Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avustralya Anayasası, Avustralya'nın en yüksek yasası olan yazılı bir anayasadır. Avustralya'yı anayasal bir monarşi altında bir federasyon olarak kurar ve federal yürütme hükûmeti, yasama organı ve yargının yapısını ve yetkilerini ana hatlarıyla belirtir.
| Avustralya Anayasası | |
|---|---|
 | |
| Bölgesel kapsam | Avustralya |
| Onay tarihi | 6 Temmuz 1900 |
| İmzalayan | Kraliçe Viktorya |
| Yürürlük tarihi | 1 Ocak 1901 |
| Yöneten kurum | Avustralya Hükümeti |
Anayasa, Avustralya'da kendi kendini yöneten altı İngiliz kolonisinin temsilcileri tarafından yürütülen bir dizi sözleşmeyle 1891 ile 1898 yılları arasında hazırlandı. Nihai taslak daha sonra 1898'den 1900'e kadar bir dizi referandumda onaylandı. İngiliz hükûmeti nihai taslağın bazı unsurlarına itiraz etti, ancak biraz değiştirilmiş bir biçim, Birleşik Krallık Parlamentosu'nun bir kararı olan 1900 tarihli Avustralya Anayasası'nın 9. bölümü olarak yürürlüğe girdi. Yasa, 9 Temmuz 1900'de kraliyet onayı aldı, 17 Eylül 1900'de ilan edildi ve 1 Ocak 1901'de yürürlüğe girdi. Anayasa, altı koloniye yeni federasyon içinde eyalet statüsü verdi.
Avustralya anayasa hukuku, anayasanın Yüksek Mahkeme tarafından yorumlanmasıyla gelişmiştir. Metinsel hükümlerinin yanı sıra, anayasanın, biri sorumlu hükûmet olan Westminster modelinden türetilen çeşitli yazılı olmayan anayasal sözleşmeleri ve fikirleri de içerdiği anlaşılmaktadır. 1900 yasası, başlangıçta yasal yetkisini Birleşik Krallık Parlamentosundan almış olsa da, Yüksek Mahkeme'nin ve bazı akademisyenlerin yasal yetkisini artık Avustralya halkından aldığı yönündedir. Avustralya için anayasal öneme sahip diğer belgeler arasında Westminster Tüzüğü ve 1986 Avustralya Yasası bulunmaktadır.
Anayasa, 128. maddede belirtilen prosedürle ancak referandumla değiştirilebilir. Değişiklikler "İki kat çoğunluk" gerektiriyor - ülke çapında ve eyaletlerin çoğunda seçmenlerin çoğunluğu. Bu, düşük sayıda başarılı değişikliğe katkıda bulundu, kırk dört referandum yapıldı ancak son olarak 1977'de yalnızca sekiz değişiklik yapıldı. Başta bir önsözün eklenmesi, monarşinin bir cumhuriyetle değiştirilmesi ve hükûmete Avustralya Aborijinlerinden temsilci eklenmesi dahil olmak üzere, değişiklik önerileri ile ilgili devam eden tartışmalar mevcuttur.
Tarih
Federasyondan önce
Avustralya kolonilerini federasyon haline getirmeye yönelik siyasi hareketler, 19. yüzyılın ortalarında öne çıktı. Sömürgeler arası tarifeleri düzenleme arzusu da dahil olmak üzere, koloniler arasında artan siyasi işbirliği için birden fazla motivasyon vardı. Bununla birlikte, daha büyük koloniler ile daha küçük olanlar arasında ve her koloninin korumacı politikaları benimseme derecesinde gerilimler vardı. Bu gerilimler ve Amerikan İç Savaşı'nın patlak vermesi, 1850'ler ve 60'larda federalizmin siyasi davasına zarar verdi.
1889'da Avustralya Federal Konseyi; Pasifik'te Alman ve Fransız kolonilerinin artan varlığından ve büyüyen Avustralya kimliğinden kaynaklanan endişeden kuruldu. Konsey belirli konularda yasama yapabilirdi, ancak daimi bir sekretaryası, yürütme veya bağımsız bir gelir kaynağı yoktu. Belki de asıl sorunu, en büyük koloni olan Yeni Güney Galler'in birliğe katılmamasıydı.
Federalizmi tartışmak için bir dizi konferans Yeni Güney Galler Başbakanı Henry Parkes tarafından tanıtıldı; ilki 1890'da Melbourne'da ve diğeri 1891'de Sidney'de yapıldı. Bu konferanslara çoğu sömürge lideri katıldı. 1891 konferansında federalist dava ivme kazandı. Tartışma, uygun federal hükûmet sisteminin ne olması gerektiğine döndü. Konferansta Sir Samuel Griffith'in rehberliğinde bir anayasa taslağı hazırlandı, ancak bu toplantılarda halk desteği yoktu. Ek bir sorun da, bu anayasa taslağının tarife politikası gibi bazı kritik konuları gözden kaçırmasıydı. 1891 taslağı sömürge parlamentolarına sunuldu, ancak Yeni Güney Galler'de sona erdi. Bu olaydan sonra diğer koloniler ilerlemeye isteksizdi.
1895'te, Avustralya kolonilerinin altı başbakanı, halkın oylarıyla yeni bir Sözleşme oluşturmayı kabul etti. Sözleşme, 1897'den 1898'e kadar bir yıl boyunca toplandı. Toplantılar, 1891 taslağıyla büyük ölçüde aynı hükûmet ilkelerini içeren, ancak sorumlu hükûmet için ek hükümler içeren yeni bir taslak üretti. 1898 Anayasa Konvansiyonu'nun bazı delegeleri, Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nın Haklar Bildirgesi'ne benzer bir bölümü tercih ettiler, ancak buna karşı karar verildi.
Halkın desteğini sağlamak için 1898 taslağı her koloninin seçmenlerine sunuldu. Başarısız bir girişimin ardından, Batı Avustralya dışındaki her koloninin seçmenlerine değiştirilmiş bir taslak sunuldu. Beş koloninin onaylamasından sonra, yasa tasarısı İngiliz İmparatorluk Parlamentosuna Kraliçe Victoria'dan yasa tasarısını yürürlüğe koymasını isteyen bir gönderiyle sunuldu.
Tasarının yürürlüğe girmesinden önce, kolonyal Baş Yargıçlar'ın lobiciliğinden sonra son bir değişiklik yapıldı. Bu değişiklik, Yüksek Mahkeme'den Privy Council'e itiraz etme hakkı verdi. Değişikliğin ardından, 1900 yılında İngiliz Parlamentosu tarafından 'Avustralya Anayasası Yasası' kabul edildi. Batı Avustralya daha sonra orijinal bir eyalet olmasını sağlamak için Commonwealth'e katılmayı kabul etti. Avustralya Topluluğu resmi olarak 1 Ocak 1901'de kuruldu.
Federasyondan sonra
Federasyonda Avustralya, hala İngiliz İmparatorluğu'nun sömürge egemenliği olarak görülüyordu. İngiliz İmparatorluk yasaları hâlâ yürürlükteydi, ancak Robert Menzies'e göre, İngiliz Milletler Topluluğu'nun kuruluşundan bu yana Avustralya'nın gerçek ve idari yasama bağımsızlığına hiçbir zaman meydan okunmadı. İngiliz İmparatorluk parlamentosunun Avustralya yasalarını geçersiz kılma konusundaki resmi yetkisi, İngiltere'nin 1931 tarihli Westminster Tüzüğü'nün Avustralya yasasına entegre eden 1942 tarihli Westminster Benimseme Yasası ile kısıtlandı. Benimseme yasası Avustralya'yı geriye dönük olarak Westminister Tüzüğü'ne kabul etti ve tarih, Avustralya'nın İkinci Dünya Savaşı'na girdiği 3 Eylül 1939'a ayarlandı.
Avustralya, Avustralya Yasası'nın kabul edilmesiyle 1986 yılına kadar İngiltere'den muhtemelen tam de jure bağımsızlık elde edemedi. Bu yasa, Birleşik Krallık parlamentosunun Avustralya Eyaletleri üzerinde yasama yetkisini resmen sona erdirdi ve ayrıca Avustralya mahkemelerinden Privy Konseyi'ne yapılan tüm itirazları da kaldırdı. Kraliçe II. Elizabeth, bildiriyi yasaya dönüştürmek için şahsen Avustralya'ya gitti.
1988 yılında Avustralya Topluluğu Anayasası'nın Londra'daki 1900'ün Kamu Kayıt Ofisi'nden alınan orijinal kopyası Avustralya'nın İki Yüzüncü Yılı için Avustralya'ya ödünç verildi. Avustralya hükûmeti kopyayı saklamak için izin istedi ve Britanya Parlamentosu 1990 Avustralya Anayasası (Kamu Kaydı Kopyası) Yasasını kabul etti. Kopya, Avustralya Ulusal Arşivlerine verildi.
Belgenin tarihine ilişkin merak edilen bir nokta, yasanın İngiltere parlamentosunda orijinal haliyle yürürlükte kalması, Avustralya'da ise anayasanın referandumla değiştirildiği haliyle var olmasıdır. Avustralya Yüksek Mahkemesi yargıçları, anayasanın yasal yetki kaynağının artık imparatorluk parlamentosunda ikamet edemeyeceğini tartıştılar ancak bunun yerine artık yasal yetkisini Avustralya halkından alabilir.
2017-18 Avustralya parlamentosunun uygunluk krizinin ardından, mevcut anayasanın devam ettirilip ettirilmeyeceği tartışıldı. Eski Başbakan Bob Hawke, "sahip olduğumuz anayasadan kurtulmayı" ve anayasayı eyalet içermeyen bir sistemle değiştirmeyi savundu.
Anma
Anayasa Günü, Anayasanın 1900'de yasalaştığı 9 Temmuz'da kutlanır. Tarih resmi tatil değil. Anayasa Günü, ilk olarak Federasyonun 100. Yılı öncesinde Anayasanın yüzüncü yıldönümü münasebetiyle 9 Temmuz 2000 tarihinde düzenlendi. 2001'den beri başka etkinlikler yaygın olarak yapılmadı. Gün, 2007'de yeniden canlandırıldı. Ulusal Arşivler ile Göçmenlik ve Vatandaşlık Dairesi tarafından ortaklaşa düzenlendi.
Belge yapısı ve metin
Kapsayıcı maddeler
1900 Avustralya İmparatorluk Anayasası'nın önsözünde sekiz kapsayıcı maddesi bulunmaktadır. Kapsayıcı maddeleri, anayasanın yasal içeriği üzerinde hiçbir etkisi olmayan proforma yasal formüllerdir. İkinci kapsayıcı maddesi, Avustralya hükümdarının İngiltere'deki ile aynı olacağını belirtir.
Ana belge
Anayasa, toplu olarak 128 maddeden oluşan sekiz bölüme ayrılmıştır. İlk üç bölüm yasama, yürütme ve yargı organlarının ilgili yetkilerini belirtir. Bu üç bölüme ayrılma, Yüksek Mahkeme tarafından Avustralya'da esaslı bir kuvvetler ayrılığı doktrinine yol açacak şekilde yorumlanmıştır.
Bölüm I: Parlamento, devletin yasama organını oluşturur. Parlementonun bölümlerinin Hükümdar (Genel Vali tarafından temsil edilir), Senato ve Temsilciler Meclisi olduğu belirtilir. Her bir organa katılacak temsilcilerin sayısını verir ve her ikisine de katılan temsilcilerin doğrudan seçmenler tarafından seçilmesini öngörür. Temsilciler meclisinin her seçmeni, nüfus bazında eşit olarak paylaştırılırken, senatörler orijinal eyaletler, bölgeler ve (şu anda hiçbiri mevcut olmayan) gelecekteki eyaletler arasında eşit olmayan bir şekilde paylaştırılır. Temsilciler meclisinin senatonun iki katı üyesi olması gerekir. Bölüm 1 ayrıca monarşiyi sağlar. Görevdeki hükümdar Kraliçe II. Elizabeth iken, Avustralya kraliçesi olarak yasal ehliyeti, diğer ulusların hükümdarı olarak yetkilerinden ayrıdır.
Bu bölüm ayrıca İngiliz Milletler Topluluğu parlamentosunun yetkilerini de sağlar. Parlamentoya anayasa tarafından genel yetki verilmemiştir. Madde 51, Commonwealth parlamentosunun yasama yetkisine sahip olduğu numaralandırılmış konuların bir listesini içerir. Eyaletler de bu konularda yasa yapabilir, ancak yasalar arasında ihtilaf olması durumunda Milletler Topluluğu yasası geçerlidir. Madde 52, yalnızca Commonwealth'in yasa koyabileceği konuların kısa bir listesini içerir. Bu bölümde ele alınan diğer konular arasında seçimlerde oy kullanma veya aday olma için uygunluk konuları, parlamento prosedürleri ve ödeneklerle ilgili çeşitli konular yer almaktadır.
Bölüm II: Hükûmet devletin yürütme organını kurar. Yürütme yetkilerinin Federal Yürütme Konseyinin tavsiyesi üzerine Genel Vali tarafından kullanılacağı belirtilmektedir. Genel Valinin, yürütme içerisindeki kişileri atama ve görevden alma yetkisinin yanı sıra parlamentoyu feshetme yetkisine sahip baş komutan olduğu belirtiliyor. Genel valinin bu yetkileri genellikle yedek yetkiler olarak adlandırılır ve anayasa konvansiyonu tarafından yalnızca kabinedeki Başbakanın tavsiyesi üzerine kullanılır. Federal düzeyde, genel valinin yedek yetkileri, Whitlam hükûmeti John Kerr tarafından tartışmalı bir şekilde görevden alındığında yalnızca bir kez başbakanın tavsiyesi olmaksızın kullanıldı. Avustralya ordusu da bu bölümde yer almaktadır ve Madde 68 Avustralya'nın deniz ve askeri kuvvetlerinin komutasının Genel Valiye verileceğini belirtmektedir.
Bölüm III: Yargı, devletin yargı organını oluşturur. Commonwealth yargı yetkisi, Avustralya Yüksek Mahkemesi olarak adlandırılan bir federal yüksek mahkemeye verilmiştir. Parlamento, federal mahkemeler kurmaya ve federal yargı yetkisini eyaletlerin mahkemelerine verme yetkisine sahiptir. Madde 74 (artık yürürlükten kaldırılmıştır) Konsey'de Kraliçe'ye temyiz yapılabileceği koşulları sağlar, Madde 75 Yüksek Mahkemenin yargı yetkisini sağlar ve Madde 80, Commonwealth aleyhine suçlar için jüri tarafından yargılanmayı garanti eder.
Bölüm IV: Finans ve Ticaret, federasyon içindeki ticari konuları ele alır. Madde 81, tüm Commonwealth gelirini bir Konsolide Gelir Fonuna verir ve Madde 90, Commonwealth'e gümrük ve özel tüketim vergileri üzerinde münhasır yetki verir. Madde 92, Eyaletler arasında tamamen serbest ticaret ve ticareti öngörmesi bakımından dikkate değerdir. Madde 96, Commonwealth'in Parlamento tarafından belirlenen şartlarda hibeler yapmasına izin verir. Madde 101, feshedilmiş Eyaletler Arası Komisyonu kurmak için dikkate değerdir.
Bölüm V: Eyaletler, Eyaletler ve federal sistemdeki rolleriyle ilgili hükümler içerir. Maddeler 106-108 Ayaletlerin yetkilerini korurken, Madde 109, tutarsızlıklar ölçüsünde, Federal yasalara ve Eyalet hükûmetlerinin yasalarına üstün bir güç verir. Madde 111 eyalet topraklarının Commonwealth'e teslim edilmesini öngörür, Madde 114 Eyaletlerin askerî güç toplamasını ve ayrıca hükûmet mallarının hükûmetler arası vergilendirilmesini yasaklar. Madde 116, görev için dini sınavları ve ulusal bir dinin kabul edilmesini yasaklar.
Bölüm VI: Yeni Eyaletler, yeni eyaletlerin kurulmasına veya kabul edilmesine ve parlamentonun bölgelerin temsilini sağlamasına izin verir. Ayrıca, eyalet sınırlarının, referandum ile değiştirilmeden önce bir eyaletin rızasının gerekliliğini de belirtir.
Bölüm VII: Çeşitlilik, çeşitli konularda hükümler içerir. Madde 125, Melbourne'u ulusun geçici başkenti olarak kurarken, nihai başkentin Yeni Güney Galler içinde kurulmasını sağlar, ancak Sidney'den en az yüz mil (160 km) uzakta yer almalıdır. Burada inşa edilen Canberra, 1913'te ulusal başkent ilan edildi. Madde 126, Genel Valinin vekil tayin etmesine izin verir. Madde 127, "aborjinel yerlilerin" seçim amacıyla insan sayısına dahil edilmemesine yol açtı. Bu madde 1967'de referandumla kaldırıldı.
Bölüm VIII: Anayasanın Değiştirilmesi, değişiklikleri sağlayan tek bir bölümdür. Değişikliklerin ancak referandum tasarısının ulusal referandumda onaylanmasıyla gerçekleşebileceğini belirtiyor. Bu bölüm kapsamındaki bir ulusal referandum, seçmenlerin çoğunluğunun geri dönüşünden ve eyaletlerin çoğunda çoğunluğun geri dönüşünden oluşan iki kat çoğunluk gerektirir.
Program
Anayasada ayrıca yemin ifadelerini ve bağlılığın onaylanmasını düzenleyen bir program yer alıyor. Sözleşmeye göre, Genel Vali ve milletvekillerinin göreve başlamadan önce yemin etmeleri veya bağlılıklarını onaylamaları gerekmektedir.
Okunan yemin:
| “ | Ben, (isim), Avustralya Milletler Topluluğu Genel Vali ofisinde, Majesteleri Kraliçe İkinci Elizabeth'e, mirasçılarına ve haleflerine yasalara göre iyi ve gerçekten hizmet edeceğime yemin ederim ve Avustralya Milletler Topluluğu yasaları ve kullanımlarından sonra, korku veya iyilik, şefkat veya kötü niyet olmaksızın her türden insana doğru davranacağım. Tanrım bana yardım et! | „ |
Sözleşmeye göre, bir başbakan, bakanlar ve parlamento sekreterleri tarafından göreve başlarken yapılan yemin veya görev onayı bu programda yer almamaktadır. Daha ziyade günün başbakanı tarafından belirlenir ve Genel Vali tarafından idare edilir. Bu sözleşme 1901'den beri yürürlüktedir.
Yazılı olmayan sözleşmeler
Anayasal konvansiyonlar Avustralya anayasasının önemli bir parçasıdır. Yazılmamış olmalarına rağmen, belgeye dahil edildikleri anlaşılmaktadır. Sözleşmeler esas olarak Westminster sorumlu hükûmet sistemi içindeki yazılı olmayan parlamento sözleşmelerinden kaynaklanmaktadır. Bazı dikkate değer sözleşmeler arasında Avustralya Başbakanının konseyde kabine başkanı olarak bulunması yer alıyor. Bir diğeri ise Genel Valinin konvansiyon yoluyla Başbakanın tavsiyesi üzerine hareket etmesidir.
Görevden alma sırasında yazılı olmayan sözleşmeler
Anayasal sözleşmelerin niteliği, 1975'te Whitlam Hükûmeti'nin görevden alınması sırasında tartışmalara yol açtı. Bu bölümde Vali General Sir John Kerr, Kraliçe'ye İşçi Partili Başbakanı Gough Whitlam'ı görevden almasını ve 1975 genel seçimlerine kadar Liberal muhalefet lideri Malcolm Fraser'i başbakan olarak atamasını tavsiye etti. Görevden alma sırasında aşağıdakiler de dahil olmak üzere birden fazla sözleşme ihlal edildi:
- Eyalet Hükûmetlerinin, bir yerin boşalması durumunda aynı siyasi partinin yedek senatörlerini aday göstereceği konvansiyonu. Bu sözleşme, New South Wales'in Lewis hükûmeti ve ardından Queensland Bjelke Petersen hükûmeti tarafından bozuldu (Bjelke-Petersen atanan Albert Patrick Field, yerine oturmadan önce İşçi Partisi'nden ihraç edildi). Özellikle, bu yazılı olmayan sözleşme daha sonra resmi olarak 1977'de ulusal referandum yoluyla yazılı anayasaya dahil edildi.
- Senato'nun hükûmete para arzına karşı oy kullanmayacağı konvansiyonu. Liberal Ülke parti koalisyonu, 1975'te hükûmete arzı bloke ederek bir seçimi zorladı.
- Erzak temin edemeyen bir Başbakanın ilk önce genel validen genel seçim çağrısı yapması veya istifa etmesi gerektiği konvansiyon. Gough Whitlam, Senato'nun tedarik engelinin ardından seçim çağrısını reddederek bu sözleşmeyi bozdu.
Yorumlama
Anayasa'nın yorumlanmasından öncelikle Yüksek Mahkeme sorumludur. Mahkeme tarafından yorumlama sürecinde birden fazla hukuki doktrin uygulanmıştır. Örneğin; kuvvetler ayrılığı, hükûmetler arası dokunulmazlık doktrini, (artık feshedilmiş) saklı devlet yetkileri doktrini ve diğerleri.
Belge bir Haklar Bildirgesi içermemekle birlikte, açıkça belirtilen bazı haklar ve/veya kısıtlamalar oluşturulmuştur. Bunlar arasında jüri tarafından yargılanma hakkı, Madde 51 (xxxi) adli tazminat hakkı, devlet ikametgâhına dayalı ayrımcılığa karşı Madde 117 hakkı ve görev veya dinin kabul edilmemesi için dini sınavları yasaklayan Madde 116 bulunmaktadır.
Yüksek Mahkeme ayrıca belgeye ilişkin bir dizi önemli yasal çıkarımı da okudu. Bunlardan biri siyasi iletişim özgürlüğü, diğeri ise seçimlerde oy kullanmaktan kaynaklanan müdahale özgürlüğü. Her iki doktrin de Avustralya parlamentosundaki temsilcilerin doğrudan halk tarafından seçilmesi şeklindeki Madde 7 ve Madde 24 gerekliliklerine dayanmaktadır. Bu doktrinler, Yüksek Mahkeme üyeleri tarafından özgürlükler veya teminatlar olarak nitelendirilmiştir ve mahkeme bunları zımni haklar veya zımni anayasal haklar olarak tanımlamaktan çekinmiştir. Bazı bilim adamları, Yüksek Mahkemenin hak ile özgürlük arasındaki sözde ayrımın yanıltıcı olduğunu ve/veya anlambilimden biraz daha fazla olduğunu ancak terimin mahkemenin çağdaş kullanımında kaldığını iddia etmişlerdir.
Anayasada değişiklikler
Tarihsel referandumlar ve değişiklikler
Anayasa değişikliği, değişiklik yasasının en az dört eyalette çoğunluk ve ülke çapında çoğunluk tarafından onaylandığı bir referandumu gerektirmektedir. Anayasa değişikliği için kırk dört öneri referandumlarda oylandı ve bunların sadece sekizi onaylandı. Onaylanan referandumlar şunlardır:
- 1906 - Senato Seçimleri - Madde 13, Senatörlerin görev sürelerini ve tarihlerini biraz değiştirmek için değiştirildi.
- 1910 - Eyalet Borçları - Federal Devletin önceden var olan Eyalet borçlarını devralma yetkisini, herhangi bir zamanda bir Eyalet tarafından yapılan borçlara genişletmek için Madde 105 değiştirildi.
- 1928 - Eyalet Borçları - 1927'de Commonwealth ve Eyalet hükûmetleri arasında varılan mali anlaşmanın anayasal geçerliliğini sağlamak için Madde 105 değiştirildi.
- 1946 - Sosyal Hizmetler - Commonwealth'in gücünü bir dizi sosyal hizmete genişletmek için Madde 51 (xxiiiA) değiştirildi.
- 1967 - Aborijin Avustralyalılar - İngiliz Milletler Topluluğu'nun yetkilerini Eyaletlerdeki Yerli Avustralyalıları kapsayacak şekilde genişletmek için Madde 51 (xxvi) değiştirildi; Anayasal amaçlarla tüm Yerli Avustralyalıların nüfus sayımına dahil edilmesini engelleyen Madde 127 yürürlükten kaldırıldı.
- 1977 - Üç değişiklik - Birincisi, Senato'daki geçici boş kadroların aynı siyasi partinin bir üyesi tarafından doldurulmasını sağlamak; ikincisi, Avustralya Bölgelerinde ikamet edenlerin referandumlarda oy kullanmasına izin vermek; üçüncüsü, federal mahkemelerde yargıçlar için 70 yaşında emekliliği zorunlu kılmak.
Mevcut büyük değişiklik önerileri
Avustralya anayasasındaki değişikliklerle ilgili olarak çok sayıda devam eden tartışma bulunmaktadır. Bunlar, diğer değişikliklerin yanı sıra, bir önsözün eklenmesi, bir Avustralya cumhuriyeti için öneriler, hükûmete Avustralya Aborijinlerinden temsilci eklenmesi üzerine tartışmaları içerir.
Bir önsözün dahil edilmesi
Avustralya anayasasının kendisi bir önsöz içermiyor, ancak yürürlüğe giren bir formül Birleşik Krallık Parlamentosunda kabul edildiği şekliyle belgenin önsözünü kullanıyor. Bir önsöz ekleme önerileri tartışmalı olmuştur, bir argüman, bir önsözün eklenmesinin Yüksek Mahkemenin belgedeki diğer hükümlere ilişkin yorumlarını etkileyebileceğidir. 1999'da, esas olarak dönemin Başbakanı John Howard tarafından yazılan bir önsöz, cumhuriyet olma önerisiyle eşzamanlı bir referandumda yenilgiye uğradı.
Cumhuriyet önerileri
Avustralya'nın bir cumhuriyet olup olmayacağına dair tartışmalar Federasyon'dan beri var. Kasım 1999'da, Kraliçe ve Genel Valinin Avustralya Anayasasından çıkarılıp bir Başkan ile değiştirilmesinin gerekip gerekmediğine dair bir referandum yapıldı. Sonuç olarak gerçekleşmedi.
Yerlileri tanıma
1910'dan beri, Yerli Avustralyalıları tanımak için anayasal reform çağrıları yapılmaktadır. 1967'de, Anayasa değiştirilerek, Commonwealth'in eyaletlerde yasama yapmasını engelleyen kısıtlama kaldırılarak, Commonwealth'e tüm Avustralya Yerlileri için yasama yetkisi sağlandı. Aynı zamanda, anayasal amaçlarla tüm Avustralya Yerlilerinin nüfus sayımına dahil edilmesine ilişkin bir sınırlama kaldırıldı ve bu, 1967'de yalnızca Madde 24'le alakalıydı. Bu reformlardan bu yana, başka öneriler de ortaya çıktı. Garantili parlamento temsilcileri, anayasal olarak tanınan bir söz hakkı ve yerli Avustralyalıların anayasanın önsözüne dahil edilmesi, yerli Avustralyalıları daha fazla tanımak adına Avustralya anayasasında reform yapmak için yapılan önerilerdir.
Başbakan Morrison Şubat 2020'deki Gap Kapanış konuşmasında, yalnızca sembolik tanıma fikrini reddederek, Aborijin ve Torres Boğazı Adalıları tarafından "dinleme ve güçlendirme dilini kullanarak" birlikte tasarlanan bir sözü destekleyerek Referandum Konseyi'nin çalışmalarını pekiştirdi. İşçi Partisi, uzun süredir Anayasa'da yer alan bir sözü desteklemiştir ve Avustralya'nın sol eğilimli küçük partilerinin birçoğu da öyle.
Kaynakça
- ^ a b . legislation.gov.uk. 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2020.
- ^ . . 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2020. The current text.
- ^ Lindell, G. J. (1986). "Why is Australia's Constitution Binding? - The Reason in 1900 and Now, and the Effect of Independence". Federal Law Review. 16: 29. doi:10.1177/0067205X8601600102. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Aralık 2020.
- ^ Menzies, Robert (25 Ağustos 1937). "Statute of Westminster Adoption Bill 1937: Second Reading". Hansard – Parliament of Australia. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Aralık 2020.
- ^ . . 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2020.
- ^ Saunders, Cheryl (2010). The Constitution of Australia - A Contextual Analysis. Hart Publishing. ISBN .
- ^ "The constitution is broken and out of date — we should abolish it and start again". www.abc.net.au (İngilizce). 17 Ağustos 2017. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
- ^ "Principles for a new Australian Constitution". The Mandarin. 27 Kasım 2017. 7 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Aralık 2020.
- ^ "Howard, Hawke criticise career politicians 'with no life experience'". www.abc.net.au (İngilizce). 16 Ağustos 2017. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
- ^ "Constitution Day". . 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından .
- ^ . 9 Temmuz 2008. 19 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Spry, Max (1995–96). "The Executive Power of the commonwealth: its scope and limits". Research Paper 28 Last reviewed 19 July 2004 by the Parliamentary Library Web Manager. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından .
- ^ The effect of Commonwealth of Australia Constitution Act 1900, section (covering clause) 2.
- ^ R v Foreign Secretary; Ex parte Indian Association [1982] 892 at 928; approved by the High Court of Australia in .
- ^ Korff, Jens (8 Ekim 2014). . creativespirits.info. 19 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2016.
- ^ Constitution (Cth) Schedule 1 Oath 7 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ . Office of the Official Secretary to the Governor-General. 26 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2018.
- ^ "Oaths and affirmations made by the executive and members of federal parliament since 1901". Parliamentary Library, Department of Parliamentary Services. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından .
- ^ a b Gough Whitlam. The Truth of the Matter. Penguin. 1979 (Reprint: Melbourne University Press. 2005.)
- ^ . . 9 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
- ^ "Sir John Kerr's Statement of Reasons". 11 Kasım 1975. 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından .
- ^ Roach v Electoral Commissioner (43), 26 Eylül 2007, 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 12 Aralık 2020
- ^ Lange v Australian Broadcasting Corporation ("Political Free Speech case") (25), 8 Temmuz 1997, 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 12 Aralık 2020
- ^ a b . www.austlii.edu.au. 16 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2020.
- ^ Expert Panel on Constitutional Recognition of Indigenous Australians (2012). "1.7 Early voices for change". Recognising Aboriginal and Torres Strait Islander Peoples in the Constitution : Report of the Expert Panel (PDF). Canberra: Commonwealth of Australia. s. 28–31. ISBN . 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2020.
- ^ Expert Panel on Constitutional Recognition of Indigenous Australians (2012). "1.8 The 1967 referendum". Recognising Aboriginal and Torres Strait Islander Peoples in the Constitution : Report of the Expert Panel (PDF). Canberra: Commonwealth of Australia. s. 31. ISBN . 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2020.
- ^ Sawer 1966, s. 25-26,30.
- ^ Arcioni 2012, s. 300-301.
- ^ Davis, Megan (17 Şubat 2020). . The Conversation. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020.
Birincil kaynaklar
- . legislation.gov.au (İngilizce). 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2019.
- . legislation.gov.uk (İngilizce). 1 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2019.
- . legislation.gov.au (İngilizce). 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2020.
- . legislation.nsw.gov.au (İngilizce). 3 Aralık 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2020.
- . legislation.qld.gov.au (İngilizce). 14 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2020.
- . legislation.sa.gov.au (İngilizce). 1 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2020.
- . legislation.tas.gov.au (İngilizce). 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2020.
- (PDF). legislation.vic.gov.au (İngilizce). 14 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2020.
- . legislation.wa.gov.au (İngilizce). 30 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2020.
- . legislation.gov.au (İngilizce). 2 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2020.
- . legislation.gov.uk (İngilizce). 13 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- . legislation.gov.au (İngilizce). 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- . legislation.gov.uk (İngilizce). 2 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- . legislation.gov.au (İngilizce). 7 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
İkincil kaynaklar
- Arcioni, Elisa (2012). "Excluding Indigenous Australians from 'The People': A Reconsideration of Sections 25 and 127 of the Constitution". Federal Law Review. Canberra: Australian National University. 40 (3). doi:10.22145/flr.40.3.1. ISSN 1444-6928. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- Gerangelos, George A., (Ed.) (2017). Winterton's Australian Federal Constitutional Law (4 bas.). Pyrmont, NSW: Thomson Reuters. ISBN .
- Lindell, G J (1986). "Why is Australia's Constitution Binding? - The Reason in 1900 and Now, and the Effect of Independence". Federal Law Review. 16: 29-49. doi:10.1177/0067205X8601600102. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- Parkinson, Patrick (2012). Tradition and Change in Australian Law (5 bas.). Sidney: Thomson Reuters. ISBN .
- Quick, John; Garran, Robert (1901). The Annotated Constitution of the Australian Commonwealth. Sidney: . ISBN .
- Sawer, Geoffrey (1966). "The Australian Constitution and the Australian Aborigines" (PDF). Federal Law Review. Canberra: Australian National University. 2 (1). doi:10.1177/0067205X6600200102. ISSN 1444-6928. 17 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ; Brennan, Sean; Lynch, Andrew (2018). Blackshield and Williams Australian Constitutional Law and Theory (7 bas.). Annandale, NSW: Federation Press. ISBN .
Konuyla ilgili yayınlar
Dış bağlantılar
- Commonwealth of Australia Constitution Act 1900
- Documenting Democracy
- The Australian Constitution
- Royal Commission of Assent 9 July 1900
- Commonwealth of Australia Constitution Act
- Records of the Australasian Federal Conventions of the 1890s
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Avustralya Anayasasi Avustralya nin en yuksek yasasi olan yazili bir anayasadir Avustralya yi anayasal bir monarsi altinda bir federasyon olarak kurar ve federal yurutme hukumeti yasama organi ve yarginin yapisini ve yetkilerini ana hatlariyla belirtir Avustralya AnayasasiBolgesel kapsamAvustralyaOnay tarihi6 Temmuz 1900ImzalayanKralice ViktoryaYururluk tarihi1 Ocak 1901Yoneten kurumAvustralya Hukumeti Anayasa Avustralya da kendi kendini yoneten alti Ingiliz kolonisinin temsilcileri tarafindan yurutulen bir dizi sozlesmeyle 1891 ile 1898 yillari arasinda hazirlandi Nihai taslak daha sonra 1898 den 1900 e kadar bir dizi referandumda onaylandi Ingiliz hukumeti nihai taslagin bazi unsurlarina itiraz etti ancak biraz degistirilmis bir bicim Birlesik Krallik Parlamentosu nun bir karari olan 1900 tarihli Avustralya Anayasasi nin 9 bolumu olarak yururluge girdi Yasa 9 Temmuz 1900 de kraliyet onayi aldi 17 Eylul 1900 de ilan edildi ve 1 Ocak 1901 de yururluge girdi Anayasa alti koloniye yeni federasyon icinde eyalet statusu verdi Avustralya anayasa hukuku anayasanin Yuksek Mahkeme tarafindan yorumlanmasiyla gelismistir Metinsel hukumlerinin yani sira anayasanin biri sorumlu hukumet olan Westminster modelinden turetilen cesitli yazili olmayan anayasal sozlesmeleri ve fikirleri de icerdigi anlasilmaktadir 1900 yasasi baslangicta yasal yetkisini Birlesik Krallik Parlamentosundan almis olsa da Yuksek Mahkeme nin ve bazi akademisyenlerin yasal yetkisini artik Avustralya halkindan aldigi yonundedir Avustralya icin anayasal oneme sahip diger belgeler arasinda Westminster Tuzugu ve 1986 Avustralya Yasasi bulunmaktadir Anayasa 128 maddede belirtilen prosedurle ancak referandumla degistirilebilir Degisiklikler Iki kat cogunluk gerektiriyor ulke capinda ve eyaletlerin cogunda secmenlerin cogunlugu Bu dusuk sayida basarili degisiklige katkida bulundu kirk dort referandum yapildi ancak son olarak 1977 de yalnizca sekiz degisiklik yapildi Basta bir onsozun eklenmesi monarsinin bir cumhuriyetle degistirilmesi ve hukumete Avustralya Aborijinlerinden temsilci eklenmesi dahil olmak uzere degisiklik onerileri ile ilgili devam eden tartismalar mevcuttur TarihFederasyondan once Avustralya kolonilerini federasyon haline getirmeye yonelik siyasi hareketler 19 yuzyilin ortalarinda one cikti Somurgeler arasi tarifeleri duzenleme arzusu da dahil olmak uzere koloniler arasinda artan siyasi isbirligi icin birden fazla motivasyon vardi Bununla birlikte daha buyuk koloniler ile daha kucuk olanlar arasinda ve her koloninin korumaci politikalari benimseme derecesinde gerilimler vardi Bu gerilimler ve Amerikan Ic Savasi nin patlak vermesi 1850 ler ve 60 larda federalizmin siyasi davasina zarar verdi 1889 da Avustralya Federal Konseyi Pasifik te Alman ve Fransiz kolonilerinin artan varligindan ve buyuyen Avustralya kimliginden kaynaklanan endiseden kuruldu Konsey belirli konularda yasama yapabilirdi ancak daimi bir sekretaryasi yurutme veya bagimsiz bir gelir kaynagi yoktu Belki de asil sorunu en buyuk koloni olan Yeni Guney Galler in birlige katilmamasiydi Federalizmi tartismak icin bir dizi konferans Yeni Guney Galler Basbakani Henry Parkes tarafindan tanitildi ilki 1890 da Melbourne da ve digeri 1891 de Sidney de yapildi Bu konferanslara cogu somurge lideri katildi 1891 konferansinda federalist dava ivme kazandi Tartisma uygun federal hukumet sisteminin ne olmasi gerektigine dondu Konferansta Sir Samuel Griffith in rehberliginde bir anayasa taslagi hazirlandi ancak bu toplantilarda halk destegi yoktu Ek bir sorun da bu anayasa taslaginin tarife politikasi gibi bazi kritik konulari gozden kacirmasiydi 1891 taslagi somurge parlamentolarina sunuldu ancak Yeni Guney Galler de sona erdi Bu olaydan sonra diger koloniler ilerlemeye isteksizdi 1895 te Avustralya kolonilerinin alti basbakani halkin oylariyla yeni bir Sozlesme olusturmayi kabul etti Sozlesme 1897 den 1898 e kadar bir yil boyunca toplandi Toplantilar 1891 taslagiyla buyuk olcude ayni hukumet ilkelerini iceren ancak sorumlu hukumet icin ek hukumler iceren yeni bir taslak uretti 1898 Anayasa Konvansiyonu nun bazi delegeleri Amerika Birlesik Devletleri Anayasasi nin Haklar Bildirgesi ne benzer bir bolumu tercih ettiler ancak buna karsi karar verildi Halkin destegini saglamak icin 1898 taslagi her koloninin secmenlerine sunuldu Basarisiz bir girisimin ardindan Bati Avustralya disindaki her koloninin secmenlerine degistirilmis bir taslak sunuldu Bes koloninin onaylamasindan sonra yasa tasarisi Ingiliz Imparatorluk Parlamentosuna Kralice Victoria dan yasa tasarisini yururluge koymasini isteyen bir gonderiyle sunuldu Tasarinin yururluge girmesinden once kolonyal Bas Yargiclar in lobiciliginden sonra son bir degisiklik yapildi Bu degisiklik Yuksek Mahkeme den Privy Council e itiraz etme hakki verdi Degisikligin ardindan 1900 yilinda Ingiliz Parlamentosu tarafindan Avustralya Anayasasi Yasasi kabul edildi Bati Avustralya daha sonra orijinal bir eyalet olmasini saglamak icin Commonwealth e katilmayi kabul etti Avustralya Toplulugu resmi olarak 1 Ocak 1901 de kuruldu Federasyondan sonra Federasyonda Avustralya hala Ingiliz Imparatorlugu nun somurge egemenligi olarak goruluyordu Ingiliz Imparatorluk yasalari hala yururlukteydi ancak Robert Menzies e gore Ingiliz Milletler Toplulugu nun kurulusundan bu yana Avustralya nin gercek ve idari yasama bagimsizligina hicbir zaman meydan okunmadi Ingiliz Imparatorluk parlamentosunun Avustralya yasalarini gecersiz kilma konusundaki resmi yetkisi Ingiltere nin 1931 tarihli Westminster Tuzugu nun Avustralya yasasina entegre eden 1942 tarihli Westminster Benimseme Yasasi ile kisitlandi Benimseme yasasi Avustralya yi geriye donuk olarak Westminister Tuzugu ne kabul etti ve tarih Avustralya nin Ikinci Dunya Savasi na girdigi 3 Eylul 1939 a ayarlandi Avustralya Yasasi 1986 Birlesik Krallik belgesinin fotografi Parlamento Binasi Canberra da Avustralya Avustralya Yasasi nin kabul edilmesiyle 1986 yilina kadar Ingiltere den muhtemelen tam de jure bagimsizlik elde edemedi Bu yasa Birlesik Krallik parlamentosunun Avustralya Eyaletleri uzerinde yasama yetkisini resmen sona erdirdi ve ayrica Avustralya mahkemelerinden Privy Konseyi ne yapilan tum itirazlari da kaldirdi Kralice II Elizabeth bildiriyi yasaya donusturmek icin sahsen Avustralya ya gitti 1988 yilinda Avustralya Toplulugu Anayasasi nin Londra daki 1900 un Kamu Kayit Ofisi nden alinan orijinal kopyasi Avustralya nin Iki Yuzuncu Yili icin Avustralya ya odunc verildi Avustralya hukumeti kopyayi saklamak icin izin istedi ve Britanya Parlamentosu 1990 Avustralya Anayasasi Kamu Kaydi Kopyasi Yasasini kabul etti Kopya Avustralya Ulusal Arsivlerine verildi Belgenin tarihine iliskin merak edilen bir nokta yasanin Ingiltere parlamentosunda orijinal haliyle yururlukte kalmasi Avustralya da ise anayasanin referandumla degistirildigi haliyle var olmasidir Avustralya Yuksek Mahkemesi yargiclari anayasanin yasal yetki kaynaginin artik imparatorluk parlamentosunda ikamet edemeyecegini tartistilar ancak bunun yerine artik yasal yetkisini Avustralya halkindan alabilir 2017 18 Avustralya parlamentosunun uygunluk krizinin ardindan mevcut anayasanin devam ettirilip ettirilmeyecegi tartisildi Eski Basbakan Bob Hawke sahip oldugumuz anayasadan kurtulmayi ve anayasayi eyalet icermeyen bir sistemle degistirmeyi savundu Anma Anayasa Gunu Anayasanin 1900 de yasalastigi 9 Temmuz da kutlanir Tarih resmi tatil degil Anayasa Gunu ilk olarak Federasyonun 100 Yili oncesinde Anayasanin yuzuncu yildonumu munasebetiyle 9 Temmuz 2000 tarihinde duzenlendi 2001 den beri baska etkinlikler yaygin olarak yapilmadi Gun 2007 de yeniden canlandirildi Ulusal Arsivler ile Gocmenlik ve Vatandaslik Dairesi tarafindan ortaklasa duzenlendi Belge yapisi ve metinDegistirilen AnayasaKapsayici maddeler 1900 Avustralya Imparatorluk Anayasasi nin onsozunde sekiz kapsayici maddesi bulunmaktadir Kapsayici maddeleri anayasanin yasal icerigi uzerinde hicbir etkisi olmayan proforma yasal formullerdir Ikinci kapsayici maddesi Avustralya hukumdarinin Ingiltere deki ile ayni olacagini belirtir Ana belge Anayasa toplu olarak 128 maddeden olusan sekiz bolume ayrilmistir Ilk uc bolum yasama yurutme ve yargi organlarinin ilgili yetkilerini belirtir Bu uc bolume ayrilma Yuksek Mahkeme tarafindan Avustralya da esasli bir kuvvetler ayriligi doktrinine yol acacak sekilde yorumlanmistir Bolum I Parlamento devletin yasama organini olusturur Parlementonun bolumlerinin Hukumdar Genel Vali tarafindan temsil edilir Senato ve Temsilciler Meclisi oldugu belirtilir Her bir organa katilacak temsilcilerin sayisini verir ve her ikisine de katilan temsilcilerin dogrudan secmenler tarafindan secilmesini ongorur Temsilciler meclisinin her secmeni nufus bazinda esit olarak paylastirilirken senatorler orijinal eyaletler bolgeler ve su anda hicbiri mevcut olmayan gelecekteki eyaletler arasinda esit olmayan bir sekilde paylastirilir Temsilciler meclisinin senatonun iki kati uyesi olmasi gerekir Bolum 1 ayrica monarsiyi saglar Gorevdeki hukumdar Kralice II Elizabeth iken Avustralya kralicesi olarak yasal ehliyeti diger uluslarin hukumdari olarak yetkilerinden ayridir Bu bolum ayrica Ingiliz Milletler Toplulugu parlamentosunun yetkilerini de saglar Parlamentoya anayasa tarafindan genel yetki verilmemistir Madde 51 Commonwealth parlamentosunun yasama yetkisine sahip oldugu numaralandirilmis konularin bir listesini icerir Eyaletler de bu konularda yasa yapabilir ancak yasalar arasinda ihtilaf olmasi durumunda Milletler Toplulugu yasasi gecerlidir Madde 52 yalnizca Commonwealth in yasa koyabilecegi konularin kisa bir listesini icerir Bu bolumde ele alinan diger konular arasinda secimlerde oy kullanma veya aday olma icin uygunluk konulari parlamento prosedurleri ve odeneklerle ilgili cesitli konular yer almaktadir Bolum II Hukumet devletin yurutme organini kurar Yurutme yetkilerinin Federal Yurutme Konseyinin tavsiyesi uzerine Genel Vali tarafindan kullanilacagi belirtilmektedir Genel Valinin yurutme icerisindeki kisileri atama ve gorevden alma yetkisinin yani sira parlamentoyu feshetme yetkisine sahip bas komutan oldugu belirtiliyor Genel valinin bu yetkileri genellikle yedek yetkiler olarak adlandirilir ve anayasa konvansiyonu tarafindan yalnizca kabinedeki Basbakanin tavsiyesi uzerine kullanilir Federal duzeyde genel valinin yedek yetkileri Whitlam hukumeti John Kerr tarafindan tartismali bir sekilde gorevden alindiginda yalnizca bir kez basbakanin tavsiyesi olmaksizin kullanildi Avustralya ordusu da bu bolumde yer almaktadir ve Madde 68 Avustralya nin deniz ve askeri kuvvetlerinin komutasinin Genel Valiye verilecegini belirtmektedir Bolum III Yuksek Mahkeme yi Avustralya nin en ust mahkemesi olarak kurar Bolum III Yargi devletin yargi organini olusturur Commonwealth yargi yetkisi Avustralya Yuksek Mahkemesi olarak adlandirilan bir federal yuksek mahkemeye verilmistir Parlamento federal mahkemeler kurmaya ve federal yargi yetkisini eyaletlerin mahkemelerine verme yetkisine sahiptir Madde 74 artik yururlukten kaldirilmistir Konsey de Kralice ye temyiz yapilabilecegi kosullari saglar Madde 75 Yuksek Mahkemenin yargi yetkisini saglar ve Madde 80 Commonwealth aleyhine suclar icin juri tarafindan yargilanmayi garanti eder Bolum IV Finans ve Ticaret federasyon icindeki ticari konulari ele alir Madde 81 tum Commonwealth gelirini bir Konsolide Gelir Fonuna verir ve Madde 90 Commonwealth e gumruk ve ozel tuketim vergileri uzerinde munhasir yetki verir Madde 92 Eyaletler arasinda tamamen serbest ticaret ve ticareti ongormesi bakimindan dikkate degerdir Madde 96 Commonwealth in Parlamento tarafindan belirlenen sartlarda hibeler yapmasina izin verir Madde 101 feshedilmis Eyaletler Arasi Komisyonu kurmak icin dikkate degerdir Bolum V Eyaletler Eyaletler ve federal sistemdeki rolleriyle ilgili hukumler icerir Maddeler 106 108 Ayaletlerin yetkilerini korurken Madde 109 tutarsizliklar olcusunde Federal yasalara ve Eyalet hukumetlerinin yasalarina ustun bir guc verir Madde 111 eyalet topraklarinin Commonwealth e teslim edilmesini ongorur Madde 114 Eyaletlerin askeri guc toplamasini ve ayrica hukumet mallarinin hukumetler arasi vergilendirilmesini yasaklar Madde 116 gorev icin dini sinavlari ve ulusal bir dinin kabul edilmesini yasaklar Bolum VI Yeni Eyaletler yeni eyaletlerin kurulmasina veya kabul edilmesine ve parlamentonun bolgelerin temsilini saglamasina izin verir Ayrica eyalet sinirlarinin referandum ile degistirilmeden once bir eyaletin rizasinin gerekliligini de belirtir Bolum VII Cesitlilik cesitli konularda hukumler icerir Madde 125 Melbourne u ulusun gecici baskenti olarak kurarken nihai baskentin Yeni Guney Galler icinde kurulmasini saglar ancak Sidney den en az yuz mil 160 km uzakta yer almalidir Burada insa edilen Canberra 1913 te ulusal baskent ilan edildi Madde 126 Genel Valinin vekil tayin etmesine izin verir Madde 127 aborjinel yerlilerin secim amaciyla insan sayisina dahil edilmemesine yol acti Bu madde 1967 de referandumla kaldirildi Bolum VIII Anayasanin Degistirilmesi degisiklikleri saglayan tek bir bolumdur Degisikliklerin ancak referandum tasarisinin ulusal referandumda onaylanmasiyla gerceklesebilecegini belirtiyor Bu bolum kapsamindaki bir ulusal referandum secmenlerin cogunlugunun geri donusunden ve eyaletlerin cogunda cogunlugun geri donusunden olusan iki kat cogunluk gerektirir Program Anayasada ayrica yemin ifadelerini ve bagliligin onaylanmasini duzenleyen bir program yer aliyor Sozlesmeye gore Genel Vali ve milletvekillerinin goreve baslamadan once yemin etmeleri veya bagliliklarini onaylamalari gerekmektedir Okunan yemin Ben isim Avustralya Milletler Toplulugu Genel Vali ofisinde Majesteleri Kralice Ikinci Elizabeth e mirascilarina ve haleflerine yasalara gore iyi ve gercekten hizmet edecegime yemin ederim ve Avustralya Milletler Toplulugu yasalari ve kullanimlarindan sonra korku veya iyilik sefkat veya kotu niyet olmaksizin her turden insana dogru davranacagim Tanrim bana yardim et Sozlesmeye gore bir basbakan bakanlar ve parlamento sekreterleri tarafindan goreve baslarken yapilan yemin veya gorev onayi bu programda yer almamaktadir Daha ziyade gunun basbakani tarafindan belirlenir ve Genel Vali tarafindan idare edilir Bu sozlesme 1901 den beri yururluktedir Yazili olmayan sozlesmelerAnayasal konvansiyonlar Avustralya anayasasinin onemli bir parcasidir Yazilmamis olmalarina ragmen belgeye dahil edildikleri anlasilmaktadir Sozlesmeler esas olarak Westminster sorumlu hukumet sistemi icindeki yazili olmayan parlamento sozlesmelerinden kaynaklanmaktadir Bazi dikkate deger sozlesmeler arasinda Avustralya Basbakaninin konseyde kabine baskani olarak bulunmasi yer aliyor Bir digeri ise Genel Valinin konvansiyon yoluyla Basbakanin tavsiyesi uzerine hareket etmesidir Gorevden alma sirasinda yazili olmayan sozlesmeler Anayasal sozlesmelerin niteligi 1975 te Whitlam Hukumeti nin gorevden alinmasi sirasinda tartismalara yol acti Bu bolumde Vali General Sir John Kerr Kralice ye Isci Partili Basbakani Gough Whitlam i gorevden almasini ve 1975 genel secimlerine kadar Liberal muhalefet lideri Malcolm Fraser i basbakan olarak atamasini tavsiye etti Gorevden alma sirasinda asagidakiler de dahil olmak uzere birden fazla sozlesme ihlal edildi Eyalet Hukumetlerinin bir yerin bosalmasi durumunda ayni siyasi partinin yedek senatorlerini aday gosterecegi konvansiyonu Bu sozlesme New South Wales in Lewis hukumeti ve ardindan Queensland Bjelke Petersen hukumeti tarafindan bozuldu Bjelke Petersen atanan Albert Patrick Field yerine oturmadan once Isci Partisi nden ihrac edildi Ozellikle bu yazili olmayan sozlesme daha sonra resmi olarak 1977 de ulusal referandum yoluyla yazili anayasaya dahil edildi Senato nun hukumete para arzina karsi oy kullanmayacagi konvansiyonu Liberal Ulke parti koalisyonu 1975 te hukumete arzi bloke ederek bir secimi zorladi Erzak temin edemeyen bir Basbakanin ilk once genel validen genel secim cagrisi yapmasi veya istifa etmesi gerektigi konvansiyon Gough Whitlam Senato nun tedarik engelinin ardindan secim cagrisini reddederek bu sozlesmeyi bozdu YorumlamaAnayasa nin yorumlanmasindan oncelikle Yuksek Mahkeme sorumludur Mahkeme tarafindan yorumlama surecinde birden fazla hukuki doktrin uygulanmistir Ornegin kuvvetler ayriligi hukumetler arasi dokunulmazlik doktrini artik feshedilmis sakli devlet yetkileri doktrini ve digerleri Belge bir Haklar Bildirgesi icermemekle birlikte acikca belirtilen bazi haklar ve veya kisitlamalar olusturulmustur Bunlar arasinda juri tarafindan yargilanma hakki Madde 51 xxxi adli tazminat hakki devlet ikametgahina dayali ayrimciliga karsi Madde 117 hakki ve gorev veya dinin kabul edilmemesi icin dini sinavlari yasaklayan Madde 116 bulunmaktadir Yuksek Mahkeme ayrica belgeye iliskin bir dizi onemli yasal cikarimi da okudu Bunlardan biri siyasi iletisim ozgurlugu digeri ise secimlerde oy kullanmaktan kaynaklanan mudahale ozgurlugu Her iki doktrin de Avustralya parlamentosundaki temsilcilerin dogrudan halk tarafindan secilmesi seklindeki Madde 7 ve Madde 24 gerekliliklerine dayanmaktadir Bu doktrinler Yuksek Mahkeme uyeleri tarafindan ozgurlukler veya teminatlar olarak nitelendirilmistir ve mahkeme bunlari zimni haklar veya zimni anayasal haklar olarak tanimlamaktan cekinmistir Bazi bilim adamlari Yuksek Mahkemenin hak ile ozgurluk arasindaki sozde ayrimin yaniltici oldugunu ve veya anlambilimden biraz daha fazla oldugunu ancak terimin mahkemenin cagdas kullaniminda kaldigini iddia etmislerdir Anayasada degisikliklerTarihsel referandumlar ve degisiklikler Anayasa degisikligi degisiklik yasasinin en az dort eyalette cogunluk ve ulke capinda cogunluk tarafindan onaylandigi bir referandumu gerektirmektedir Anayasa degisikligi icin kirk dort oneri referandumlarda oylandi ve bunlarin sadece sekizi onaylandi Onaylanan referandumlar sunlardir 1906 Senato Secimleri Madde 13 Senatorlerin gorev surelerini ve tarihlerini biraz degistirmek icin degistirildi 1910 Eyalet Borclari Federal Devletin onceden var olan Eyalet borclarini devralma yetkisini herhangi bir zamanda bir Eyalet tarafindan yapilan borclara genisletmek icin Madde 105 degistirildi 1928 Eyalet Borclari 1927 de Commonwealth ve Eyalet hukumetleri arasinda varilan mali anlasmanin anayasal gecerliligini saglamak icin Madde 105 degistirildi 1946 Sosyal Hizmetler Commonwealth in gucunu bir dizi sosyal hizmete genisletmek icin Madde 51 xxiiiA degistirildi 1967 Aborijin Avustralyalilar Ingiliz Milletler Toplulugu nun yetkilerini Eyaletlerdeki Yerli Avustralyalilari kapsayacak sekilde genisletmek icin Madde 51 xxvi degistirildi Anayasal amaclarla tum Yerli Avustralyalilarin nufus sayimina dahil edilmesini engelleyen Madde 127 yururlukten kaldirildi 1977 Uc degisiklik Birincisi Senato daki gecici bos kadrolarin ayni siyasi partinin bir uyesi tarafindan doldurulmasini saglamak ikincisi Avustralya Bolgelerinde ikamet edenlerin referandumlarda oy kullanmasina izin vermek ucuncusu federal mahkemelerde yargiclar icin 70 yasinda emekliligi zorunlu kilmak Mevcut buyuk degisiklik onerileri Avustralya anayasasindaki degisikliklerle ilgili olarak cok sayida devam eden tartisma bulunmaktadir Bunlar diger degisikliklerin yani sira bir onsozun eklenmesi bir Avustralya cumhuriyeti icin oneriler hukumete Avustralya Aborijinlerinden temsilci eklenmesi uzerine tartismalari icerir Bir onsozun dahil edilmesi Avustralya anayasasinin kendisi bir onsoz icermiyor ancak yururluge giren bir formul Birlesik Krallik Parlamentosunda kabul edildigi sekliyle belgenin onsozunu kullaniyor Bir onsoz ekleme onerileri tartismali olmustur bir arguman bir onsozun eklenmesinin Yuksek Mahkemenin belgedeki diger hukumlere iliskin yorumlarini etkileyebilecegidir 1999 da esas olarak donemin Basbakani John Howard tarafindan yazilan bir onsoz cumhuriyet olma onerisiyle eszamanli bir referandumda yenilgiye ugradi Cumhuriyet onerileri Avustralya nin bir cumhuriyet olup olmayacagina dair tartismalar Federasyon dan beri var Kasim 1999 da Kralice ve Genel Valinin Avustralya Anayasasindan cikarilip bir Baskan ile degistirilmesinin gerekip gerekmedigine dair bir referandum yapildi Sonuc olarak gerceklesmedi Yerlileri tanima 1910 dan beri Yerli Avustralyalilari tanimak icin anayasal reform cagrilari yapilmaktadir 1967 de Anayasa degistirilerek Commonwealth in eyaletlerde yasama yapmasini engelleyen kisitlama kaldirilarak Commonwealth e tum Avustralya Yerlileri icin yasama yetkisi saglandi Ayni zamanda anayasal amaclarla tum Avustralya Yerlilerinin nufus sayimina dahil edilmesine iliskin bir sinirlama kaldirildi ve bu 1967 de yalnizca Madde 24 le alakaliydi Bu reformlardan bu yana baska oneriler de ortaya cikti Garantili parlamento temsilcileri anayasal olarak taninan bir soz hakki ve yerli Avustralyalilarin anayasanin onsozune dahil edilmesi yerli Avustralyalilari daha fazla tanimak adina Avustralya anayasasinda reform yapmak icin yapilan onerilerdir Basbakan Morrison Subat 2020 deki Gap Kapanis konusmasinda yalnizca sembolik tanima fikrini reddederek Aborijin ve Torres Bogazi Adalilari tarafindan dinleme ve guclendirme dilini kullanarak birlikte tasarlanan bir sozu destekleyerek Referandum Konseyi nin calismalarini pekistirdi Isci Partisi uzun suredir Anayasa da yer alan bir sozu desteklemistir ve Avustralya nin sol egilimli kucuk partilerinin bircogu da oyle Kaynakca a b legislation gov uk 14 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Temmuz 2020 3 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Temmuz 2020 The current text Lindell G J 1986 Why is Australia s Constitution Binding The Reason in 1900 and Now and the Effect of Independence Federal Law Review 16 29 doi 10 1177 0067205X8601600102 14 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Aralik 2020 Menzies Robert 25 Agustos 1937 Statute of Westminster Adoption Bill 1937 Second Reading Hansard Parliament of Australia 11 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Aralik 2020 3 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Temmuz 2020 Saunders Cheryl 2010 The Constitution of Australia A Contextual Analysis Hart Publishing ISBN 9781841137346 The constitution is broken and out of date we should abolish it and start again www abc net au Ingilizce 17 Agustos 2017 24 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ekim 2020 Principles for a new Australian Constitution The Mandarin 27 Kasim 2017 7 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Aralik 2020 Howard Hawke criticise career politicians with no life experience www abc net au Ingilizce 16 Agustos 2017 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ekim 2020 Constitution Day 22 Subat 2014 tarihinde kaynagindan 9 Temmuz 2008 19 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Spry Max 1995 96 The Executive Power of the commonwealth its scope and limits Research Paper 28 Last reviewed 19 July 2004 by the Parliamentary Library Web Manager 8 Mart 2016 tarihinde kaynagindan The effect of Commonwealth of Australia Constitution Act 1900 section covering clause 2 R v Foreign Secretary Ex parte Indian Association 1982 892 at 928 approved by the High Court of Australia in Korff Jens 8 Ekim 2014 creativespirits info 19 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Kasim 2016 Constitution Cth Schedule 1 Oath 7 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Office of the Official Secretary to the Governor General 26 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ocak 2018 Oaths and affirmations made by the executive and members of federal parliament since 1901 Parliamentary Library Department of Parliamentary Services 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan a b Gough Whitlam The Truth of the Matter Penguin 1979 Reprint Melbourne University Press 2005 9 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Ocak 2010 Sir John Kerr s Statement of Reasons 11 Kasim 1975 16 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Roach v Electoral Commissioner 43 26 Eylul 2007 7 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 12 Aralik 2020 Lange v Australian Broadcasting Corporation Political Free Speech case 25 8 Temmuz 1997 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 12 Aralik 2020 a b www austlii edu au 16 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Agustos 2020 Expert Panel on Constitutional Recognition of Indigenous Australians 2012 1 7 Early voices for change Recognising Aboriginal and Torres Strait Islander Peoples in the Constitution Report of the Expert Panel PDF Canberra Commonwealth of Australia s 28 31 ISBN 9781921975295 21 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2020 Expert Panel on Constitutional Recognition of Indigenous Australians 2012 1 8 The 1967 referendum Recognising Aboriginal and Torres Strait Islander Peoples in the Constitution Report of the Expert Panel PDF Canberra Commonwealth of Australia s 31 ISBN 9781921975295 21 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2020 Sawer 1966 s 25 26 30 Arcioni 2012 s 300 301 Davis Megan 17 Subat 2020 The Conversation 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Temmuz 2020 Birincil kaynaklar legislation gov au Ingilizce 20 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2019 legislation gov uk Ingilizce 1 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2019 legislation gov au Ingilizce 18 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2020 legislation nsw gov au Ingilizce 3 Aralik 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2020 legislation qld gov au Ingilizce 14 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2020 legislation sa gov au Ingilizce 1 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2020 legislation tas gov au Ingilizce 7 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2020 PDF legislation vic gov au Ingilizce 14 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2020 legislation wa gov au Ingilizce 30 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2020 legislation gov au Ingilizce 2 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ocak 2020 legislation gov uk Ingilizce 13 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 legislation gov au Ingilizce 3 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 legislation gov uk Ingilizce 2 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 legislation gov au Ingilizce 7 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 Ikincil kaynaklar Arcioni Elisa 2012 Excluding Indigenous Australians from The People A Reconsideration of Sections 25 and 127 of the Constitution Federal Law Review Canberra Australian National University 40 3 doi 10 22145 flr 40 3 1 ISSN 1444 6928 30 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2020 Gerangelos George A Ed 2017 Winterton s Australian Federal Constitutional Law 4 bas Pyrmont NSW Thomson Reuters ISBN 978 0 45523 972 9 Lindell G J 1986 Why is Australia s Constitution Binding The Reason in 1900 and Now and the Effect of Independence Federal Law Review 16 29 49 doi 10 1177 0067205X8601600102 14 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2020 Parkinson Patrick 2012 Tradition and Change in Australian Law 5 bas Sidney Thomson Reuters ISBN 978 0 45523 079 5 Quick John Garran Robert 1901 The Annotated Constitution of the Australian Commonwealth Sidney ISBN 0 9596568 0 4 Sawer Geoffrey 1966 The Australian Constitution and the Australian Aborigines PDF Federal Law Review Canberra Australian National University 2 1 doi 10 1177 0067205X6600200102 ISSN 1444 6928 17 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Agustos 2020 Brennan Sean Lynch Andrew 2018 Blackshield and Williams Australian Constitutional Law and Theory 7 bas Annandale NSW Federation Press ISBN 978 1 76002 151 1 Konuyla ilgili yayinlar A New Constitution for Australia Routledge 2013 s 174 ISBN 978 1135315931 5 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Aralik 2020 Adrienne Stone Ed 2018 The Oxford Handbook of the Australian Constitution Oxford Oxford U P ISBN 9780198738435 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan KB1 bakim Editorler parametresini kullanan link Dis baglantilarCommonwealth of Australia Constitution Act 1900 Documenting Democracy The Australian Constitution Royal Commission of Assent 9 July 1900 Commonwealth of Australia Constitution Act Records of the Australasian Federal Conventions of the 1890s