Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Atahualpa Yupanqui (22 Ocak 1908 - 23 Mayıs 1992) Arjantinli şair, besteci, gitarist ve yazar.
| Atahualpa Yupanqui | |
|---|---|
 Atahualpa 'de. | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | Héctor Roberto Chavero Aranburu 31 Ocak 1908 , Buenos Aires, Arjantin |
| Ölüm | 23 Mayıs 1992 (84 yaşında) Nîmes, Fransa |
| Tarzlar | , |
| Meslekler | Şarkıcı, Şarkıcı-şarkı yazarı, yazar |
| Çalgılar | Vokal, Gitar |
Arjantin halk müziğinin en önemli sanatçılarındandır. Asıl adı "Héctor Roberto Chavero Aramburo" olan sanatçı, İnka İmparatorluğu'nun iki efsanevi kralının adını bir araya getirerek Atahualpa Yupanqui sahne adını almıştır.
Yaşamı
Buenos Aires'e 200 km. mesafede Pergamine şehrinde 1908 yılında doğdu. Babası İnka kökenli bir mestizo, annesi ise Bask yerlisi idi. Çocukluğu Pergamine ve kuzeydeki Tucumán şehirlerinde geçti.
Gençlik yıllarında Arjantin'in kuzey batısını ve Altiplano'yı gezerek yerli kültürleri tanıma fırsatı buldu. Bu geziler, onun müzik deneyimlerini zenginleştirdi. İnka İmparatorluğu'nun iki hükümdarının adının bir araya gelmesiyle oluşan Atahualpa Yupanqui takma adını benimsedi; gittiği her yerde halk şarkıları söyledi.
Genç yaşlardan itibaren politika ile ilgilenen ve Arjantin Komünist Partisi'ne giren sanatçı; 1931'de diktatör José Félix Uriburu'ya karşı bir ayaklanma girişimine katıldı. Ayaklanmanın bastırılması üzerine Uruguaya kaçtı, Arjantin'e 1934'te dönebildi. Aynı yıl, antropolog Alfred Métraux ile birlikte bir etnografik araştırma gezisi yaptı; Amachios Kızılderilileri'nden zamba, vidala, çacerera ritimlerini öğrendi.
1935 yılında Buenos Aires’ e yerleşti; sonradan eşi olacak "Nenette" olarak bilinen piyanist Antonieta Paula Pepin Fitzpatrick ile tanıştı. Nenette, Pablo Del Cerro takma adıyla yıllarca Yupanqui'ye eşlik etti. Atahualpa, radyo programlarına katıldı ve Colomb öncesi geleneksel halk şarkısı formlarına kadar uzanan derleme ve yorumlarıyla ünlendi.
Komünist Parti üyesi olması nedeniyle Juan Perón'ın başkanlığı boyunca sansüre uğradı, defalarca tutuklanıp hapse atıldı. 1949'da Avrupa'ya gitti. Edith Piaf'ın daveti üzerine 1950'de gittiği Paris'te Louis Aragon, Paul Éluard, Pablo Picasso gibi sanatçılarla arkadaşlık etme fırsatı buldu. "Chant Du Monde" firması ile sözleşme yaptıktan kısa süre sonra Avrupa'daki ilk uzun çaları olan "Minero Soy"'u çıkardı. Bu albüm ile Uluslararası Folklor Yarışması'nda Charles Cros Akademi Ödülü'nü kazandı ve büyük bir Avrupa turnesi yaptı. Bu turne sayesinde uluslararası bir üne kavuştu.
1952'de Buenos Aires'e döndü. Komünist Parti'den ayrıldı, böylece radyo programları yapabilmeye başladı. Cerro Colorado’da yaptırdığı, uzun yıllar yaşadığı ve bugün de müze olarak ziyarete açık tutulan evine yerleşerek yazı ve müzik çalışmalarını burada sürdürdü.
1960'larda ünü yayıldı. Bu dönemde protest bir müzik akımı olan Nueva canción ortaya çıkmıştı. , Mercedes Sosa ve Jorge Cafrune gibi kimi Nueva canción sanatçıları Atahaulpa'nın bestelerini seslendirdiler. Atahulpa, bu türün en önemli ismi olarak kabul edildi ve izinden yürüyen genç sanatçılar tarafından "Don Ata" unvanıyla onurlandırıldı.
1963-1964'te Kolombiya, Japonya, Fas, Mısır, İsrail ve İtalya'da; 1967'de İspanya'da turne yaptı; ardından Fransa'ya yerleşti; ancak sık sık Arjantin'e gidiyordu. 1976'da Jorge Rafael Videla'nin iktidara gelmesinden sonra Arjantin'e daha az gitmeye başladı.
1968'de Fransa Kültür Bakanlığı tarafından Sanat ve Edebiyat Nişanı ile ödüllendirildi. Ülkesinin en önemli popüler müzik sanatçısı olarak 1985'te Arjantin'in en prestijli ödüllerinden biri olan Konex Ödülü'ne layık görüldü.
1989'da Nanterre Üniversitesi'nin siparişi üzerine Fransız Devrimi'nin ikiyüzüncü yıldönümü için bestelenmiş bir kantatın sözlerini yazdı. "Parole Sacre (Kutsal Söz)" adlı bu eser, dünyanın tüm ezilen halklarına yazılmış bir övgü niteliğindedir.
Atahualpa, 23 Mayıs 1992'de Fransa'nın Nîmes kentinde 84 yaşında öldü. Cesedi 8 Haziran 1992’ de yakılmış ve uzun yıllar yaşadığı Colorado Tepesi'nden Arjantin'in büyük düzlüklerine bırakılmıştır. Evin bahçesinde sembolik mezarı bulunur.
Bilinen şarkıları
|
|
|
Ayrıca Türkiye'de Los ejes de mi carreta (Yok yok yalan deme) olarak Ferdi Özbeğen ve Semiha Yankı tarafından söylenmiştir. Aliye dizisinde Kıraç tarafından bu şarkı söylenmektedir. Bu şarkının müziği Atahualpa Yupanqui'ye sözleri 'ya aittir.
Kitapları
- Piedra sola (1940)
- Aires indios (1943)
- Cerro Bayo (1953)
- Guitarra (1960)
- El canto del viento (1965)
- El payador perseguido (1972)
- La Capataza (1992)
Kaynakça
- ^ a b c Cotton, Jess. . www.argentinaindependent.com. argentinaindependent.com, 24 Ağustos 2012. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2017.
- ^ a b c d e f Gürçay, Ercüment. . yesilgazete.org. Yesil gazete, 21.012017. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Atahualpa Yupanqui 22 Ocak 1908 23 Mayis 1992 Arjantinli sair besteci gitarist ve yazar Atahualpa YupanquiAtahualpa de Genel bilgilerDogumHector Roberto Chavero Aranburu 31 Ocak 1908 1908 01 31 Buenos Aires ArjantinOlum23 Mayis 1992 84 yasinda Nimes FransaTarzlar MesleklerSarkici Sarkici sarki yazari yazarCalgilarVokal Gitar Arjantin halk muziginin en onemli sanatcilarindandir Asil adi Hector Roberto Chavero Aramburo olan sanatci Inka Imparatorlugu nun iki efsanevi kralinin adini bir araya getirerek Atahualpa Yupanqui sahne adini almistir Nisan 1935 te Arjantin in Sintonia dergisinde yayimlanmis fotografiYasamiBuenos Aires e 200 km mesafede Pergamine sehrinde 1908 yilinda dogdu Babasi Inka kokenli bir mestizo annesi ise Bask yerlisi idi Cocuklugu Pergamine ve kuzeydeki Tucuman sehirlerinde gecti Genclik yillarinda Arjantin in kuzey batisini ve Altiplano yi gezerek yerli kulturleri tanima firsati buldu Bu geziler onun muzik deneyimlerini zenginlestirdi Inka Imparatorlugu nun iki hukumdarinin adinin bir araya gelmesiyle olusan Atahualpa Yupanqui takma adini benimsedi gittigi her yerde halk sarkilari soyledi Genc yaslardan itibaren politika ile ilgilenen ve Arjantin Komunist Partisi ne giren sanatci 1931 de diktator Jose Felix Uriburu ya karsi bir ayaklanma girisimine katildi Ayaklanmanin bastirilmasi uzerine Uruguaya kacti Arjantin e 1934 te donebildi Ayni yil antropolog Alfred Metraux ile birlikte bir etnografik arastirma gezisi yapti Amachios Kizilderilileri nden zamba vidala cacerera ritimlerini ogrendi 1935 yilinda Buenos Aires e yerlesti sonradan esi olacak Nenette olarak bilinen piyanist Antonieta Paula Pepin Fitzpatrick ile tanisti Nenette Pablo Del Cerro takma adiyla yillarca Yupanqui ye eslik etti Atahualpa radyo programlarina katildi ve Colomb oncesi geleneksel halk sarkisi formlarina kadar uzanan derleme ve yorumlariyla unlendi Komunist Parti uyesi olmasi nedeniyle Juan Peron in baskanligi boyunca sansure ugradi defalarca tutuklanip hapse atildi 1949 da Avrupa ya gitti Edith Piaf in daveti uzerine 1950 de gittigi Paris te Louis Aragon Paul Eluard Pablo Picasso gibi sanatcilarla arkadaslik etme firsati buldu Chant Du Monde firmasi ile sozlesme yaptiktan kisa sure sonra Avrupa daki ilk uzun calari olan Minero Soy u cikardi Bu album ile Uluslararasi Folklor Yarismasi nda Charles Cros Akademi Odulu nu kazandi ve buyuk bir Avrupa turnesi yapti Bu turne sayesinde uluslararasi bir une kavustu Cerra Colorado daki evi 1952 de Buenos Aires e dondu Komunist Parti den ayrildi boylece radyo programlari yapabilmeye basladi Cerro Colorado da yaptirdigi uzun yillar yasadigi ve bugun de muze olarak ziyarete acik tutulan evine yerleserek yazi ve muzik calismalarini burada surdurdu 1960 larda unu yayildi Bu donemde protest bir muzik akimi olan Nueva cancion ortaya cikmisti Mercedes Sosa ve Jorge Cafrune gibi kimi Nueva cancion sanatcilari Atahaulpa nin bestelerini seslendirdiler Atahulpa bu turun en onemli ismi olarak kabul edildi ve izinden yuruyen genc sanatcilar tarafindan Don Ata unvaniyla onurlandirildi 1963 1964 te Kolombiya Japonya Fas Misir Israil ve Italya da 1967 de Ispanya da turne yapti ardindan Fransa ya yerlesti ancak sik sik Arjantin e gidiyordu 1976 da Jorge Rafael Videla nin iktidara gelmesinden sonra Arjantin e daha az gitmeye basladi 1968 de Fransa Kultur Bakanligi tarafindan Sanat ve Edebiyat Nisani ile odullendirildi Ulkesinin en onemli populer muzik sanatcisi olarak 1985 te Arjantin in en prestijli odullerinden biri olan Konex Odulu ne layik goruldu 1989 da Nanterre Universitesi nin siparisi uzerine Fransiz Devrimi nin ikiyuzuncu yildonumu icin bestelenmis bir kantatin sozlerini yazdi Parole Sacre Kutsal Soz adli bu eser dunyanin tum ezilen halklarina yazilmis bir ovgu niteligindedir Atahualpa 23 Mayis 1992 de Fransa nin Nimes kentinde 84 yasinda oldu Cesedi 8 Haziran 1992 de yakilmis ve uzun yillar yasadigi Colorado Tepesi nden Arjantin in buyuk duzluklerine birakilmistir Evin bahcesinde sembolik mezari bulunur Bilinen sarkilari Basta Ya Los Hermanos Viene clareando El arriero Zamba del grillo La anera La pobrecita Milonga del peon de campo Camino del indio Chacarera de las piedras Recuerdos del Portezuelo El alazan Indiecito dormido El aromo Le tengo rabia al silencio Piedra y camino Luna tucumana Los ejes de mi carreta Sin caballo y en Montiel Cachilo dormido Tu que puedes vuelvete Nada mas Preguntitas sobre Dios Ayrica Turkiye de Los ejes de mi carreta Yok yok yalan deme olarak Ferdi Ozbegen ve Semiha Yanki tarafindan soylenmistir Aliye dizisinde Kirac tarafindan bu sarki soylenmektedir Bu sarkinin muzigi Atahualpa Yupanqui ye sozleri ya aittir KitaplariPiedra sola 1940 Aires indios 1943 Cerro Bayo 1953 Guitarra 1960 El canto del viento 1965 El payador perseguido 1972 La Capataza 1992 Kaynakca a b c Cotton Jess www argentinaindependent com argentinaindependent com 24 Agustos 2012 18 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2017 a b c d e f Gurcay Ercument yesilgazete org Yesil gazete 21 012017 18 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2017