Boğdan Sarayı, Türkiye'nin İstanbul kentinde bulunan eski bir saraydı. Bizans döneminde inşa edilen yapının orijinal adanışı bilinmemektedir. Osmanlı döneminde, Miralı Nikolaos'a adanan küçük yapı, Ayos Nikolaos tu Bogdansarayi (Ἅγιος Νικόλαος τοῦ Βογδανσαράγι) olarak biliniyordu ve Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Moldovalı hospodarın elçiliğinin Bâb-ı Âli'deki ikametgâhının bir parçasıydı. Yer üstündeki kısımları neredeyse tamamen kaybolmuş olan bina, Konstantinopolis'teki Bizans mimarisinin küçük bir örneğidir.
Genel bilgiler | |
---|---|
Durum | Yıkılmış |
Tür | Saray |
Mimari tarz | Bizans |
Konum | İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Koordinatlar | 41°01′47″K 28°56′32″D / 41.02972°K 28.94222°D |
Konumu
Kilisenin kalıntıları İstanbul'un Fatih ilçesinde, Salmatomruk semtinde, Edirnekapı'ya çok uzak olmayan, Kariye müzesinin 250 m doğusunda ve Kefeli Camii'nin 100 m kuzeyinde bulunmaktadır, ikisi de eski Bizans dini yapılarıdır. Yapının kalıntılarına, 2012 itibarıyla Draman Caddesi 32'deki bir lastikçi dükkanında kapalı oldukları için, ulaşılması zordur.
Tarihi
Bizans dönemi
Bina, Haliç'e bakan Konstantinopolis'in altıncı tepesinin yamacına inşa edilmiştir. Bizans dönemindeki yapı hakkında hiçbir şey bilinmemektedir, ancak konumu nedeniyle büyük olasılıkla Kayadaki Vaftizci Yahya Manastırı'nın (Ἅγιος Ιωάννης Πρόδρομος ἐν τῇ Πὲτρα, pr. "Ayos Yoannis Prodromos en ti Petra") bir ekiydi, Konstantinopolis'in en büyük manastırlarından biriydi ve diğer kalıntıların yanı sıra İsa'nın Çilesi'nin aletleri de burada saklanıyordu. Bununla birlikte, küçük boyutları nedeniyle binanın manastırın katholikonu (ana kilisesi) olması olası değildir. Bazı kaynaklara göre, Komnenoslar döneminde, on ikinci yüzyılda inşa edilmiştir, bazılarına göre ise on dördüncü yüzyılda bir Palaiologos vakfıdır. Kuzey-güney yönü, başlangıçta bir kilise olarak değil, bir cenaze şapeli olarak inşa edildiğini göstermektedir.
Osmanlı dönemi
1453'te İstanbul'un fethinden sonra, 16. yüzyılda şapel, Boğdan voyvodası/hospodarının İstanbul'daki elçilerini ağırlamak için satın aldığı büyük arazi arazisinin bir parçası haline geldi ve buna göre Boğdan Sarayı olarak adlandırıldı. Bu açıdan, bir patrici evinin özel şapeli olarak kullanımı Osmanlı şehrinde nadir görülen bir durumdur. 18. yüzyılın başlarında kompleks yüksek sınır duvarı onu yangınlardan koruduğu için gözde bir mülk olduğundan padişah tarafından birkaç yabancı elçinin ikametgahı olarak kiralandı, bunların arasında sırasıyla 1634 ve 1657-58'de İstanbul'da ikamet eden Osmanlı Babıali'ndeki İsveç elçileri P. Strasburg ve C. Rolomb da vardı. Haziran 1760'ta Fenerli John Kallimahes, bunu Aynoroz Dağı'ndaki Rus St. Pantaleon manastırına bağışladı. Kompleks 1784 yangınında yandı ve sonrasında arazi sadece bir pazar bahçesi olarak kullanıldı. Kilisenin Aynoroz manastırına ait olduğu, Ocak 1795 ve Ağustos 1814'te Kallimahes'in akrabaları tarafından tekrar doğrulandı, ancak Rus rahipler muhtemelen Rus İmparatorluğu ile Bâb-ı Âli arasındaki savaş hali nedeniyle kilisenin restorasyonuna pek ilgi göstermediler. 19. yüzyılda yapı giderek çürüdü ve 1894 İstanbul depreminden sonra harabeye döndü. 1918'de bir Alman arkeolog gizli kazılar yaptı ve kriptada üç isimsiz mezar buldu. 20. yüzyılın ikinci yarısında binanın kalıntıları bir gecekonduya çevrilmişti ve günümüzde bir lastik dükkanının içinde yattıklarından bunlara erişim neredeyse imkansızdır. 2012 itibarıyla yer üstündeki kısımlar neredeyse yok oldu ve yalnızca kripta hala varlığını sürdürüyor.
Tanımı
Yapı, kenarları 6,20 m ve 3,50 m olan dikdörtgen bir plana sahipti ve başlangıçta yer üstü bir şapel ve yer altı bir kriptadan oluşan iki kattan oluşuyordu. Şapel, duvarlar boyunca iki enine kemer üzerinde ısrar eden pandantifli bir kubbe ile taçlandırılmıştı ve kuzeye doğru bir Bema ve dışarıdan nişlerle süslenmiş çokgen bir apsis ile sonlanıyordu; kripta ise beşik tonozla taçlandırılmıştı ve basit bir apsisi vardı. Yapının tuğla işi, üç veya dört sıra beyaz taştan oluşan sıraların bir sıra kırmızı tuğla ile dönüşümlü olarak kullanılmasından oluşuyordu ve geç Bizans dönemine özgü kromatik bir etki elde ediyordu. Kuzey-güney yönelimi, Konstantinopolis'teki kiliseler neredeyse her zaman doğu-batı yönünde olduğundan, binanın bir kiliseden ziyade bir cenaze şapeli olarak kullanıldığını düşündürmektedir. Yapıya dik duvar kalıntılarının geçmişte var olduğu doğrulanmış olması, bunun daha büyük bir kompleksin, büyük olasılıkla Konstantinopolis'in en büyük manastırlarından biri olan Petra'lı Aziz John Manastırı'nın bir parçası olma olasılığını göstermektedir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f Janin (1953), p. 384
- ^ a b c d e f g h i Müller-Wiener (1977), p. 108.
- ^ "Archaeological Destructıon in Turkey, preliminary report" (PDF), Marmara Region – Byzantine, TAY Project, s. 45, erişim tarihi: 27 Ekim 2024
- ^ a b c d e f Janin (1953), p. 385
- ^ a b Mamboury (1953), p. 255
- ^ G. Balş, Buletinul Comisiunii Monumentelor Istorice, București, 1916, p.10.
- ^ King (1999), p. 17
Ek okuma
- Mamboury, Ernest (1953). The Tourists' Istanbul. İstanbul: Çituri Biraderler Basımevi.
- Janin, Raymond (1953). La Géographie Ecclésiastique de l'Empire Byzantin. 1. Part: Le Siège de Constantinople et le Patriarcat Oecuménique. 3rd Vol. : Les Églises et les Monastères (Fransızca). Paris: Institut Français d'Etudes Byzantines.
- Müller-Wiener, Wolfgang (1977). Bildlexikon zur Topographie Istanbuls: Byzantion, Konstantinupolis, Istanbul bis zum Beginn d. 17 Jh (Almanca). Tübingen: Wasmuth. ISBN .
- (1999). The Moldovans: Romania, Russia, and the politics of culture. Stanford: Hoover Institution Press. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bogdan Sarayi Turkiye nin Istanbul kentinde bulunan eski bir saraydi Bizans doneminde insa edilen yapinin orijinal adanisi bilinmemektedir Osmanli doneminde Mirali Nikolaos a adanan kucuk yapi Ayos Nikolaos tu Bogdansarayi Ἅgios Nikolaos toῦ Bogdansaragi olarak biliniyordu ve Osmanli Imparatorlugu na bagli Moldovali hospodarin elciliginin Bab i Ali deki ikametgahinin bir parcasiydi Yer ustundeki kisimlari neredeyse tamamen kaybolmus olan bina Konstantinopolis teki Bizans mimarisinin kucuk bir ornegidir Bogdan SarayiGenel bilgilerDurumYikilmisTurSarayMimari tarzBizansKonumIstanbul Osmanli ImparatorluguKoordinatlar41 01 47 K 28 56 32 D 41 02972 K 28 94222 D 41 02972 28 94222KonumuBizans Konstantinopolis haritasi Bogdan Sarayi Kariye Kilisesi nin yaklasik 250 m dogusunda kara surlarinin dogu kisminin yakininda yer almaktadir Kilisenin kalintilari Istanbul un Fatih ilcesinde Salmatomruk semtinde Edirnekapi ya cok uzak olmayan Kariye muzesinin 250 m dogusunda ve Kefeli Camii nin 100 m kuzeyinde bulunmaktadir ikisi de eski Bizans dini yapilaridir Yapinin kalintilarina 2012 itibariyla Draman Caddesi 32 deki bir lastikci dukkaninda kapali olduklari icin ulasilmasi zordur TarihiBizans donemi TA G Paspates in Bizans topografya calismalari eserinden 1877 tarihli bir cizimde sapelin kuzeydogudan gorunumu Bina Halic e bakan Konstantinopolis in altinci tepesinin yamacina insa edilmistir Bizans donemindeki yapi hakkinda hicbir sey bilinmemektedir ancak konumu nedeniyle buyuk olasilikla Kayadaki Vaftizci Yahya Manastiri nin Ἅgios Iwannhs Prodromos ἐn tῇ Pὲtra pr Ayos Yoannis Prodromos en ti Petra bir ekiydi Konstantinopolis in en buyuk manastirlarindan biriydi ve diger kalintilarin yani sira Isa nin Cilesi nin aletleri de burada saklaniyordu Bununla birlikte kucuk boyutlari nedeniyle binanin manastirin katholikonu ana kilisesi olmasi olasi degildir Bazi kaynaklara gore Komnenoslar doneminde on ikinci yuzyilda insa edilmistir bazilarina gore ise on dorduncu yuzyilda bir Palaiologos vakfidir Kuzey guney yonu baslangicta bir kilise olarak degil bir cenaze sapeli olarak insa edildigini gostermektedir Osmanli donemi 1908 yilinda binanin kalintilarinin tugla orgusunu gosteren gorunumu 1453 te Istanbul un fethinden sonra 16 yuzyilda sapel Bogdan voyvodasi hospodarinin Istanbul daki elcilerini agirlamak icin satin aldigi buyuk arazi arazisinin bir parcasi haline geldi ve buna gore Bogdan Sarayi olarak adlandirildi Bu acidan bir patrici evinin ozel sapeli olarak kullanimi Osmanli sehrinde nadir gorulen bir durumdur 18 yuzyilin baslarinda kompleks yuksek sinir duvari onu yanginlardan korudugu icin gozde bir mulk oldugundan padisah tarafindan birkac yabanci elcinin ikametgahi olarak kiralandi bunlarin arasinda sirasiyla 1634 ve 1657 58 de Istanbul da ikamet eden Osmanli Babiali ndeki Isvec elcileri P Strasburg ve C Rolomb da vardi Haziran 1760 ta Fenerli John Kallimahes bunu Aynoroz Dagi ndaki Rus St Pantaleon manastirina bagisladi Kompleks 1784 yangininda yandi ve sonrasinda arazi sadece bir pazar bahcesi olarak kullanildi Kilisenin Aynoroz manastirina ait oldugu Ocak 1795 ve Agustos 1814 te Kallimahes in akrabalari tarafindan tekrar dogrulandi ancak Rus rahipler muhtemelen Rus Imparatorlugu ile Bab i Ali arasindaki savas hali nedeniyle kilisenin restorasyonuna pek ilgi gostermediler 19 yuzyilda yapi giderek curudu ve 1894 Istanbul depreminden sonra harabeye dondu 1918 de bir Alman arkeolog gizli kazilar yapti ve kriptada uc isimsiz mezar buldu 20 yuzyilin ikinci yarisinda binanin kalintilari bir gecekonduya cevrilmisti ve gunumuzde bir lastik dukkaninin icinde yattiklarindan bunlara erisim neredeyse imkansizdir 2012 itibariyla yer ustundeki kisimlar neredeyse yok oldu ve yalnizca kripta hala varligini surduruyor TanimiYapi kenarlari 6 20 m ve 3 50 m olan dikdortgen bir plana sahipti ve baslangicta yer ustu bir sapel ve yer alti bir kriptadan olusan iki kattan olusuyordu Sapel duvarlar boyunca iki enine kemer uzerinde israr eden pandantifli bir kubbe ile taclandirilmisti ve kuzeye dogru bir Bema ve disaridan nislerle suslenmis cokgen bir apsis ile sonlaniyordu kripta ise besik tonozla taclandirilmisti ve basit bir apsisi vardi Yapinin tugla isi uc veya dort sira beyaz tastan olusan siralarin bir sira kirmizi tugla ile donusumlu olarak kullanilmasindan olusuyordu ve gec Bizans donemine ozgu kromatik bir etki elde ediyordu Kuzey guney yonelimi Konstantinopolis teki kiliseler neredeyse her zaman dogu bati yonunde oldugundan binanin bir kiliseden ziyade bir cenaze sapeli olarak kullanildigini dusundurmektedir Yapiya dik duvar kalintilarinin gecmiste var oldugu dogrulanmis olmasi bunun daha buyuk bir kompleksin buyuk olasilikla Konstantinopolis in en buyuk manastirlarindan biri olan Petra li Aziz John Manastiri nin bir parcasi olma olasiligini gostermektedir Kaynakca a b c d e f Janin 1953 p 384 a b c d e f g h i Muller Wiener 1977 p 108 Archaeological Destruction in Turkey preliminary report PDF Marmara Region Byzantine TAY Project s 45 erisim tarihi 27 Ekim 2024 a b c d e f Janin 1953 p 385 a b Mamboury 1953 p 255 G Bals Buletinul Comisiunii Monumentelor Istorice București 1916 p 10 King 1999 p 17Ek okumaWikimedia Commons ta Bogdan Sarayi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Mamboury Ernest 1953 The Tourists Istanbul Istanbul Cituri Biraderler Basimevi Janin Raymond 1953 La Geographie Ecclesiastique de l Empire Byzantin 1 Part Le Siege de Constantinople et le Patriarcat Oecumenique 3rd Vol Les Eglises et les Monasteres Fransizca Paris Institut Francais d Etudes Byzantines Muller Wiener Wolfgang 1977 Bildlexikon zur Topographie Istanbuls Byzantion Konstantinupolis Istanbul bis zum Beginn d 17 Jh Almanca Tubingen Wasmuth ISBN 9783803010223 1999 The Moldovans Romania Russia and the politics of culture Stanford Hoover Institution Press ISBN 978 0817997922