Cek savas gonullusu Josef Svejk i ve ordudaki maceralarini anlatir Oyku Prag a I Dunya Savasi ni tetikleyen Saraybosna Suikasti haberinin gelisiyle baslar Svejk Avusturya Imparatoru na sadakatle hizmet etmeye oylesine heveslidir ki kimse onun apacik bir embesil mi oldugunu yoksa Avusturya Macaristan Imparatorlugu Ordusu nun savas cabalarinin altini kurnazca kazidigini anlayamaz Buna ragmen politik olarak hassas konularda yorumlar yapinca bir gizli polis tarafindan tutuklanir ve hapse yollanir Saliverilmeden once de timarhaneye yollanmistir Romatizma agrilari cektiginden hizmetci kadinin ittigi bir tekerlekli sandalye ile Prag daki askere alma burosuna gider Ne yazik ki Josef Svejk hasta numarasi yaptigi dusunulerek hastaneye yollanir Sonunda askeri papaz Otto Katz in olarak orduya sevk edilir Katz Svayk i kumarda Tegmen Lukas a kaptirir Svayk tegmenin emir eri olur Cepheye yollanmak uzere hazirlanmasi icin Lukas taburuyla birlikte Guney Bohemya daki Ceske Budejovice kislasina yollanir Svayk Lukas in bindigi treni ve istasyonda bekledigi halde Budejovice ye giden diger trenleri de kacirir Bunun uzerine Guney Bohemya da Budejovice yi bulmak icin anlamsiz bir yuruyuse gecer Sonunda her ne kadar israrla reddetse de asker kacagi olarak tutuklanir ve birligine kadar goturulur Bundan sonra itaatinden dolayi terfi ettirilir Birlik bundan sonra Dogu Cephesi nde dogru uzun bir yolculuga cikar Bir Macar sinir kasabasinda durduklarinda gene tutuklanir Bu kez saygin bir Macar vatandasini da isin icine sokar kavga cikarip sokakta dovusmekten Cepheye varmadan bir gole vardiklarinda sahipsiz bir Rus uniformasini uzerinde denerken Rus asker kacagi oldugu sanilarak hapse atilir Daha sonra kendi safina yeniden katilmayi becerir Tamamlanamamis olan roman Svayk herhangi bir carpismaya katilma sansi bulamadan ya da siperlere giremeden aniden bitiverir Kitapta oyku akisiyla dogrudan ilgili olmayan Svayk in anlattigi bircok da vardir Yazinsal onemi ve elestirisiBircok edebiyat elestirmeni Aslan Asker Svayk i ilk savas karsiti roman olarak nitelendirir ve Remarque in unun onculu olarak gosterir Hatta Joseph Heller eger Aslan Asker Svayk i okumamis olsaydi Catch 22 romanini hic yazmamis olacagini soyler Baska kulturel etkileriCekce de olan svejkovina svejkovat svayklamak svejkarna askeri sacmalik vb kelimeler Svayk in aptalligi ve duzen yikiciliginin dile birer yansimasidir Gercek tarih cografya ve gunumuz bilimine anistirma gondermeRoman I Dunya Savasi nda Avusturya Macaristan Imparatorlugu da gecer Coklu etnik yapisiyla bu imparatorluk uzun zamandan beri suregelen acilarla ve gerilimlerle doludur Modern silahlar ve tekniklerle kabaran I Dunya Savasi hizla insan oguten bir makina olmustur 1 milyonu Avusturya askeri olmak uzere 15 milyon insan olur Jaroslav Hasek bu karmasaya katilmis ve romaninda bunu incelemistir Almanca konusan Habsburglar ve imparatorluk yoneticileri Cek topraklarini 1526 dan beri yonetmekteydiler 20 yuzyilin gelisiyle beraber Cek Kralligi nin merkezi olan Prag in nufusu patlar Endustriyel devrimin etkisiyle buyuk insan kitleleri sehre gelir Calisan sinifin ayaklanisi kulturel devrime yol acar Avusturya Macaristan bu degisimleri umursamaz ve daha da yipranip cag disi kalir Sistem curudukce siradan insanlar icin sacma ve anlamsiz bir hal alir Imparatorluk gucleri bos propaganda ve baski yoluyla muhaliflere karsi koymalari icin zorlanir Kitaptaki bazi karakterlerJosef Lada nin illustrasyonuyla bir pub sandalyesinde Svayk Josef Svejk Palivec pub sahibi Bretschneider gizli polis Askeri papaz Otto Katz Tegmen Lukas Yuzbasi Sagner Albay Schroder Jurajda spiritualist asci 2 Tegmen Dub sivil yasamda kendini begenmis bir okul muduru Levazim Subayi Cavus Binbasi Vanek Gonullu asker Marek Vodicka istihkamci Svayk in Macarlardan nefret eden arkadasi Askeri okul ogrencisi Biegler ust toplumsal siniftan bir budala Baloun obur bir kisi Svayk tan sonra Lukas in emir eriUyarlamalarJosef Svayk in Przemysl Polonya daki heykeliCek Jiri Trnka 1955 te romani animsyon filmine uyarladi anlatici olarak filmde yer aldi Cek yonetmen 1956 ve 1957 de yaptigi iki filme uyarladi oyuncu Svayk rolunde yer aldi In West Germany the book was newly adapted in the 1960s starring Heinz Ruhmann 13 bolumluk TV dizisi Almanca Die Abenteuer des braven Soldaten Schwejk yonetmen 1972 de Avusturya devlet televizyonu ORF yapip yayinladi basrolde yer aldi Cekoslovakya da kaynak belirtilmeli olarak oynandi Osudy dobreho vojaka Svejka 1986 Kasim 2008 de BBC Radio 4 iki bolumluk radyo uyarlamasini yayinladi yer aldi Aslan Asker Svayk Bertolt Brecht e esin kaynagi olarak II Dunya Savasi ndaki maceralarini yazdirdi Tabii ki adiyla Svayk cizgi romanlara filmlere bir operaya bir muzikale heykellere konu ve Avrupa daki bircok restorana tema oldu Arthur Koestler tamamlanamamis Aslan Asker Svayk Yine Savasa Gidiyor The Good Soldier Schweik Goes to War Again kaynak belirtilmeli uzerinde calisti romana dayali bir opera yazdi ilk kez 1958 de oynandi Ceviriler ve uyarlamalarIngilizcedeki baslica cevirileri The Good Soldier Schweik cev Paul Selver 1930 The Good Soldier Svejk and His Fortunes in the World War cev Cecil Parrott 1973 yeniden baskisi ISBN 0 14 018274 8 amp ISBN 978 0 14 044991 4 The Fateful Adventures of the Good Soldier Svejk During the World War Book One cev Zdenek Zenny Sadlon ve Emmett Joyce 1997 2000 paperback ISBN 978 1 58500 428 7 Book Two tr Zdenek Zenny Sadlon 2005 E book Books 3 amp 4 E book Ilk cevirisi Hasek in orijinalinin tam etkisini vermemektedir Bazi kisimlari eksiktir Hasek in diline tamamen karsit bir bicimde yazim tarzi kurudur ve hayalgucu eksiktir Dah sonraki ceviriler daha iyiye dogru giderler kaynak belirtilmeli Ayrica bir de orkestra suiti The Good Soldier Overture ve Robert Kurka in yazdigi sahne uyarlamasi yaptigi bir opera da vardir The Good Soldier Schweik 23 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizCek edebiyati bir Sovyet Svayk iKaynakca 3 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2008 Lustig Arnost 2003 3x18 portrety a postrehy Cekce Nakladatelstvi Andrej Stastny ss 271 ISBN 80 903116 8 7 Cervinkova Hana 2004 Time to Waste The Journal of Power Institutions In Post Soviet Societies Cilt 1 29 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Haziran 2008 Osudy dobreho vojaka Svejka 1986 Internet Movie Database 22 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Haziran 2008 Arsivlenmis kopya 23 Mart 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2008 16 Aralik 2005 29 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2008 26 Ocak 2008 29 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2008 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Aslan Asker Svayk ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir John H Lienhard in kisa ve anlayisli makalesi 12 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Svayk i Turkceye ceviren le Svayk uzerine bir soylesi 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde