Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Doğa bilimlerinde, bilimsel yöntem yeni bir bilgi edinmek için kullanılan deneyci yaklaşıma sahip bir yöntemdir. Bilim insanları bu yöntemle, zaman içinde bilgilerin üst üste binmesiyle evrendeki olayların doğru ve güvenilir bir şekilde betimlemesini amaçlar. Yöntem, 17. yüzyıldan itibaren bilimin gelişmesini şekillendirmiştir.
Bilimsel yöntem, en basit haliyle aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
- Evrendeki bir fenomenin gözlemlenmesi.
- Bu fenomene dair, gözlemler ile tutarlı, ancak kesin olmayan, hipotez adında deneysel bir açıklama getirilmesi.
- Hipotezin tahminlerde bulunmak için kullanılması.
- Tahminlerin deneylerle veya ek gözlemlerle test edilmesi ve sonuçlar ışığında hipotezde gerekli değişikliklerin yapılması.
- (3) ve (4) numaralı adımların hipotez ve deney arasında tutarsızlık kalmayana kadar tekrarlanması.
Tam tutarlılık sağlandığı zaman hipotez, gözlemlerin açıklanabilip yeni akıl yürütmelerin yapılabileceği bir kuram haline gelir. Böylelikle bir fenomen türünü açıklayan kolay anlaşılır ve tutarlı bir önermeler grubu oluşturulmuş olunur.
Tarihçe
Bilim tarihinin önemli tartışmaları Dekart tarafından savunulan akılcılığı; Francis Bacon'un ortaya attığı ve Newton sayesinde tanınan tümevarımcılığı ve deneyciliği; ve 19. yüzyılın başında ortaya çıkan ilgilendirir.
"Bilimsel yöntem" terimi, bilimin kurumsal olarak geliştiği 19. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Bu dönemde bilimsel ile bilimsel olmayan arasındaki ayrım belirginleşmiş, bilim insanı ve sahte bilim gibi diğer kavramlar da ortaya çıkmıştır. Baconculuğun popüler olduğu 1830'larda ve 1850'lerde, William Whewell, John Herschel, John Stuart Mill gibi natüralistler bilginin üretilmesiyle ilgili "tümevarım" ve "olgu" gibi kavramlar üzerine tartışmalar yürütüyorlardı. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında, gözlemlenebilir dünyanın ötesinde bilimsel tezlerin ortaya çıkmasıyla gerçekçilik ve üzerine tartışmalar yapıldı. Tartışmalar devam ediyor olsa da, "Bilimsel yöntem" terimi 20. yüzyılda popüler olarak sözlüklerde ve ders kitaplarında kullanılmaya başlanmıştır.
Eleştiriler
Bilim felsefesinin önemli isimlerinden Paul Feyerabend, bilimsel yöntemin genelleştirilmesi ve tek geçerli yöntem olarak mutlaklaştırılma girişimini eleştirmekte, bunun kuramsal-felsefi olarak temellendirilemez pozitivist bir tutum olduğunu öne sürmektedir. Yönteme Hayır adlı ünlü kitabında bu şekilde mutlaklaştırılan bilimsel yöntem anlayışının yanlışlığını hem bilim tarihi içinden örneklerle göstermeye çalışmaktadır, hem de gözlem, deney, önerme, hipotez, kuram gibi terimlerin kendi eleştirisine uygun içerimlerini belirtmektedir. Feyerabend'in itirazı esas olarak bilimsel yöntemin tek ve mutlak bir yöntem olarak kabul edilmesi ve dayatılmasına yönelik olarak görünmektedir.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Doga bilimlerinde bilimsel yontem yeni bir bilgi edinmek icin kullanilan deneyci yaklasima sahip bir yontemdir Bilim insanlari bu yontemle zaman icinde bilgilerin ust uste binmesiyle evrendeki olaylarin dogru ve guvenilir bir sekilde betimlemesini amaclar Yontem 17 yuzyildan itibaren bilimin gelismesini sekillendirmistir Bilimsel yontem en basit haliyle asagidaki sekilde ozetlenebilir Evrendeki bir fenomenin gozlemlenmesi Bu fenomene dair gozlemler ile tutarli ancak kesin olmayan hipotez adinda deneysel bir aciklama getirilmesi Hipotezin tahminlerde bulunmak icin kullanilmasi Tahminlerin deneylerle veya ek gozlemlerle test edilmesi ve sonuclar isiginda hipotezde gerekli degisikliklerin yapilmasi 3 ve 4 numarali adimlarin hipotez ve deney arasinda tutarsizlik kalmayana kadar tekrarlanmasi Tam tutarlilik saglandigi zaman hipotez gozlemlerin aciklanabilip yeni akil yurutmelerin yapilabilecegi bir kuram haline gelir Boylelikle bir fenomen turunu aciklayan kolay anlasilir ve tutarli bir onermeler grubu olusturulmus olunur TarihceBilim tarihinin onemli tartismalari Dekart tarafindan savunulan akilciligi Francis Bacon un ortaya attigi ve Newton sayesinde taninan tumevarimciligi ve deneyciligi ve 19 yuzyilin basinda ortaya cikan ilgilendirir Bilimsel yontem terimi bilimin kurumsal olarak gelistigi 19 yuzyilda yayginlasmistir Bu donemde bilimsel ile bilimsel olmayan arasindaki ayrim belirginlesmis bilim insani ve sahte bilim gibi diger kavramlar da ortaya cikmistir Baconculugun populer oldugu 1830 larda ve 1850 lerde William Whewell John Herschel John Stuart Mill gibi naturalistler bilginin uretilmesiyle ilgili tumevarim ve olgu gibi kavramlar uzerine tartismalar yurutuyorlardi 19 yuzyilin sonlarinda ve 20 yuzyilin baslarinda gozlemlenebilir dunyanin otesinde bilimsel tezlerin ortaya cikmasiyla gercekcilik ve uzerine tartismalar yapildi Tartismalar devam ediyor olsa da Bilimsel yontem terimi 20 yuzyilda populer olarak sozluklerde ve ders kitaplarinda kullanilmaya baslanmistir ElestirilerBilim felsefesinin onemli isimlerinden Paul Feyerabend bilimsel yontemin genellestirilmesi ve tek gecerli yontem olarak mutlaklastirilma girisimini elestirmekte bunun kuramsal felsefi olarak temellendirilemez pozitivist bir tutum oldugunu one surmektedir Yonteme Hayir adli unlu kitabinda bu sekilde mutlaklastirilan bilimsel yontem anlayisinin yanlisligini hem bilim tarihi icinden orneklerle gostermeye calismaktadir hem de gozlem deney onerme hipotez kuram gibi terimlerin kendi elestirisine uygun icerimlerini belirtmektedir Feyerabend in itirazi esas olarak bilimsel yontemin tek ve mutlak bir yontem olarak kabul edilmesi ve dayatilmasina yonelik olarak gorunmektedir Kaynakca a b c Thurs Daniel 2011 12 Scientific Methods Wrestling with Nature From Omens to Science Chicago University of Chicago Press ss 307 36 ISBN 978 0 226 31783 0 Achinstein Peter 2004 General Introduction to Scientific Methods Johns Hopkins University Press ss 1 5 ISBN 978 0 8018 7943 2