Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bok böceği veya pislik böceği, kısmen veya tamamen dışkıyla beslenen böceklerin ortak adıdır.
| Bok böceği | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bir bok böceği türü | ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Familyalar ve oymaklar | ||||||||||||||
Bu türlerin büyük çoğunluğu, kın kanatlılar (Coleoptera) takımında sınıflanan Scarabaeidae familyasının alt familyalarında Scarabaeinae ve Aphodiinae'nin üyesidir. Özellikle Scarabaeinae alt familyasının tek başına içerdiği 5.000'den fazla türün büyük çoğunluğu tamamen dışkıyla beslenir ve bu yüzden de bu alt familya için zaman zaman "asıl bok böcekleri" terimi de kullanılır. Ancak, kın kanatlıların diğer bir familyası olan Geotrupidae de dışkıyla beslenen ve "toprak kazan bok böcekleri" olarak anılan türler içermektedir.
Özellikleri
Bok böcekleri sert kabuklu böceklerdendir ve birçoğu parlak metalik renklerde ve 5–60 mm büyüklüğündedir. Bu böcek, küre imal edebilen tek böcektir. 30 adet parmağa sahiptir. Ön ayaklarının yardımıyla dışkıdan iri bir küre yapar, bu kürenin içine yumurtalarını aşılar ve küreyi başı hep doğuya dönük olarak, arka ayaklarıyla yuvasına itip gömer. Yirmi dört gün sonra yavruları belirmeye başlayınca, küreyi topraktan çıkarıp suya götürür. Küre suda eridiği zaman da yavrular serbest kalır.
Bok böceği, yönünü Samanyolu galaksisini kullanarak belirlediği bilinen tek böcek türüdür.
Beslenme
Etçil ve otçul hayvanların gübrelerini yer ve bunları top haline getirerek saklar.
Dağılım
Birçok farklı habitatta yaşarlar, çöl, tarlalar, orman ve otlaklar buna dahildir. Aşırı derecede soğuk veya kuru havayı sevemezler. Antarktika hariç bütün kıtalarda görülürler.
Başkalaşım görülür.
Ekoloji ve davranış
Bok böceği türlerinin sıklıkla oldukça özgün ekolojik gereksinimleri vardır. Örneğin, Aphoniidae alt familyasının üyeleri olan Dialytes türleri ve Aphotaenius carolinus geyik dışkısını geri dönüştürmek üzere özelleşmiştir. Bir örneğinin Scarabaeinae alt familyasından Canthon pilularius olduğu ve "yuvarlayıcı böcekler" olarak anılan bir grup bok böceği ise dışkı kümesinden ayırdığı bir parça dışkıyı top haline getirip, o küme üzerine gerçekleşebilecek olası bir mücadeleden yuvarlayarak uzaklaştırır. Yine Scarabaeinae alt familyasının üyesi olan Copris fricator, Phanaeus vindex, Onthophagus hecate ve Onthophagus cribricollis türleri ise dışkı topunu dışkı kümesinin altında oluşturur. Kimi bok böcekleri ise omurgalıların yuvalarında yaşar. Çoğunluğunu bok böceklerinin oluşturduğu bu alt familyalarda, beslenmeleri farklı olan türler de bulunur. Örneği (Sarabaeinae) mantarlarla beslenir.
Kültürde
Bok böcekleri (Skarabe) eski Mısır’daki en yaygın sembollerden biridir. Mısır geleneğinde farklı bağlamlarda, üç değişik anlamda kullanılmış olan sembolün simgelediği anlamlar şöyle açıklanır:
- Ra’nın “khepre” şeklini temsil eden kullanımlarında kozmik evrenin meydana getirilişini simgeler. Bu böceğin üreme biçimi, kendi kendini doğuran, daha doğrusu kendi kendinin nedeni olan yaratıcı güç “Phtha”nın evrendeki kozmik nesneleri şekillendirerek oluşturmasını temsil eder. Burada söz konusu olan güç, yoktan var eden değil, “var edilen”i biçimlendiren bir güçtür. Mısır’ın hiyeroglif yazısında “olmak”, daha doğrusu “verilen biçimi alarak varlık haline dönüşmek” anlamına gelen “hpr” ya da “kheper” fiili ayakları açık bir skarabe ile yazılır. İlah Khepra’nın adı da bu fiilden türemiştir.
- Güneş ile birlikte kullanımlarında, Güneş Sistemi’nin kendisine yaşam veren, kendisini yöneten Sirius Sistemi ile ilişkisini simgeler. Böceğin yumurtalarını koyduğu ve itme gücüyle yuvarladığı küre, kozmozda bir güçle yuvarlanıp giden bir ateş küresi olan ve tohumlarını Sirius’ten alan Güneş’i simgeler. Sembolün bu anlamdaki kullanımında, sembole genellikle Güneş’i simgeleyen bir diskin eşlik ettiği görülür.
- Ölüm ve ölüm-ötesi konularıyla ilgili olarak kullanımında ise reenkarnasyonu simgelemek üzere kullanılırdı. Bununla birlikte skarabenin eski Mısır’da aynı zamanda bir tür muska olarak da kullanıldığı bilinmektedir.
Antik Mısır'ın tılsımsal böceği
Antik Mısır'ın bu kutsal böceği, günümüz dünyasının bile en geçerli tılsımlarından biridir. Eski Mısırlılar onun yaratılış, erkekliğin tartışılmaz gücü, üreme, bilgelik, reankarnasyon, ölümsüzlük ve yenilenmeyle özdeşleştirmişlerdir. Gübre böceği tılsımı hemen hemen dört bin yıllık bir faal yaşam süresi gösteren ve dünyadaki tılsımların içinde en uzun bir geçmişe sahip olanıdır. Bugün bok böceği simgeli yüzük, küpe ve broşlar uğur olarak hala kullanılmaktadır.
Resimler
-
![image]()
Cetonia aurata -
![image]()
Phyllopertha horticola -
![image]()
Oryctes nasicornis -
![image]()
Cetonia aurata -
![image]()
Küresini yuvarlayan bir bok böceği -
![image]()
Melolontha melolontha -
![image]()
Melolontha melolontha -
![image]()
Melolontha melolontha -
![image]()
Melolontha melolontha -
![image]()
Oryctes nasicornis -
![image]()
Dynastes tityus -
![image]()
Oxysternon conspicillatum
Kaynakça
Atıflar
- ^ Dung beetle. İngilizce Wikipedia. Sürüm: 21 Şubat 2007.
- ^ Wits University (24 Ocak 2013). "Dung Beetles Follow the Milky Way: Insects Found to Use Stars for Orientation". ScienceDaily. 26 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2013.
- ^ Dell'Amore, Christine. . News Watch. National Geographic Society. 2 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2013.
- ^ Ratcliffe, B. C.; Jameson, M. L. (2005). Scarabaeidae (Latreille, 1802) - Sca 18 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Nommo'nun gemisi". 13 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2007.
Diğer
- Dictionnaire des symboles, Jean Chevalier, s.850 .
- Semboller Ansiklopedisi,SALT,Alparslan.Ruh ve Madde Yayınları, sayfa 299,
- Meta Ansiklopedi, Ruh ve Madde Yayınları,2010,SALT, Alparslan ve ÇOBANLI, Cem.
- Dharma Ansiklopedi,Dharma Yayınları, SALT, Alparslan ve ÇOBANLI, Cem. sayfa 396.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Bok böceği ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Australia Museum, Gübre böcekleri21 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bok bocegi veya pislik bocegi kismen veya tamamen diskiyla beslenen boceklerin ortak adidir Bok bocegiBir bok bocegi turuBiyolojik siniflandirmaUst alem EukaryotaAlem AnimaliaAlt alem EumetazoaSube ArthropodaAlt sube HexapodaSinif InsectaTakim Coleoptera Kin kanatlilar Familyalar ve oymaklarScarabaeidae Bu turlerin buyuk cogunlugu kin kanatlilar Coleoptera takiminda siniflanan Scarabaeidae familyasinin alt familyalarinda Scarabaeinae ve Aphodiinae nin uyesidir Ozellikle Scarabaeinae alt familyasinin tek basina icerdigi 5 000 den fazla turun buyuk cogunlugu tamamen diskiyla beslenir ve bu yuzden de bu alt familya icin zaman zaman asil bok bocekleri terimi de kullanilir Ancak kin kanatlilarin diger bir familyasi olan Geotrupidae de diskiyla beslenen ve toprak kazan bok bocekleri olarak anilan turler icermektedir OzellikleriBok bocekleri sert kabuklu boceklerdendir ve bircogu parlak metalik renklerde ve 5 60 mm buyuklugundedir Bu bocek kure imal edebilen tek bocektir 30 adet parmaga sahiptir On ayaklarinin yardimiyla diskidan iri bir kure yapar bu kurenin icine yumurtalarini asilar ve kureyi basi hep doguya donuk olarak arka ayaklariyla yuvasina itip gomer Yirmi dort gun sonra yavrulari belirmeye baslayinca kureyi topraktan cikarip suya goturur Kure suda eridigi zaman da yavrular serbest kalir Bok bocegi yonunu Samanyolu galaksisini kullanarak belirledigi bilinen tek bocek turudur BeslenmeEtcil ve otcul hayvanlarin gubrelerini yer ve bunlari top haline getirerek saklar DagilimBircok farkli habitatta yasarlar col tarlalar orman ve otlaklar buna dahildir Asiri derecede soguk veya kuru havayi sevemezler Antarktika haric butun kitalarda gorulurler Baskalasim gorulur Ekoloji ve davranisBok bocegi turlerinin siklikla oldukca ozgun ekolojik gereksinimleri vardir Ornegin Aphoniidae alt familyasinin uyeleri olan Dialytes turleri ve Aphotaenius carolinus geyik diskisini geri donusturmek uzere ozellesmistir Bir orneginin Scarabaeinae alt familyasindan Canthon pilularius oldugu ve yuvarlayici bocekler olarak anilan bir grup bok bocegi ise diski kumesinden ayirdigi bir parca diskiyi top haline getirip o kume uzerine gerceklesebilecek olasi bir mucadeleden yuvarlayarak uzaklastirir Yine Scarabaeinae alt familyasinin uyesi olan Copris fricator Phanaeus vindex Onthophagus hecate ve Onthophagus cribricollis turleri ise diski topunu diski kumesinin altinda olusturur Kimi bok bocekleri ise omurgalilarin yuvalarinda yasar Cogunlugunu bok boceklerinin olusturdugu bu alt familyalarda beslenmeleri farkli olan turler de bulunur Ornegi Sarabaeinae mantarlarla beslenir KulturdeMisir Skarabeleri Istanbul Arkeoloji Muzesi Bok bocekleri Skarabe eski Misir daki en yaygin sembollerden biridir Misir geleneginde farkli baglamlarda uc degisik anlamda kullanilmis olan sembolun simgeledigi anlamlar soyle aciklanir Ra nin khepre seklini temsil eden kullanimlarinda kozmik evrenin meydana getirilisini simgeler Bu bocegin ureme bicimi kendi kendini doguran daha dogrusu kendi kendinin nedeni olan yaratici guc Phtha nin evrendeki kozmik nesneleri sekillendirerek olusturmasini temsil eder Burada soz konusu olan guc yoktan var eden degil var edilen i bicimlendiren bir guctur Misir in hiyeroglif yazisinda olmak daha dogrusu verilen bicimi alarak varlik haline donusmek anlamina gelen hpr ya da kheper fiili ayaklari acik bir skarabe ile yazilir Ilah Khepra nin adi da bu fiilden turemistir Gunes ile birlikte kullanimlarinda Gunes Sistemi nin kendisine yasam veren kendisini yoneten Sirius Sistemi ile iliskisini simgeler Bocegin yumurtalarini koydugu ve itme gucuyle yuvarladigi kure kozmozda bir gucle yuvarlanip giden bir ates kuresi olan ve tohumlarini Sirius ten alan Gunes i simgeler Sembolun bu anlamdaki kullaniminda sembole genellikle Gunes i simgeleyen bir diskin eslik ettigi gorulur Olum ve olum otesi konulariyla ilgili olarak kullaniminda ise reenkarnasyonu simgelemek uzere kullanilirdi Bununla birlikte skarabenin eski Misir da ayni zamanda bir tur muska olarak da kullanildigi bilinmektedir Antik Misir in tilsimsal bocegiAntik Misir in bu kutsal bocegi gunumuz dunyasinin bile en gecerli tilsimlarindan biridir Eski Misirlilar onun yaratilis erkekligin tartisilmaz gucu ureme bilgelik reankarnasyon olumsuzluk ve yenilenmeyle ozdeslestirmislerdir Gubre bocegi tilsimi hemen hemen dort bin yillik bir faal yasam suresi gosteren ve dunyadaki tilsimlarin icinde en uzun bir gecmise sahip olanidir Bugun bok bocegi simgeli yuzuk kupe ve broslar ugur olarak hala kullanilmaktadir ResimlerCetonia aurata Phyllopertha horticola Oryctes nasicornis Cetonia aurata Kuresini yuvarlayan bir bok bocegi Melolontha melolontha Melolontha melolontha Melolontha melolontha Melolontha melolontha Oryctes nasicornis Dynastes tityus Oxysternon conspicillatumKaynakcaAtiflar Dung beetle Ingilizce Wikipedia Surum 21 Subat 2007 Wits University 24 Ocak 2013 Dung Beetles Follow the Milky Way Insects Found to Use Stars for Orientation ScienceDaily 26 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2013 Dell Amore Christine News Watch National Geographic Society 2 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Ocak 2013 Ratcliffe B C Jameson M L 2005 Scarabaeidae Latreille 1802 Sca 18 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nommo nun gemisi 13 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Ocak 2007 Diger Dictionnaire des symboles Jean Chevalier s 850 Semboller Ansiklopedisi SALT Alparslan Ruh ve Madde Yayinlari sayfa 299 Meta Ansiklopedi Ruh ve Madde Yayinlari 2010 SALT Alparslan ve COBANLI Cem Dharma Ansiklopedi Dharma Yayinlari SALT Alparslan ve COBANLI Cem sayfa 396 Dis baglantilarVikitur de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur Scarabaeinae Vikitur de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur Aphodiinae Wikimedia Commons ta Bok bocegi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Australia Museum Gubre bocekleri21 Mart 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde