Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ayşe Nur Zarakolu (9 Mayıs 1946; Antakya - 28 Ocak 2002; İstanbul), Türk yazar, yayıncı ve insan hakları savunucusu.
| Ayşe Nur Zarakolu | |
|---|---|
| Doğum | Ayşe Nur Sarısözen 9 Mayıs 1946 Antakya, Türkiye |
| Ölüm | 28 Ocak 2002 (55 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Kozlu Mezarlığı, Zeytinburnu, İstanbul |
| Meslek | Yayıncı, aktivist |
| Alma mater | İstanbul Üniversitesi |
| Evlilik | Ragıp Zarakolu |
| Çocuklar | 2 |
Türkiye'de düşünce, ifade ve yayınlama özgürlüğünün genişlemesine yayıncılık yoluyla katkı vermek için verdiği mücadele etmiş; çalışmalarıyla uluslararası ödüllere değer görülmüştür. Ragıp Zarakolu ile birlikte Belge Yayınları'nın kurucu ortağıydı. 1986 yılında kuruluşundan itibaren İnsan Hakları Derneği’nde aktif rol aldı.
Yaşamı
1946 yılında Antakya'da doğdu. Babası tarih öğretmeni Muhittin Sarısözen, annesi İngilizce öğretmeni ve çevirmeni Lamia Çataloğlu'dur. Baba tarafından dedesi halk ozanı Kemal Sarısözen, anne tarafından dedesi ise 40 yaşında hukuk öğrenimi alıp 80 yaşlarına kadar avukatlık yapan binbaşı Şevki Çataloğlu'dur.
İstanbul Hukuk Fakültesi'nde başladığı hukuk öğrenimini, anayasa hukukçusu Orhan Aldıkaçtı ile giriştiği, Türk Ceza Kanunu'nun 141 ve 142. maddelerine ilişkin bir tartışma nedeniyle bıraktı. Öğrenimini Edebiyat Fakültesi 'nin Sosyoloji bölümünde tamamladı.
Öğrencilik yıllarından itibaren siyasetin içinde aktif olarak yer aldı. Türkiye İşçi Partisi gençlik kollarında ve Yol-İş sendikasında çalıştı. Dev-Genç örgütlenmesinin öncülü olan Fikir Kulüpleri Federasyonu’nun kurulmasında rol aldı.
1968-1969 yıllarında Varlık Yayınları'nda çalıştı. 1970-1977 yılları arasında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Enstitüsü Kütüphanesini yönetti.
1975 yılında Devrimler ve Karşı Devrimler Ansiklopedisi'nin birçok maddesini kaleme aldı. Eşi Ragıp Zarakolu ile birlikte 1977'de Belge Yayınları'nın kurdu. 1979 yılı sonunda yayımlanmaya başlayan Demokrat gazetesinde Türkiye işçi sınıfı tarihine ilişkin sözlü tarih çalışmasını yayınladı. Türkiye Sorunları ve Yeni Ülke dergilerinde yazıları yayınlandı. 1981'de en büyük hissedarının Ankara’da tutuklanmasından sonra Cemmay Kitap Dağıtım Şirketi'ni yönetimini üstlendi. 1988'e kadar şirketi yönetti.
Mete Tunçay’ın, 1982'de Belge Yayınları tarafından yayımlanan, Türkiye Komünist Partisi'nin tarihini anlatan "Eski Sol Üzerine Yeni Bilgiler" adlı kitabı yasaklandı. Kitabın yayımcısı olan Ayşe Nur Zarakolu, kitapların hepsini teslim etmediği için 1982'de askeri rejim tarafından; muhalif kitapların dağıtımını yaptığı için 1984'te sivil rejim tarafından tutuklandı. Yargılamalar beraat ve takipsizlikle bitti.
1990-1997 yılları arasında hakkında açılan dava sayısı otuzu geçti. Fransız bir yazarın Ermeni Kırımı üzerine olan yazılarını yayımladığı için 1993 yılında iki yıl hapis cezasına çarptırıldı. 1994 ve 1996 yıllarında iki kez beşer ay hapis yattı ve siyasi hakları kaldırıldı. Siyasi hakları kaldırılmadan önce Demokrasi Partisi (DEP) ve Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) Parti meclislerinde görev yaptı.
1995 yılında Türkiye Yayıncılar Birliği'nin Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü'ne değer görüldü. İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden 1996 yılında “Hellman/Hammett”; Amerikan Pen’den 1997’de; Dünya Yayıncılar Birliği’nden "Düşünce, Yazma, Yayınlama Özgürlüğü" ödülünü 1998 yılında aldı. 1997'de The New York Times, Zarakolu'yu "Türkiye'nin sansür yasalarına meydan okuyanlardan biri" olarak tanımladı.
Hakkında açılan son davalar, düşünce özgürlüğü kampanyaları sonucunda donduruldu. Vahakn Dadrian’ın "Ulusal ve Uluslararası Hukuk Açısından Soykırım" adlı kitabından dolayı açılan dava ise 1997 yılında yapılan güçlü savunmalar sonucu beraatle sonuçlandı.
"Mare Nostrum" adı altında Anadolu ve Akdeniz edebiyatına ait eserler yayınladı, Yunan edebiyatına geniş yer verişi nedeniyle, Yunanistan'daki Abdi İpekçi Komitesi tarafından 1999'da Türk-Yunan Barış ve Dostluk Ödülü'ne layık görüldü.
28 Ocak 2002'de kanser nedeniyle İstanbul'da öldü.
İnsan Hakları Derneği, 2002 yılından beri her yıl 9 Mayıs'ta onun adına "Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü" vermektedir.
Kaynakça
- ^ Corley, Felix (14 Şubat 2002). "Ayse Nur Zarakolu". The Independent (İngilizce). independent.co.uk. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mart 2021.
- ^ . gazetekarinca.com. 2 Nisan 2017. 25 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021.
- ^ a b "Belge Publishing House". 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mart 2021.
- ^ "Ayşe Nur Zarakolu mezarı başında anıldı". Net Haber Ajansı. 28 Ocak 2018. 22 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023.
- ^ a b c . Bianet.org sitesi. 28 Ocak 2002. 22 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Demir, Nimet (28 Ocak 2020). "Ayşenur Zarakolu 18 yıldır yok: Ah Ayçum, öyle çok iz bıraktın ki hayat ormanına..." T24. 22 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023.
- ^ Zarakolu, Ragıp (14 Kasım 2017). "12 Eylül'e karşı bir direniş odağı: CEMMAY Dağıtım". Evrensel.net gazetesi. 22 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023.
- ^ Zarakolu, Ragıp (2 Temmuz 2023). "Kitap yakmanın dayaılmaz ayıbı". Evrensel.net. 22 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023.
- ^ "Fighting for free speech in Turkey" (İngilizce). 12 Nisan 2008. 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2022.
- ^ a b . arsiv.ntv.com.tr. 29 Ocak 2002. 16 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2023.
- ^ Kinzer (1 Eylül 1997). "A terror to journalists, he sniffs out terrorists". The New York Times. 13 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2009.
- ^ Zarakolu, Ragıp (9 Ağustos 2019). "Onlar hep bizimle..." Evrensel.net. 22 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023.
- ^ . Bia Haber Merkezi. 10 Ocak 2005. 22 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ ""Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülleri" Eryılmaz, Estukyan ve Özgür Basın'a". Bianet. 10 Mayıs 2023. 10 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Temmuz 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ayse Nur Zarakolu 9 Mayis 1946 Antakya 28 Ocak 2002 Istanbul Turk yazar yayinci ve insan haklari savunucusu Ayse Nur ZarakoluDogumAyse Nur Sarisozen 9 Mayis 1946 1946 05 09 Antakya TurkiyeOlum28 Ocak 2002 55 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeriKozlu Mezarligi Zeytinburnu IstanbulMeslekYayinci aktivistAlma materIstanbul UniversitesiEvlilikRagip ZarakoluCocuklar2 Turkiye de dusunce ifade ve yayinlama ozgurlugunun genislemesine yayincilik yoluyla katki vermek icin verdigi mucadele etmis calismalariyla uluslararasi odullere deger gorulmustur Ragip Zarakolu ile birlikte Belge Yayinlari nin kurucu ortagiydi 1986 yilinda kurulusundan itibaren Insan Haklari Dernegi nde aktif rol aldi Yasami1946 yilinda Antakya da dogdu Babasi tarih ogretmeni Muhittin Sarisozen annesi Ingilizce ogretmeni ve cevirmeni Lamia Cataloglu dur Baba tarafindan dedesi halk ozani Kemal Sarisozen anne tarafindan dedesi ise 40 yasinda hukuk ogrenimi alip 80 yaslarina kadar avukatlik yapan binbasi Sevki Cataloglu dur Istanbul Hukuk Fakultesi nde basladigi hukuk ogrenimini anayasa hukukcusu Orhan Aldikacti ile giristigi Turk Ceza Kanunu nun 141 ve 142 maddelerine iliskin bir tartisma nedeniyle birakti Ogrenimini Edebiyat Fakultesi nin Sosyoloji bolumunde tamamladi Ogrencilik yillarindan itibaren siyasetin icinde aktif olarak yer aldi Turkiye Isci Partisi genclik kollarinda ve Yol Is sendikasinda calisti Dev Genc orgutlenmesinin onculu olan Fikir Kulupleri Federasyonu nun kurulmasinda rol aldi 1968 1969 yillarinda Varlik Yayinlari nda calisti 1970 1977 yillari arasinda Istanbul Universitesi Iktisat Fakultesi Maliye Enstitusu Kutuphanesini yonetti 1975 yilinda Devrimler ve Karsi Devrimler Ansiklopedisi nin bircok maddesini kaleme aldi Esi Ragip Zarakolu ile birlikte 1977 de Belge Yayinlari nin kurdu 1979 yili sonunda yayimlanmaya baslayan Demokrat gazetesinde Turkiye isci sinifi tarihine iliskin sozlu tarih calismasini yayinladi Turkiye Sorunlari ve Yeni Ulke dergilerinde yazilari yayinlandi 1981 de en buyuk hissedarinin Ankara da tutuklanmasindan sonra Cemmay Kitap Dagitim Sirketi ni yonetimini ustlendi 1988 e kadar sirketi yonetti Mete Tuncay in 1982 de Belge Yayinlari tarafindan yayimlanan Turkiye Komunist Partisi nin tarihini anlatan Eski Sol Uzerine Yeni Bilgiler adli kitabi yasaklandi Kitabin yayimcisi olan Ayse Nur Zarakolu kitaplarin hepsini teslim etmedigi icin 1982 de askeri rejim tarafindan muhalif kitaplarin dagitimini yaptigi icin 1984 te sivil rejim tarafindan tutuklandi Yargilamalar beraat ve takipsizlikle bitti 1990 1997 yillari arasinda hakkinda acilan dava sayisi otuzu gecti Fransiz bir yazarin Ermeni Kirimi uzerine olan yazilarini yayimladigi icin 1993 yilinda iki yil hapis cezasina carptirildi 1994 ve 1996 yillarinda iki kez beser ay hapis yatti ve siyasi haklari kaldirildi Siyasi haklari kaldirilmadan once Demokrasi Partisi DEP ve Halkin Demokrasi Partisi HADEP Parti meclislerinde gorev yapti 1995 yilinda Turkiye Yayincilar Birligi nin Dusunce ve Ifade Ozgurlugu Odulu ne deger goruldu Insan Haklari Izleme Orgutu nden 1996 yilinda Hellman Hammett Amerikan Pen den 1997 de Dunya Yayincilar Birligi nden Dusunce Yazma Yayinlama Ozgurlugu odulunu 1998 yilinda aldi 1997 de The New York Times Zarakolu yu Turkiye nin sansur yasalarina meydan okuyanlardan biri olarak tanimladi Hakkinda acilan son davalar dusunce ozgurlugu kampanyalari sonucunda donduruldu Vahakn Dadrian in Ulusal ve Uluslararasi Hukuk Acisindan Soykirim adli kitabindan dolayi acilan dava ise 1997 yilinda yapilan guclu savunmalar sonucu beraatle sonuclandi Mare Nostrum adi altinda Anadolu ve Akdeniz edebiyatina ait eserler yayinladi Yunan edebiyatina genis yer verisi nedeniyle Yunanistan daki Abdi Ipekci Komitesi tarafindan 1999 da Turk Yunan Baris ve Dostluk Odulu ne layik goruldu 28 Ocak 2002 de kanser nedeniyle Istanbul da oldu Insan Haklari Dernegi 2002 yilindan beri her yil 9 Mayis ta onun adina Dusunce ve Ifade Ozgurlugu Odulu vermektedir Kaynakca Corley Felix 14 Subat 2002 Ayse Nur Zarakolu The Independent Ingilizce independent co uk 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Mart 2021 gazetekarinca com 2 Nisan 2017 25 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Mart 2021 a b Belge Publishing House 20 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Mart 2021 Ayse Nur Zarakolu mezari basinda anildi Net Haber Ajansi 28 Ocak 2018 22 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2023 a b c Bianet org sitesi 28 Ocak 2002 22 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Demir Nimet 28 Ocak 2020 Aysenur Zarakolu 18 yildir yok Ah Aycum oyle cok iz biraktin ki hayat ormanina T24 22 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2023 Zarakolu Ragip 14 Kasim 2017 12 Eylul e karsi bir direnis odagi CEMMAY Dagitim Evrensel net gazetesi 22 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2023 Zarakolu Ragip 2 Temmuz 2023 Kitap yakmanin dayailmaz ayibi Evrensel net 22 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2023 Fighting for free speech in Turkey Ingilizce 12 Nisan 2008 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2022 a b arsiv ntv com tr 29 Ocak 2002 16 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Temmuz 2023 Kinzer 1 Eylul 1997 A terror to journalists he sniffs out terrorists The New York Times 13 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2009 Zarakolu Ragip 9 Agustos 2019 Onlar hep bizimle Evrensel net 22 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2023 Bia Haber Merkezi 10 Ocak 2005 22 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dusunce ve Ifade Ozgurlugu Odulleri Eryilmaz Estukyan ve Ozgur Basin a Bianet 10 Mayis 2023 10 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Temmuz 2023