Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eugen Berthold Friedrich Brecht, kısaca Berthold ya da Bert Brecht, (10 Şubat 1898, Augsburg, Bavyera, Almanya - 14 Ağustos 1956, Doğu Berlin), Alman şair, tiyatro yazarı ve yönetmenidir.
| Bertolt Brecht | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 10 Şubat 1898 Augsburg, Alman İmparatorluğu |
| Ölüm | 14 Ağustos 1956 (58 yaşında) Berlin, Alman Demokratik Cumhuriyeti |
| Meslek | Şair, Oyun yazarı ve Yönetmen |
| Milliyet | Alman |
| Tür | Şiir, Oyun |
| Edebî akım | Epik Tiyatro |
| İmza |  |
20. yüzyıl Alman şiirinin ve tiyatrosunun en önemli isimleri arasında kabul edilir. Eserleri uluslararası alanda da saygı ile kabul görmüş ve ödüllendirilmiştir. Daha önce Erwin Piscator tarafından adı konulan "epik tiyatro", diğer bir ifadeyle "diyalektik tiyatro"’ fikrini geliştirdi ve eserleriyle sahneye koydu. Brecht, kendisini (Walter Benjamin’e söylediği gibi) "komünist" olarak tanımlıyordu.
Hayatı
Çocukluğu ve gençliği
Berthold Brecht, 10 Şubat 1898'de Augsburg'da dünyaya geldi. Achern doğumlu olan babası Berthold Friedrich Brecht, Haindl'sch Kağıt Fabrikası’nda yönetici olarak çalışıyordu. Annesi Sophie Brecht, Brezing doğumluydu. Gençliğinde "Eugen" olarak çağrılan Brecht, daha sonra "Berthold" veya "Bert" adını kullandı.
Annesi, utangaç ve marazlı bir çocuk olan Eugen'i sürekli kollamak zorundaydı. İlkokuldan sonra, 1908 – 1917 yılları arasında liseyi Peutinger'de tamamladı. Liseyi, savaş nedeni ile uygulamaya konulan, kolaylaştırılmış sınav sonucu bitirdi.
Savaş çığlıklarının atılmaya başladığı zaman, daha okulda iken Horatius’un "Dulce et decorum est pro patria mori" (Anavatan için ölmek hoş ve onurludur) sözü üzerine yazdığı bir kompozisyonda “Anavatan için ölmek hoş ve onurludur” sözü yalnızca boş kafalıların rağbet ettiği bir propaganda sloganıdır.” cümlesi ile savaşa karşı tavrını net bir şekilde koymuştur. Bu nedenle okuldan atılmakla cezalandırılması gündeme gelmişti. Babasının hatırı ve din dersi öğretmeninin araya girmesi ile bu cezadan kurtuldu.
Üniversite yılları
1917'den 1918'e kadar Münih'teki Ludwig Maximilian Üniversitesi’nde doğa bilimi, tıp ve edebiyat okudu. 1918 yılında Augsburg askeri hastanesinde sıhhiye askeri olarak görevlendirilmesinden dolayı öğrenimini yarıda bırakmak zorunda kaldı. 1919 yılında derslere girmemek için bir başvuru yaptı ve kabul edildi. Daha sonra da okul etkinliklerine çok nadir olarak katıldı. 29 Kasım 1921 yılında okuldan kaydı silindi. 1921-22 yıllarında Berlin'de bir felsefe fakültesine kaydoldu, fakat öğrenime başlamadı.
1916 yılında, büyük gençlik aşkı "Bi" diye çağırdığı, Paula Banholzer’le tanıştı. Bu ilişkiden 3 Nisan 1919 yılında oğlu Frank Banholzer, Kimratshofen’da dünyaya geldi. Çocuğa, Brecht’in çok önem verdiği şair Frank Wedekind’in adını verdiler. Küçük Frank ilk üç yılını Kimratshofen’de geçirdi. Sonraları değişimli olarak büyükanne, Brecht’in yeni sevgilileri Marianne Zoff ve Helene Weigel çocukla ilgilendiler. Brecht’in oğlu II. Dünya Savaşı’nda diğer cephelerin yanı sıra doğu cephesinde görevlendirildi. Frank Banholzer, 13 Kasım 1943 tarihinde Rusya Porchow’da, ordu sinemasına yapılan bir bombardıman sonucu öldü.
Sürgün öncesi başarılar
1920 yılında annesi vefat etti. Aynı yıl, çok değer verdiği, tanınmış kabaretist Karl Valentin’le tanıştı. Birlikte yaptıkları çalışmalar Brecht’in ilerideki başarılarını önemli ölçüde etkiledi. 1920 yılından itibaren tiyatrocularla ve edebiyatçılarla ilişkileri geliştirmek için sık sık Berlin’e gitti. Orada başkalarının yanı sıra, zaman zaman evini paylaştığı, Arnolt Bronnen’le tanıştı ve ismini "Bertolt" olarak değiştirdi. 1924 yılında Berlin’e yerleşti. Önceleri Max Rheinhardt’ın Berlin Alman Tiyatrosu’nda, Carl Zuckmayer’le birlikte dramaturg olarak, Münih Oda Tiyatrosu’nda da kendisi sahneye oyunlar koyarak çalıştı. Gecede Trampet Sesleri oyunu ile 1922 yılında Kleist Ödülü’nü aldı ve oyuncu ve opera sanatçısı Marianne Zoff ile evlendi. Bir yıl sonra 12 Mart’ta kızları Hane Hiob dünyaya geldi. Kısa bir zaman sonra da ileride evleneceği ve 1924 yılında, ikinci oğlu Stefan Brecht’i doğuran sevgili "Helli"'si Helene Weigel ile tanıştı. Üç yıl sonra Marianne Zoff’dan boşandı. Helene Weigel’le evlenmesinden sonra 1929 yılında kızı Barbara Brecht Schall dünyaya geldi.
1920'li yılların ikinci yarısında Brecht artık inançlı bir komünistti ve çalışmaları da politik amaçlarına uygun hale geliyordu. Hiçbir zaman Alman Komünist Partisi üyesi olmadı. Politik düşüncelerine paralel olarak 1926 yılından itibaren epik tiyatro da gelişiyordu. Peter Suhrkamp ile birlikte, 1930 yılında kaleme aldıkları Mahagony Şehrinin Yükselişi ve Düşüşü Operası İçin Notlar makalesi tiyatro teorisi ile ilgili çok önemli bir yazıdır. Kurt Weill ile birlikte yapılan müzikal drama çalışmaları, epik tiyatronun gelişmesine çok önemli katkılarda bulunmuştur.
Brecht, eserleri ile toplumsal yapıyı şeffaf hale getirmeyi, özellikle yapının değiştirilebileceğini göstermek istiyordu. Ona göre edebi metinler bir işe yaramak zorundaydı.
Brecht’in marksist düşünceleri, gerek Karl Korsch, Fritz Sternberg ve Ernst Bloch gibi dogmatik olmayan parti dışı marksistlerin, gerekse resmî komünist parti çizgisinin etkisi altındaydı. Bir dizi marksist öğretiye dayalı oyunlar ortaya çıkmıştı. O yıllarda yazılan eserler Hegel ve Marx’ın eserlerinin etkisi altındaydı. 1927 yılında yayınlanan toplu şiirleri Bertolt Brecht’in Dua Kitabı (Bertolt Brechts Hauspostille) genelde o zamanlarda yazılan metinlerden oluşuyordu. 1928 yılında Brecht, Weimar Cumhuriyeti’nin tiyatrodaki en büyük başarılarından birisi olan, Kurt Weill’in müziklerini yaptığı Üç Kuruşluk Opera’nın, 31 Ağustos 1928 tarihinde yapılan ilk gösteriminin gururunu yaşadı.
Dünya çapında bir üne kavuşan ve birçok tiyatroda sahnelenen oyun yanlış anlamaya kurban gitti. Toplumu eleştirmek için yazılan oyun, Brecht’i eleştirmek isteyenlerin işine yaradı. Başka araştırmacılar, özellikle 1928 yılında yazılan şekli ile oyunun toplumu eleştirmede fazla keskin olmayan bölümlerine vurgu yaparak yanlış anlaşılma tezini ortadan kaldırdılar. İlerideki gözden geçirmelerde Brecht, Üç Kuruşluk Opera filmi için yazılan, fakat yapımcılar tarafından reddedilen senaryoda ve 1934 yılında yazdığı Üç Kuruşluk Roman’da eleştiri dozunu arttırdı.
1928 yılında, oyunları ve şarkıları için önemli bir besteci olacak olan Hanns Eisler ile tanıştı. Bu tanışmadan iyi bir dostluk ortaya çıktı ve ikisi 20. yüzyılın en önemli şair – besteci çiftini oluşturdular.
Sürgünde yaşam
1933 yılının başlarında "Tedbir" (Die Maßnahme) adlı oyun polis tarafından yasaklandı. Düzenleyiciler vatana ihanetten mahkemeye verildiler. 28 Şubat günü, Reichstag yangını’ndan bir gün sonra Brecht, ailesi ve arkadaşları ile birlikte Berlin’i terk etti ve Prag, Viyana ve Zürih üzerinden, yazar Karin Michaelis’in davetine uyarak, beş yıl kalacağı Danimarka Fünen’deki Skovsbostrand’a kaçtı. Aynı yılın mayıs ayında Brecht’in eserleri naziler tarafından yakıldı. 1935 yılında vatandaşlıktan çıkarıldı.
1938 yılında Galilei’nin Yaşamı yazıldı. Oyun yazmanın dışında Brecht, Prag Paris ve Amsterdam’daki çeşitli sürgün gazetelerine de makaleler yazıyordu. 1939 yılında Danimarka’yı terk etti. Stockholm yakınlarındaki bir çiftlik evinde bir yıl yaşadı ve 1940 yılı Nisan ayında Helsinki’ye geçti. Brecht sürgünde hükûmeti, devleti ve toplumu hiçbir zaman açıkça eleştirmedi. Alttan alta, dozunda ve kendi inançlarına zarar vermeden eleştirdi.
Ailesi ile birlikte yaz boyunca kalmak üzere, Finlandiyalı yazar Hella Wuolijoki’nin daveti üzerine gittiği Marlebäck’da, Wuolijokis’in metinlerine dayanarak "Bay Puntilla ile Uşağı Matti"yi yazdı. 1941 yılında Moskova üzerinden Trans Sibirya Ekspresi ile Vladivostok’a, oradan da Sovyetler Birliği’nin doğusundan gemi ileKaliforniya’ya gitti. Senarist olarak çalışmak istedi ise de, o iş olmadı. Politik işler yapması olanaksızdı. Daha sonra Amerika’daki sürgün yıllarında gerçekleştirdiği tek tiyatro eserinde başrolü oynayacak olan Charles Laughton ile birlikte, ilk gösterimi 9 Eylül 1943'te Zürih Tiyatrosu'nda gerçekleşen "Galilei’nin Yaşamı"nı sahneye koydu.
ABD’de komünist parti üyesi olmakla suçlandı ve 30 Ekim 1947 tarihinde "Amerika'ya Karşı Etkinlikleri Soruşturma Komisyonu" tarafından sorgulandı. Hâlen komünist partiye üye olup olmadığı sorusuna Brecht "hayır" cevabını verdi ve Almanya’da da komünist parti üyesi olmadığını beyan etti. Bir gün sonra, New York'ta Galilei’nin Yaşamı oyununun galası oynarken, Paris üzerinden Zürih’e geçti. Kendisini kabul eden tek ülke olması nedeni ile İsviçre’de bir yıl kaldı. Batı Almanya’ya girmesine izin verilmedi. Şubat 1948 tarihinde "Sofokles’in Antigonu" oyunu İsviçre’de Chur Devlet Tiyatrosu’nda ilk kez sahnelendi. 12 Ekim 1950 tarihinde Brecht ve Weigel Avusturya vatandaşlığına kabul edildiler. Aynı ay içerisinde Brecht’in uzun yıllar birlikte çalıştığı arkadaşı Kurt Weill, New York’da öldü.
Berlin’e dönüş
Ortamın değerlendirilmesi
Savaştan hemen sonra arkadaşları Brecht’e, Almanya’ya dönmesi ve oyunlarını kendisi sahneye koyması için baskı yapıyorlardı. Ama o bekliyor ve ortamı değerlendiriyordu. Sovyetler Birliği tarafında kalan bölgede, 1948 yılında, birçok tiyatronun açılması ve Berlin Halk Sahnesi’nin yenilenmesi de bitince Ekim 1948 de Brecht, Alman Demokratik Cumhuriyeti Kültür Birliği’nin daveti ile, Zürih’den Salzburg ve Prag üzerinden Berlin’e doğru gitmek üzere yola çıktı. Batı tarafında kalan bölgeden geçmesi hala yasaktı. Berlin’e gelir gelmez hemen önemli sanatçılar ve yöneticilerle ilişki kurdu. Brecht’in çalışmalarına çok değer veren Alexander Dymschitz Sovyet askeri idaresinin başındaydı ve Brecht’in yapacaklarına olumlu bakıyordu. Politik kararlarına çok güvendiği Jacob Walcher ile tekrar buluşması, politik tartışmalar için bir uzmanla karşılaşması Brecht’i çok mutlu etmişti. Brecht önceleri kamuoyuna politik açıklamalar yapmaktan kaçındı. Bekledi ve izledi. Dönüşümün itici gücünün işçi sınıfından değil de yukarıdan geldiğini tespit etmişti. Berlin’deki ilk yıllarında, Brecht daha tam anlamıyla kabul görmemişken, yayıncılarla pazarlıklar gündeme geldi. Biraz bekledikten sonra yayın işlerini düzene soktu: Peter Suhrkamp tarafından, Denemeler (Versuche) ve Toplu Eserler (Gesammelten Werke) yayınlanacak ve lisans sahibi, Alman Demokratik Cumhuriyeti – Aufbau Yayınevi olacaktı. Sahne oyunlarının hakları Basel’daki Reiss Yayınevinde kalacaktı. Aufbau Yayınevi Brecht’in şiirleri ile de ilgileniyordu.
Brecht için önemli olan tekrar tiyatroda çalışmaktı. Wolfgang Langhoff’un, Alman Tiyatrosu’nda kendi eserlerini sahneleme teklifini hemen kabul etti. Böylece Berlinli arkadaşlarının, sanatçıları bir Berlin Tiyatrosu’nda toplama amacına da ulaşıyordu. Erich Engel’in, 1949 yılında Berlin’e gelmesi ile birlikte Brecht hemen Cesaret Ana ve Çocukları oyununu sahnelemeye başladı. Oyunun ilk gösterimi, Brecht, Engel ve başrol oyuncusu Weigel için görülmemiş bir başarıydı. Oyun bir taraftan basında övülürken, diğer taraftan ileride, kültür sorumluları ile ortaya çıkacak olan çatışmaların da başlangıcını oluşturuyordu. Jdanov ’un 1948 yılında Sovyetler Birliği’nde başlattığı, biçim tartışmalarının Almanya Demokratik Cumhuriyeti sanat ve kültür çalışmalarına da yansıması umudu ile, halka yabancı kültür çöküşü gibi, soru işaretleri ile dolu kavramlar açıkça kamuoyu önüne çıkarılıyordu.
Kalan işlerini düzene sokmak ve Berlin’deki yeni çalışmaları için oyuncu ayarlamak üzere Zürih’e geldikten kısa bir süre sonra, Paris komünü tarihi üzerine kapsamlı çalışmalar yaptı. Norveçli yazar Nordhal Grieg’in "Bozgun" isimli oyunundan esinlenerek yazdığı "Komün Günleri" oyununun metinleri Nisan 1949’da bitmişti; fakat Brecht sonuçtan çok memnun kalmadığı için oyunun sahnelenmesini ileri bir tarihe attı. 24 Mayıs 1949 tarihinde Zürih’den ayrıldığında, diğerlerinin yanı sıra, Therese Giehse, Benno Besson ve Teo Otto ile sözleşmeler yapmıştı.
Kendi tiyatrosu
Brecht’in İsviçre’de bulunduğu süre içerisinde, Helene Weigel, Brecht’in kendi tiyatrosunun kurulması için gerekli altyapı çalışmalarına başlamıştı. Bu girişim, Wilhelm Pieck, Otto Grotewohl ve Sovyet askeri idaresi yöneticisi Alexander Dymschitz tarafından güçlü bir şekilde desteklendi. Almanya Birleşik Sosyalist Partisi’nin (SED) Politbürosu "Helene Weigel Ensemble"’si kurulması için 29 Nisan 1949 tarihinde gerekli mercilere, 1 Eylül 1949’da oyun çalışmalarına başlama yetkisi ile, bilgi vermişti.
Helene Weigel’in tiyatro yöneticisi olması Brecht’in yararınaydı. Bir yandan bürokrasi ile uğraşmayacaktı, diğer yandan da Weigel’in onu kendi hırsları nedeni ile uzlaşmalara zorlamayacağından emindi. İlk yıllarda kadro, sürgündeki oyuncular ve yönetmenlerle yurt içindeki genç yeteneklerden oluşuyordu; fakat Soğuk Savaş bu alanda da etkili olmaya başladı. Sözler yerine getirilmemeye başladı. Brecht’in beklediği Peter Lorre gibi sanatçılar Berlin’e gelmediler. Teo Otto gibi biçim açısından anlaşamadığı sanatçılar birlikte çalışmayı sonlandırdılar.
ADC’deki tiyatro çalışmaları
1949 yılında ADC’nin kurulması ile birlikte bir Sanat Akademisi kurulması da gündeme geldiğinde, Brecht kendi düşüncelerini burada hayata geçirmeyi denedi. "Akademi kesinlikle üretici olmalı, temsili kalmamalı" diyordu. 1950 yılında Alman Sanat Akademisi'ni diğer sanatçılar ve aydınlarla birlikte kurdu. Usta oyuncular konusunu da gündeme getirmişti. Brecht daha adı konmamış Berliner Ensemble’da, Benno Besson, Peter Palitzsch, Egon Monk ve diğer öğrencilerle çok sık bir arada olmaktan hoşlanıyordu. 1950 yılının başlarında, hayatı boyunca sempati duyduğu şair Jakob Michael Reinhold Lenz’in Lala (Der Hofmeister) oyununu yeniden yazdı. 15 Nisan 1950 tarihinde yapılan gala, ensemblenin, Brecht’in yaşadığı zamanlarda gördüğü en büyük başarısıydı ve bu oyunla birlikte Brecht, ilk defa kamuoyu tarafından yönetmen olarak da kabul görüyordu. 1950'li yılların başında SED ilkesel temel kararlar aldı. Buna göre Sosyalizm’in inşası en temel görev oldu [,,] . Aynı zamanda sanatta biçem tartışmaları da hız kazandı. Brecht bu konuda dikkatli davranıyordu ve teorik tartışmalara katılmıyordu. Daha çok kendi yolunda küçük adımlarla ilerliyordu. 1950/51 yıllarında, izleyicisinin kendisinden istediği Didaktik Tiyatro ile uğraşıyor, Ana oyununun yeniden sahnelenmesine hazırlanıyordu. Bu sahnelemeye yapılan, daha çok uyarı anlamına gelen lütufkar eleştiriler, bir kez daha Brecht’in özel bir konumda olduğunu ve ADC’de sanat çalışmalarının keyfine vardığını, açıkça gösteriyordu. Paul Dessau gibi diğer sanatçılar biçemle ilgili ithamları çok açık bir şekilde hissediyorlardı. 17 Mart 1951 yılında galası yapılan Lukullus’un Sorgulaması operası doğrudan tartışmaların içine girdi. Halk Eğitim Bakanlığı’nın kasıtlı olarak dağıttığı biletler yoluyla bir fiyaskonun organize edildiği çok açıktı. Plan başarısızlıkla sonuçlandı. Oyunla ilgili tartışmalara yüksek mevkilerdeki devlet adamlarının da karışmasına rağmen, Brecht çok dikkatli davrandı ve sürekli uzlaşma yolları aradı. 7 Ekim 1951 tarihinde Demokratik Alman Cumhuriyeti 1. Sınıf Devlet Ödülü’nü aldı. 1952 yılında, daha sonra da sıkça deneyeceği, oyunların önce Berlin dışında oynanması uygulamasına, Eski Faust’u (Urfaust) genç oyuncularla birlikte Potsdam’da sahneleyerek başladı. 2 Temmuz 1952 tarihinde Helene Weigel ile birlikte Buckow’da bir eve taşındı. Övünerek "Ben şimdi yeni bir sınıfa aitim. Kiracıların sınıfına" diyordu. Bu evde Eylül 1953 tarihine kadar Buckow Ağıtları şiirleri ve Turandot veya Aklayıcılar Kongresi oyunu üzerinde çalıştı. Bu zaman içerisinde, sürekli değişen sevgilileri ile sorunlar yaşadı. Helene Weigel geçici olarak Rheinhardstraße 1 numaraya, Brecht ise Chausseestraße 125 numaralı eve taşındı. Tiyatrodaki işlerini de ihmal etmeye başlayan uzatmalı sevgilisi Ruth Berlau da, Brecht için artık yük olmaya başlamıştı. 1953 yılında PEN Yazarlar Kulübü (Doğu – Batı) başkanı seçildi.
Son yılları
Ocak 1954’te ADC Kültür Bakanlığı kuruldu ve Johannes R. Becher bakan oldu. Eski idari yapı ortadan kalkınca, sanatçılarla yöneticiler arasındaki gerginlikler de yok oldu. Biçem tartışmalarına son verildi. Brecht bu değişimi sevinçle karşıladı ve sanatçı arkadaşlarını bu yeni şansı kullanmak için çağırdı. Mart 1954'te Berliner Ensemble, Schiffbauerdamm Tiyatrosu’na taşındı. Aynı yıl Brecht Alman Sanat Akademisi Başkan Yardımcısı oldu. 18 Aralık 1954 tarihinde Halklar arası Barış ve Anlaşma Stalin Ödülü’nü aldı. 1955 yılında, arka planda yükselen doğu batı yüzleşmelerinin yapıldığı, batı Berlin’deki tartışma akşamlarına katılıyor, Savaş Alfabesi’ni yayınlamakla uğraşıyor ve bunlara paralel olarak tiyatrosunun yöneticilerine yeni oyunlar için fikirler veriyor, planlar yaptırıyordu. Yaşamının son zamanlarında Brecht çok çalışıyordu. Her yıl iki oyun sahneye koyuyor, tiyatronun diğer yönetmenlerinin sahneye koyduğu oyunların hemen hemen tümünde görev alıyor, onlara yardımcı oluyor ve yazarlık işinin her türlüsünde ürün veriyordu. 1954 ve 1955 yıllarında Paris’te iki oyun oynadılar ve uluslararası bir tiyatro haline geldiler. 1955 yılında katıldıkları Paris Festivali’nde Kafkas Tebeşir Dairesi oyunu ile ödül kazandılar. Bu muhteşem başarı tiyatro yöneticilerini harekete geçirmişti: Brecht, hiçbir risk almaksızın sahnelenebilir.
Ölüm
1956 yılının Mayıs ayında Brecht grip oldu ve Berlin’deki Charité hastanesine yatırıldı. Dinlenmek için 1956 yazını Berlin’e 50 km uzaklıktaki Schermützelsee gölünde geçirdi. 12 Ağustos 1956 günü kalp krizi geçirdi. 14 Ağustos 1956 günü saat 23:30 da Berlin’de, bugün Brecht Evi olan Chausseestraße 125 numarada öldü. 17.Ağustos günü çok büyük bir kalabalığın, çok sayıda politikacıların ve kültür camiasından sanatçıların katılımı ile toprağa verildi. Törende hiçbir konuşma yapılmadı. Mezarı, 1971 yılında ölen eşi Helene Weigel’in mezarı ile birlikte Dorotheenstadt mezarlığında yan yanadır ve onur mezarı statüsündedir.
Çalışmalar
Oyunlar
Brecht, oyunlarını genelde sahnelemelerinden etkilenerek biçimlendiriyordu. Böylece basılı metinler, en azından sürgünden önceki zamanlardaki sahnelemelere göre ortaya çıkıyordu. Bu deneyimler metinlere yansıyordu. Brecht, 1918 – 1933 yılları arasında sahnenin sağladığı olanaklar çerçevesinde çeşitli sanatsal deneyler yaptı. Almanya’yı terk etmek zorunda kaldıktan sonra bu tutumunu değiştirdi. Bazı istisnalar dışında sahnelenip sahnelenmeyeceğine bakmaksızın sadece üretiyordu. "İkinci Dönem" olarak adlandırılan bu evrede Brecht kendi tarzını, "Epik Tiyatro"’sunu oluşturdu. Oyunlarının yeniden elden geçirilmesi gündemdeydi. Brecht, değişen politik koşulları oyunlarına yansıtıyordu. Burada Galilei’nin Yaşamı’nın Amerikan versiyonu, gerek başrol oyuncusu Charles Laughton’un replik ve sahne yetenekleri, gerekse II. Dünya Savaşı’nda atılan Amerikan atom bombasının yarattığı, topluma karşı bilim adamlarının sorumluluğu sorusunun ertelenmesi açısından, örnek olarak gösterilebilir. Savaştan sonra Avrupa’ya döndüğünde, diğer yazarların eserlerinin de üzerinde çalıştığı tiyatro çalışmalarına ağırlık verdi.
Brecht, 48 oyun ve yedi tanesi oynanabilir durumda olan yaklaşık 50 oyun taslağı yazdı. Küçük işlerin dışında Baal Brecht’in ilk oyunuydu. Bunu 1919’da, eleştirel bir oyun olan Gecede Trampet Sesleri oyunu izledi. En büyük başarısı, Üç Kuruşluk Opera 1928 yılında ortaya çıktı. Kurt Weill’in müziği olmasaydı bu başarı elde edilemezdi. 1930 yılında Mahagonny Şehrinin Yükselişi ve Çöküşü oyunu Leipzig’de izleyicilerin karşısına çıktığında, büyük bir ihtimalle politik karşıtlarının kışkırtmaları sonucu yapılan ayaklanma benzeri gösteriler yüzünden, Almanya’nın en büyük tiyatro skandallarından birisi ortaya çıktı. Brecht’in sürgündeki oyunları klasik "tiyatro kurumu" çerçevesinin dışına çıkmazken, operaları ve öğretici oyunları avangard olarak değerlendirilir.
Elisabeth Hauptman, Brecht’in, oyun yazmak için "Karşısında canlı ve onunla birlikte çalışan" birisine ihtiyaç duyduğunu söyler. Brecht’in talebesi Manfred Wekwerth de şairin, bir yerlerde bir şeyler bulduğunda, onu değiştirmek ve yeniden yaratmakta usta olduğunu biliyordu. "O’nun için önemli olan bir şeyler yapmak değil, başka bir şeyler yapmaktı". Talebeleri ile birlikte çalışmak ve çok sıkı bir işbirliği yapmak, aslında kendisi olaya hakim olan Brecht için olağan bir durumdu her zaman. Bu çalışma tarzı nedeniyle, Brecht’in ölümünden sonra birkaç efsane ortaya çıkmıştı. Diğer taraftan Brecht, modern tiyatronun sunduğu tüm olanakları oyunlarının tasarımında kullanıyordu. Burada da bu işin uzmanlarından yardım alıyordu.
Şiirler
Çok sık alıntı yapılan "400 (Dörtyüz) Genç Şair Üzerine Kısa Bir Bildiri (Kurzer Bericht über 400 (vierhundert) junge Lyriker)" başlıklı yazısında Brecht, bir şiirin “kullanım değeri” olması gerektiği üzerine görüşlerini açıklıyordu. “[..] Bu tür sadece lirikten ibaret eserler abartılıyor. Bu eserler, bir düşüncenin ya da duygunun asıl mânâlarından çok uzaklaşıyorlar.” Brecht, şiire yüklediği bu işlev ve anlamı, yazdığı tüm şiirlerine yansıttı. Brecht’in şiirleri olağanüstü kapsamlıydı. "Großen kommentierten Berliner und Frankfurter Ausgabe" başlıklı kitabında, bazıları değişik şekillerde de yazılmış, yaklaşık 2300 şiir vardı. Açıkça görülüyor ki, Brecht için her önemli olay ve düşüncelerin şiir formunda yansıtılması neredeyse bir gereksinmeydi. Ölümünden kısa bir süre önce bile yirmi yeni şiir yazmıştı. Şiirleri, kafiyesiz metinlerden, çift kafiyeli klasik destanlara kadar uzanan bir çeşitliliğe sahipti. Türkiye'de şiirlerini besteleyen sanatçılar arasında Arif Kemal de vardır.
Eserleri
Oyunlar
| Oyun | Yazıldığı Yıl | İlk Yayınlandığı Yıl | İlk Gösterim Tarihi |
|---|---|---|---|
| "İncil 3 sahnelik bir oyun" (Die Bibel. Drama in 3 Scenen) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi). | 1913 | 1914 Augsburg’da yayınlanan Die Ernte isimli okul dergisi | |
| Baal Yılmaz Onay tarafından Türkçeye çevrildi. | 1918 | 1922 | 8.Aralık.1923 Leipzig |
| Gecede Trampet Sesleri (Trommeln in der Nacht) Yılmaz Onay tarafından Türkçe'ye tercüme edildi. | 1919 | 1922 Kiepenheuer | 29 Eylül 1922 Münih |
| Düğün. olarak da adlandırılır. (Die Hochzeit, auch Die Kleinbürgerhochzeit) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | 1919 | 11 Aralık 1926 Frankfurt/M | |
| Şeytan Kovma (Er treibt einen Teufel aus) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye Türkçeye tercüme edildi. | 1919 | 1966 Suhrkamp | 3 Ekim 1975 Basel |
| Karanlıkta Işık (Lux in Tenebris) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye çevrildi. | 1919 | ||
| (Der Bettler oder Der tote Hund) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | 1919 | ||
| Balık Avı (Der Fischzug) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | 1919 | ||
| "Ova" (Prärie) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | 1919 | 1989 Suhrkamp, GBA | 1994 Rostock |
| (Im Dickicht der Städte) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | 1921 | 1927 Propyläen | 9 Mayıs 1923 Münih |
| İngiltere’li İkinci Eduard’ın Yaşamı (Leben Eduards des Zweiten von England. //) | 1923 | 1924 Kiepenheuer | 18 Mart 1924 Münih |
| Anibal (Hannibal) | 1922 | ||
| Adam Adamdır (Mann ist Mann) 1926 ve 1938 versiyonları Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | [1918]–1926 | 1927 Propyläen | 25 Eylül 1926 Darmstadt ve Düsseldorf |
| Egoist Johann Fatzer’in Çöküşü (Untergang des Egoisten Johann Fatzer) | 1926–1930 | 1978 Hamburg | |
| Jae Chicago Kasabı (Jae Fleischhacker in Chicago) | 1924–1929 | ||
| Mahagonny | 1927 | 1927 | 17.Temmuz.1927 Baden-Baden |
| Mahagonny Kentinin Yükselişi ve Düşüşü (Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny) | 1927 - 1929 | 1929 | 9 Mart 1930 Leipzig |
| Üç Kuruşluk Opera (Die Dreigroschenoper) | 1928 | 1928 | 31.Ağustos.1928 Berlin |
| (Der Flug der Lindberghs - Ozeanflug) | 1928 | 1929 Uhu | 17 Temmuz 1929 Baden-Baden Radyo şarkısı olarak |
| (Das Badener Lehrstück vom Einverständnis) | 1929 | 1929 Baden-Baden | |
| (Der Jasager. Der Neinsager) | 1929–1930 | 1930 | 23 Temmuz 1930 Berlin |
| Tedbir (Die Maßnahme) | 1930 | 1930 | 13-14 Aralık 1930 Berlin |
| (Die heilige Johanna der Schlachthöfe) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | 1929 | 1931 | 30 Nisan 1959 Hamburg |
| (Der Brotladen) | 1929–1930 | 1967 Berlin | |
| (Die Ausnahme und die Regel) | 1931 | 1937 Moskau | 1. Mai 1938 Givath Chajim |
| Ana (Die Mutter) | 1931 | 1933 | 17 Ocak 1932 Berlin |
| Yuvarlak Kafalar Sivri Kafalar (Die Rundköpfe und die Spitzköpfe) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | 1932–1936 | 1932 | 4 Kasım 1936 Kopenhagen |
| Küçük Burjuvanın Yedi Ölümcül Günahı (Die sieben Todsünden der Kleinbürger) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | 1933 | 7 Haziran 1933 Paris | |
| Jakob Gehherda’nın Gerçek Yaşamı (Das wirkliche Leben des Jakob Gehherda) | 1935? | ||
| Horasyalılar Kuriasyalılar (Die Horatier und die Kuriatier) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | 1935 | 1936 Moskova | 26 Nisan 1958 Halle/S |
| Carrar Ananın Silahları (Die Gewehre der Frau Carrar) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | 1936–1937 | 1937 Londra | 16 Ekim 1937 Paris |
| Goliath | 1937 | ||
| III.Reich’in Korku ve Sefaleti (Furcht und Elend des Dritten Reiches) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | 1937–1938 | 1938 Moskova | 21 Mayıs 1938 Paris |
| Galilei’nin Yaşamı (Leben des Galilei) | 1938–1939 | 1948 Suhrkamp | 9 Eylül 1943 Zürih |
| Dansen | 1939? | ||
| (Was kostet das Eisen?) | 1939 | 14 Ağustos 1939 Tollare Stokholm | |
| Cesaret Ana ve Çocukları (Mutter Courage und ihre Kinder) | 1939 | 1941 | 19 Nisan 1941 Zürih |
| Lukullus’un Sorgulaması (Das Verhör des Lukullus) (Radyo skeci) | 1939 | 1940 Moskova | 1940 Beromünster Radyosu (Opera 19 Mart-12 Ekim 1951 Berlin) |
| Sezuan’ın İyi İnsanı (Der gute Mensch von Sezuan) | 1939 | 1953 | 4 Şubat 1943 Zürih |
| Puntila Ağa ve Uşağı Matti (Herr Puntila und sein Knecht Matti) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | 1940 | 1950 Deneme (Versuche) | 5 Haziran 1948 Zürih |
| Arturo Ui’nin Önlenebilir Yükselişi (Der aufhaltsame Aufstieg des Arturo Ui) | 1941 | 1957 | 10 Kasım 1958 Stuttgart |
| (Die Gesichte der Simone Machard) | 1941 | 1956 | 8 Mart 1957 Frankfurt/M |
| Şvayk İkinci Dünya Savaşında (Schweyk im Zweiten Weltkrieg) | 1943 | 1947 Uhlemspiegel | 17 Ocak 1957 Varşova |
| The Duchess of Malfi ( John Webster’dan uyarlama ) | 1943 | 15.Ekim.1946 New York | |
| Kafkas Tebeşir Dairesi (Der kaukasische Kreidekreis) Yılmaz Onay tarafından Türkçeye tercüme edildi. | 1944 | 1949 | Mayıs 1948 USA 23 Mayıs 1951 Göteborg |
| Uyarlama Sophokles – Antigone | 1947 | 15.Şubat.1948 Chur | |
| Komün Günleri (Die Tage der Commune) | 1949 | 1957 | 1956 Karl Marx Şehri |
| Uyarlama Jakob Michael Reinhold Lenz – Lala (Der Hofmeister) | 1949 | 1951 | 15 Nisan 1950 Berlin |
| Uyarlama Gerhart Hauptmann – Kunduz Kürkü ve Kızıl Horoz (Biberpelz und roter Hahn) | 1950 | 24 Mart 1951 Berlin | |
| Uyarlama William Shakespeare – Coriolanus | 1951–1955 | 1959 Suhrkamp | 22 Eylül 1962 Frankfurt/M |
| Uyarlama Anna Seghers – Jan Darc Davası Rouen 1431 (Der Prozess der Jeanne d'Arc in Rouen 1431) | 1952 | 1952 Berlin | |
| Turandot veya Aklayıcılar Kongresi (Turandot oder Der Kongreß der Weißwäscher) | 1953 | 1967 | 5 Şubat 1969 Zürih |
| Uyarlama Moliere – Don Juan | 1952 | 1952 Rostock | |
| (Pauken und Trompeten) (George Farquhar’dan uyarlama) | 1954? | 1959 Suhrkamp | 19 Eylül 1955 |
Kaynak:
- Jan Knopf’un Brecht-Handbuch Kitabı 2001
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p Werner Hecht (Yayıncı): Alles was Brecht ist … Fakten - Kommentare - Meinungen - Bilder. Frankfurt/M 1997
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Bertolt Brecht: Große kommentierte Berliner und Frankfurter Ausgabe. Suhrkamp 1988-1999
- ^ a b Bertolt Brecht: Ausgewählte Werke in 6 Bänden. Suhrkamp, Frankfurt/M 1997
- ^ a b c d e f g h i j Ana Kugli, Michael Opitz (Yayıncı): Brecht Lexikon. Stuttgart und Weimar 2006
- ^ a b c Werner Hecht: Brecht Chronik 1998-1956. Suhrkamp, Frankfurt/M 1998
Brecht, eserlerinin çoğunu birçok kez yeniden gözden geçirip değişiklikler yaptığı için eserlerin yazıldığı yıllar sadece ilk yazılan tarih olarak görülmelidir. Araştırmalarda, kesin olduğundan şüphe duyulan tarihlerin yanına soru işaretleri konmuştur.
Şiirler
Şiir kitapları
| Sıra No | Şiir Derlemeleri | Şiir Sayısı | Yazıldığı Yıl | İlk Basıldığı Yıl | Yeniden Düzenlendiği Tarih |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Bert Brecht ve Arkadaşlarının İcra Edilmeye Uygun Şarkıları (Lieder zur Klampfe von Bert Brecht und seinen Freunden) | 7 (8) | 1918 | 1988 GBA | |
| 2. | Kasideler (Psalmen) | 19 (23) | 1920 | 1960 | 1922 |
| 3. | Bertolt Brecht’in Dua Kitabı (Bertolt Brechts Hauspostille) | 48 (52) | 1916–1925 | 1926 Kiepenheuer PD (Özel Basım) | 1937, 1956 |
| 4. | Augsburg Soneleri (Die Augsburger Sonette) | 13 | 1925–1927 | 1982 | |
| 5. | Üç Kuruşluk Opera’nın Şarkıları (Die Songs der Dreigroschenoper) | 17 (20) | 1924–1928 | 1928 Kiepenheuer | 1937, 1946-48 |
| 6. | Şehirde Oturanların Okuma Kitabından (Aus dem Lesebuch für Städtebewohner) | 10 (21) | 1926–1927 | 1930 Denemelerde (in Versuche) | 1938 |
| 7. | Devrim Hikâyeleri (Geschichten aus der Revolution) | 2 | 1929–1931 | 1933 Denemelerde (in Versuche) | |
| 8. | Soneler (Sonette) | 12 (13) | 1932–1934 | 1951, 1960, 1982 | |
| 9. | İngiliz Soneleri (Englische Sonette) | 3 | 1934 | ||
| 10. | Koro için Şarkı Sözleri (Lieder Gedichte Chöre) | 34 (38) | 1918–1933 | 1934 Editions du Carrefour | |
| 11. | Hitler – Koro Şarkıları (Hitler-Choräle) | 4 | 1933 | Koro için Şarkı Sözleri kitabı içinde bulunmaktadır (in Lieder Gedichte Chöre enthalten) | |
| 12. | Çin Şiirleri (Chinesische Gedichte) | 15 | 1938–1949 | ||
| 13. | Çalışmalar (Studien) | 8 | 1934–1940 | 1951 Denemelerde (in Versuche) | |
| 14. | Svendborg Şiirleri (Svendborger Gedichte) | 93 (108) | 1934–1938 | 1939 | |
| 15. | Margarete Steffin Şiirleri (Steffinsche Sammlung) | 23 (29) | 1939–1940 | 1948 Aufbau | 1942, 1948 |
| 16. | Hollywood Ağıtları (Hollywoodelegien) | 9 | 1942 | 1988 GBA | |
| 17. | Sürgün Şiirleri (Gedichte im Exil) | 17 | 1936–1944 | 1988 GBA | 1949, 1951 |
| 18. | Savaş Alfabesi (Kriegsfibel) | 69 (86) | 1940–1945 | 1955 Eulenspiegel | 1944, 1954 |
| 19. | Alman Taşlamaları (Deutsche Satiren) | 3 | 1945 | 1988 GBA | |
| 20. | Çocuk Şarkıları/Yeni Çocuk Şarkıları (Kinderlieder/neue Kinderlieder) | 9/8 | 1950 | 1953 Aufbau | 1952 |
| 21. | Buckow Ağıtları (Buckower Elegien) | 23 | 1953 | 1964 | |
| 22. | Bakır Alımı Oyunu Şiirleri (Gedichte aus dem Messingkauf) | 7 | 1935–1952 | 1953 Denemelerde (in Versuche) |
Kaynak: Bertolt Brecht: Große kommentierte Berliner und Frankfurter Ausgabe. Suhrkamp 1988-1999.
Parantez içinde verilen sayılar, daha sonraki basımlarda eklenen ya da çıkarılan şiirlerin sayısını gösterir. Tarihler, derlemedeki şiirlerin yazıldığı zaman aralıkları, ileriki zamanlarda yapılan değişiklikleri, tamamlamaları ve şair tarafından eski şiirler kullanılarak yapılan yeni düzenlemelerin yapıldığı yılları gösterir.
Kaynakça
- ^ Marianne Kesting: Das Epische Theater Türkçesi: Yılmaz Onay: Epik Tiyatro Adam Yayınları.
- ^ Moskova'ya temelli yerleşmesini teklif eden yıllardır arkadaşlık yaptığı filozof Walter Benjamin'e "Ben komünistim, geri zekalı değil" cevabını verir ve teklifi reddeder. (Ein Exil in Moskau, wie von seinem langjährigen Weggefährten, dem Philosophen Walter Benjamin, vorgeschlagen, lehnte Brecht ab: "Ich bin Kommunist, kein Idiot.) 11 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Jürgen Hillesheim: Bertolt Brechts Augsburger Geschichten. Augsburg 2004, Sayfa: 66
- ^ Frank Banholzer: Erich Unglaub: Brechts Landkarten. Kitap: Augias 63 (2003), Sayfa: 19–31 (PDF 12 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .).
- ^ University of Southern California – Feuchtwanger Memorial Library: Bertolt Brecht’s Appearance Before the HUAC [1] 19 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Werner Mittenzwei: Das Leben des Bertolt Brecht oder der Umgang mit den Welträtseln. Suhrkamp, Frankfurt/M 1989 II Sayfa: 279 dan itibaren
- ^ Mittenzwei II Sayfa 329
- ^ Werner Hecht: Brecht Chronik 1998-1956. Suhrkamp, Frankfurt/M 1998 Sayfa 866
- ^ Mittenzwei II Sayfa 412
- ^ SED II.Parti konferansı kararı (Beschluss der II. Parteikonferenz der SED)
- ^ Hecht Chronik Sayfa 1021
- ^ Mittenzwei II Sayfa 563
- ^ Jan Knopf (Hrsg): Brecht-Handbuch. J.B.Metzler, Stuttgart 2003, Bd. 5 Sayfa 130
- ^ Werner Hecht: Brecht Chronik 1998-1956. Suhrkamp, Frankfurt/M 1998 Sayfa 1253
- ^ Jan Knopf (Yayıncı): Brecht-Handbuch. J.B.Metzler, Stuttgart 2001, Cilt1 Sayfa 4
- ^ Sabine Kebir: Ich fragte nicht nach meinem Anteil. Berlin 1997, Sayfa 26
- ^ Werner Mittenzwei: Das Leben des Bertolt Brecht oder der Umgang mit den Welträtseln. Suhrkamp, Frankfurt/M 1989 II Sayfa 384
- ^ Bertolt Brecht: Ausgewählte Werke in 6 Bänden. Suhrkamp 1997, Cilt 6, Sayfa 49
- ^ Jan Knopf (Yayıncı): Brecht-Handbuch. J.B.Metzler Stuttgart 2001, Cilt 2 Sayfa 3
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eugen Berthold Friedrich Brecht kisaca Berthold ya da Bert Brecht 10 Subat 1898 Augsburg Bavyera Almanya 14 Agustos 1956 Dogu Berlin Alman sair tiyatro yazari ve yonetmenidir Bertolt BrechtDogum10 Subat 1898 1898 02 10 Augsburg Alman ImparatorluguOlum14 Agustos 1956 58 yasinda Berlin Alman Demokratik CumhuriyetiMeslekSair Oyun yazari ve YonetmenMilliyetAlmanTurSiir OyunEdebi akimEpik TiyatroImza 20 yuzyil Alman siirinin ve tiyatrosunun en onemli isimleri arasinda kabul edilir Eserleri uluslararasi alanda da saygi ile kabul gormus ve odullendirilmistir Daha once Erwin Piscator tarafindan adi konulan epik tiyatro diger bir ifadeyle diyalektik tiyatro fikrini gelistirdi ve eserleriyle sahneye koydu Brecht kendisini Walter Benjamin e soyledigi gibi komunist olarak tanimliyordu HayatiCocuklugu ve gencligi Sairin Augsburg daki dogdugu ev Bugun Brecht Evi Brechthaus adi altinda muze olarak kullanilmaktadir Berthold Brecht 10 Subat 1898 de Augsburg da dunyaya geldi Achern dogumlu olan babasi Berthold Friedrich Brecht Haindl sch Kagit Fabrikasi nda yonetici olarak calisiyordu Annesi Sophie Brecht Brezing dogumluydu Gencliginde Eugen olarak cagrilan Brecht daha sonra Berthold veya Bert adini kullandi Annesi utangac ve marazli bir cocuk olan Eugen i surekli kollamak zorundaydi Ilkokuldan sonra 1908 1917 yillari arasinda liseyi Peutinger de tamamladi Liseyi savas nedeni ile uygulamaya konulan kolaylastirilmis sinav sonucu bitirdi Savas cigliklarinin atilmaya basladigi zaman daha okulda iken Horatius un Dulce et decorum est pro patria mori Anavatan icin olmek hos ve onurludur sozu uzerine yazdigi bir kompozisyonda Anavatan icin olmek hos ve onurludur sozu yalnizca bos kafalilarin ragbet ettigi bir propaganda sloganidir cumlesi ile savasa karsi tavrini net bir sekilde koymustur Bu nedenle okuldan atilmakla cezalandirilmasi gundeme gelmisti Babasinin hatiri ve din dersi ogretmeninin araya girmesi ile bu cezadan kurtuldu Universite yillari Berliner Ensemble onundeki Fritz Cremer tarafindan yapilan Brecht heykeli 1917 den 1918 e kadar Munih teki Ludwig Maximilian Universitesi nde doga bilimi tip ve edebiyat okudu 1918 yilinda Augsburg askeri hastanesinde sihhiye askeri olarak gorevlendirilmesinden dolayi ogrenimini yarida birakmak zorunda kaldi 1919 yilinda derslere girmemek icin bir basvuru yapti ve kabul edildi Daha sonra da okul etkinliklerine cok nadir olarak katildi 29 Kasim 1921 yilinda okuldan kaydi silindi 1921 22 yillarinda Berlin de bir felsefe fakultesine kaydoldu fakat ogrenime baslamadi 1916 yilinda buyuk genclik aski Bi diye cagirdigi Paula Banholzer le tanisti Bu iliskiden 3 Nisan 1919 yilinda oglu Frank Banholzer Kimratshofen da dunyaya geldi Cocuga Brecht in cok onem verdigi sair Frank Wedekind in adini verdiler Kucuk Frank ilk uc yilini Kimratshofen de gecirdi Sonralari degisimli olarak buyukanne Brecht in yeni sevgilileri Marianne Zoff ve Helene Weigel cocukla ilgilendiler Brecht in oglu II Dunya Savasi nda diger cephelerin yani sira dogu cephesinde gorevlendirildi Frank Banholzer 13 Kasim 1943 tarihinde Rusya Porchow da ordu sinemasina yapilan bir bombardiman sonucu oldu Surgun oncesi basarilar 1920 yilinda annesi vefat etti Ayni yil cok deger verdigi taninmis kabaretist Karl Valentin le tanisti Birlikte yaptiklari calismalar Brecht in ilerideki basarilarini onemli olcude etkiledi 1920 yilindan itibaren tiyatrocularla ve edebiyatcilarla iliskileri gelistirmek icin sik sik Berlin e gitti Orada baskalarinin yani sira zaman zaman evini paylastigi Arnolt Bronnen le tanisti ve ismini Bertolt olarak degistirdi 1924 yilinda Berlin e yerlesti Onceleri Max Rheinhardt in Berlin Alman Tiyatrosu nda Carl Zuckmayer le birlikte dramaturg olarak Munih Oda Tiyatrosu nda da kendisi sahneye oyunlar koyarak calisti Gecede Trampet Sesleri oyunu ile 1922 yilinda Kleist Odulu nu aldi ve oyuncu ve opera sanatcisi Marianne Zoff ile evlendi Bir yil sonra 12 Mart ta kizlari Hane Hiob dunyaya geldi Kisa bir zaman sonra da ileride evlenecegi ve 1924 yilinda ikinci oglu Stefan Brecht i doguran sevgili Helli si Helene Weigel ile tanisti Uc yil sonra Marianne Zoff dan bosandi Helene Weigel le evlenmesinden sonra 1929 yilinda kizi Barbara Brecht Schall dunyaya geldi 1920 li yillarin ikinci yarisinda Brecht artik inancli bir komunistti ve calismalari da politik amaclarina uygun hale geliyordu Hicbir zaman Alman Komunist Partisi uyesi olmadi Politik dusuncelerine paralel olarak 1926 yilindan itibaren epik tiyatro da gelisiyordu Peter Suhrkamp ile birlikte 1930 yilinda kaleme aldiklari Mahagony Sehrinin Yukselisi ve Dususu Operasi Icin Notlar makalesi tiyatro teorisi ile ilgili cok onemli bir yazidir Kurt Weill ile birlikte yapilan muzikal drama calismalari epik tiyatronun gelismesine cok onemli katkilarda bulunmustur Brecht eserleri ile toplumsal yapiyi seffaf hale getirmeyi ozellikle yapinin degistirilebilecegini gostermek istiyordu Ona gore edebi metinler bir ise yaramak zorundaydi Brecht in marksist dusunceleri gerek Karl Korsch Fritz Sternberg ve Ernst Bloch gibi dogmatik olmayan parti disi marksistlerin gerekse resmi komunist parti cizgisinin etkisi altindaydi Bir dizi marksist ogretiye dayali oyunlar ortaya cikmisti O yillarda yazilan eserler Hegel ve Marx in eserlerinin etkisi altindaydi 1927 yilinda yayinlanan toplu siirleri Bertolt Brecht in Dua Kitabi Bertolt Brechts Hauspostille genelde o zamanlarda yazilan metinlerden olusuyordu 1928 yilinda Brecht Weimar Cumhuriyeti nin tiyatrodaki en buyuk basarilarindan birisi olan Kurt Weill in muziklerini yaptigi Uc Kurusluk Opera nin 31 Agustos 1928 tarihinde yapilan ilk gosteriminin gururunu yasadi Dunya capinda bir une kavusan ve bircok tiyatroda sahnelenen oyun yanlis anlamaya kurban gitti Toplumu elestirmek icin yazilan oyun Brecht i elestirmek isteyenlerin isine yaradi Baska arastirmacilar ozellikle 1928 yilinda yazilan sekli ile oyunun toplumu elestirmede fazla keskin olmayan bolumlerine vurgu yaparak yanlis anlasilma tezini ortadan kaldirdilar Ilerideki gozden gecirmelerde Brecht Uc Kurusluk Opera filmi icin yazilan fakat yapimcilar tarafindan reddedilen senaryoda ve 1934 yilinda yazdigi Uc Kurusluk Roman da elestiri dozunu arttirdi 1928 yilinda oyunlari ve sarkilari icin onemli bir besteci olacak olan Hanns Eisler ile tanisti Bu tanismadan iyi bir dostluk ortaya cikti ve ikisi 20 yuzyilin en onemli sair besteci ciftini olusturdular Surgunde yasam 1933 yilinin baslarinda Tedbir Die Massnahme adli oyun polis tarafindan yasaklandi Duzenleyiciler vatana ihanetten mahkemeye verildiler 28 Subat gunu Reichstag yangini ndan bir gun sonra Brecht ailesi ve arkadaslari ile birlikte Berlin i terk etti ve Prag Viyana ve Zurih uzerinden yazar Karin Michaelis in davetine uyarak bes yil kalacagi Danimarka Funen deki Skovsbostrand a kacti Ayni yilin mayis ayinda Brecht in eserleri naziler tarafindan yakildi 1935 yilinda vatandasliktan cikarildi 1938 yilinda Galilei nin Yasami yazildi Oyun yazmanin disinda Brecht Prag Paris ve Amsterdam daki cesitli surgun gazetelerine de makaleler yaziyordu 1939 yilinda Danimarka yi terk etti Stockholm yakinlarindaki bir ciftlik evinde bir yil yasadi ve 1940 yili Nisan ayinda Helsinki ye gecti Brecht surgunde hukumeti devleti ve toplumu hicbir zaman acikca elestirmedi Alttan alta dozunda ve kendi inanclarina zarar vermeden elestirdi Ailesi ile birlikte yaz boyunca kalmak uzere Finlandiyali yazar Hella Wuolijoki nin daveti uzerine gittigi Marleback da Wuolijokis in metinlerine dayanarak Bay Puntilla ile Usagi Matti yi yazdi 1941 yilinda Moskova uzerinden Trans Sibirya Ekspresi ile Vladivostok a oradan da Sovyetler Birligi nin dogusundan gemi ileKaliforniya ya gitti Senarist olarak calismak istedi ise de o is olmadi Politik isler yapmasi olanaksizdi Daha sonra Amerika daki surgun yillarinda gerceklestirdigi tek tiyatro eserinde basrolu oynayacak olan Charles Laughton ile birlikte ilk gosterimi 9 Eylul 1943 te Zurih Tiyatrosu nda gerceklesen Galilei nin Yasami ni sahneye koydu ABD de komunist parti uyesi olmakla suclandi ve 30 Ekim 1947 tarihinde Amerika ya Karsi Etkinlikleri Sorusturma Komisyonu tarafindan sorgulandi Halen komunist partiye uye olup olmadigi sorusuna Brecht hayir cevabini verdi ve Almanya da da komunist parti uyesi olmadigini beyan etti Bir gun sonra New York ta Galilei nin Yasami oyununun galasi oynarken Paris uzerinden Zurih e gecti Kendisini kabul eden tek ulke olmasi nedeni ile Isvicre de bir yil kaldi Bati Almanya ya girmesine izin verilmedi Subat 1948 tarihinde Sofokles in Antigonu oyunu Isvicre de Chur Devlet Tiyatrosu nda ilk kez sahnelendi 12 Ekim 1950 tarihinde Brecht ve Weigel Avusturya vatandasligina kabul edildiler Ayni ay icerisinde Brecht in uzun yillar birlikte calistigi arkadasi Kurt Weill New York da oldu Berlin e donus Ortamin degerlendirilmesi Bert Brecht soldan ikinci Kultur Birligi Baris Gosterisi 1948 Savastan hemen sonra arkadaslari Brecht e Almanya ya donmesi ve oyunlarini kendisi sahneye koymasi icin baski yapiyorlardi Ama o bekliyor ve ortami degerlendiriyordu Sovyetler Birligi tarafinda kalan bolgede 1948 yilinda bircok tiyatronun acilmasi ve Berlin Halk Sahnesi nin yenilenmesi de bitince Ekim 1948 de Brecht Alman Demokratik Cumhuriyeti Kultur Birligi nin daveti ile Zurih den Salzburg ve Prag uzerinden Berlin e dogru gitmek uzere yola cikti Bati tarafinda kalan bolgeden gecmesi hala yasakti Berlin e gelir gelmez hemen onemli sanatcilar ve yoneticilerle iliski kurdu Brecht in calismalarina cok deger veren Alexander Dymschitz Sovyet askeri idaresinin basindaydi ve Brecht in yapacaklarina olumlu bakiyordu Politik kararlarina cok guvendigi Jacob Walcher ile tekrar bulusmasi politik tartismalar icin bir uzmanla karsilasmasi Brecht i cok mutlu etmisti Brecht onceleri kamuoyuna politik aciklamalar yapmaktan kacindi Bekledi ve izledi Donusumun itici gucunun isci sinifindan degil de yukaridan geldigini tespit etmisti Berlin deki ilk yillarinda Brecht daha tam anlamiyla kabul gormemisken yayincilarla pazarliklar gundeme geldi Biraz bekledikten sonra yayin islerini duzene soktu Peter Suhrkamp tarafindan Denemeler Versuche ve Toplu Eserler Gesammelten Werke yayinlanacak ve lisans sahibi Alman Demokratik Cumhuriyeti Aufbau Yayinevi olacakti Sahne oyunlarinin haklari Basel daki Reiss Yayinevinde kalacakti Aufbau Yayinevi Brecht in siirleri ile de ilgileniyordu Brecht icin onemli olan tekrar tiyatroda calismakti Wolfgang Langhoff un Alman Tiyatrosu nda kendi eserlerini sahneleme teklifini hemen kabul etti Boylece Berlinli arkadaslarinin sanatcilari bir Berlin Tiyatrosu nda toplama amacina da ulasiyordu Erich Engel in 1949 yilinda Berlin e gelmesi ile birlikte Brecht hemen Cesaret Ana ve Cocuklari oyununu sahnelemeye basladi Oyunun ilk gosterimi Brecht Engel ve basrol oyuncusu Weigel icin gorulmemis bir basariydi Oyun bir taraftan basinda ovulurken diger taraftan ileride kultur sorumlulari ile ortaya cikacak olan catismalarin da baslangicini olusturuyordu Jdanov un 1948 yilinda Sovyetler Birligi nde baslattigi bicim tartismalarinin Almanya Demokratik Cumhuriyeti sanat ve kultur calismalarina da yansimasi umudu ile halka yabanci kultur cokusu gibi soru isaretleri ile dolu kavramlar acikca kamuoyu onune cikariliyordu Kalan islerini duzene sokmak ve Berlin deki yeni calismalari icin oyuncu ayarlamak uzere Zurih e geldikten kisa bir sure sonra Paris komunu tarihi uzerine kapsamli calismalar yapti Norvecli yazar Nordhal Grieg in Bozgun isimli oyunundan esinlenerek yazdigi Komun Gunleri oyununun metinleri Nisan 1949 da bitmisti fakat Brecht sonuctan cok memnun kalmadigi icin oyunun sahnelenmesini ileri bir tarihe atti 24 Mayis 1949 tarihinde Zurih den ayrildiginda digerlerinin yani sira Therese Giehse Benno Besson ve Teo Otto ile sozlesmeler yapmisti Kendi tiyatrosu Schiffbauerdamm daki Berliner Ensemble Tiyatrosu Brecht in Isvicre de bulundugu sure icerisinde Helene Weigel Brecht in kendi tiyatrosunun kurulmasi icin gerekli altyapi calismalarina baslamisti Bu girisim Wilhelm Pieck Otto Grotewohl ve Sovyet askeri idaresi yoneticisi Alexander Dymschitz tarafindan guclu bir sekilde desteklendi Almanya Birlesik Sosyalist Partisi nin SED Politburosu Helene Weigel Ensemble si kurulmasi icin 29 Nisan 1949 tarihinde gerekli mercilere 1 Eylul 1949 da oyun calismalarina baslama yetkisi ile bilgi vermisti Helene Weigel in tiyatro yoneticisi olmasi Brecht in yararinaydi Bir yandan burokrasi ile ugrasmayacakti diger yandan da Weigel in onu kendi hirslari nedeni ile uzlasmalara zorlamayacagindan emindi Ilk yillarda kadro surgundeki oyuncular ve yonetmenlerle yurt icindeki genc yeteneklerden olusuyordu fakat Soguk Savas bu alanda da etkili olmaya basladi Sozler yerine getirilmemeye basladi Brecht in bekledigi Peter Lorre gibi sanatcilar Berlin e gelmediler Teo Otto gibi bicim acisindan anlasamadigi sanatcilar birlikte calismayi sonlandirdilar ADC deki tiyatro calismalari Berliner Ensemble Cesaret Ana Provasi Yonetmen Manfred Wekwerth 1978 1949 yilinda ADC nin kurulmasi ile birlikte bir Sanat Akademisi kurulmasi da gundeme geldiginde Brecht kendi dusuncelerini burada hayata gecirmeyi denedi Akademi kesinlikle uretici olmali temsili kalmamali diyordu 1950 yilinda Alman Sanat Akademisi ni diger sanatcilar ve aydinlarla birlikte kurdu Usta oyuncular konusunu da gundeme getirmisti Brecht daha adi konmamis Berliner Ensemble da Benno Besson Peter Palitzsch Egon Monk ve diger ogrencilerle cok sik bir arada olmaktan hoslaniyordu 1950 yilinin baslarinda hayati boyunca sempati duydugu sair Jakob Michael Reinhold Lenz in Lala Der Hofmeister oyununu yeniden yazdi 15 Nisan 1950 tarihinde yapilan gala ensemblenin Brecht in yasadigi zamanlarda gordugu en buyuk basarisiydi ve bu oyunla birlikte Brecht ilk defa kamuoyu tarafindan yonetmen olarak da kabul goruyordu 1950 li yillarin basinda SED ilkesel temel kararlar aldi Buna gore Sosyalizm in insasi en temel gorev oldu Ayni zamanda sanatta bicem tartismalari da hiz kazandi Brecht bu konuda dikkatli davraniyordu ve teorik tartismalara katilmiyordu Daha cok kendi yolunda kucuk adimlarla ilerliyordu 1950 51 yillarinda izleyicisinin kendisinden istedigiDidaktik Tiyatroile ugrasiyor Anaoyununun yeniden sahnelenmesine hazirlaniyordu Bu sahnelemeye yapilan daha cok uyari anlamina gelen lutufkar elestiriler bir kez daha Brecht in ozel bir konumda oldugunu ve ADC de sanat calismalarinin keyfine vardigini acikca gosteriyordu Paul Dessau gibi diger sanatcilar bicemle ilgili ithamlari cok acik bir sekilde hissediyorlardi 17 Mart 1951 yilinda galasi yapilanLukullus un Sorgulamasioperasi dogrudan tartismalarin icine girdi Halk Egitim Bakanligi nin kasitli olarak dagittigi biletler yoluyla bir fiyaskonun organize edildigi cok acikti Plan basarisizlikla sonuclandi Oyunla ilgili tartismalara yuksek mevkilerdeki devlet adamlarinin da karismasina ragmen Brecht cok dikkatli davrandi ve surekli uzlasma yollari aradi 7 Ekim 1951 tarihinde Demokratik Alman Cumhuriyeti 1 Sinif Devlet Odulu nu aldi 1952 yilinda daha sonra da sikca deneyecegi oyunlarin once Berlin disinda oynanmasi uygulamasina Eski Faust u Urfaust genc oyuncularla birlikte Potsdam da sahneleyerek basladi 2 Temmuz 1952 tarihinde Helene Weigel ile birlikte Buckow da bir eve tasindi Ovunerek Ben simdi yeni bir sinifa aitim Kiracilarin sinifina diyordu Bu evde Eylul 1953 tarihine kadarBuckow Agitlarisiirleri veTurandot veya Aklayicilar Kongresioyunu uzerinde calisti Bu zaman icerisinde surekli degisen sevgilileri ile sorunlar yasadi Helene Weigel gecici olarak Rheinhardstrasse 1 numaraya Brecht ise Chausseestrasse 125 numarali eve tasindi Tiyatrodaki islerini de ihmal etmeye baslayan uzatmali sevgilisi Ruth Berlau da Brecht icin artik yuk olmaya baslamisti 1953 yilinda PEN Yazarlar Kulubu Dogu Bati baskani secildi Son yillari Ocak 1954 te ADC Kultur Bakanligi kuruldu ve Johannes R Becher bakan oldu Eski idari yapi ortadan kalkinca sanatcilarla yoneticiler arasindaki gerginlikler de yok oldu Bicem tartismalarina son verildi Brecht bu degisimi sevincle karsiladi ve sanatci arkadaslarini bu yeni sansi kullanmak icin cagirdi Mart 1954 te Berliner Ensemble Schiffbauerdamm Tiyatrosu na tasindi Ayni yil Brecht Alman Sanat Akademisi Baskan Yardimcisi oldu 18 Aralik 1954 tarihinde Halklar arasi Baris ve Anlasma Stalin Odulu nu aldi 1955 yilinda arka planda yukselen dogu bati yuzlesmelerinin yapildigi bati Berlin deki tartisma aksamlarina katiliyor Savas Alfabesi ni yayinlamakla ugrasiyor ve bunlara paralel olarak tiyatrosunun yoneticilerine yeni oyunlar icin fikirler veriyor planlar yaptiriyordu Yasaminin son zamanlarinda Brecht cok calisiyordu Her yil iki oyun sahneye koyuyor tiyatronun diger yonetmenlerinin sahneye koydugu oyunlarin hemen hemen tumunde gorev aliyor onlara yardimci oluyor ve yazarlik isinin her turlusunde urun veriyordu 1954 ve 1955 yillarinda Paris te iki oyun oynadilar ve uluslararasi bir tiyatro haline geldiler 1955 yilinda katildiklari Paris Festivali nde Kafkas Tebesir Dairesi oyunu ile odul kazandilar Bu muhtesem basari tiyatro yoneticilerini harekete gecirmisti Brecht hicbir risk almaksizin sahnelenebilir Olum Brecht ve Weigel in mezarlari 1956 yilinin Mayis ayinda Brecht grip oldu ve Berlin deki Charite hastanesine yatirildi Dinlenmek icin 1956 yazini Berlin e 50 km uzakliktaki Schermutzelsee golunde gecirdi 12 Agustos 1956 gunu kalp krizi gecirdi 14 Agustos 1956 gunu saat 23 30 da Berlin de bugun Brecht Evi olan Chausseestrasse 125 numarada oldu 17 Agustos gunu cok buyuk bir kalabaligin cok sayida politikacilarin ve kultur camiasindan sanatcilarin katilimi ile topraga verildi Torende hicbir konusma yapilmadi Mezari 1971 yilinda olen esi Helene Weigel in mezari ile birlikte Dorotheenstadt mezarliginda yan yanadir ve onur mezari statusundedir CalismalarOyunlar Brecht oyunlarini genelde sahnelemelerinden etkilenerek bicimlendiriyordu Boylece basili metinler en azindan surgunden onceki zamanlardaki sahnelemelere gore ortaya cikiyordu Bu deneyimler metinlere yansiyordu Brecht 1918 1933 yillari arasinda sahnenin sagladigi olanaklar cercevesinde cesitli sanatsal deneyler yapti Almanya yi terk etmek zorunda kaldiktan sonra bu tutumunu degistirdi Bazi istisnalar disinda sahnelenip sahnelenmeyecegine bakmaksizin sadece uretiyordu Ikinci Donem olarak adlandirilan bu evrede Brecht kendi tarzini Epik Tiyatro sunu olusturdu Oyunlarinin yeniden elden gecirilmesi gundemdeydi Brecht degisen politik kosullari oyunlarina yansitiyordu Burada Galilei nin Yasami nin Amerikan versiyonu gerek basrol oyuncusu Charles Laughton un replik ve sahne yetenekleri gerekse II Dunya Savasi nda atilan Amerikan atom bombasinin yarattigi topluma karsi bilim adamlarinin sorumlulugu sorusunun ertelenmesi acisindan ornek olarak gosterilebilir Savastan sonra Avrupa ya dondugunde diger yazarlarin eserlerinin de uzerinde calistigi tiyatro calismalarina agirlik verdi Brecht 48 oyun ve yedi tanesi oynanabilir durumda olan yaklasik 50 oyun taslagi yazdi Kucuk islerin disinda Baal Brecht in ilk oyunuydu Bunu 1919 da elestirel bir oyun olan Gecede Trampet Sesleri oyunu izledi En buyuk basarisi Uc Kurusluk Opera 1928 yilinda ortaya cikti Kurt Weill in muzigi olmasaydi bu basari elde edilemezdi 1930 yilinda Mahagonny Sehrinin Yukselisi ve Cokusu oyunu Leipzig de izleyicilerin karsisina ciktiginda buyuk bir ihtimalle politik karsitlarinin kiskirtmalari sonucu yapilan ayaklanma benzeri gosteriler yuzunden Almanya nin en buyuk tiyatro skandallarindan birisi ortaya cikti Brecht in surgundeki oyunlari klasik tiyatro kurumu cercevesinin disina cikmazken operalari ve ogretici oyunlari avangard olarak degerlendirilir Elisabeth Hauptman Brecht in oyun yazmak icin Karsisinda canli ve onunla birlikte calisan birisine ihtiyac duydugunu soyler Brecht in talebesi Manfred Wekwerth de sairin bir yerlerde bir seyler buldugunda onu degistirmek ve yeniden yaratmakta usta oldugunu biliyordu O nun icin onemli olan bir seyler yapmak degil baska bir seyler yapmakti Talebeleri ile birlikte calismak ve cok siki bir isbirligi yapmak aslinda kendisi olaya hakim olan Brecht icin olagan bir durumdu her zaman Bu calisma tarzi nedeniyle Brecht in olumunden sonra birkac efsane ortaya cikmisti Diger taraftan Brecht modern tiyatronun sundugu tum olanaklari oyunlarinin tasariminda kullaniyordu Burada da bu isin uzmanlarindan yardim aliyordu Siirler Cok sik alinti yapilan 400 Dortyuz Genc Sair Uzerine Kisa Bir Bildiri Kurzer Bericht uber 400 vierhundert junge Lyriker baslikli yazisinda Brecht bir siirin kullanim degeri olmasi gerektigi uzerine goruslerini acikliyordu Bu tur sadece lirikten ibaret eserler abartiliyor Bu eserler bir dusuncenin ya da duygunun asil manalarindan cok uzaklasiyorlar Brecht siire yukledigi bu islev ve anlami yazdigi tum siirlerine yansitti Brecht in siirleri olaganustu kapsamliydi Grossen kommentierten Berliner und Frankfurter Ausgabe baslikli kitabinda bazilari degisik sekillerde de yazilmis yaklasik 2300 siir vardi Acikca goruluyor ki Brecht icin her onemli olay ve dusuncelerin siir formunda yansitilmasi neredeyse bir gereksinmeydi Olumunden kisa bir sure once bile yirmi yeni siir yazmisti Siirleri kafiyesiz metinlerden cift kafiyeli klasik destanlara kadar uzanan bir cesitlilige sahipti Turkiye de siirlerini besteleyen sanatcilar arasinda Arif Kemal de vardir EserleriOyunlar Oyun Yazildigi Yil Ilk Yayinlandigi Yil Ilk Gosterim Tarihi Incil 3 sahnelik bir oyun Die Bibel Drama in 3 Scenen Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1913 1914 Augsburg da yayinlanan Die Ernte isimli okul dergisiBaal Yilmaz Onay tarafindan Turkceye cevrildi 1918 1922 8 Aralik 1923 LeipzigGecede Trampet Sesleri Trommeln in der Nacht Yilmaz Onay tarafindan Turkce ye tercume edildi 1919 1922 Kiepenheuer 29 Eylul 1922 MunihDugun olarak da adlandirilir Die Hochzeit auch Die Kleinburgerhochzeit Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1919 11 Aralik 1926 Frankfurt MSeytan Kovma Er treibt einen Teufel aus Yilmaz Onay tarafindan Turkceye Turkceye tercume edildi 1919 1966 Suhrkamp 3 Ekim 1975 BaselKaranlikta Isik Lux in Tenebris Yilmaz Onay tarafindan Turkceye cevrildi 1919 Der Bettler oder Der tote Hund Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1919Balik Avi Der Fischzug Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1919 Ova Prarie Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1919 1989 Suhrkamp GBA 1994 Rostock Im Dickicht der Stadte Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1921 1927 Propylaen 9 Mayis 1923 MunihIngiltere li Ikinci Eduard in Yasami Leben Eduards des Zweiten von England 1923 1924 Kiepenheuer 18 Mart 1924 MunihAnibal Hannibal 1922Adam Adamdir Mann ist Mann 1926 ve 1938 versiyonlari Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1918 1926 1927 Propylaen 25 Eylul 1926 Darmstadt ve DusseldorfEgoist Johann Fatzer in Cokusu Untergang des Egoisten Johann Fatzer 1926 1930 1978 HamburgJae Chicago Kasabi Jae Fleischhacker in Chicago 1924 1929Mahagonny 1927 1927 17 Temmuz 1927 Baden BadenMahagonny Kentinin Yukselisi ve Dususu Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny 1927 1929 1929 9 Mart 1930 LeipzigUc Kurusluk Opera Die Dreigroschenoper 1928 1928 31 Agustos 1928 Berlin Der Flug der Lindberghs Ozeanflug 1928 1929 Uhu 17 Temmuz 1929 Baden Baden Radyo sarkisi olarak Das Badener Lehrstuck vom Einverstandnis 1929 1929 Baden Baden Der Jasager Der Neinsager 1929 1930 1930 23 Temmuz 1930 BerlinTedbir Die Massnahme 1930 1930 13 14 Aralik 1930 Berlin Die heilige Johanna der Schlachthofe Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1929 1931 30 Nisan 1959 Hamburg Der Brotladen 1929 1930 1967 Berlin Die Ausnahme und die Regel 1931 1937 Moskau 1 Mai 1938 Givath ChajimAna Die Mutter 1931 1933 17 Ocak 1932 BerlinYuvarlak Kafalar Sivri Kafalar Die Rundkopfe und die Spitzkopfe Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1932 1936 1932 4 Kasim 1936 KopenhagenKucuk Burjuvanin Yedi Olumcul Gunahi Die sieben Todsunden der Kleinburger Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1933 7 Haziran 1933 ParisJakob Gehherda nin Gercek Yasami Das wirkliche Leben des Jakob Gehherda 1935 Horasyalilar Kuriasyalilar Die Horatier und die Kuriatier Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1935 1936 Moskova 26 Nisan 1958 Halle SCarrar Ananin Silahlari Die Gewehre der Frau Carrar Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1936 1937 1937 Londra 16 Ekim 1937 ParisGoliath 1937III Reich in Korku ve Sefaleti Furcht und Elend des Dritten Reiches Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1937 1938 1938 Moskova 21 Mayis 1938 ParisGalilei nin Yasami Leben des Galilei 1938 1939 1948 Suhrkamp 9 Eylul 1943 ZurihDansen 1939 Was kostet das Eisen 1939 14 Agustos 1939 Tollare StokholmCesaret Ana ve Cocuklari Mutter Courage und ihre Kinder 1939 1941 19 Nisan 1941 ZurihLukullus un Sorgulamasi Das Verhor des Lukullus Radyo skeci 1939 1940 Moskova 1940 Beromunster Radyosu Opera 19 Mart 12 Ekim 1951 Berlin Sezuan in Iyi Insani Der gute Mensch von Sezuan 1939 1953 4 Subat 1943 ZurihPuntila Aga ve Usagi Matti Herr Puntila und sein Knecht Matti Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1940 1950 Deneme Versuche 5 Haziran 1948 ZurihArturo Ui nin Onlenebilir Yukselisi Der aufhaltsame Aufstieg des Arturo Ui 1941 1957 10 Kasim 1958 Stuttgart Die Gesichte der Simone Machard 1941 1956 8 Mart 1957 Frankfurt MSvayk Ikinci Dunya Savasinda Schweyk im Zweiten Weltkrieg 1943 1947 Uhlemspiegel 17 Ocak 1957 VarsovaThe Duchess of Malfi John Webster dan uyarlama 1943 15 Ekim 1946 New YorkKafkas Tebesir Dairesi Der kaukasische Kreidekreis Yilmaz Onay tarafindan Turkceye tercume edildi 1944 1949 Mayis 1948 USA 23 Mayis 1951 GoteborgUyarlama Sophokles Antigone 1947 15 Subat 1948 ChurKomun Gunleri Die Tage der Commune 1949 1957 1956 Karl Marx SehriUyarlama Jakob Michael Reinhold Lenz Lala Der Hofmeister 1949 1951 15 Nisan 1950 BerlinUyarlama Gerhart Hauptmann Kunduz Kurku ve Kizil Horoz Biberpelz und roter Hahn 1950 24 Mart 1951 BerlinUyarlama William Shakespeare Coriolanus 1951 1955 1959 Suhrkamp 22 Eylul 1962 Frankfurt MUyarlama Anna Seghers Jan Darc Davasi Rouen 1431 Der Prozess der Jeanne d Arc in Rouen 1431 1952 1952 BerlinTurandot veya Aklayicilar Kongresi Turandot oder Der Kongress der Weisswascher 1953 1967 5 Subat 1969 ZurihUyarlama Moliere Don Juan 1952 1952 Rostock Pauken und Trompeten George Farquhar dan uyarlama 1954 1959 Suhrkamp 19 Eylul 1955 Kaynak Jan Knopf un Brecht Handbuch Kitabi 2001 a b c d e f g h i j k l m n o p Werner Hecht Yayinci Alles was Brecht ist Fakten Kommentare Meinungen Bilder Frankfurt M 1997 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Bertolt Brecht Grosse kommentierte Berliner und Frankfurter Ausgabe Suhrkamp 1988 1999 a b Bertolt Brecht Ausgewahlte Werke in 6 Banden Suhrkamp Frankfurt M 1997 a b c d e f g h i j Ana Kugli Michael Opitz Yayinci Brecht Lexikon Stuttgart und Weimar 2006 a b c Werner Hecht Brecht Chronik 1998 1956 Suhrkamp Frankfurt M 1998 Brecht eserlerinin cogunu bircok kez yeniden gozden gecirip degisiklikler yaptigi icin eserlerin yazildigi yillar sadece ilk yazilan tarih olarak gorulmelidir Arastirmalarda kesin oldugundan suphe duyulan tarihlerin yanina soru isaretleri konmustur Siirler Siir kitaplari Sira No Siir Derlemeleri Siir Sayisi Yazildigi Yil Ilk Basildigi Yil Yeniden Duzenlendigi Tarih1 Bert Brecht ve Arkadaslarinin Icra Edilmeye Uygun Sarkilari Lieder zur Klampfe von Bert Brecht und seinen Freunden 7 8 1918 1988 GBA2 Kasideler Psalmen 19 23 1920 1960 19223 Bertolt Brecht in Dua Kitabi Bertolt Brechts Hauspostille 48 52 1916 1925 1926 Kiepenheuer PD Ozel Basim 1937 19564 Augsburg Soneleri Die Augsburger Sonette 13 1925 1927 19825 Uc Kurusluk Opera nin Sarkilari Die Songs der Dreigroschenoper 17 20 1924 1928 1928 Kiepenheuer 1937 1946 486 Sehirde Oturanlarin Okuma Kitabindan Aus dem Lesebuch fur Stadtebewohner 10 21 1926 1927 1930 Denemelerde in Versuche 19387 Devrim Hikayeleri Geschichten aus der Revolution 2 1929 1931 1933 Denemelerde in Versuche 8 Soneler Sonette 12 13 1932 1934 1951 1960 19829 Ingiliz Soneleri Englische Sonette 3 193410 Koro icin Sarki Sozleri Lieder Gedichte Chore 34 38 1918 1933 1934 Editions du Carrefour11 Hitler Koro Sarkilari Hitler Chorale 4 1933 Koro icin Sarki Sozleri kitabi icinde bulunmaktadir in Lieder Gedichte Chore enthalten 12 Cin Siirleri Chinesische Gedichte 15 1938 194913 Calismalar Studien 8 1934 1940 1951 Denemelerde in Versuche 14 Svendborg Siirleri Svendborger Gedichte 93 108 1934 1938 193915 Margarete Steffin Siirleri Steffinsche Sammlung 23 29 1939 1940 1948 Aufbau 1942 194816 Hollywood Agitlari Hollywoodelegien 9 1942 1988 GBA17 Surgun Siirleri Gedichte im Exil 17 1936 1944 1988 GBA 1949 195118 Savas Alfabesi Kriegsfibel 69 86 1940 1945 1955 Eulenspiegel 1944 195419 Alman Taslamalari Deutsche Satiren 3 1945 1988 GBA20 Cocuk Sarkilari Yeni Cocuk Sarkilari Kinderlieder neue Kinderlieder 9 8 1950 1953 Aufbau 195221 Buckow Agitlari Buckower Elegien 23 1953 196422 Bakir Alimi Oyunu Siirleri Gedichte aus dem Messingkauf 7 1935 1952 1953 Denemelerde in Versuche Kaynak Bertolt Brecht Grosse kommentierte Berliner und Frankfurter Ausgabe Suhrkamp 1988 1999 Parantez icinde verilen sayilar daha sonraki basimlarda eklenen ya da cikarilan siirlerin sayisini gosterir Tarihler derlemedeki siirlerin yazildigi zaman araliklari ileriki zamanlarda yapilan degisiklikleri tamamlamalari ve sair tarafindan eski siirler kullanilarak yapilan yeni duzenlemelerin yapildigi yillari gosterir Kaynakca Marianne Kesting Das Epische Theater Turkcesi Yilmaz Onay Epik Tiyatro Adam Yayinlari Moskova ya temelli yerlesmesini teklif eden yillardir arkadaslik yaptigi filozof Walter Benjamin e Ben komunistim geri zekali degil cevabini verir ve teklifi reddeder Ein Exil in Moskau wie von seinem langjahrigen Weggefahrten dem Philosophen Walter Benjamin vorgeschlagen lehnte Brecht ab Ich bin Kommunist kein Idiot 11 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Jurgen Hillesheim Bertolt Brechts Augsburger Geschichten Augsburg 2004 Sayfa 66 Frank Banholzer Erich Unglaub Brechts Landkarten Kitap Augias 63 2003 Sayfa 19 31 PDF 12 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde University of Southern California Feuchtwanger Memorial Library Bertolt Brecht s Appearance Before the HUAC 1 19 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Werner Mittenzwei Das Leben des Bertolt Brecht oder der Umgang mit den Weltratseln Suhrkamp Frankfurt M 1989 II Sayfa 279 dan itibaren Mittenzwei II Sayfa 329 Werner Hecht Brecht Chronik 1998 1956 Suhrkamp Frankfurt M 1998 Sayfa 866 Mittenzwei II Sayfa 412 SED II Parti konferansi karari Beschluss der II Parteikonferenz der SED Hecht Chronik Sayfa 1021 Mittenzwei II Sayfa 563 Jan Knopf Hrsg Brecht Handbuch J B Metzler Stuttgart 2003 Bd 5 Sayfa 130 Werner Hecht Brecht Chronik 1998 1956 Suhrkamp Frankfurt M 1998 Sayfa 1253 Jan Knopf Yayinci Brecht Handbuch J B Metzler Stuttgart 2001 Cilt1 Sayfa 4 Sabine Kebir Ich fragte nicht nach meinem Anteil Berlin 1997 Sayfa 26 Werner Mittenzwei Das Leben des Bertolt Brecht oder der Umgang mit den Weltratseln Suhrkamp Frankfurt M 1989 II Sayfa 384 Bertolt Brecht Ausgewahlte Werke in 6 Banden Suhrkamp 1997 Cilt 6 Sayfa 49 Jan Knopf Yayinci Brecht Handbuch J B Metzler Stuttgart 2001 Cilt 2 Sayfa 3