Bandırma, Balıkesir

Bandırma, Marmara Denizi'nin güneyinde, Bandırma Körfezi'nin en iç kısmında merkezlenen Balıkesir iline bağlı bir ilçedir. Altıeylül ve Karesi'nin ardından, nüfus bakımından Balıkesir'in üçüncü büyük ilçesidir.

Bandırma
İlçe
Cumhuriyet Meydanı'ndan Bandırma Körfezi görünümü
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Balıkesir
Coğrafi bölge	Marmara Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Engin Aksakal
• Belediye başkanı	Dursun Mirza (CHP)
Yüzölçümü
• Toplam	690 km²
Rakım	20 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	154,359
• Yoğunluk	224/km²
• Kır	-
• Şehir	-
Zaman dilimi	(TSİ)
Posta kodu	10200
İl alan kodu	0266
İl plaka kodu	10
Resmî site http://www.bandirma.bel.tr

Son yıllarda hızla gelişen Bandırma, aynı zamanda Türkiye'nin en büyük limanlarından birine de sahip olan bir ilçedir. Bandırma Limanı'na her gün düzenli olarak İstanbul'dan feribot seferleri yapılmaktadır. Ekonomik olarak oldukça güçlü olan Bandırma, Türkiye için önemli bir sanayi ve tavukçuluk ilçesidir. Kültür sanat etkinliklerine ev sahipliği yapan şehir her sene büyük yoğunluk ile turist çekmektedir. 2023 yılı sonu itibarıyla resmî nüfusu 166.836 olarak açıklanmıştır.

Etimoloji

Bandırma kelimesi zaman içerisinde telaffuz ve anlam değiştirerek günümüzdeki halini almıştır. MÖ 8. yüzyılda Antik Yunanlar tarafından Kizikos şehrinin etkisinde kurulmuş ve Panormos (Yunanca: Πάνορμος) ismiyle anılmaya başlanmıştır Anlamı "güvenli liman" olan bu kelime zaman içerisinde Panderma, Banderma ve son olarak Bandırma'ya evrilmiştir.

Tarihçe

Bizans ve öncesi dönem

Tarihte Kizikos, Panderma, Panormos gibi adlar anılan Bandırma çok eski bir yerleşim merkezidir. Kuruluşu hakkında kesin bilgi olmayan Bandırma'nın Kizikos'ta yapılan kazılarda bulunan bir lahitten İÖ. VIII.-X. yüzyıllar arasında kurulduğu düşünülmektedir.

Bölge ile ilgili ilk arkeolojik araştırma 1952 yılında Kurt Bittel tarafından yapıldığı ve kazılar sonucunda elde edilen arkeolojik veriler ve antik metinlerin verdiği coğrafi bilgiler ışığında Cilalı Taş Devri ve Bakır Taş Çağı, Geç Neolitik Çağ'ın bir devamıdır. 1954 yılında bilimsel çalışmalar ve kazılar Prof. Dr. Ekrem Akurgal tarafından başlamıştır. 1960 yılına kadar devam eden kazı, 1988 yılında Prof. Dr. Tomris Bakır tarafından yeniden başlatılmıştır. Her iki kazı çalışmasında ortak arkeolojik veriler bölgenin tarihini MÖ. 6 bin yılının ortalarına uzandığı Neolitik ve 5 bin yılının sonlarına gelen Kalkolitik yerleşmelerin olduğu tespit edilmiştir.

2009 yılında Kizikos ve Daskyleion antik kentler üzerinde araştırma yapan belgesel yönetmeni Tekin Gün bölgedeki antik kalıntılar Daskyleion'da Troya gibi erken dönem yerleşimlerinin olduğu Misya kentidir. Antik kent ve çevresinde yapılan araştırmalar, arkeolojik kazılarda çıkan ateşte pişirilmiş topraktan veya kilden yapılan kaplar ilk yerleşimin MÖ. 7 bin- MÖ. 5 bin yıllarında iskan edildiği sanılmaktadır.

Bandırma ilk başta Misya bölgesi sınırları içerisindeydi. MÖ 334'te Büyük İskender, Perslerin elinde bulunan bölgeyi kendi devletinin sınırları içine kattı. İskender'in ölümünden sonra bölge Romalıların eline geçti. Roma İmparatorluğu'nun 330 yılında ikiye ayrılmasından sonra Doğu Roma İmparatorluğu'nda kalan Bandırma, 1076'da Kutalmış tarafından ele geçirildi; ancak bölge 1106'da tekrar Doğu Roma İmparatorluğu'na geçti.

Osmanlı Dönemi

Belediye Binası ve Liman, 1920'ler

1830'da Bandırma, Erdek kazasına Kapıdağ bucağına bağlanmış, Tanzimat'tan sonra ayrı bir ilçe olmuştur. 1874'te büyük bir yangın geçiren Bandırma, 1877-78 Osmanlı Rus Savaşı'ndan sonra Kırımlı ve Rumen göçmenlerin gelmesi ile kalabalıklaşmıştır.

Cumhuriyet Dönemi

17 Eylül 1922'de işgalden kurtulduğunda yıkık halde bulunan Bandırma günümüz itibarı ile çok gelişmiş ilçelerden birisidir. Cumhuriyet öncesinde bir ihracat liman kenti olan Bandırma, Cumhuriyet dönemi içinde de liman inşaatının yapılması, kentleşmenin artması, Bandırma-İzmir demiryolu hattı ve Bandırma-İstanbul feribot taşımacılığı gibi etkenlerle birlikte bir ihracat limanı ve Türkiye'nin önemli ulaşım merkezlerinden birisi olma özelliğini arttırarak sürdürdü.

Coğrafya

Bandırma toprakları kıyı bölgesinde oldukça düzdür. Hafif engebelerle kesilen bu düzlükler güneye doğru yükselir. Bandırma topraklarından doğan Kocaavşa Deresi, Kuş Gölü'ne dökülür. Çanakkale ilinden doğan Gönen Çayı, ilçenin kuzeyinden geçer ve Kapıdağ Yarımadası'nın batısından Marmara Denizi'ne dökülür. Bandırma, 1. derece deprem kuşağındadır ve körfezin içine giren bir fay hattı bulunmaktadır.

Bandırma'nın güneyinde Kuş Cenneti adıyla da bilinen Manyas Gölü vardır. Bu gölün bulunduğu 24.047 hektarlık alan 1959 yılında Kuş Cenneti Millî Parkı adıyla ulusal park ilan edilmiştir.Evliya Çelebi bu göl için "O kadar derin değil, suyu ab-ı hayata benzer. İçinde alabalık, turna balığı, çeşit çeşit nefis balık avlanır. Devlete vergi ödeyen avcıları vardır. Öyle herkes zevk için ve ticaret için balık avlayamaz. Kışın bu göl, kaz, ördek, kuğu, karabatak, yeşilbaş, martı, saka kuşu ve diğer güzel kuşlarla dolar." demiştir. Parkta dönemlere göre 239 kuş türü bulunmaktadır. Bu park 1998 yılında Ramsar Sözleşmesi kapsamına alınmıştır.

Bandırma ilçesi sınırları

Konum

Bandırma'nın kuzeyinde Marmara Denizi ve Erdek ilçesinin kurulu olduğu Kapıdağ Yarımadası, güneyinde Manyas ilçesi ve Manyas Gölü, batısında Gönen ilçesi, doğusunda ise Bursa iline bağlı Karacabey ilçesi bulunmaktadır.

İklim

Bandırma, hem Akdeniz iklimi hem de Türkiye'de Karadeniz ikliminin etki alanı içindedir. Ayrıca Balkanlardan gelen karasal iklimin geçiş alanı üzerinde yer alması nedeniyle, ilçede çeşitli iklim özellikleri gözlenir. 52 yıllık değerlere göre Bandırma'da; en düşük sıcaklık -14.6 °C (15 Ocak 1954), en yüksek sıcaklık ise 42.4 °C (9 Temmuz 2000) olarak kaydedilmiştir.

Yıllık ortalama sıcaklık 14 °C'dir. Hakim rüzgâr yönü Kuzey-Kuzeydoğu'dur. Ortalama rüzgâr hızı 15 km/saat'tir. İlçede yıllık ortalama yağış miktarı 703,3 kg/m'dir.

Yıllık nispi nem ortalaması %73'tür.

Bandırma iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	20	22	26	31	33	38	37	37	36	37	27	22	38
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	8	8	11	16	20	25	27	26	24	20	14	10	17
Ortalama sıcaklık (°C)	5	5	7	12	16	20	23	23	20	16	11	7	14
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	1	2	3	7	11	15	18	19	15	12	7	3	10
En düşük sıcaklık (°C)	−10	−12	−6	−1	−2	5	7	10	5	--	−3	−6	−12
Ortalama yağış (mm)	81	52	60	52	39	16	9	16	38	45	81	102	49
Kaynak: Weatherbase.com [1] myweather2.com [2]

Nüfus

1893'te eyaletler bazında yapılan nüfus sayımına göre Karesi Sancağı'na bağlı Bandırma kazasının nüfusu 40.912'dir. Bu nüfusun 20.065'i kadın, 20.847'si erkektir. Nüfusun etnik yapısına bakıldığında ise ilçede 14.519 Müslüman kadın, 15.473 Müslüman erkek, 2762 Rum kadın, 2725 Rum erkek, 2282 Ermeni kadın, 2175 Ermeni erkek, 443 Katolik kadın, 406 Katolik erkek, 59 yabancı kadın, 68 yabancı erkek, 2'de Selçuklu vardır.

2000 yılına göre Bandırma ilçesi toplam nüfusu 120.753'tür. Bu nüfusun 59.882'si erkek, 60.871'i kadındır. İlçede kentli nüfus kırsal nüfusundan fazladır. Toplam nüfusun 97.419'u şehirde, 23.334'ü kırsalda yaşamaktadır. Kentte yaşayan nüfusun 48.074'ü erkek, 49.345'i kadın iken köylerde bu sayı 11.808 erkek, 11.526 kadındır. İlçede km²'ye 204 kişi düşmektedir.

İlçede 34.490 kişi ilkokul mezunu, 3900 kişi ilköğretim mezunu, 7358 kişi ortaokul mezunu, 404 kişi ortaokul dengi meslek yüksekokulu mezunu, 10.067'si lise mezunu, 5655'i lise dengi meslek yüksekokulu mezunu, 7089'u yükseköğretim mezunudur. 5172 kişinin okuma yazma bilmediği ilçede bunların 1286'sı erkek, 3886'sı kadındır. Geri kalan 83.958 kişi okuma yazma bilirken, ilçede 14.930 kişi herhangi bir okuldan mezun olmamıştır.

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1927	61.772	11.127	50.645
1935	50.991	13.285	37.706
1940	32.143	15.715	16.428
1945	36.066	17.355	18.711
1950	39.158	18.925	20.233
1955	46.176	25.637	20.539
1960	51.125	28.880	22.245
1965	55.967	33.116	22.851
1970	62.853	39.525	23.328
1975	69.680	45.752	23.928
1980	80.951	53.497	27.454
1985	93.358	70.137	23.221
1990	102.300	77.444	24.856
2000	120.753	97.419	23.334
2007	128.603	110.248	18.355
2008	130.474	111.494	18.980
2009	132.077	113.385	18.692
2010	135.094	116.319	18.775
2011	138.206	119.750	18.456
2012	139.874	122.010	17.864
2013	143.117	143.117	veri yok
2014	145.089	145.089	veri yok
2015	146.688	146.688	veri yok
2016	149.469	149.469	veri yok
2017	152.480	152.480	veri yok
2018	154.359	154.359	veri yok
2019	156.787	156.787	veri yok
2020	158.857	158.857	veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ekonomi

Bandırma, 2004 yılında Türkiye'deki tüm il merkezleri ve ilçeler arasında yapılan bir sıralamaya göre, Türkiye'nin en gelişmiş 23. ilçesidir. Ayrıca, ilçe çeşitli kriterlere göre hazırlanan il yapılabilecek ilçeler sıralamasında 87 ilçe arasından 3. olmuştur.

İlçe Balıkesir ilinin ilçeleri arasında en hızlı gelişen ilçedir. Günümüzde Bandırma, Balıkesir ilinin sanayi dalında ekonomik merkezi durumuna gelmiştir. 2008 verilerine göre Balıkesir ilinde en yüksek kurumlar vergisi ödeyen 100 firma arasından 34'ü, ilk 10 firma arasından 4'ü Bandırma ilçesindedir. İlçenin il genelindeki kurumlar vergisi payı %20,6'dır. Yine 2008 verilerine göre il genelinde en yüksek gelir vergisi ödeyen 100 kişiden 17'si, 10 kişiden 5'i Bandırma ilçesindedir. Bu sayılarla Bandırmalı mükelleflerin il genelindeki payı %29'dur.

İlçe ekonomisi 10.000 kişi istihdam etmektedir. Bu istihdam hacminin %50'si sanayi, %20'si tarım, %30'u hizmet sektöründe çalışmaktadır. Sanayi sektöründe çalışan nüfusun %30'u tarıma dayalı sanayide, %10'u kimya sanayisinde, %5'i madencilik, %5'i makine sanayisinde çalışmaktadır.

Balıkesir il ekonomisinin %25'i merkezce üretilirken; %14'ü Bandırma tarafından üretilmektedir.

Kuruluşlar

İlçede 1926 yılında Yahya Sezai Uzay tarafından Bandırma Ticaret Odası, 1940 yılında Bandırma Ticaret Borsası kurulmuştur. Bandırma Ticaret Borsası kuruluş tarihine göre Türkiye'nin en eski 23. borsasıdır.

Sanayi

İlçede 1997 yılında Bandırma Ticaret Odası'nın desteği ile Bandırma Organize Sanayi Bölgesi kurulmuştur. 52 sanayi parseli ve 150 hektarlık genişleme alanı bulunan OSB'de bugün 10 fabrika bulunmakta, 7 fabrika da inşa edilmektedir. toplamda 944.444 m² alana kurulu bölgede 5.000-85.000 m² arası büyüklükte 52 sanayi parseli bulunmaktadır. İlçede bulunan bu sanayi bölgesinde 2009 yılında traktör fabrikası faaliyete geçmiş ve ayrıca 2011 yılında yılla 450 rüzgâr gülü kapasiteli bir rüzgâr gülü fabrikasının da açılışı yapılmıştır.

Bugün Türkiye'de üretilen kimyasal gübrenin %15'i, etlik civcivin %25'i, yumurtalık civcivin %20'si, beyaz etin %22'si, yumurtanın %22'si ilçede üretilmektedir.

Ticaret

İlçe ticaretinde önemli yer tutan limandan bir görünüm.

Bandırma'da ticaret genellikle deniz yolu ile yapılır. Bandırma Limanı, İstanbul'dan sonra Marmara Denizi'nin en büyük ikinci, Türkiye'nin beşinci büyük limanıdır. Limanın derinliği 12 metredir ve 20 bin gros tonaj kadar 15 adet gemi aynı anda yükleme-boşaltma yapabilir. Bandırma'nın ihraç ürünleri madenler, piliç eti, yumurta, deniz ve su ürünlerinden oluşmaktadır. Yapılan ticaret hacmi 800 milyon dolar kadardır.

Tarım ve Hayvancılık

Bandırma'da kırsal kesimde en yoğun etkinlik bitkisel üretimdir. Mısır, yulaf, şeker pancarı ve bakla en çok üretilen ürünlerdir. Bağlarda şaraplık üzüm üretilir. Sebzeciliğin de gelişkin olduğu ilçede maydanoz üretimi önemlidir.

İlçede sığır ve koyun da yetiştirilir. İlçede kurulu Merinos yetiştirme çiftliğinde damızlık koç ve koyun yetiştirilir. Genellikle büyük kentler ve çevresinde yoğunlaşan tavukçuluk da ilçede önemli bir geçim kaynağıdır. Ayrıca, Marmara Denizi kıyılarında ve Manyas Gölü'nde balıkçılık yapılır.

Sosyoekonomik göstergeler

• Nüfus: 161.894 (2020 Türkiye İstatistik Kurumu'nun verilerine göre)
• Şehirleşme oranı: 85,27
• Nüfus yoğunluğu: 215
• Sanayi sektöründe çalışanların oranı (%): 15,77
• Tarım sektöründe çalışanların oranı (%): 31,83
• Hizmet sektöründe çalışanların oranı (%): 52,40
• İşsizlik oranı (%): 6,97 (Türkiye'de 287. sırada)
• Okur-yazar oranı (%): 93,10 (37. sırada)
• Kişi başına genel bütçe geliri (TL): 706,831 (12. sırada)
• Vergi gelirlerinde ülke içindeki payı (%): 0,32643 (19. sırada)

Ayrıca sosyoekonomik açıdan Bandırma, 852 ilçe ve 78 il arasında (İstanbul, İzmir ve Ankara liste dışı) arasında Türkiye'nin 23. gelişmiş kentidir.

Kültür

Seva Sükse, Eylül 2019'da Uluslararası Bandırma Kuşcenneti Kültür ve Turizm Festivali'nde.

Her yıl Haziran ayı içerisinde belediye tarafından Uluslararası Bandırma Kuşcenneti Kültür ve Turizm Festivali düzenlenir. Bandırma şehrin Cumhuriyet sonrası tarihinde önemli bir yer tutar.

Bandırma'da bulunan arkeoloji müzesinde Daskyleion (Ergili, Pers Satraplığı'nın döneminde merkezi) ve bölgedeki çeşitli yerlerde yapılmış olan kazılarda ortaya çıkmış eserler bulunmaktadır.

Bandırma folklor yönünden de zengin bir birikime sahiptir. Yöreye özgü gelenek ve göreneklerin bazıları hala yaşatılmaktadır. Ayrıca göçle gelen kişilerin gelenekleri de Bandırma'da yaşatılmaktadır. 2021 yılı aralık ayında ilk kez Bandırma'nın ismini taşıyan Bandırma Füze Kulübü isimli sinema filmi çekilmiştir.

Yapılar

• Haydar Çavuş Camii (Tek kubbeli, kare planlı bir camidir. 19. yüzyıl başlarında Haydar Çavuş tarafından yaptırılan cami, 1873'te yanmıştır. Daha sonra Mimar Kemaleddin'in planına göre Neoklasik üslupta yeniden inşa edilmiştir.)
• Son Kurşun Anıtı
• Bandırma Pertevniyal Hastanesi

  Ayyıldız Mahallesinden Bandırma ve Bandırma Körfezi'nin görünümü

• Haydar Çavuş Çeşmesi
• Öğretmenevi Binası
• Eski Gar Binası
• Eski Askerlik Şubesi Binası
• Dekanlık Binası
• Duyun-i Umumiye Binası (Mimar Kemaleddin'in 19. yüzyıl eserlerinden birisidir.)
• Eski İskele Binası / Bandırma Belediyesi Nikah Salonu
• Yeni Kütüphane Binası (Eski Tekel Binası)
• Çelikspor Lokali (Eski Gar Binası)
• Sunullah Camii
• Bandırma İlköğretim Okulu Binası
• Hükûmet Konağı
• Ulu Camii

Yerel medya kuruluşları

Bandırma İlçesinde yayın yapan 1 adet Yerel TV Kanalı, 4 Yerel Radyo Kanalı, Yerel Gazete ve Dergiler bulunmaktadır.

Yerel TV Kanalları	Yerel Radyo Kanalları	Yerel Gazeteler	İnternet Siteleri
Mar TV (Marmara TV)	Bandırma Banses Gazetesi
	Radyo Venüs 92.2 MHZ	Bandırma Manşet Gazetesi	Bandırma Yaşam
Bandirma.com	Bandırma Haber		Bandırma Şehir Gazetesi
	Bester FM 103.1 MHZ	Bandırma Gerçek Gazetesi	Bandırma Yaşam Gazetesi	Bandırma Genç Bayrak Gazetesi	Bandırma Vizyon Gazetesi

Eğitim

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi

Birçok lisenin bulunduğu Liseler Vadisi

İlçede bulunan Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, 2015 yılında kurulmuştur. 9 Fakülte, 4 Enstitü, 1 Yüksekokul, 8 Meslek Yüksekokulu ve 18 Araştırma ve Uygulama Merkezi bulunan üniversiteye yurt içi ve yurtdışından birçok öğrenci gelmektedir.

İlçe genelinde 66 devlet okulu bulunmaktadır. Bunlar;

• 5 Anaokulu,
• 19 İlkokul,
• 1 Hafif Düzeyde Zihinsel Engelliler İlkokulu,
• 14 Ortaokul,
• 2 İmam Hatip Ortaokulu,
• 1 Hafif Düzeyde Zihinsel Engelliler Ortaokulu,
• 4 Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi,
• 4 Anadolu Lisesi,
• 1 Anadolu İmam Hatip Lisesi,
• 1 Fen Lisesi,
• 1 İmam Hatip Lisesi,
• 1 Mesleki Eğitim Merkezi,
• 1 Halk Eğitim Merkezi,
• 1 Üstün veya Özel Yetenekliler Okulu,
• 1 Zihinsel Engelliler Özel Eğitim Meslek Okulu,
• 1 I. Kademe Özel Eğitim Uygulama Okulu,
• 1 II. Kademe Özel Eğitim Uygulama Okulu,
• 1 III. Kademe Özel Eğitim Uygulama Okulu,
• 1 Rehberlik ve Araştırma Merkezidir.

Bunlara ek olarak farklı seviyelerde ve dallarda eğitim veren, toplam 11 tane bulunan devlet lisesi örnekleri:

• Enerjisa Bandırma Fen Lisesi 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Bandırma Yavuz Sultan Selim Anadolu Lisesi 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Bandırma Anadolu Lisesi 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Kemal Pireci Anadolu Lisesi 2 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Şehit Mehmet Günenç Anadolu Lisesi 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Ali Öztaylan Anadolu İmam Hatip Lisesi 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Bandırma Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Borsa İstanbul Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Hafsa Sultan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Haydar Cavuş Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Bandırma Mesleki Eğitim Merkezi 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

İlçe genelinde toplam 6 tane özel okul bulunmaktadır ve bunlar:

• TED Bandırma Koleji 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . anaokul - ilkokul - ortaokul - lise (ted vakfı)
• Bandırma Bahçeşehir Koleji 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . anaokul - ilkokul - ortaokul - anadolu lisesi
• Bandırma Birey Koleji 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ortaokul - fen lisesi - anadolu lisesi
• Bandırma Akın Ertürk Koleji 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . fen lisesi - anadolu lisesi
• Bandırma Amerikan Kültür Koleji 18 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . anaokulu - ilkokul - ortaokul - anadolu lisesi
• Bandırma Doğa Koleji 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ortaokul - anadolu lisesi
• Bandırma Nazmi Arıkan Fen Bilimleri Koleji 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ortaokul - anadolu lisesi
• Bandırma Final Okulları 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ilkokul - ortaokul - anadolu lisesi
• Bandırma Kavram Okulları 8 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde . anadolu lisesi

Ulaşım

Bandırma İDO Feribot Terminali'nde bulunan bir feribot.

Bandırma TCDD'nin ana limanlarından birine sahiptir. Dolayısıyla yoğun bir ticari demiryolu ulaşımına sahiptir. Ayrıca İzmir'den günlük olarak yolcu treni seferi yapılmaktadır.

Çeşitli otobüs firmalarının düzenli olarak seferleri vardır. Kamil Koç, Balıkesir Uludağ, Metro, Truva başlıca otobüs firmalarıdır.

1998 yılından itibaren Bandırma Terminali'nden İstanbul'a her gün düzenli feribot seferleri vardır, her gün düzenli olarak iki sefer yapılır. Hava şartlarına bağlı olarak saat aksaması yaşanabilir.

Ana karayollarından biri olan karayolu şehrin güneyinden geçmektedir. Ayrıca karayolu da Tekirdağ'dan vapur ile şehre gelmekte, şehri dikey olarak ikiye bölmektedir.

Ana caddeler şehri çeşitli mahallelere bölmektedir. Şehir içi otobüs seferleri Balıkesir Büyükşehir Belediyesi tarafından sağlanmakta, ayrıca özel dolmuşlar da toplu ulaşımı kolaylaştırmaktadır.

Spor

Şehrin futbol kulübü Bandırmaspor, 1965 yılında kurulmuştur. Oldukça güçlü bir taraftar topluluğuna sahip olan takımın en büyük kozu oynadığı deplasmanlarda desteğini veren taraftarıdır. Taraftar grubunun adı Kronikler'dir.

Bandırma'nın Türkiye Basketbol Ligi'ndeki temsilcisi Bandırma BK 1994'te kurulmuş ve TBL ikinciliği, en iyi çıkış yapan takım, FIBA Europe Cup Final Four dördüncülüğü, FIBA Europe Cup - Güney Konferansı Şampiyonluğunun yanında en centilmen taraftar gibi başarılar elde etmiştir. Banvit Basketbol Kulübü'nü Bandırma Üni ve Bandırma Lise adında taraftar gruplarınca desteklenmektedir ve bu gruplar üniversite ve lise öğrencilerinden oluşmaktadır. Bandırma Kadın Basketbol Kulübü Türkiye Kadınlar Basketbol liginde 2. Ligde mücadele etmektedir.

Ünlü kişiler

• Firdevsi-i Rumi, Türk evrensel bilgin, şair ve çok ünlü bir yazar
• Bekir Sami Günsav, Osmanlı ve Türk ordularında askeri subay
• Ahmet Nuri Öztekin, Osmanlı ve Türk ordularında askeri subay
• , Yunan ordusunda askeri subay
• Çerkes Ethem, Osmanlı-Türk Kurtuluş Savaşı'nda Çerkes partizan lideri ve avcısı
• , Korgeneral
• , Türk asıllı Alman televizyon sunucusu
• Salah Birsel, Şair-Yazar
• Şevket Altuğ, Tiyatro-Sinema sanatçısı
• Bedii Faik Akın, Gazeteci-Yazar
• , Karikatürist
• Cemil Özeren, Müzisyen-Rock şarkıcısı
• , Kıkpınar başpehlivanı
• , Kırkpınar başpehlivanı
• , Film Editor & Video Editor
• , Bestekâr
• Hande Erçel, Oyuncu ve model

Kardeş kentler

• Kamen, Almanya
• Tongxiang, Çin

Notlar

1. ^ Erdek ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
2. ^ Manyas ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

1. ^ . BANDIRMA.COM.TR. 7 Eylül 2021. 20 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021. 
2. ^ . BANDIRMA.COM.TR. 1 Mart 2024. 1 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2024. 
3. ^ "KENT KONSEYİ BAŞKANI SERDAR POLAT BELEDİYE BAŞKANI TOLGA TOSUN'U ZİYARET ETTİ". BANDIRMA.COM.TR. 12 Temmuz 2021. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021. 
4. ^ . 2 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2012. 
5. ^ . 21 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
6. ^ "Bandırma Nüfusu Balıkesir". www.nufusu.com. 19 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2024. 
7. ^ "Bandırma Ticaret Odası - Tarihçe". Bandırma Ticaret Odası. 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
8. ^ "Antik Çağ'da Bandırma". Daskyleion-Kiyzikos Çalışma yazısı:Tekin Gün/Mootol,Nisan 2019.Bandırma. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . 
9. ^ ^{a b c d e} Yurt Ansiklopedisi. II. 1982. ss. 1105, 1117, 1127, 1128, 1140, 1220.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
10. ^ ^{a b c} "Bandırma". Ana Britannica Ansiklopedisi. III. 1987. s. 1295.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
11. ^ ^{a b} "Bandırma". Görsel Büyük Genel Kültür Ansiklopedisi. IV.. 1999. s. 1264.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
12. ^ . 10 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2009. 
13. ^ Türkiye'nin Kültür Değerleri. I. TC Kültür ve Turizm Bakanlığı, Tanıtma Genel Müdürlüğü. ss. 468, 469.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
14. ^ Dosya:Balıkesir location districts.svg haritasına göre.
15. ^ . 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013. 
16. ^ "Balıkesir". 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri. 10 (Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası bas.). Ankara: TC Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. Kasım 2001. s. 62.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
17. ^ "Balıkesir". 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri. 10 (Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası bas.). Ankara: TC Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. Kasım 2001. s. 104.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
18. ^   . "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler ()
19. ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
20. ^  . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
21. ^  . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
22. ^  . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
23. ^  . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
24. ^  . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
25. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
26. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
27. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
28. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
29. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
30. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
31. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
32. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
33. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
34. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
35. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
36. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
37. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
38. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
39. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
40. ^ ^{a b c d e f}
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Bandırma Nüfusu - Balıkesir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler ()
    • "Balıkesir Bandırma Nüfusu". nufusune.com. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler ()
41. ^ ^{a b} "Bandırma 10 Bin Kişiye İstihdam Sağlıyor". Ekonomist. 15 Kasım 2009. s. 36.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
42. ^ . 8 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2010. 
43. ^ "Yeni Projelerle Ekonomiye Canlılık Getiriyoruz". Ekonomist. 15 Kasım 2009. s. 16.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
44. ^ "Güney Marmara'nın Parlayan Yıldızı Destek Bekliyor". Ekonomist. 15 Kasım 2009. s. 32.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
45. ^ "Bölgenin En Sorunsuz Yatırım Alanı Bizde". Ekonomist. 15 Kasım 2009. s. 24.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
46. ^ "İSPANYOLLAR KENTİMİZDE RÜZGAR GÜLÜ FABRİKASI KURUYOR". Erişim tarihi: 26 Ocak 2012. ^[]
47. ^ . 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
48. ^ "Bandirmasehir.com". 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2020. 
49. ^ Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı: Yerel Yönetimler Özel İhtisas Komisyonu Raporu Ankara: T.C. BAŞBAKANLIK DEVLET PLANLAMA MÜSTEŞARLIĞI, 2001. xvi, 186 s. (DPT.2538 - ÖİK.554)
50. ^ . 5 Mayıs 2021. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2021. 
51. ^ "Bandırma". Büyük Larousse Ansiklopedisi. III (gjftdyr bas.). 1986. s. 1289.  |erişim-tarihi= kullanmak için |url= gerekiyor ()
52. ^ https://www.mynet.com/korgeneral-ziya-guler-memleketinde-180101440664 ^[]

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Bandırma ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Bandırma Kaymakamlığı5 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Bandırma Belediyesi24 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
• Bandırma Feribot Seferleri23 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .