Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Keşanlı Ali Destanı, Haldun Taner'in yazdığı, müziğini Yalçın Tura'nın yaptığı müzikal oyundur.
 Oyunun İngilizce baskısı | |
| Yazar | Haldun Taner |
|---|---|
| Çevirmen | Nüvit Özdoğru (Türkçeden İngilizceye çeviri) |
Kapak sanatçısı | Mengü Ertel |
| Ülke |  Türkiye |
| Dil | Türkçe |
| Konu | Müzikal tiyatro |
| Tür | Tiyatro |
| Sineklidağ | |
| Yayım | 1964 1970 (İngilizce versiyonu) |
| Yayımcı | International Theatre Institute National Centre of Turkey |
| Medya türü | 1. hamur kâğıt, karton kapak, ciltsiz |
| Sayfa | 112 |
| "The Best Turkish Plays" - 4 serisi | |
Oyun ilk kez 31 Mart 1964 tarihinde Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu tarafından Beyoğlu'nda Muammer Karaca Sahnesinde oynandı. İkinci sezona başlarken Muammer Karaca, sahnesini vermek için Keşanlı Ali rolünü oynamayı şart koştu, bunu kabul etmediler, Elhamra Tiyatrosu'nu restore ederek orada oynamaya başladılar. 1970 yılına gelinceye kadar Türkiye'nin büyük kentlerinde toplam 493 kez sahnelenen Keşanlı Ali Destanı, aradan yıllar geçmesine rağmen Türk tiyatrosunun temel taşlarından olma özelliğini yitirmedi. Oyunun 1988'de TRT için çekilen dizi uyarlamasının yönetmenliğini, oyunu da sahneye koyan Genco Erkal üstlendi.
Keşanlı Ali Destanı, Demokrat Parti döneminden sonraki süreçleri yalın bir dille ve eleştirel bir bakışla gülmece tarzında yorumlar. Oyun, birçok tiyatro topluluğu tarafından defalarca sergilenmiş, Avrupa'nın birçok şehrinde, Amerika'dan Lübnan'a birçok ülkede oynanarak, Türk tiyatro tarihinde bir fenomen hâline gelmiş ve hâlen güncelliğini yitirmemiştir.
Konusu
Sineklidağ, büyük bir kentin eteklerinde yer alan, gecekondulardan oluşmuş, ezilen, yoksul insanların yaşadığı bir varoştur. Keşanlı Ali, Çamur İhsan'ı öldürmekten hapse düşmüştür ve hapisten bir kahraman olarak çıkagelir. Ali’nin iki dramı vardır: Birincisi, suçsuzdur; ikincisi, aşık olduğu Zilha, Çamur İhsan'ın yeğenidir ve ona düşmanca davranmaktadır. Muhtar seçilen Ali, Sineklidağ'da yeni bir düzen oluşturur ama yüreğiyle beyni arasında ciddi çatışma yaşamaktadır. Şef olarak, toplumuna; insan olarak, duyduğu aşka sorumludur.
Ali "Destan"ı kullanmaya karar vermiştir. Çünkü "Bu toplumda sessiz, sakin, efendi olursan her zaman dayak yer, ezilirsin. Ama terbiyesiz, güçlü, zalim, ne dediğini bilmeyen biri olursan, o zaman saygı görürsün". Ali, hapiste bunu öğrenmiş ve yeni bir Ali’yi fark etmiştir.
Sinema uyarlaması
Oyun 1964 yılında Atıf Yılmaz tarafından aynı adla sinemaya uyarlandı. Oyunun yazarı Haldun Taner'in Atıf Yılmaz'la birlikte senaryosunu yazdığı bu siyah beyaz filmin başrollerinde Fikret Hakan (Keşanlı Ali) ve Fatma Girik (Zilha) oynadı. O yıl ikincisi düzenlenen 1965 Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde (O tarihteki adıyla "Antalya Film Şenliği") Fatma Girik "En İyi Kadın Oyuncu Ödülü"nü, Fikret Hakan "En İyi Erkek Oyuncu Ödülü"nü aldı. Atıf Yılmaz'ın "En İyi Yönetmen" seçildiği şenlikte film de "En İyi 2. Film" seçildi.
Yapımcılığını adına Memduh Ün'ün üstlendiği bu filmin müziklerini de Yalçın Tura yaptı. Filmin oyuncu kadrosunda Hüseyin Baradan'dan Danyal Topatan'a, Vahi Öz'den Hulusi Kentmen'e kadar dönemin neredeyse tüm ünlü oyuncuları yer alıyordu.
Türkiye'de "Gecekondu" deyiminin ilk kez kullanıldığı 1940'lı yıllardan beri birçok film bu sosyal soruna değinmişti. Keşanlı Ali Destanı filmi (ve uyarlandığı tiyatro oyunu) bu konuyu ele alan ilk eserler olması dolayısıyla onu takip eden filmlerde az veya çok bu iki eserden izlere rastlanmaktadır. Atıf Yılmaz'ın Orhan Kemal'den uyarladığı 1960 tarihli Suçlu, Osman Fahir Seden'in Sokak Kızı filmleri ile Feyzi Tuna'nın 1967 tarihli ve Zeki Ökten'in Düttürü Dünya gibi filmlerin yanı sıra, Gurbet Kuşları, Ah Güzel İstanbul, Karanlıkta Uyananlar, 'dan "Gelin-Düğün-Diyet" üçlemesine kadar onlarca film aynı soruna değindi. Ayrıca Kartal Tibet'in yönettiği Kemal Sunal filmi Umudumuz Şaban da aynı toplumsal soruna mizahi bir açıdan yaklaşmıştır.
Film eleştirmeni Atilla Dorsay'ın yazdığına göre, Ümit Efekan'ın yönettiği İlyas Salman'ın başrolünü oynadığı 1983 tarihli Aptal Kahraman'ın senaryosunu doğrudan Haldun Taner'in oyunu "Keşanlı Ali Destanı"ndan uyarladı.
Televizyon uyarlamaları
- 1988 yılında bu kez oyun Genco Erkal tarafından bir mini dizi olarak televizyona uyarlandı. Renkli olarak çekilen müzikal dizi TRT televizyonu tarafından yayınlandı. Müziklerini sinema filminde olduğu gibi yine Yalçın Tura'nın yaptığı dizide yönetmen Genco Erkal da "İzmarit Nuri" karakterini canlandırdı. Özgün tiyatro oyununda başrol oynayan Engin Cezzar ve Gülriz Sururi, dizide de aynı rollerini sürdürdüler.
- Eserin 2. televizyon uyarlaması ise 2011 yılı sonunda D Yapım tarafından Kanal D için yapıldı. 10 Aralık 2011'de yayına verilen dizinin yönetmenliğini Çağan Irmak üstlendi. Müzik danışmanlığını da yine özgün oyun ve ilk TV dizisinde olduğu gibi Yalçın Tura yapmıştır. Özen Yula ve 'nun uyarlama senaryosunu yazdığı dizide "Keşanlı Ali" rolünü Nejat İşler, "Zilha" rolünü de Belçim Bilgin oynamıştır.
| Yıl | Dizi adı | TV kanalı | Yönetmen | Müzik | Keşanlı Ali rolü | Zilha rolü |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1988 | TRT | Genco Erkal | Yalçın Tura | Engin Cezzar | Gülriz Sururi | |
| 2011-2012 | Keşanlı Ali Destanı | Kanal D | Çağan Irmak | Yalçın Tura (Danışman) | Nejat İşler | Belçim Bilgin |
Dizilerde rol alan sanatçılar
|
|
Oyunun İngilizce çevirisi
Haldun Taner'in "Keşanlı Ali Destanı" oyunu 1970 yılında Nüvit Özdoğru tarafından The Ballad of Ali of Keshan adıyla İngilizceye çevrildi. Bu epik oyun Temmuz 1970'te merkezi Ankara'da olan "International Theatre Institute National Centre of Turkey" tarafından yayımlandı. Kitap İstanbul Gün Matbaası tarafından basılmıştı. Kitabın bu baskısının kapak resmini Mengü Ertel çizmişti. Künyesinde yayın haklarının yazarı Haldun Taner, müzikleri besteleyen Yalçın Tura ve İngilizce çevirmeni Nüvit Özdoğru'ya ait olduğu belirtilen kitabın ilk sayfalarında yerli ve yabancı gazete ve dergilerde oyun hakkında çıkmış yazılara yer verilmiştir. Bunların arasında William Saroyan gibi ünlü yazarların yorumları da yer almaktadır.
Kaynakça
- ^ "Gülriz Sururi Keşanlı Ali Destanı'nı anlatıyor". Oda TV. 31 Aralık 2019. 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ Mehmet ÖZTÜRK. "Gecekonduların 'Sinemasal Kahramanları'". European Journal of Turkish Studies. 1 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2011.
- ^ DORSAY, Atilla (1990). 12 Eylül Yılları ve Sinemamız. İnkılâp Kitabevi. ss. sayfa 387. ISBN . 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ . sinetif.com. 16 Kasım 2011. 6 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kesanli Ali Destani Haldun Taner in yazdigi muzigini Yalcin Tura nin yaptigi muzikal oyundur Kesanli Ali DestaniOyunun Ingilizce baskisiYazarHaldun TanerCevirmenNuvit Ozdogru Turkceden Ingilizceye ceviri Kapak sanatcisiMengu ErtelUlke TurkiyeDilTurkceKonuMuzikal tiyatroTurTiyatroSineklidagYayim1964 1970 Ingilizce versiyonu YayimciInternational Theatre Institute National Centre of TurkeyMedya turu1 hamur kagit karton kapak ciltsizSayfa112 The Best Turkish Plays 4 serisi Oyun ilk kez 31 Mart 1964 tarihinde Gulriz Sururi Engin Cezzar Tiyatrosu tarafindan Beyoglu nda Muammer Karaca Sahnesinde oynandi Ikinci sezona baslarken Muammer Karaca sahnesini vermek icin Kesanli Ali rolunu oynamayi sart kostu bunu kabul etmediler Elhamra Tiyatrosu nu restore ederek orada oynamaya basladilar 1970 yilina gelinceye kadar Turkiye nin buyuk kentlerinde toplam 493 kez sahnelenen Kesanli Ali Destani aradan yillar gecmesine ragmen Turk tiyatrosunun temel taslarindan olma ozelligini yitirmedi Oyunun 1988 de TRT icin cekilen dizi uyarlamasinin yonetmenligini oyunu da sahneye koyan Genco Erkal ustlendi Kesanli Ali Destani Demokrat Parti doneminden sonraki surecleri yalin bir dille ve elestirel bir bakisla gulmece tarzinda yorumlar Oyun bircok tiyatro toplulugu tarafindan defalarca sergilenmis Avrupa nin bircok sehrinde Amerika dan Lubnan a bircok ulkede oynanarak Turk tiyatro tarihinde bir fenomen haline gelmis ve halen guncelligini yitirmemistir KonusuSineklidag buyuk bir kentin eteklerinde yer alan gecekondulardan olusmus ezilen yoksul insanlarin yasadigi bir varostur Kesanli Ali Camur Ihsan i oldurmekten hapse dusmustur ve hapisten bir kahraman olarak cikagelir Ali nin iki drami vardir Birincisi sucsuzdur ikincisi asik oldugu Zilha Camur Ihsan in yegenidir ve ona dusmanca davranmaktadir Muhtar secilen Ali Sineklidag da yeni bir duzen olusturur ama yuregiyle beyni arasinda ciddi catisma yasamaktadir Sef olarak toplumuna insan olarak duydugu aska sorumludur Ali Destan i kullanmaya karar vermistir Cunku Bu toplumda sessiz sakin efendi olursan her zaman dayak yer ezilirsin Ama terbiyesiz guclu zalim ne dedigini bilmeyen biri olursan o zaman saygi gorursun Ali hapiste bunu ogrenmis ve yeni bir Ali yi fark etmistir Sinema uyarlamasiOyun 1964 yilinda Atif Yilmaz tarafindan ayni adla sinemaya uyarlandi Oyunun yazari Haldun Taner in Atif Yilmaz la birlikte senaryosunu yazdigi bu siyah beyaz filmin basrollerinde Fikret Hakan Kesanli Ali ve Fatma Girik Zilha oynadi O yil ikincisi duzenlenen 1965 Antalya Altin Portakal Film Festivali nde O tarihteki adiyla Antalya Film Senligi Fatma Girik En Iyi Kadin Oyuncu Odulu nu Fikret Hakan En Iyi Erkek Oyuncu Odulu nu aldi Atif Yilmaz in En Iyi Yonetmen secildigi senlikte film de En Iyi 2 Film secildi Yapimciligini adina Memduh Un un ustlendigi bu filmin muziklerini de Yalcin Tura yapti Filmin oyuncu kadrosunda Huseyin Baradan dan Danyal Topatan a Vahi Oz den Hulusi Kentmen e kadar donemin neredeyse tum unlu oyunculari yer aliyordu Turkiye de Gecekondu deyiminin ilk kez kullanildigi 1940 li yillardan beri bircok film bu sosyal soruna deginmisti Kesanli Ali Destani filmi ve uyarlandigi tiyatro oyunu bu konuyu ele alan ilk eserler olmasi dolayisiyla onu takip eden filmlerde az veya cok bu iki eserden izlere rastlanmaktadir Atif Yilmaz in Orhan Kemal den uyarladigi 1960 tarihli Suclu Osman Fahir Seden in Sokak Kizi filmleri ile Feyzi Tuna nin 1967 tarihli ve Zeki Okten in Dutturu Dunya gibi filmlerin yani sira Gurbet Kuslari Ah Guzel Istanbul Karanlikta Uyananlar dan Gelin Dugun Diyet uclemesine kadar onlarca film ayni soruna degindi Ayrica Kartal Tibet in yonettigi Kemal Sunal filmi Umudumuz Saban da ayni toplumsal soruna mizahi bir acidan yaklasmistir Film elestirmeni Atilla Dorsay in yazdigina gore Umit Efekan in yonettigi Ilyas Salman in basrolunu oynadigi 1983 tarihli Aptal Kahraman in senaryosunu dogrudan Haldun Taner in oyunu Kesanli Ali Destani ndan uyarladi Televizyon uyarlamalari1988 yilinda bu kez oyun Genco Erkal tarafindan bir mini dizi olarak televizyona uyarlandi Renkli olarak cekilen muzikal dizi TRT televizyonu tarafindan yayinlandi Muziklerini sinema filminde oldugu gibi yine Yalcin Tura nin yaptigi dizide yonetmen Genco Erkal da Izmarit Nuri karakterini canlandirdi Ozgun tiyatro oyununda basrol oynayan Engin Cezzar ve Gulriz Sururi dizide de ayni rollerini surdurduler Eserin 2 televizyon uyarlamasi ise 2011 yili sonunda D Yapim tarafindan Kanal D icin yapildi 10 Aralik 2011 de yayina verilen dizinin yonetmenligini Cagan Irmak ustlendi Muzik danismanligini da yine ozgun oyun ve ilk TV dizisinde oldugu gibi Yalcin Tura yapmistir Ozen Yula ve nun uyarlama senaryosunu yazdigi dizide Kesanli Ali rolunu Nejat Isler Zilha rolunu de Belcim Bilgin oynamistir Yil Dizi adi TV kanali Yonetmen Muzik Kesanli Ali rolu Zilha rolu1988 TRT Genco Erkal Yalcin Tura Engin Cezzar Gulriz Sururi2011 2012 Kesanli Ali Destani Kanal D Cagan Irmak Yalcin Tura Danisman Nejat Isler Belcim BilginDizilerde rol alan sanatcilar 1988 tarihli dizinin oyunculariEngin Cezzar Kesanli Ali Gulriz Sururi Zilha Mehmet Akan Dervis Dayi Genco Erkal Izmarit Nuri Meral Cetinkaya Suna Selen Serif Abla Ani Ipekkaya Cetin Ipekkaya Huseyin Kutman Besvakit Niyazi Ferdi Atuner Cakal Rustem Arif Erkin Guzelbeyoglu Koksal Engur Polis Dursun Ali Sarioglu Polis Ulku Tamer Manyak Cafer Turgut Borali Kutay Kokturk Umit Yesin 2011 tarihli dizinin oyunculariNejat Isler Kesanli Ali Belcim Bilgin Zilha Hale Akinli Hasibe Mihriban Er Serif Abla Samil Kafkas Izmarit Nuri Tugrul Tulek Sipsi Selim Algi Eke Fehime Ayberk Pekcan Teke Kazim Beyti Engin Cakal Rustem Devrim Yakut Rukiye Fadime Kosta Kortidis Titrek Ekrem Hulya Gulsen Irmak Irmak Melahat Raziye Yavuz Sepetci Camur Ihsan Turgut Tuncalp Manyak Cafer Ezgi Tombul Ayfer Meltem Savci Nezahat Selin Iscan Suzan Nuri Gokasan Hulusi BeyOyunun Ingilizce cevirisiHaldun Taner in Kesanli Ali Destani oyunu 1970 yilinda Nuvit Ozdogru tarafindan The Ballad of Ali of Keshan adiyla Ingilizceye cevrildi Bu epik oyun Temmuz 1970 te merkezi Ankara da olan International Theatre Institute National Centre of Turkey tarafindan yayimlandi Kitap Istanbul Gun Matbaasi tarafindan basilmisti Kitabin bu baskisinin kapak resmini Mengu Ertel cizmisti Kunyesinde yayin haklarinin yazari Haldun Taner muzikleri besteleyen Yalcin Tura ve Ingilizce cevirmeni Nuvit Ozdogru ya ait oldugu belirtilen kitabin ilk sayfalarinda yerli ve yabanci gazete ve dergilerde oyun hakkinda cikmis yazilara yer verilmistir Bunlarin arasinda William Saroyan gibi unlu yazarlarin yorumlari da yer almaktadir Kaynakca Gulriz Sururi Kesanli Ali Destani ni anlatiyor Oda TV 31 Aralik 2019 1 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Mehmet OZTURK Gecekondularin Sinemasal Kahramanlari European Journal of Turkish Studies 1 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Aralik 2011 DORSAY Atilla 1990 12 Eylul Yillari ve Sinemamiz Inkilap Kitabevi ss sayfa 387 ISBN 9751008999 7 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2022 sinetif com 16 Kasim 2011 6 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Aralik 2011