Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Atçekenler (Farsça: Esbkeşân), Orta Anadolu'da özellikle Tuz gölü çevresi ve Konya bozkırlarında yaşamış bir Yörük grubudur.
Soyağacı
| Oğuz Han | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gün Han | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kayı Han | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Saçıkaralılar | Kurtlu | Kızılkeçili | Karakeçili | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atçekenler (Tanrıdağı Türkmenleri) | Sarıkeçili | Haculu | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Osmanlı Hanedanı | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Coğrafya
Atçekenler’in yaşadıkları coğrafya genel olarak, doğu-batı doğrultusunda Aksaray (Eskil)- Akşehir, kuzey-güney doğrultusunda Ankara (Haymana) - Konya (Kureyşözü, Akşehir) - Karaman arasında kalan Konya ovası, diğer bir ifade ile Konya bozkırları ve çevresidir. Bir kısmı Osmanlı İmparatorluğu döneminde Balkanlar'a iskan edilmiştir.
Tarihçe
Atçeken ismi çok iyi ve cins atlar yetiştirdiklerinden dolayı verilmiştir. Büyük Selçuklu Devleti, Karamanoğulları Beyliği ordularında görev almışlardır. Selçuklu ve Osmanlı ordularına at yetiştirmişlerdir. Malazgirt zaferinden sonra Süleyman Şah komutasında Anadolu'ya girmişler ve Konya'ya gelmişlerdir. Konya'nın fethi ile Konya bozkırlarına yerleşen ilk Türk yörükleridir. Çoğunlukla Konya bozkırlarında konar-göçer yaşam sürdürmekteydiler.
Osmanlının, Anadolu'da hakimiyetini engelleyen Karaman Beyliği'nin ordu gücünü oluşturup ayakta kalmasını sağlamışlar ve Osmanlının himayesini kabullenmeleriyle Karaman Beyliği'nin Osmanlı himayesine girmesinde rol oynamışlardır.
O dönemlerde Karamanoğlu Beyliği'ni oluşturan 5 temel büyük aşiret vardı. Atçekenler yani Tanrıdağı Türkmenleri de bunlardan birisiydi ve merkez olarak Konya bozkırlarının kuzeyinde bulunuyorlardı. Fatih Sultan Mehmet'in Karamanoğlu Beyliği üzerine yaptığı sefer sırasında surların önüne kadar gelen Osmanlı ordusunu gören Karamanlılar Konya içlerine girdiler ve surları kapattılar. Bütün tarım ürünleri ise dışarıda kalmıştı. Osmanlı askerleri Sultan'dan aldıkları izinle Konya surlarına yaklaştılar ve dışarıda kalan tarım ürünlerinden satmalarını istediler. Osmanlıların yağma yerine bu hoşgörülü davranışından etkilenen halk surları Osmanlı'ya açtı ve Osmanlı safına geçti. Önceleri Osmanlı'yı devşirme askerlerle Türk ve Müslüman topraklara girdikleri için çok eleştiren bu aşiret Konya'nın tamamen Osmanlı egemenliğine girmesine neden olmuştur. Fatih Sultan Mehmet tarafından Atçeken statüsü verilen bu aşiret Osmanlı İmparatorluğuna vergi yerine yetiştirdikleri atlardan vermişlerdir.
Karamanoğlu Beyliği ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde her türlü vergiden muaf tutulmuşlardır hatta Cumhuriyet dönemine kadar vergi toplamışlardır. Bu hanedan ordunun ihtiyacı olan atları yetiştirirdi.
Bir rivayete göre ise Atçeken ismi bu yörüklere şu şekilde veriliyor; Tanrıdağı Türkmenlerinin başında İshak Bey vardı. Yavuz Sultan Selim Mısır Seferine giderken İshak Bey'in otağına gider. İshak Bey Yavuz Sultan Selime gereken izzet ve ikramda bulunur. Yavuz Sultan Selim: “ İshak Bey, seninle bir at yarışı yapalım” diyor. Yarışa başlıyorlar, İshak Bey'in atı padişahın atını geçmek istiyor. İshak Bey Padişaha karşı ayıp olmasın diye atın dizginlerini çekiyor. Bunu gören Yavuz Sultan Selim; “İshak Bey ne yapıyorsun atı serbest bırak diyor.” Bu destur üzerine İshak Bey atın gemini serbest bırakıyor ve padişahın atını geçerek yarışı kazanıyor. Otağa tekrar dönüldüğünde İshak bey seyisine gizlice padişahın eğerini al, benim atın sırtına vur” diyor. İzzet-i ikramdan sonra padişah sefere devam edecekken kendi eğerinin İshak Bey'in atının üzerinde olduğunu görüyor. “ Bu nice haldir İshak Bey ?” diye soruyor. Bunun üzerine İshak Bey; “Bir at değil mi padişahım, kabul buyurursanız benim size hediyem olsun ” der. Yavuz Sultan Selim de” Bundan sonra sizin adınız Atçeken Beyleri olsun” der. Atçeken Beyleri, Cumhuriyetin kuruluşuna kadar bulundukları bölgedeki vergileri devlet adına tahsil etmişlerdir.
İslam dinine ve Türk milliyetçiliğine aşırı bağlıdırlar. Tarımdan çok hayvancılıkla ilgilendikleri ve Konya bozkırlarında konar-göçer oldukları için Konya'ya getirilen eker-biçer kişiler nedeniyle topraklarının azalması ile ihtilafa düşmüşler ve bir kısmı Osmanlı İmparatorluğu tarafından Avrupa'ya birçok kez iskan edilmişlerdir.
II.Mahmut döneminde vergi vermeme hakları kaldırılmak istendiyse de başarılı olunamamıştır ve bu nedenle birçok kez Balkanlar'a iskan edilmişlerdir.
Günümüzde bu aşirete mensup olup Atçeken sıfatını soyisim olarak kullanan aileler de vardır.
Kaynakça
- ^ "ATÇEKEN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Haziran 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Atcekenler Farsca Esbkesan Orta Anadolu da ozellikle Tuz golu cevresi ve Konya bozkirlarinda yasamis bir Yoruk grubudur Atceken Yoruklerinin dagilimiSoyagaci Oguz Han Gun Han Kayi Han Sacikaralilar Kurtlu Kizilkecili Karakecili Atcekenler Tanridagi Turkmenleri Sarikecili Haculu Osmanli Hanedani CografyaAtcekenler in yasadiklari cografya genel olarak dogu bati dogrultusunda Aksaray Eskil Aksehir kuzey guney dogrultusunda Ankara Haymana Konya Kureysozu Aksehir Karaman arasinda kalan Konya ovasi diger bir ifade ile Konya bozkirlari ve cevresidir Bir kismi Osmanli Imparatorlugu doneminde Balkanlar a iskan edilmistir TarihceAtceken ismi cok iyi ve cins atlar yetistirdiklerinden dolayi verilmistir Buyuk Selcuklu Devleti Karamanogullari Beyligi ordularinda gorev almislardir Selcuklu ve Osmanli ordularina at yetistirmislerdir Malazgirt zaferinden sonra Suleyman Sah komutasinda Anadolu ya girmisler ve Konya ya gelmislerdir Konya nin fethi ile Konya bozkirlarina yerlesen ilk Turk yorukleridir Cogunlukla Konya bozkirlarinda konar gocer yasam surdurmekteydiler Osmanlinin Anadolu da hakimiyetini engelleyen Karaman Beyligi nin ordu gucunu olusturup ayakta kalmasini saglamislar ve Osmanlinin himayesini kabullenmeleriyle Karaman Beyligi nin Osmanli himayesine girmesinde rol oynamislardir O donemlerde Karamanoglu Beyligi ni olusturan 5 temel buyuk asiret vardi Atcekenler yani Tanridagi Turkmenleri de bunlardan birisiydi ve merkez olarak Konya bozkirlarinin kuzeyinde bulunuyorlardi Fatih Sultan Mehmet in Karamanoglu Beyligi uzerine yaptigi sefer sirasinda surlarin onune kadar gelen Osmanli ordusunu goren Karamanlilar Konya iclerine girdiler ve surlari kapattilar Butun tarim urunleri ise disarida kalmisti Osmanli askerleri Sultan dan aldiklari izinle Konya surlarina yaklastilar ve disarida kalan tarim urunlerinden satmalarini istediler Osmanlilarin yagma yerine bu hosgorulu davranisindan etkilenen halk surlari Osmanli ya acti ve Osmanli safina gecti Onceleri Osmanli yi devsirme askerlerle Turk ve Musluman topraklara girdikleri icin cok elestiren bu asiret Konya nin tamamen Osmanli egemenligine girmesine neden olmustur Fatih Sultan Mehmet tarafindan Atceken statusu verilen bu asiret Osmanli Imparatorluguna vergi yerine yetistirdikleri atlardan vermislerdir Karamanoglu Beyligi ve Osmanli Imparatorlugu doneminde her turlu vergiden muaf tutulmuslardir hatta Cumhuriyet donemine kadar vergi toplamislardir Bu hanedan ordunun ihtiyaci olan atlari yetistirirdi Bir rivayete gore ise Atceken ismi bu yoruklere su sekilde veriliyor Tanridagi Turkmenlerinin basinda Ishak Bey vardi Yavuz Sultan Selim Misir Seferine giderken Ishak Bey in otagina gider Ishak Bey Yavuz Sultan Selime gereken izzet ve ikramda bulunur Yavuz Sultan Selim Ishak Bey seninle bir at yarisi yapalim diyor Yarisa basliyorlar Ishak Bey in ati padisahin atini gecmek istiyor Ishak Bey Padisaha karsi ayip olmasin diye atin dizginlerini cekiyor Bunu goren Yavuz Sultan Selim Ishak Bey ne yapiyorsun ati serbest birak diyor Bu destur uzerine Ishak Bey atin gemini serbest birakiyor ve padisahin atini gecerek yarisi kazaniyor Otaga tekrar donuldugunde Ishak bey seyisine gizlice padisahin egerini al benim atin sirtina vur diyor Izzet i ikramdan sonra padisah sefere devam edecekken kendi egerinin Ishak Bey in atinin uzerinde oldugunu goruyor Bu nice haldir Ishak Bey diye soruyor Bunun uzerine Ishak Bey Bir at degil mi padisahim kabul buyurursaniz benim size hediyem olsun der Yavuz Sultan Selim de Bundan sonra sizin adiniz Atceken Beyleri olsun der Atceken Beyleri Cumhuriyetin kurulusuna kadar bulunduklari bolgedeki vergileri devlet adina tahsil etmislerdir Islam dinine ve Turk milliyetciligine asiri baglidirlar Tarimdan cok hayvancilikla ilgilendikleri ve Konya bozkirlarinda konar gocer olduklari icin Konya ya getirilen eker bicer kisiler nedeniyle topraklarinin azalmasi ile ihtilafa dusmusler ve bir kismi Osmanli Imparatorlugu tarafindan Avrupa ya bircok kez iskan edilmislerdir II Mahmut doneminde vergi vermeme haklari kaldirilmak istendiyse de basarili olunamamistir ve bu nedenle bircok kez Balkanlar a iskan edilmislerdir Gunumuzde bu asirete mensup olup Atceken sifatini soyisim olarak kullanan aileler de vardir Kaynakca ATCEKEN TDV Islam Ansiklopedisi 3 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Haziran 2023