Bakır Taş Çağı, MÖ 5000-3000 yılları arasını kapsayan tarih öncesi dönemdir. Bakır Çağı'nın bir diğer adı Maden Taş Çağı'dır. Taş aletler yanında bakırın da kullanılmaya başlamasından dolayı Kalkolitik Çağ olarak adlandırılan bu dönem, Geç Neolitik Çağ'ın devamıdır. Bu çağda da, Neolitik Çağ'da olduğu gibi, bölgesel farklılıklar bulunmaktadır.
İlk bakır izabesine dair kanıtlar Sırbistan'daki Rudnik Dağı civarında bulunan yaklaşık MÖ 5500'de var olmuş bir arkeolojik yerleşim bölgesinde rastlanmıştır. Bakır Çağı'nın başlangıcı ve bitişi Avrupa ve Yakın Doğu'da aynı zamanlara denk gelirken, Çin'de MÖ 3000, Sahra-Altı Afrika'da MÖ. 2000 Güney Amerika'da MÖ 1400 yılları civarında başlamıştır. Afrika ve Amerika'daki eritme ve izabe yöntemlerinin bağımsız bir şekilde geliştiği düşünülmektedir. Kuzey Amerika'da ise bakır izabesi Avrupalıların kıtaya ayak basmasına kadar görülmemiş, ancak bakır cevheri çeşitli başka yöntemlerle mücevher ve eşya yapımında kullanılmıştır. Avustralya'da ise yerliler tarafından bakırın da dahil olduğu herhangi bir metalin kullanımına tarihte ve tarih öncesinde rastlanmamıştır.
Anadolu'da bulunan Hacılar, Canhasan, Kuruçay Höyükleri bu devirde var olmuş yerleşim yerlerine örnek oluşturur.
Dönemler
Kalkolitik Çağ, Erken, Orta ve Geç olmak üzere üç evrede incelenir. Bu evreler arasında çömlek biçimleri, metal kullanımının yaygınlığı, sanat tarzı, bina inşası ve ekonomik aktiviteler bakımından kültürel, sosyal ve teknolojik çeşitli farklar bulunmaktadır.
Erken Kalkolitik
Geç Neolitik dönemde yaşanan yangınlardan sonra ileri üretici dönem denilen Kalkolitik dönem başlamıştır. Bu dönemin en önemli özelliği taş aletlerin yanı sıra bakırın da kullanılmaya başlanmasıdır. İkinci önemli özellik ise özgün desenli kapların üretilmesidir. Kalkolitik Çağın ilk evresi olan Erken Kalkolitik’te nüfus artışıyla birlikte yerleşim yeri sayısında da artış vardır.
Anadolu'daki önemli yerleşim yerleri arasında Hacılar Höyük, Kuruçay Höyüğü, Can Hasan Höyüğü, Köşk Höyük, Yümüktepe, Tülintepe Höyüğü, Norşuntepe, Korucutepe, Kurban Höyük, Samsat ve Tilkitepe sayılabilir. Tüm bu yerleşimlerin yanı sıra Doğu Anadolu'da, günümüz Malatya şehri sınırları içerisinde yer alan Arslantepe (Eski Malatya) yerel kalkolitik kültürlerin anlaşılması ve doğru tanınması bakımından çok önemlidir. Arslantepe ve Hacınebi (Şanlıurfa) gibi kazılardan elde edilen sonuçlar Mezopotamyanın etkisi ile bölgede bir kentleşme sürecinin başladığı fikrini kökünden yıkmıştır.
Çatalhöyük kemik buluntuları sonuçlarına göre R1b ve R1a Y-DNA haplogrubu M.Ö. 5000-4700 yıllarında anadolu'ya gelerek Anadolu yerli insanını oluşturduğu ve bu toplumun Mezopotamya'dan çok daha önce şehirleşme sürecine girdiği anlaşılmıştır. Bu haplogrubun Kurgan hipotezine göre Proto-Hint-Avrupalılar tarafından Karadeniz-Hazar steplerinden Anadolu, Avrupa ve Asya'ya yayıldığı düşünülmektedir.
Geç Kalkolitik
İkinci evreyi oluşturan geç kalkolitik dönem kabaca MÖ 4. bine tarihlenir. Küçük kutsal alanlardan başka ortak tapınaklar bulunmamaktadır. Genel olarak sadece bebekler ev içlerine gömülmüştür. Yetişkinler ise yerleşim dışına gömülmektedir. Halk tarım ve hayvancılıkla yaşamını sürdürmüş, zaman zaman avcılık ve balıkçılık da yapmıştır. Maden kullanımıyla ilgili olarak ticaret oldukça yaygınlaştırılmıştır.
Anadolu bu dönemde büyük olasılıkla Boğazlar üzerinden gelen göçlere sahne olmuştur. Buna bağlı olarak nüfus artmış ve yeni yerleşim yerleri ortaya çıkmıştır. Artık Anadolunun bütününde homojen bir kültürden söz etmek söz konusu değildir. Göçlerle gelen etkiler sonucu eski ince kap formlarının yanında onlardan tümüyle farklı, siyah zemin üzerine beyaz boya ile yapılmış çizgilerle bezenmiş yeni kap çeşitleri ortaya çıkmıştır. Daha önceki gerçekçi Anatanrıça figürinlerinin aksine son derece soyut, fakat yine Anatanrıçayı ifade eden, mermerden yapılma idoller yaygınlaşmıştır.
Anadolu'da Kalkolitik Çağ
Daha yoğun bir yerleşim görmüş olmasına karşın Kalkolitik Çağda da Anadolu’da bir kültür bütünlüğünden söz edilemez. Bu dönemde Anadolu’nun coğrafi ve topoğrafik konumu gereği bazı dış etkiler söz konusudur. Kuzeybatı Anadolu, Balkanlar ve Ege Adalarında, Doğu ve Güneydoğu Anadolu, Kuzey Mezopotamya’da, Çukurova ise Kuzey Suriye’de gelişen kültürlerin etkilerini gösterir.
Kalkolitik Çağ’da Anadolu’da ölü gömme adetleri bölgelere göre değişiklik göstermektedir. Ölüler yerleşim yeri içine veya yerleşim yeri dışına toprak, küp ya da taş sanduka biçimli mezarlara gömülmüş, yanlarına ölü hediyesi olarak çanak, çömlek, süs eşyası ve silahlar bırakılmıştır.
Hacılar Höyük
Anadolu’da bugüne kadar tanınan en gelişmiş Erken Kalkolitik kültürü Hacılar’da bulunur. Kare ya da dikdörtgen planlı, taş temelli, kerpiç yapılar düz damlıdır. Evler arasındaki dar sokakları ve yerleşmenin etrafını çevreleyen kerpiç koruma duvarı ile Hacılar bir kent görünümündedir. Bitişik düzendeki evlere geniş avludan açılan kapılardan girilir. Evlerdeki geniş mekanlarda küçük bir kutsal alan, işlik, kuyu ve çanak çömlek atölyeleri bulunmaktadır.
Hacılar’da bu çağın en belirgin özelliği, el yapımı, boyalı çanak çömleğin kullanılmış olmasıdır. Hacılar’ın Erken Kalkolitik Çağa ait V - I katlarında (MÖ 5400 - 4750), teknik ve form açısından ileri bir düzeye erişmiş parlak perdahlı, tek renkli çanak çömleklerinin yanı sıra zengin bezeklere sahip boyalı çanak çömlek giderek artış göstermektedir. Boyalı olanlar krem ya da pembemsi sarı renkte zemin üzerine kırmızımsı kahverengi ile yapılmış geometrik motiflerle bezenmiştir. Oval ağızlı kaseler, küre gövdeli çömlekler, iri vazolar, dikdörtgen çanaklar, küpler ve testiler değişik kap formları arasındadır. Neolitik Çağın devamı olan pişmiş toprak tanrıça heykelciklerinin çoğu oturur durumda ve daha şematik olarak yapılmıştır. Taş, kemik ve az sayıdaki bakır eşya da aynı geleneğin devamıdır.
Beycesultan
Geç Kalkolitik Çağın Batı Anadolu’daki önemli yerleşme birimlerinden biri de Beycesultan’dır. Denizli iline bağlı Çivril İlçesinin 5 km güneydoğusundaki bu yerleşim yerinde saptanan 40 yapı katından XL - XX’nin (MÖ 4000 - 3000) Geç Kalkolitik Çağa ait olduğu anlaşılmıştır. Dikdörtgen planlı kerpiç yapıların bazıları uzun ve (MEGARON) tipini andırmaktadır. Yapıların içinde duvarlara destek görevi yapan payeleri, ocak yerleri, duvar kenarlarında sekileri, içleri sıvalı silo / erzak bölümleri bulunmaktadır. Beycesultan’da bir çömlek içinde ele geçmiş olan gümüş yüzük, bakır aletler, hançer parçası ve üç iğne maden aletler bakımından önemli bir grubu oluşturur. Geç Kalkolitik Çağ seramiği gri, siyah, kahverengi zeminli ya da bu renkler üzerine beyaz geometrik boyalı, bazıları çizi bezelidir.
Alişar, Tilkitepe ve Alacahöyük
İç Anadolu’nun kuzey kesiminde bugüne değin karşılaşılan en eski yerleşim Geç Kalkolitik Çağa aittir. Bunlardan Alişar ve Alacahöyük buluntular müzelerde sergilenmektedir. Yozgat ilinin 67 km güneydoğusundaki Alişar’da yapılan kazılarda 19 - 12 M katları ile Çorum ili, Alaca ilçesinin Höyük köyündeki Alacahöyük’te yapılan kazılarda 15 - 9. katlarının Geç Kalkolitik Çağın sonuna ait olduğu anlaşılmıştır. Her iki yerleşim yerinde de dikdörtgen planlı kerpiç yapılara ait kalıntılar ve kahverengi, siyah, koyu gri renklerde çanak çömleklere rastlanmıştır. Tek renkli olan seramiklerin bazısı çizi ya da oyma bezeklidir. Kap formları arasında meyvelikler, maşrapalar ve küpler çoğunluktadır. Müzede Doğu Anadolu’nun Orta Kalkolitik Çağı, Tilkitepe malzemeleri ile temsil edilmektedir. Van Gölünün güneydoğusundaki Tilkitepe’de yapılan kazılarda, obsidiyen aletler ve hammaddelerin yanı sıra Halaf seramiği olarak adlandırılan boyalı çanak çömleklere de rastlanmıştır.
Canhasan
Karaman ilinin 13 km. kuzeydoğusundaki Kalkolitik Çağ yerleşim yeri olan Canhasan’da bu çağın üç evresi (3 - 1. katlar) saptanmıştır. Konya Ovasını Çukurova’ya bağlayan doğal yol üzerindeki konumu gereği Canhasan, bu bölgeler arasındaki ticari ve kültürel bağlantıyı sağlayan bir yerleşim yeri durumundadır. Hacılar’a benzer dikdörtgen planlı evlerin duvarları geometrik motifli resimlerle bezelidir. El yapımı, ince çeperli seramik krem ya da devetüyü astarlıdır. Tek renkliler yanında kırmızı ya da siyah renk boyalılar ve bazıları beyaz bir madde ile doldurulmuş çizi bezekli olanlar vardır. Bakırdan bir bilezik, topuz ya da asa başı ile bazı bakır parçalar Canhasan’ın önemli bakır buluntuları arasında yer alırlar.
Kaynakça
- ^ The New Oxford Dictionary of English (1998) , p. 301: "Chalcolithic /,kælkəl'lɪθɪk/ adjective Archaeology of, relating to, or denoting a period in the 4th and 3rd millennium BC, chiefly in the Near East and SE Europe, during which some weapons and tools were made of copper. This period was still largely Neolithic in character. Also called Eneolithic... Also called Copper Age - Origin early 20th cent.: from Greek khalkos 'copper' + lithos 'stone' + -ic".
- ^ "Serbian site may have hosted first copper makers". UCL.ac.uk. UCL Institute of Archaeology. 23 Eylül 2010. 28 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
- ^ Bruce Bower (17 Temmuz 2010). "Serbian site may have hosted first copper makers". ScienceNews. 8 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
- ^ Linduff 1997:306–418 (Linduff, K. M. 1997. An Archaeological Overview: Section 1. Reconstructing Frontier Cultures from Archaeological Evidence, in E. C. Bunker, et al., Ancient Bronzes of the Eastern Eurasian Steppes from the Arthur M. Sackler Collections, New York: The Arthur M. Sackler Foundation, 1997)
- ^ Boletín del Museo Chileno de Arte Precolombino. Volumen 15, Nº 1, 2010 3 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - more articles in Spanish in regard to ancient metalwork from the same period
- ^ Powell, Eric A. (Sep–Oct 2017). "Andean Copper Age" (PDF). Archaeology. 70 (5). s. 20. ISSN 0003-8113. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2017.[]
- ^ George Rapp Jr, Guy Gibbon & Kenneth Ames (1998). Archaeology of Prehistoric Native America: an Encyclopedia. New York: Taylor & Francis. s. 26.
- ^ "Australia's contribution to archaeometallurgy". sciencedirect.com. Leonard E.Samuels. Eylül 1992. 26 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mart 2019.
- ^ . 7 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2020.
Dış bağlantılar
- TAY (Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri Projesi)29 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Holosen Cag Tarihte DonemDemir Cagi Gec Tunc Cagi Orta Tunc Cagi Erken Tunc CagiTunc Cagi Bakir Cagi Cilali Tas DevriOrta Tas Cagi Orta Tas CagiBuzul Cagi Ust Paleolitik Orta Paleolitik Alt Paleolitik Eski Tas CagiTas Devri Bakir Tas Cagi MO 5000 3000 yillari arasini kapsayan tarih oncesi donemdir Bakir Cagi nin bir diger adi Maden Tas Cagi dir Tas aletler yaninda bakirin da kullanilmaya baslamasindan dolayi Kalkolitik Cag olarak adlandirilan bu donem Gec Neolitik Cag in devamidir Bu cagda da Neolitik Cag da oldugu gibi bolgesel farkliliklar bulunmaktadir Ilk bakir izabesine dair kanitlar Sirbistan daki Rudnik Dagi civarinda bulunan yaklasik MO 5500 de var olmus bir arkeolojik yerlesim bolgesinde rastlanmistir Bakir Cagi nin baslangici ve bitisi Avrupa ve Yakin Dogu da ayni zamanlara denk gelirken Cin de MO 3000 Sahra Alti Afrika da MO 2000 Guney Amerika da MO 1400 yillari civarinda baslamistir Afrika ve Amerika daki eritme ve izabe yontemlerinin bagimsiz bir sekilde gelistigi dusunulmektedir Kuzey Amerika da ise bakir izabesi Avrupalilarin kitaya ayak basmasina kadar gorulmemis ancak bakir cevheri cesitli baska yontemlerle mucevher ve esya yapiminda kullanilmistir Avustralya da ise yerliler tarafindan bakirin da dahil oldugu herhangi bir metalin kullanimina tarihte ve tarih oncesinde rastlanmamistir Anadolu da bulunan Hacilar Canhasan Kurucay Hoyukleri bu devirde var olmus yerlesim yerlerine ornek olusturur DonemlerBakir kullaniminin yayilimini gosteren harita MO 8000 7500 MO 7500 7000 MO 7000 6500 MO 6500 5500 Kalkolitik Cag Erken Orta ve Gec olmak uzere uc evrede incelenir Bu evreler arasinda comlek bicimleri metal kullaniminin yayginligi sanat tarzi bina insasi ve ekonomik aktiviteler bakimindan kulturel sosyal ve teknolojik cesitli farklar bulunmaktadir Erken Kalkolitik Ispanya daki Los Millares ismi verilmis Bakir Cag yerlesim bolgesini temsil eden resim Gec Neolitik donemde yasanan yanginlardan sonra ileri uretici donem denilen Kalkolitik donem baslamistir Bu donemin en onemli ozelligi tas aletlerin yani sira bakirin da kullanilmaya baslanmasidir Ikinci onemli ozellik ise ozgun desenli kaplarin uretilmesidir Kalkolitik Cagin ilk evresi olan Erken Kalkolitik te nufus artisiyla birlikte yerlesim yeri sayisinda da artis vardir Anadolu daki onemli yerlesim yerleri arasinda Hacilar Hoyuk Kurucay Hoyugu Can Hasan Hoyugu Kosk Hoyuk Yumuktepe Tulintepe Hoyugu Norsuntepe Korucutepe Kurban Hoyuk Samsat ve Tilkitepe sayilabilir Tum bu yerlesimlerin yani sira Dogu Anadolu da gunumuz Malatya sehri sinirlari icerisinde yer alan Arslantepe Eski Malatya yerel kalkolitik kulturlerin anlasilmasi ve dogru taninmasi bakimindan cok onemlidir Arslantepe ve Hacinebi Sanliurfa gibi kazilardan elde edilen sonuclar Mezopotamyanin etkisi ile bolgede bir kentlesme surecinin basladigi fikrini kokunden yikmistir Israil de Bakir Cagi ndan kalma bir bakir ocagi Catalhoyuk kemik buluntulari sonuclarina gore R1b ve R1a Y DNA haplogrubu M O 5000 4700 yillarinda anadolu ya gelerek Anadolu yerli insanini olusturdugu ve bu toplumun Mezopotamya dan cok daha once sehirlesme surecine girdigi anlasilmistir Bu haplogrubun Kurgan hipotezine gore Proto Hint Avrupalilar tarafindan Karadeniz Hazar steplerinden Anadolu Avrupa ve Asya ya yayildigi dusunulmektedir Gec Kalkolitik Ikinci evreyi olusturan gec kalkolitik donem kabaca MO 4 bine tarihlenir Kucuk kutsal alanlardan baska ortak tapinaklar bulunmamaktadir Genel olarak sadece bebekler ev iclerine gomulmustur Yetiskinler ise yerlesim disina gomulmektedir Halk tarim ve hayvancilikla yasamini surdurmus zaman zaman avcilik ve balikcilik da yapmistir Maden kullanimiyla ilgili olarak ticaret oldukca yayginlastirilmistir Anadolu bu donemde buyuk olasilikla Bogazlar uzerinden gelen goclere sahne olmustur Buna bagli olarak nufus artmis ve yeni yerlesim yerleri ortaya cikmistir Artik Anadolunun butununde homojen bir kulturden soz etmek soz konusu degildir Goclerle gelen etkiler sonucu eski ince kap formlarinin yaninda onlardan tumuyle farkli siyah zemin uzerine beyaz boya ile yapilmis cizgilerle bezenmis yeni kap cesitleri ortaya cikmistir Daha onceki gercekci Anatanrica figurinlerinin aksine son derece soyut fakat yine Anatanricayi ifade eden mermerden yapilma idoller yayginlasmistir Anadolu da Kalkolitik CagHacilar da bulunmus terakota dan yapilma boyali vazo MO 6 5 milenyum Daha yogun bir yerlesim gormus olmasina karsin Kalkolitik Cagda da Anadolu da bir kultur butunlugunden soz edilemez Bu donemde Anadolu nun cografi ve topografik konumu geregi bazi dis etkiler soz konusudur Kuzeybati Anadolu Balkanlar ve Ege Adalarinda Dogu ve Guneydogu Anadolu Kuzey Mezopotamya da Cukurova ise Kuzey Suriye de gelisen kulturlerin etkilerini gosterir Kalkolitik Cag da Anadolu da olu gomme adetleri bolgelere gore degisiklik gostermektedir Oluler yerlesim yeri icine veya yerlesim yeri disina toprak kup ya da tas sanduka bicimli mezarlara gomulmus yanlarina olu hediyesi olarak canak comlek sus esyasi ve silahlar birakilmistir Hacilar Hoyuk Anadolu da bugune kadar taninan en gelismis Erken Kalkolitik kulturu Hacilar da bulunur Kare ya da dikdortgen planli tas temelli kerpic yapilar duz damlidir Evler arasindaki dar sokaklari ve yerlesmenin etrafini cevreleyen kerpic koruma duvari ile Hacilar bir kent gorunumundedir Bitisik duzendeki evlere genis avludan acilan kapilardan girilir Evlerdeki genis mekanlarda kucuk bir kutsal alan islik kuyu ve canak comlek atolyeleri bulunmaktadir Hacilar da bu cagin en belirgin ozelligi el yapimi boyali canak comlegin kullanilmis olmasidir Hacilar in Erken Kalkolitik Caga ait V I katlarinda MO 5400 4750 teknik ve form acisindan ileri bir duzeye erismis parlak perdahli tek renkli canak comleklerinin yani sira zengin bezeklere sahip boyali canak comlek giderek artis gostermektedir Boyali olanlar krem ya da pembemsi sari renkte zemin uzerine kirmizimsi kahverengi ile yapilmis geometrik motiflerle bezenmistir Oval agizli kaseler kure govdeli comlekler iri vazolar dikdortgen canaklar kupler ve testiler degisik kap formlari arasindadir Neolitik Cagin devami olan pismis toprak tanrica heykelciklerinin cogu oturur durumda ve daha sematik olarak yapilmistir Tas kemik ve az sayidaki bakir esya da ayni gelenegin devamidir Beycesultan Hacilar da bulunmus bir kadin figuru MO 5000 civari Gec Kalkolitik Cagin Bati Anadolu daki onemli yerlesme birimlerinden biri de Beycesultan dir Denizli iline bagli Civril Ilcesinin 5 km guneydogusundaki bu yerlesim yerinde saptanan 40 yapi katindan XL XX nin MO 4000 3000 Gec Kalkolitik Caga ait oldugu anlasilmistir Dikdortgen planli kerpic yapilarin bazilari uzun ve MEGARON tipini andirmaktadir Yapilarin icinde duvarlara destek gorevi yapan payeleri ocak yerleri duvar kenarlarinda sekileri icleri sivali silo erzak bolumleri bulunmaktadir Beycesultan da bir comlek icinde ele gecmis olan gumus yuzuk bakir aletler hancer parcasi ve uc igne maden aletler bakimindan onemli bir grubu olusturur Gec Kalkolitik Cag seramigi gri siyah kahverengi zeminli ya da bu renkler uzerine beyaz geometrik boyali bazilari cizi bezelidir Alisar Tilkitepe ve Alacahoyuk Ic Anadolu nun kuzey kesiminde bugune degin karsilasilan en eski yerlesim Gec Kalkolitik Caga aittir Bunlardan Alisar ve Alacahoyuk buluntular muzelerde sergilenmektedir Yozgat ilinin 67 km guneydogusundaki Alisar da yapilan kazilarda 19 12 M katlari ile Corum ili Alaca ilcesinin Hoyuk koyundeki Alacahoyuk te yapilan kazilarda 15 9 katlarinin Gec Kalkolitik Cagin sonuna ait oldugu anlasilmistir Her iki yerlesim yerinde de dikdortgen planli kerpic yapilara ait kalintilar ve kahverengi siyah koyu gri renklerde canak comleklere rastlanmistir Tek renkli olan seramiklerin bazisi cizi ya da oyma bezeklidir Kap formlari arasinda meyvelikler masrapalar ve kupler cogunluktadir Muzede Dogu Anadolu nun Orta Kalkolitik Cagi Tilkitepe malzemeleri ile temsil edilmektedir Van Golunun guneydogusundaki Tilkitepe de yapilan kazilarda obsidiyen aletler ve hammaddelerin yani sira Halaf seramigi olarak adlandirilan boyali canak comleklere de rastlanmistir Canhasan Karaman ilinin 13 km kuzeydogusundaki Kalkolitik Cag yerlesim yeri olan Canhasan da bu cagin uc evresi 3 1 katlar saptanmistir Konya Ovasini Cukurova ya baglayan dogal yol uzerindeki konumu geregi Canhasan bu bolgeler arasindaki ticari ve kulturel baglantiyi saglayan bir yerlesim yeri durumundadir Hacilar a benzer dikdortgen planli evlerin duvarlari geometrik motifli resimlerle bezelidir El yapimi ince ceperli seramik krem ya da devetuyu astarlidir Tek renkliler yaninda kirmizi ya da siyah renk boyalilar ve bazilari beyaz bir madde ile doldurulmus cizi bezekli olanlar vardir Bakirdan bir bilezik topuz ya da asa basi ile bazi bakir parcalar Canhasan in onemli bakir buluntulari arasinda yer alirlar Kaynakca The New Oxford Dictionary of English 1998 0 19 861263 X p 301 Chalcolithic kaelkel lɪ8ɪk adjective Archaeology of relating to or denoting a period in the 4th and 3rd millennium BC chiefly in the Near East and SE Europe during which some weapons and tools were made of copper This period was still largely Neolithic in character Also called Eneolithic Also called Copper Age Origin early 20th cent from Greek khalkos copper lithos stone ic Serbian site may have hosted first copper makers UCL ac uk UCL Institute of Archaeology 23 Eylul 2010 28 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2017 Bruce Bower 17 Temmuz 2010 Serbian site may have hosted first copper makers ScienceNews 8 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2017 Linduff 1997 306 418 Linduff K M 1997 An Archaeological Overview Section 1 Reconstructing Frontier Cultures from Archaeological Evidence in E C Bunker et al Ancient Bronzes of the Eastern Eurasian Steppes from the Arthur M Sackler Collections New York The Arthur M Sackler Foundation 1997 Boletin del Museo Chileno de Arte Precolombino Volumen 15 Nº 1 2010 3 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde more articles in Spanish in regard to ancient metalwork from the same period Powell Eric A Sep Oct 2017 Andean Copper Age PDF Archaeology 70 5 s 20 ISSN 0003 8113 Erisim tarihi 31 Agustos 2017 olu kirik baglanti George Rapp Jr Guy Gibbon amp Kenneth Ames 1998 Archaeology of Prehistoric Native America an Encyclopedia New York Taylor amp Francis s 26 Australia s contribution to archaeometallurgy sciencedirect com Leonard E Samuels Eylul 1992 26 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mart 2019 7 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Temmuz 2020 Dis baglantilarTAY Turkiye Arkeolojik Yerlesmeleri Projesi 29 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde