Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bilimsel yazı, bilgiyi öğretme, doğruluk ve yenilik için yazılan yazı türüdür. Kendine özgü bir anlatım tarzıdır. Yazı, dile dayanır. Dil ortak anlaşma aracıdır. Belli kural ve tekniklere dayanarak yazılan bir yazı amacına ulaşabilir.
Bilimsel yazı deneme veya edebiyat değildir ancak dile dayandığı için sıkıcı veya anlaşılamaz olmamalıdır. Görüşler sağlam kaynaklara dayandırılmalı ve gösterilmelidir.
Plan
Bilimsel yazı birkaç sayfalık bir makale olabileceği gibi birkaç yüz sayfalık kitap da olabilir. Esas itibarıyla teknik aynıdır.
Yazının metinle uyumlu bir ismi olmalıdır. Çoğu zaman okuyucu kitabın ismine bakar. İsim metinle aynı değil veya iddialı ise aradığını bulamaz. Mesela "Osmanlı'da Tıp" araştırması yapan yazarın kitabına Osmanlı'da İlimler başlığını koyması uygunsuzdur.
Uzun yazıları burada kitap diye belirteceğiz. Yazar, kitabını bir otoritenin sunuşu ile açabilir. Buna takdim, takriz, sunuş denir. Sonra önsöz yahut mukaddime bölümü gelir. Burada yazar eserinin yapısını, amacını tanıtır. Buna söze başlarken de denebilir.
Önsözün ardından kısa veya uzun bir Giriş bölümü gelir. Giriş'te kitabın iskeleti anlatılır. Konular açıklanır, bilgi verilir. Buna methal de denir.
Girişten sonra gövde bölümü gelir. Burada numaralandırma esası şöyledir:
I, A, 1, a, (1), (a), i, ii...
Ana bölümlendirme Kısımlar ve Bölümler şeklindedir.
Gövde metni bittikten sonra Sonuç eklenir, konu özetlenir, neyin savunulduğu ve neyin ortaya çıktığı kısaca açıklanır.
Kitap Sonuç'tan sonra Ekler, Kronoloji, Bibliyografya, İndeks ile biter.
Kitabın başında yazarın biyografisi, künyesi, teşekkür, kısaltmalar, resim ve şekil cetveli yer alır ki bunların çoğunu yayıncı yapar.
Teknik
En çok kullanılan üç yazı tekniği vardır: , MLA, Chicago.
Türkiye'de kullanılan karma usuldeki standart şudur:
Yazar adı, Eser adı, (çeviriyse çevirmeni), Yayınevi, Yer ve tarih. Mesela Vikipedi hakkında Ahmet Sezer adlı yazarın kitabı şöyle gösterilir: Ahmet Sezer, Vikipedi, İstanbul 2006. Burada araya giren ve en çok karıştırılan cilt, sayfa ve basımdır. Bunlar şöyle gösterilmelidir:
Ahmet Sezer, Vikipedi, Viki Yayınları, C.1, İstanbul 2006, s.1. Eser çeviriyse eser adından sonra çevirmeni yazılır. Parantez kullanılmaz. Araştırma bir dergide çıkmışsa format şudur:
Ahmet Sezer, "Vikipedi", Viki dergisi, Sayı:1, s.1.
Yazının kaynakları metinde nasıl gösterilir? Bunun yaygın iki metodu vardır. Birincisi, açıklanan görüş daha önce söylenmişse yeni bir cümleyle anlatılsa dahi üzerine gönderme numarası konulmalıdır. Yahut kaynağı doğrudan alıntılamak ve üzerini numaralandırmaktır. Buna sayfa altı dipnotu metodu denir. Numaralar sayfa altında sıralanıp kaynaklar yazılır. Burada yazar ismi soyadından önce gelir, kitabın sonundaki soyadı sırasıyla karıştırılmamalıdır.
İkinci gönderme metodu yaslanan görüşün veya alıntının yanına parantez açarak yazarın adı ve yayının tarihi verilir. (Sezer:2006) gibi. Bunun yukarıdakinden farkı dipnotlarının bölüm sonlarında verilmesidir, ancak sayfa altı dipnotu yaygın olduğu üzere bu metot kullanılmasa, doğrudan metinde göndermeler numaralandırılsa da olur.
Doğruluk
Girişte belirtildiği gibi bir yazar daha önce başkalarının söylediklerini belirtmek zorundadır. Bu bilimsel namustur. Eğer başkasının görüşlerini alır ve gönderme yapmazsa bilimsel hırsız durumuna düşer. Buna intihal denir. Tesadüfen iki yazar aynı görüşü söylemiş olabilir mi? Eskiler buna tevarüd derdi. Olabilir ancak bilerek başkasının görüşlerini kendine mal etme zaten bilimsel ağda belli olur.
Dil
Bir yazarı olduran yahut öldüren dilidir. Mükemmel bir düşünce berbat bir dil yüzünden anlaşılmaz, okunmaz. Tersi de mümkündür, çok parlak, cafcaflı bir dille yazılmış ve bilimsel diye sunulmuş boş eserler görmek mümkündür.
Yazar ulusal dili okulda öğrenir, ama bilimsel dili öğrenmesi yıllarını alır. O yüzden bilimsel yazı yazmak kolay değildir. Yazarın anadiline hakim olması ön şarttır. Dilbilgisi ve yazım yanlışları düzeltilebilir ama mantık hataları düzeltilemez.
Bilimsel yazı, konu alanında uzman olmayanların da anlamasını sağlamak amacıyla jargondan kaçınmalıdır.
Türkçede yazı dilinde -di'li geçmiş zaman kullanılır. -miş'li geçmiş zaman bürokratik bir dil olduğundan artık pek az araştırmada yer almaktadır. Görüşler ifade edilirken eskiden biz'li anlatım yaygındı, bugün kimse "biz bu hususta şöyle düşünüyoruz" gibi çoğul bir ifade kullanmaz.
Kaynakça
Kaynakça, alıntı yapılan yahut özet halinde yararlanılan kaynakların dökümüdür. Metinde gönderme yapılan bütün kaynaklar sıralanmalıdır. MLA sistemi yaygındır olmakla birlikte hangi kaynağın nasıl kullanıldığı yazarın inisiyatifindedir ancak metinde bahsi geçmeyen kaynakların gösterilmesi lüzumsuzdur ve okunduğu zannını vermek itibarıyla ahlaki değildir.
Bibliyografya yazar soyadına göre, alfabetik yapılır.
Kaynakça
- Hüseyin Bal, Bilimsel Araştırma Yöntem ve Teknikleri, Süleyman Demirel Üniversitesi Y. Isparta, 2001.
- Niyazi Karasar, Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara 1994.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bilimsel yazi bilgiyi ogretme dogruluk ve yenilik icin yazilan yazi turudur Kendine ozgu bir anlatim tarzidir Yazi dile dayanir Dil ortak anlasma aracidir Belli kural ve tekniklere dayanarak yazilan bir yazi amacina ulasabilir Bilimsel yazi deneme veya edebiyat degildir ancak dile dayandigi icin sikici veya anlasilamaz olmamalidir Gorusler saglam kaynaklara dayandirilmali ve gosterilmelidir PlanBilimsel yazi birkac sayfalik bir makale olabilecegi gibi birkac yuz sayfalik kitap da olabilir Esas itibariyla teknik aynidir Yazinin metinle uyumlu bir ismi olmalidir Cogu zaman okuyucu kitabin ismine bakar Isim metinle ayni degil veya iddiali ise aradigini bulamaz Mesela Osmanli da Tip arastirmasi yapan yazarin kitabina Osmanli da Ilimler basligini koymasi uygunsuzdur Uzun yazilari burada kitap diye belirtecegiz Yazar kitabini bir otoritenin sunusu ile acabilir Buna takdim takriz sunus denir Sonra onsoz yahut mukaddime bolumu gelir Burada yazar eserinin yapisini amacini tanitir Buna soze baslarken de denebilir Onsozun ardindan kisa veya uzun bir Giris bolumu gelir Giris te kitabin iskeleti anlatilir Konular aciklanir bilgi verilir Buna methal de denir Giristen sonra govde bolumu gelir Burada numaralandirma esasi soyledir I A 1 a 1 a i ii Ana bolumlendirme Kisimlar ve Bolumler seklindedir Govde metni bittikten sonra Sonuc eklenir konu ozetlenir neyin savunuldugu ve neyin ortaya ciktigi kisaca aciklanir Kitap Sonuc tan sonra Ekler Kronoloji Bibliyografya Indeks ile biter Kitabin basinda yazarin biyografisi kunyesi tesekkur kisaltmalar resim ve sekil cetveli yer alir ki bunlarin cogunu yayinci yapar TeknikEn cok kullanilan uc yazi teknigi vardir MLA Chicago Turkiye de kullanilan karma usuldeki standart sudur Yazar adi Eser adi ceviriyse cevirmeni Yayinevi Yer ve tarih Mesela Vikipedi hakkinda Ahmet Sezer adli yazarin kitabi soyle gosterilir Ahmet Sezer Vikipedi Istanbul 2006 Burada araya giren ve en cok karistirilan cilt sayfa ve basimdir Bunlar soyle gosterilmelidir Ahmet Sezer Vikipedi Viki Yayinlari C 1 Istanbul 2006 s 1 Eser ceviriyse eser adindan sonra cevirmeni yazilir Parantez kullanilmaz Arastirma bir dergide cikmissa format sudur Ahmet Sezer Vikipedi Viki dergisi Sayi 1 s 1 Yazinin kaynaklari metinde nasil gosterilir Bunun yaygin iki metodu vardir Birincisi aciklanan gorus daha once soylenmisse yeni bir cumleyle anlatilsa dahi uzerine gonderme numarasi konulmalidir Yahut kaynagi dogrudan alintilamak ve uzerini numaralandirmaktir Buna sayfa alti dipnotu metodu denir Numaralar sayfa altinda siralanip kaynaklar yazilir Burada yazar ismi soyadindan once gelir kitabin sonundaki soyadi sirasiyla karistirilmamalidir Ikinci gonderme metodu yaslanan gorusun veya alintinin yanina parantez acarak yazarin adi ve yayinin tarihi verilir Sezer 2006 gibi Bunun yukaridakinden farki dipnotlarinin bolum sonlarinda verilmesidir ancak sayfa alti dipnotu yaygin oldugu uzere bu metot kullanilmasa dogrudan metinde gondermeler numaralandirilsa da olur DogrulukGiriste belirtildigi gibi bir yazar daha once baskalarinin soylediklerini belirtmek zorundadir Bu bilimsel namustur Eger baskasinin goruslerini alir ve gonderme yapmazsa bilimsel hirsiz durumuna duser Buna intihal denir Tesadufen iki yazar ayni gorusu soylemis olabilir mi Eskiler buna tevarud derdi Olabilir ancak bilerek baskasinin goruslerini kendine mal etme zaten bilimsel agda belli olur DilBir yazari olduran yahut olduren dilidir Mukemmel bir dusunce berbat bir dil yuzunden anlasilmaz okunmaz Tersi de mumkundur cok parlak cafcafli bir dille yazilmis ve bilimsel diye sunulmus bos eserler gormek mumkundur Yazar ulusal dili okulda ogrenir ama bilimsel dili ogrenmesi yillarini alir O yuzden bilimsel yazi yazmak kolay degildir Yazarin anadiline hakim olmasi on sarttir Dilbilgisi ve yazim yanlislari duzeltilebilir ama mantik hatalari duzeltilemez Bilimsel yazi konu alaninda uzman olmayanlarin da anlamasini saglamak amaciyla jargondan kacinmalidir Turkcede yazi dilinde di li gecmis zaman kullanilir mis li gecmis zaman burokratik bir dil oldugundan artik pek az arastirmada yer almaktadir Gorusler ifade edilirken eskiden biz li anlatim yaygindi bugun kimse biz bu hususta soyle dusunuyoruz gibi cogul bir ifade kullanmaz KaynakcaKaynakca alinti yapilan yahut ozet halinde yararlanilan kaynaklarin dokumudur Metinde gonderme yapilan butun kaynaklar siralanmalidir MLA sistemi yaygindir olmakla birlikte hangi kaynagin nasil kullanildigi yazarin inisiyatifindedir ancak metinde bahsi gecmeyen kaynaklarin gosterilmesi luzumsuzdur ve okundugu zannini vermek itibariyla ahlaki degildir Bibliyografya yazar soyadina gore alfabetik yapilir KaynakcaHuseyin Bal Bilimsel Arastirma Yontem ve Teknikleri Suleyman Demirel Universitesi Y Isparta 2001 Niyazi Karasar Bilimsel Arastirma Yontemi Ankara 1994