Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avusturya-Macaristan'ın Bosna-Hersek'i işgali, Berlin Kongresi'nin ardından 29 Temmuz-28 Ekim 1878 tarihleri arasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'ın Osmanlı İmparatorluğu yönetimindeki Bosna vilayetini işgal etmesidir. Boşnaklar, Müslüman halk ve bölgede yaşayan bir kısım Hristiyan Sırp halk çekilmeyi reddeden bazı Osmanlı birlikleri ile birlikte işgale pek çok yerleşim yerinde ve sert şekilde karşı koymuşlardır; vilayet başkenti Saraybosna'da sokak çatışmaları ardından ancak Avusturya ordusunun eline geçebilmiştir. Son direniş lideri, savundukları yerleşim yerleri ele geçirilene kadar kırsal da süren gerilla savaşlarıyla işgal 28 Ekim 1878'de ancak tamamlanabilmiştir. Bazı direniş liderleri teslim olurken bazıları çatışmalarda ölmüş veya Avusturyalılarca idam edilmiştir.
| Avusturya-Macaristan'ın Bosna-Hersek'i işgali | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Livno saldırısı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Avusturya-Macaristan İmparatorluğu |  Osmanlı İmparatorluğu Müslüman direnişçiler Sırp ayaklanmacılar | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Josip Filipoviç |   | ||||||
| Güçler | |||||||
| 198,930 (toplam işgalci güç) 91,260 (ortalama-çatışmalara doğrudan katılan muharip güç) | 79,000 direnişçi Bosna'da savaşmadan çekilmeyi reddeden 13,800 Osmanlı askeri | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 1,205 ölü 2,099 asker hastalıktan öldü 3,966 yaralı 177 kayıp Toplamda: 7,447 | Bilinmiyor | ||||||
Arka plan
93 Harbi'nden (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı) sonra Temmuz ve Haziran 1878'de Büyük Güçler tarafından düzenlenen Berlin Kongresi sonucunda ortaya çıkan antlaşmada, Bosna hukuki olarak olarak Osmanlı'nın sözde bir parçası olarak kalmaya devam etti ancak fiilen ayrıca Yeni Pazar Sancağı'nı tutma hakkını elde eden Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'a devredildi. 25. maddedeki bilgiye göre:
"Bosna-Hersek vilâyetleri Avusturya-Macaristan tarafından işgal edilecek ve idare edilecektir. Avusturya-Macaristan hükûmeti, Sırbistan ile Karadağ arasında güneydoğu yönündeki Mitroviça'nın diğer tarafına uzanan Yeni Pazar Sancağı'nın idaresini üstlenmek istemediği için Osmanlı yönetimi, buradaki görevlerini yerine getirmeye devam edecektir. Yine de, yeni siyasi durumun ve haberleşme özgürlüğünün ve güvenliğinin sağlanması için Avusturya-Macaristan, eski vilâyetin bu bölümünün tamamında, garnizon bulundurması, askeri ve ticari yollara sahip olma hakkını saklı tutar."
İşgal
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Bosna'ya biri kuzeyden Bosna'ya, diğeri güneyden Hersek'e olmak üzere iki büyük harekât ile girdi. İşgal 29 Temmuz 1878'de; Avusturya Macaristan İmparatorluğunun 28 Temmuz 1878’de, Avusturya-Macaristan Hükûmeti Bosna-Hersek hakkında bir beyanname yayınlayarak askerlerinin sınırı geçmek üzere olduklarını, bunu, düşman sıfatıyla değil, fakat Bosna-Hersek’i ve bunlara sınır olan Avusturya-Macaristan arazisini uzun yıllar boyunca huzursuzluk içinde bulundurmuş olan kötülükleri ortadan kaldırmak üzere yapacaklarını belirtir beyanname yayınlanması akabinde başlamasına karşın Avusturya-Macaristan işgal kuvvetleri komutanı General Filipoviç, Hersek’in merkezi olan Mostar kasabasını şiddetli çatışmalardan sonra ele geçirmiştir . Bu mağlubiyete rağmen, halkın Avusturya yanlısı olmaması sonucu birçok Bosnalı, İmparator’un askerine karşı gelmeye devam etmiştir. General Filipoviç'in ordusu, Müslümanların ciddi direnişiyle karşılaşmış ve Doboj, Žepče (Sebze), Maglaj şehirlerine girebilmek için kuzeyde çatışmalara girip önemli kayıplar vermiştir. Maglaj şehrinde Avusturya ordusu ile Boşnaklar arasında ciddi çarpışmalar olmasına rağmen, Avusturya ordusu, 5 Ağustos’ta bu şehri, 8 Ağustos’ta da Zepçe’yi işgal etti. Bu sırada Babıali, Bosna’daki askeri temsilcilerine Avusturya-Macaristan askerlerini dostça karşılamaları talimatını göndermişti, fakat önemli sayıda Osmanlı-Türk komutanı emirlere karşı gelip askerleriyle, bu talimatın aksine hareket etti. Bu suretle, direnişçilerin sayısı gittikçe çoğaldı. Hristiyanlardan özellikle Hersek isyanını çıkaran Osmanlı'ya karşı da savaşan Sırp isyancılardan birçok kimse ve Müslüman Arnavutlar da direnişçilerin saflarına katıldılar. Böylece Avusturyalılara karşı mücadele eden vatanseverlerin sayısı neredeyse yüz bine yaklaşmıştı.Graçanik, Biskova Hanı’nda ve Tuzla’da önemli çarpışmalar oldu. Wurtemberg Dukası’nın emrindeki tümen üç günlük şiddetli bir çarpışmadan sonra, Travnik ile Saraybosna arasındaki direnen mevzileri ancak zorlayabildi. Duka sonrası bu şehirlerden Travnik’i mukavemetsiz işgal etti.
Avusturya işgal ordusunun büyük kısmı 18 Ağustos’ta Saraybosna’nın önüne geldi. Sokak, sokak süren çatışmanın ardından 19. günde Saraybosna düştü. General Zach komutasındaki Avusturyalılar 19 Eylül’de Bihaç’ı hücumla ele geçirdi. Başka bir yönde General Szapary Ağustos ayı sonunda Doboj şehrine girdi. Eylül sonlarına doğru Biyelina müstahkem şehri ile Tuzla kasabası Avusturya askerlerinin eline geçti. Sonbaharın ilk günlerinde mukavemetin şiddeti, yavaş yavaş durmaya başlamıştı. Ancak kırsalda süren direnişle de bütün Bosna-Hersek'in Avusturya-Macaristan Devleti tarafından ele geçirilmesi 28 Ekim 1878‘e kadar ancak tamamlanabilmiştir. Tepeli kırlarda, direniş liderleri tutuklandıktan sonra son direniş kalesi düşene kadar bir gerilla savaşı sürdü.
Kaynakça
- ^ a b c d e Çakmak, Zafer (2003), Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Bosna-Hersek’i İşgali ve Sonrasında Osmanlı Devleti İle Yaptığı Antlaşma (s.16-20), Doğu Bölgesi Araştırmaları Cilt:1 Sayı:4, ss. 17,18, 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 3 Aralık 2022
- ^ Donia, Robert J. (2006). Sarajevo: A Biography. University of Michigan Press. ss. 56. ISBN .
- ^ a b Micheal Clodfelter, "Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Encyclopedia", p. 196
- ^ Plaschka 2000, p. 99–100.
- ^ Zovko 2007, s. 13.
- ^ Modern History Sourcebook: The Treaty of Berlin, 1878—Excerpts on the Balkans 14 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . hosted by Fordham University
- Bibliyografi
- Zovko, Ljubomir (2007). Studije iz pravne povijesti Bosne i Hercegovine: 1878. - 1941 (Hırvatça). . ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Avusturya Macaristan in Bosna Hersek i isgali Berlin Kongresi nin ardindan 29 Temmuz 28 Ekim 1878 tarihleri arasinda Avusturya Macaristan Imparatorlugu in Osmanli Imparatorlugu yonetimindeki Bosna vilayetini isgal etmesidir Bosnaklar Musluman halk ve bolgede yasayan bir kisim Hristiyan Sirp halk cekilmeyi reddeden bazi Osmanli birlikleri ile birlikte isgale pek cok yerlesim yerinde ve sert sekilde karsi koymuslardir vilayet baskenti Saraybosna da sokak catismalari ardindan ancak Avusturya ordusunun eline gecebilmistir Son direnis lideri savunduklari yerlesim yerleri ele gecirilene kadar kirsal da suren gerilla savaslariyla isgal 28 Ekim 1878 de ancak tamamlanabilmistir Bazi direnis liderleri teslim olurken bazilari catismalarda olmus veya Avusturyalilarca idam edilmistir Avusturya Macaristan in Bosna Hersek i isgaliLivno saldirisiTarih29 Temmuz 28 Ekim 1878BolgeBosna VilayetiSonucAvusturya Macaristan Imparatorlugu zaferi Bosna da Avusturya Macaristan yonetimi kurulmasiTaraflar Avusturya Macaristan Imparatorlugu Osmanli Imparatorlugu Musluman direnisciler Sirp ayaklanmacilarKomutanlar ve liderlerJosip Filipovic Gucler198 930 toplam isgalci guc 91 260 ortalama catismalara dogrudan katilan muharip guc 79 000 direnisci Bosna da savasmadan cekilmeyi reddeden 13 800 Osmanli askeriKayiplar1 205 olu 2 099 asker hastaliktan oldu 3 966 yarali 177 kayip Toplamda 7 447BilinmiyorArka plan93 Harbi nden 1877 1878 Osmanli Rus Savasi sonra Temmuz ve Haziran 1878 de Buyuk Gucler tarafindan duzenlenen Berlin Kongresi sonucunda ortaya cikan antlasmada Bosna hukuki olarak olarak Osmanli nin sozde bir parcasi olarak kalmaya devam etti ancak fiilen ayrica Yeni Pazar Sancagi ni tutma hakkini elde eden Avusturya Macaristan Imparatorlugu a devredildi 25 maddedeki bilgiye gore Bosna Hersek vilayetleri Avusturya Macaristan tarafindan isgal edilecek ve idare edilecektir Avusturya Macaristan hukumeti Sirbistan ile Karadag arasinda guneydogu yonundeki Mitrovica nin diger tarafina uzanan Yeni Pazar Sancagi nin idaresini ustlenmek istemedigi icin Osmanli yonetimi buradaki gorevlerini yerine getirmeye devam edecektir Yine de yeni siyasi durumun ve haberlesme ozgurlugunun ve guvenliginin saglanmasi icin Avusturya Macaristan eski vilayetin bu bolumunun tamaminda garnizon bulundurmasi askeri ve ticari yollara sahip olma hakkini sakli tutar IsgalAvusturya Macaristan Imparatorlugu Bosna ya biri kuzeyden Bosna ya digeri guneyden Hersek e olmak uzere iki buyuk harekat ile girdi Isgal 29 Temmuz 1878 de Avusturya Macaristan Imparatorlugunun 28 Temmuz 1878 de Avusturya Macaristan Hukumeti Bosna Hersek hakkinda bir beyanname yayinlayarak askerlerinin siniri gecmek uzere olduklarini bunu dusman sifatiyla degil fakat Bosna Hersek i ve bunlara sinir olan Avusturya Macaristan arazisini uzun yillar boyunca huzursuzluk icinde bulundurmus olan kotulukleri ortadan kaldirmak uzere yapacaklarini belirtir beyanname yayinlanmasi akabinde baslamasina karsin Avusturya Macaristan isgal kuvvetleri komutani General Filipovic Hersek in merkezi olan Mostar kasabasini siddetli catismalardan sonra ele gecirmistir Bu maglubiyete ragmen halkin Avusturya yanlisi olmamasi sonucu bircok Bosnali Imparator un askerine karsi gelmeye devam etmistir General Filipovic in ordusu Muslumanlarin ciddi direnisiyle karsilasmis ve Doboj Zepce Sebze Maglaj sehirlerine girebilmek icin kuzeyde catismalara girip onemli kayiplar vermistir Maglaj sehrinde Avusturya ordusu ile Bosnaklar arasinda ciddi carpismalar olmasina ragmen Avusturya ordusu 5 Agustos ta bu sehri 8 Agustos ta da Zepce yi isgal etti Bu sirada Babiali Bosna daki askeri temsilcilerine Avusturya Macaristan askerlerini dostca karsilamalari talimatini gondermisti fakat onemli sayida Osmanli Turk komutani emirlere karsi gelip askerleriyle bu talimatin aksine hareket etti Bu suretle direniscilerin sayisi gittikce cogaldi Hristiyanlardan ozellikle Hersek isyanini cikaran Osmanli ya karsi da savasan Sirp isyancilardan bircok kimse ve Musluman Arnavutlar da direniscilerin saflarina katildilar Boylece Avusturyalilara karsi mucadele eden vatanseverlerin sayisi neredeyse yuz bine yaklasmisti Gracanik Biskova Hani nda ve Tuzla da onemli carpismalar oldu Wurtemberg Dukasi nin emrindeki tumen uc gunluk siddetli bir carpismadan sonra Travnik ile Saraybosna arasindaki direnen mevzileri ancak zorlayabildi Duka sonrasi bu sehirlerden Travnik i mukavemetsiz isgal etti Avusturya isgal ordusunun buyuk kismi 18 Agustos ta Saraybosna nin onune geldi Sokak sokak suren catismanin ardindan 19 gunde Saraybosna dustu General Zach komutasindaki Avusturyalilar 19 Eylul de Bihac i hucumla ele gecirdi Baska bir yonde General Szapary Agustos ayi sonunda Doboj sehrine girdi Eylul sonlarina dogru Biyelina mustahkem sehri ile Tuzla kasabasi Avusturya askerlerinin eline gecti Sonbaharin ilk gunlerinde mukavemetin siddeti yavas yavas durmaya baslamisti Ancak kirsalda suren direnisle de butun Bosna Hersek in Avusturya Macaristan Devleti tarafindan ele gecirilmesi 28 Ekim 1878 e kadar ancak tamamlanabilmistir Tepeli kirlarda direnis liderleri tutuklandiktan sonra son direnis kalesi dusene kadar bir gerilla savasi surdu Kaynakca a b c d e Cakmak Zafer 2003 Avusturya Macaristan Imparatorlugu nun Bosna Hersek i Isgali ve Sonrasinda Osmanli Devleti Ile Yaptigi Antlasma s 16 20 Dogu Bolgesi Arastirmalari Cilt 1 Sayi 4 ss 17 18 17 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 3 Aralik 2022 Donia Robert J 2006 Sarajevo A Biography University of Michigan Press ss 56 ISBN 0 472 11557 X a b Micheal Clodfelter Warfare and Armed Conflicts A Statistical Encyclopedia p 196 Plaschka 2000 p 99 100 Zovko 2007 s 13 Modern History Sourcebook The Treaty of Berlin 1878 Excerpts on the Balkans 14 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde hosted by Fordham University BibliyografiZovko Ljubomir 2007 Studije iz pravne povijesti Bosne i Hercegovine 1878 1941 Hirvatca ISBN 978 9958 9271 2 6