Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (Beyaz Rusya anlamına gelen Belaya Russia kökenli "Belarus" olarak da bilinir.) 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyetten biridir. 30 Aralık 1922'de imzalanan Sovyetler Birliği kuruluş anlaşmasını imzalayan devletlerden biridir.
Beyaz Rusya SSC Белорусская Советская Социалистическая Республика Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1920-1991 | |||||||||||||
 Sovyetler Birliği'ne bağlı Beyaz Rusya SSC (kırmızı)'nin haritadaki yeri. | |||||||||||||
| Başkent | Smolensk Minsk | ||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Beyaz Rusça · Rusça Lehçe · Yidiş | ||||||||||||
| Hükûmet | Marksist-Leninist tek parti Sovyet Cumhuriyeti | ||||||||||||
| |||||||||||||
| Başbakan | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Yasama organı | (1920–1938) Yüksek Sovyet (1938–1991) | ||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||
• Toplam | 603,700 km2 | ||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||
• Sayılan | 10,199,709 | ||||||||||||
| |||||||||||||
Sovyetler Birliği'nin en batısında yer alan Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nüfus açısından Sovyetler Birliği'nin beşinci büyük cumhuriyetiydi ve tıpkı Ukrayna SSC gibi Birleşmiş Milletler'de temsilciye sahipti. Beyaz Rusya'nın güney sınırını sık ormanlar ve Pripet bataklıkları oluşturur. Kuzeyde, bir dizi buzul sırt yükseltiyi artırırken, toprak daha kuru hale gelir; bu arada aynı yörede 'nın batı kolu, Baltık'a açılan tarihsel bir su yolu işlevi görür. Polonya sınırında, son Avrupa bizonunun görüldüğü, çok eski ve ilginç Beloveya Ormanı yer alır. Tarih açısından bakıldığında Beyaz Rusya, zamanında önemli bir yeri olan ve fiilen bağımsız bir konuma sahip bulunan 'nin mirasçısıdır.
Bu topraklar, Tatar istilâsından sonra Litvanya büyük prenslerinin eline geçti. Polonya ve Litvanya'nın birleşmesiyle, Beyaz Rusya, Polonya'nın 16. ve 17. yüzyıllara özgü Rönesans kültürünü paylaştı; nüfusun hemen hemen dörtte biri Katolik oldu. Ancak Polonya'nın 18. yüzyıl sonlarında paylaşılmasıyladır ki, Beyaz Rusya'nın büyük bölümü Rus İmparatorluğu'na dahil edildi.
Sovyetler Birliği'ni yöneten Komünist Parti 1898 yılında Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi adıyla Belarus'un başkenti Minsk'te kuruldu. 1917'de Lenin'in önderliğinde gerçekleşen Ekim Devrimi'nde Belarus halkı etkin bir rol oynadı. Ancak devrimden sonra Almanya'nın ağır barış koşullarının kabul edilmemesi üzerine saldırıya geçmesi dolayısıyla devrimin kazanımlarını korumak isteyen Sovyet hükûmeti Belarus'un batı topraklarını Almanya'ya bırakmak zorunda kaldı. Bu topraklar II.Dünya Savaşı'nda tekrar Sovyetlere katıldı.
II.Dünya Savaş'nda Berlin'den Moskova'ya uzanan hatta yer alan Beyaz Rusya, Nazi istilâcıların elinde, Sovyetler Birliği'nin başka bölgelerine göre daha büyük yıkıma uğradı. Nazi işgâli (1941-44) döneminde 1.5 milyon Belarus, kalıcı olarak İdil Nehri'nin doğusundaki topraklara yerleştirildi. Yahudi nüfusun büyük bölümü topraklarını terk ederken, kasaba ve köylerin dörtte üçü tahribe uğramıştı. Ancak, insanlarının direngenliği, yıkıma uğramış bu halkın yeniden gelindiğinde Beyaz Rusya'nın kentsel ve sınaî gelişimi, Sovyetler Birliği'nde görülen en hızlıları arasındaydı.
1990'lı yıllarda Sovyetler Birliği'nde bağımsızlık hareketleri başlaması üzerine birliği kurtarmak için Yüksek Sovyet'in aldığı kararla 17 Mart 1991'de yapılan referandumda (bkz. 1991 Sovyetler Birliği referandumu) Belarus'ta % 83.72 oranında ülke geneline göre yüksek oranda birlikte kalma yönünde oy çıktı. Ancak 19 Ağustos'ta Moskova'da gerçekleşen darbe girişiminin ardından tedirgin olan Belarus Eylül 1991'de bağımsızlığını ilan etti. SSCB'nin kuruluşuna imza atan devletlerden biri olan Belarus 8 Aralık 1991'de Yeltsin'in başkanlığında Minsk'te imzalanan SSCB'nin dağıtılması anlaşmasına da imza atan devletlerden biri oldu ve batıya yöneldi. Ancak Rusya ile birliği savunan ve sosyalist olan Aleksandr Lukaşenko'nun Temmuz 1994 seçimlerini kazanarak başkan olmasının ardından Belarus tekrar tarihi ve kültürel bağlara sahip Rusya'yla ilişkileri geliştirme politikasına yöneldi. 1978 yılında kabul edilen Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti anayasası kısmen değiştirilerek ve dönemin koşullarına uyarlanarak 1994 yılında tekrar kabul edildi.
Belarus komünist bir hükûmet tarafından yönetilmemesine karşın sosyo-ekonomik politikalarında eski Sovyet kazanımlarını devam ettirmekte ve Sovyet mirasına sahip çıkmaktadır. Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı 1991'de bağımsız olmasıyla değiştirilmiş ancak Lukaşenko'nun iktidara gelmesiyle sadece üzerindeki orak çekicin kaldırıldığı haliyle yeniden resmi bayrak olarak kabul edilmiştir. Eski Sovyet Cumhuriyetlerinden Ekim Devrimi'nin yıldönümü 7 Kasım'ın resmi tatil olduğu devletler Moldova ve Belarus'tur.
Ekonomi
Kerestecilik ve patates yetiştirme gibi geleneksel uğraşlar bugün gene önem taşımaktadır. Serin ve yağışlı yazlar ile kumlu toprak yapısı, patates yetiştirilmesi açısından en elverişli koşulları oluşturur. Beyaz Rusya'da üretilen patates tüm Sovyetler'de tüketildiği gibi hayvan yemi olarak ve ayrıca da patates alkolü sanayisinde de kullanılıyordu. Topraklarının üçte biri ormanlarla kaplıdır. Çok sayıda göl ve suyolu, kesilen tomrukların mobilya ve inşaat malzemeleri üreten merkezlere sevkiyatını sağlar. Kum ise, tuğla ve cam üretiminde kullanılır; nitekim Sovyetler Birliği'nin en büyük cam fabrikalarından biri de Gomel'de yer alıyordu. Pripet bataklıkları çevresinde geniş bir alana yayılan turbalıklar son zamanlarda ıslah edilmiştir. Beyaz Rusya topraklarında kurulu çok sayıda termal enerji merkezi, yakıt olarak turbalıklardan sağlanan girdileri kullanmaktadır. Ayrıca Minsk'te büyük motor fabrikaları da SSCB döneminde faaliyet göstermekteydi.
Turizm
Beyaz Rusya turizm aktiviteleriyle 1970'li yıllarda ekonomik kaynak arayışı sonunca tanışmıştır. 1990'lı yıllarda yaşanan ekonomik kriz dolayısıyla turizmde başlayan durgunluk 2000'li yıllarda uluslararası turizmdeki yoğunluk ile sona ermiş ve turizm ekonomi üzerinde büyük bir pay sahibi olmuştur.
Beyaz Rusya'nın başlıca turizm tesisleri Minsk, Grodno, Brest, Polotsk bölgelerinde bulunur. İlgili Başkanlık Kararnamesi ile 27 Temmuz 2018 tarihinden itibaren 74 ülkenin vatandaşlarının Beyaz Rusya'yı 30 güne kadar vizesiz ziyaret edebileceği duyurulmuştur.
Beyaz Rusya doğa turizmi için de uygun bir yerdir. Avrupa'nın en derin ve büyük gölleri buradadır ve üç milli parka ev sahipliği yapar; , ve .
Biarezinski Biyosfer Rezervi 1925'te kurulmuştur ve 85,149 hektarlık bir ormana ev sahipliği yapmaktadır. İçerisinde boz ayı, vaşak, su samuru, tilki, kunduz, geyik gibi pek çok memeliyi barındırır. 1979 yılında 'biyosfer rezervi' unvanını kazanmış ve 1995 yılında Avrupa Konseyi Diploması'na layık görülmüştür. Bu diploma başarısı 2000 ve 2005 yıllarında da tekrarlanmıştır.
Kaynakça
- ^ Согласно стт. 14-15 Конституции СССР 1936 года, формально декларируемый суверенитет союзных республик был ограничен по ряду вопросов, отданных в общесоюзное ведение. Статья 20 устанавливала общесоюзных законов над республиканскими. Это, однако, не влияло на возможность самостоятельного международного представительства республик, которая отдельно подчёркивалась статьёй 18-а в редакции 1944 года.
- ^ "Конституция Республики Беларусь (1978). Редакция 22 февраля 1994 года". 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Mayıs 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Beyaz Rusya anlamina gelen Belaya Russia kokenli Belarus olarak da bilinir 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birligi ni olusturan 15 cumhuriyetten biridir 30 Aralik 1922 de imzalanan Sovyetler Birligi kurulus anlasmasini imzalayan devletlerden biridir Beyaz Rusya SSCBelorusskaya Sovetskaya Socialisticheskaya Respublika Belaruskaya Saveckaya Sacyyalistychnaya Respublika Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti1920 1991Bayrak ArmaMilli mars Beyaz Rusya SSC Milli Marsi source source track track track track track track track track Sovyetler Birligi ne bagli Beyaz Rusya SSC kirmizi nin haritadaki yeri BaskentSmolensk MinskYaygin dil ler Beyaz Rusca Rusca Lehce YidisHukumetMarksist Leninist tek parti Sovyet Cumhuriyeti 1920 1923 ilk Vilgelm Knorins 1990 1991 son Anatoli MalofeyevBasbakan 1920 1924 ilk Aleksandr Cervyakov 1990 1991 son Vyaceslav KebicYasama organi 1920 1938 Yuksek Sovyet 1938 1991 Tarihce Kurulusu1920 30 Aralik 1922 15 Kasim 1939 BM uyeligi24 Ekim 1945 25 Aralik 1991 Dagilisi1991Yuzolcumu Toplam603 700 km2Nufus Sayilan10 199 709Onculler ArdillarLitvanya Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Beyaz Rusya Sovyetler Birligi nin en batisinda yer alan Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nufus acisindan Sovyetler Birligi nin besinci buyuk cumhuriyetiydi ve tipki Ukrayna SSC gibi Birlesmis Milletler de temsilciye sahipti Beyaz Rusya nin guney sinirini sik ormanlar ve Pripet batakliklari olusturur Kuzeyde bir dizi buzul sirt yukseltiyi artirirken toprak daha kuru hale gelir bu arada ayni yorede nin bati kolu Baltik a acilan tarihsel bir su yolu islevi gorur Polonya sinirinda son Avrupa bizonunun goruldugu cok eski ve ilginc Beloveya Ormani yer alir Tarih acisindan bakildiginda Beyaz Rusya zamaninda onemli bir yeri olan ve fiilen bagimsiz bir konuma sahip bulunan nin mirascisidir Bu topraklar Tatar istilasindan sonra Litvanya buyuk prenslerinin eline gecti Polonya ve Litvanya nin birlesmesiyle Beyaz Rusya Polonya nin 16 ve 17 yuzyillara ozgu Ronesans kulturunu paylasti nufusun hemen hemen dortte biri Katolik oldu Ancak Polonya nin 18 yuzyil sonlarinda paylasilmasiyladir ki Beyaz Rusya nin buyuk bolumu Rus Imparatorlugu na dahil edildi Sovyetler Birligi ni yoneten Komunist Parti 1898 yilinda Rusya Sosyal Demokrat Isci Partisi adiyla Belarus un baskenti Minsk te kuruldu 1917 de Lenin in onderliginde gerceklesen Ekim Devrimi nde Belarus halki etkin bir rol oynadi Ancak devrimden sonra Almanya nin agir baris kosullarinin kabul edilmemesi uzerine saldiriya gecmesi dolayisiyla devrimin kazanimlarini korumak isteyen Sovyet hukumeti Belarus un bati topraklarini Almanya ya birakmak zorunda kaldi Bu topraklar II Dunya Savasi nda tekrar Sovyetlere katildi II Dunya Savas nda Berlin den Moskova ya uzanan hatta yer alan Beyaz Rusya Nazi istilacilarin elinde Sovyetler Birligi nin baska bolgelerine gore daha buyuk yikima ugradi Nazi isgali 1941 44 doneminde 1 5 milyon Belarus kalici olarak Idil Nehri nin dogusundaki topraklara yerlestirildi Yahudi nufusun buyuk bolumu topraklarini terk ederken kasaba ve koylerin dortte ucu tahribe ugramisti Ancak insanlarinin direngenligi yikima ugramis bu halkin yeniden gelindiginde Beyaz Rusya nin kentsel ve sinai gelisimi Sovyetler Birligi nde gorulen en hizlilari arasindaydi 1990 li yillarda Sovyetler Birligi nde bagimsizlik hareketleri baslamasi uzerine birligi kurtarmak icin Yuksek Sovyet in aldigi kararla 17 Mart 1991 de yapilan referandumda bkz 1991 Sovyetler Birligi referandumu Belarus ta 83 72 oraninda ulke geneline gore yuksek oranda birlikte kalma yonunde oy cikti Ancak 19 Agustos ta Moskova da gerceklesen darbe girisiminin ardindan tedirgin olan Belarus Eylul 1991 de bagimsizligini ilan etti SSCB nin kurulusuna imza atan devletlerden biri olan Belarus 8 Aralik 1991 de Yeltsin in baskanliginda Minsk te imzalanan SSCB nin dagitilmasi anlasmasina da imza atan devletlerden biri oldu ve batiya yoneldi Ancak Rusya ile birligi savunan ve sosyalist olan Aleksandr Lukasenko nun Temmuz 1994 secimlerini kazanarak baskan olmasinin ardindan Belarus tekrar tarihi ve kulturel baglara sahip Rusya yla iliskileri gelistirme politikasina yoneldi 1978 yilinda kabul edilen Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti anayasasi kismen degistirilerek ve donemin kosullarina uyarlanarak 1994 yilinda tekrar kabul edildi Belarus komunist bir hukumet tarafindan yonetilmemesine karsin sosyo ekonomik politikalarinda eski Sovyet kazanimlarini devam ettirmekte ve Sovyet mirasina sahip cikmaktadir Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayragi 1991 de bagimsiz olmasiyla degistirilmis ancak Lukasenko nun iktidara gelmesiyle sadece uzerindeki orak cekicin kaldirildigi haliyle yeniden resmi bayrak olarak kabul edilmistir Eski Sovyet Cumhuriyetlerinden Ekim Devrimi nin yildonumu 7 Kasim in resmi tatil oldugu devletler Moldova ve Belarus tur EkonomiKerestecilik ve patates yetistirme gibi geleneksel ugraslar bugun gene onem tasimaktadir Serin ve yagisli yazlar ile kumlu toprak yapisi patates yetistirilmesi acisindan en elverisli kosullari olusturur Beyaz Rusya da uretilen patates tum Sovyetler de tuketildigi gibi hayvan yemi olarak ve ayrica da patates alkolu sanayisinde de kullaniliyordu Topraklarinin ucte biri ormanlarla kaplidir Cok sayida gol ve suyolu kesilen tomruklarin mobilya ve insaat malzemeleri ureten merkezlere sevkiyatini saglar Kum ise tugla ve cam uretiminde kullanilir nitekim Sovyetler Birligi nin en buyuk cam fabrikalarindan biri de Gomel de yer aliyordu Pripet batakliklari cevresinde genis bir alana yayilan turbaliklar son zamanlarda islah edilmistir Beyaz Rusya topraklarinda kurulu cok sayida termal enerji merkezi yakit olarak turbaliklardan saglanan girdileri kullanmaktadir Ayrica Minsk te buyuk motor fabrikalari da SSCB doneminde faaliyet gostermekteydi TurizmBeyaz Rusya turizm aktiviteleriyle 1970 li yillarda ekonomik kaynak arayisi sonunca tanismistir 1990 li yillarda yasanan ekonomik kriz dolayisiyla turizmde baslayan durgunluk 2000 li yillarda uluslararasi turizmdeki yogunluk ile sona ermis ve turizm ekonomi uzerinde buyuk bir pay sahibi olmustur Beyaz Rusya nin baslica turizm tesisleri Minsk Grodno Brest Polotsk bolgelerinde bulunur Ilgili Baskanlik Kararnamesi ile 27 Temmuz 2018 tarihinden itibaren 74 ulkenin vatandaslarinin Beyaz Rusya yi 30 gune kadar vizesiz ziyaret edebilecegi duyurulmustur Beyaz Rusya doga turizmi icin de uygun bir yerdir Avrupa nin en derin ve buyuk golleri buradadir ve uc milli parka ev sahipligi yapar ve Biarezinski Biyosfer Rezervi 1925 te kurulmustur ve 85 149 hektarlik bir ormana ev sahipligi yapmaktadir Icerisinde boz ayi vasak su samuru tilki kunduz geyik gibi pek cok memeliyi barindirir 1979 yilinda biyosfer rezervi unvanini kazanmis ve 1995 yilinda Avrupa Konseyi Diplomasi na layik gorulmustur Bu diploma basarisi 2000 ve 2005 yillarinda da tekrarlanmistir Kaynakca Soglasno stt 14 15 Konstitucii SSSR 1936 goda formalno deklariruemyj suverenitet soyuznyh respublik byl ogranichen po ryadu voprosov otdannyh v obshesoyuznoe vedenie Statya 20 ustanavlivala obshesoyuznyh zakonov nad respublikanskimi Eto odnako ne vliyalo na vozmozhnost samostoyatelnogo mezhdunarodnogo predstavitelstva respublik kotoraya otdelno podchyorkivalas statyoj 18 a v redakcii 1944 goda Konstituciya Respubliki Belarus 1978 Redakciya 22 fevralya 1994 goda 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Agustos 2017 Arsivlenmis kopya 2 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2021 Arsivlenmis kopya 2 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mayis 2021 Arsivlenmis kopya PDF 2 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Mayis 2021