Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Brejnev Doktrini, Soğuk Savaş dönemi sırasında Sovyetler Birliğinin dış politikasını belirleyen bir doktrindir.
Arka plan
II. Dünya Savaşının ardından dünyada öne çıkan iki küresel güç ABD ve Sovyetler Birliği arasında başlayan ve Soğuk Savaş olarak adlandırılan süreçte taraflar özellikle Avrupa’da hissedilecek şekilde kamplaşmaya yol açmışlardır. ABD öncülüğünde kurulan NATO’ya karşı Sovyetler Birliği Varşova Paktını kurmuş ve iki taraf da askeri olarak birbirini caydıracak şekilde silahlanmaya başlamıştır. Bu dönemde sosyalist hükûmetlerce idare edilen Macaristan 1956 yılında, Çekoslovakya ise 1968 yılında ülkede reform yapılmasını isteyen muhalif hareketlerin iktidarı tehdit etmesi gerekçesiyle Kızılordu başta olmak üzere Varşova Paktı silahlı kuvvetlerince işgal edilmiştir.
Doktrin
Doktrin ilk kez Pravda’nın 26 Eylül 1968 tarihli sayısında S. Kovalev tarafından Sosyalist Ülkelerin Egemenliği ve Uluslararası Görevleri adlı makalede dile getirilmiştir. Sonrasında Sovyetler Birliği lideri Leonid Brejnev tarafından 13 Kasım 1968 günü Polonya Birleşik İşçi Partisi (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza - PZPR) 5. Kongresinde kamuoyuna açıklanmıştır.
Doktrine göre sosyalist sistemin hakim olduğu bir ülkede kapitalizmin yeniden egemen olmasına yönelik yaşanan saldırgan gelişmeler sadece bu ülkeyi değil tüm sosyalist ülkeleri ilgilendiren birer sorundur. Yaşamsal önem taşıyan bu tür sorunların halledilmesi sadece o ülkeye bırakılamaz ve silahlı müdahale dahil olmak üzere her türlü şekilde bertaraf edilmeye çalışılır.
Doktrin, Sovyetler Birliği öncülüğündeki sosyalist ülkelerin bahsedilen şekilde gelişmelere Macaristan ve Çekoslovakya örneklerinde müdahalede bulunmuş olmasından sonra dile getirilmiş ve sosyalist ülkelerin içişlerine yapılan askerî müdahaleleri gerekçelendirmede kullanılmıştır.
Brejnev’in konuşması
Brejnev, Polonya Birleşik İşçi Partisi'nin 5. Kongresinde aşağıdaki açıklamayı yapmıştır:
| “ | Sovyetler Birliğinin tüm sosyalist ülkelerin egemenliğini ve bağımsızlığını güçlendirmek için yaptıkları herkesin malumudur. Komünist Parti, her sosyalist ülkenin kendi özgün ulusal koşullarına göre farklı yollardan sosyalizm yolunda gelişmesine saygı duymaktadır. Ancak yoldaşlar hepinizin bildiği gibi sosyalist inşa sürecinin genel hatları bellidir, bu hattın dışına çıkılması sosyalizmden geri adım atılmasına yol açar. Sosyalizme düşman iç ve dış kuvvetlerin kapitalist sistemi geri getirmek için uğraştığı düşünüldüğünde bir ülkedeki sosyalizme yönelik tehdidin tüm sosyalist topluluğu tehdit eden bir sorun haline geldiği görülecektir-sorun sadece o ülke halkını değil tüm sosyalist ülkeleri ilgilendiren ortak bir sorundur artık. | „ |
— Brejnev | ||
Eleştiriler
Doktrin, özellikle sol siyaset içinde yoğun olarak tartışılarak eleştirilecektir. Sovyetler Birliğinin bakış açısını yansıtan doktrine göre hiçbir sosyalist ülke diğer sosyalist ülkelerin güvenliğini tehdit edecek iç siyasi gelişmelere seyirci kalamaz. İktidardaki komünist partilerin egemenliklerinin askerî açıdan garanti altına alınmasına yönelik bu uygulama sol içi ayrışmalara yol açarak Avrupa komünizminin oluşmasına yol açacaktır.
Olumsuz eleştirilerin varlığına rağmen doktrin Varşova Paktı üye ülkelerinin haricinde de sahiplenilecektir. Komünist Partinin iktidarda olduğu Küba doktrini destekleyecektir.
Sonu
Brejnev Doktrini 1980 yılında Polonya’da yaşanan olaylara kadar uygulanmıştır. Bu dönemde Polonya’daki Jaruzelski iktidarına karşı örgütlenen Solidarność sendikasının iktidarı tehdit eder düzeye ulaşmasına rağmen Varşova Paktı ülkelerinin silahlı müdahalede bulunmaması dönüm noktası olarak kabul edilebilir. 1985 yılında Sovyetler Birliği Komünist Partisinin başına geçen Mihail Gorbaçov doktrini terk edecektir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Manuel Coma Canella, La Caida de los Regímenes Comunistas, Santillana 1997 s.12 (İspanyolca)
- ^ John Channon, Historical Atlas of Russia, The Penguin, 1996 s. 128
- ^ William E. Griffith, Communism in Europe, Massachusetts Institute of Technology Press 1964 s.2
- ^ Fidel Castro, Çekoslovakya Meselesi, Habora Kitabevi 1969 Çeviren: Cengiz Çandar s.23
- ^ Geoffrey Ponton, The Soviet Era: Soviet Politics from Lenin to Yeltsin, Blackwell 1994 s.137
Konuyla ilgili yazılan eserler
- Matthew J. Ouimet, The Rise and Fall of the Brezhnev Doctrine in Soviet Foreign Policy, Chapel Hill 2003
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Brejnev Doktrini Soguk Savas donemi sirasinda Sovyetler Birliginin dis politikasini belirleyen bir doktrindir Arka planII Dunya Savasinin ardindan dunyada one cikan iki kuresel guc ABD ve Sovyetler Birligi arasinda baslayan ve Soguk Savas olarak adlandirilan surecte taraflar ozellikle Avrupa da hissedilecek sekilde kamplasmaya yol acmislardir ABD onculugunde kurulan NATO ya karsi Sovyetler Birligi Varsova Paktini kurmus ve iki taraf da askeri olarak birbirini caydiracak sekilde silahlanmaya baslamistir Bu donemde sosyalist hukumetlerce idare edilen Macaristan 1956 yilinda Cekoslovakya ise 1968 yilinda ulkede reform yapilmasini isteyen muhalif hareketlerin iktidari tehdit etmesi gerekcesiyle Kizilordu basta olmak uzere Varsova Pakti silahli kuvvetlerince isgal edilmistir Doktrin1972 yilina ait Leoonid Brejnev in portresi Doktrin ilk kez Pravda nin 26 Eylul 1968 tarihli sayisinda S Kovalev tarafindan Sosyalist Ulkelerin Egemenligi ve Uluslararasi Gorevleri adli makalede dile getirilmistir Sonrasinda Sovyetler Birligi lideri Leonid Brejnev tarafindan 13 Kasim 1968 gunu Polonya Birlesik Isci Partisi Polska Zjednoczona Partia Robotnicza PZPR 5 Kongresinde kamuoyuna aciklanmistir Doktrine gore sosyalist sistemin hakim oldugu bir ulkede kapitalizmin yeniden egemen olmasina yonelik yasanan saldirgan gelismeler sadece bu ulkeyi degil tum sosyalist ulkeleri ilgilendiren birer sorundur Yasamsal onem tasiyan bu tur sorunlarin halledilmesi sadece o ulkeye birakilamaz ve silahli mudahale dahil olmak uzere her turlu sekilde bertaraf edilmeye calisilir Doktrin Sovyetler Birligi onculugundeki sosyalist ulkelerin bahsedilen sekilde gelismelere Macaristan ve Cekoslovakya orneklerinde mudahalede bulunmus olmasindan sonra dile getirilmis ve sosyalist ulkelerin icislerine yapilan askeri mudahaleleri gerekcelendirmede kullanilmistir Brejnev in konusmasi Brejnev Polonya Birlesik Isci Partisi nin 5 Kongresinde asagidaki aciklamayi yapmistir Sovyetler Birliginin tum sosyalist ulkelerin egemenligini ve bagimsizligini guclendirmek icin yaptiklari herkesin malumudur Komunist Parti her sosyalist ulkenin kendi ozgun ulusal kosullarina gore farkli yollardan sosyalizm yolunda gelismesine saygi duymaktadir Ancak yoldaslar hepinizin bildigi gibi sosyalist insa surecinin genel hatlari bellidir bu hattin disina cikilmasi sosyalizmden geri adim atilmasina yol acar Sosyalizme dusman ic ve dis kuvvetlerin kapitalist sistemi geri getirmek icin ugrastigi dusunuldugunde bir ulkedeki sosyalizme yonelik tehdidin tum sosyalist toplulugu tehdit eden bir sorun haline geldigi gorulecektir sorun sadece o ulke halkini degil tum sosyalist ulkeleri ilgilendiren ortak bir sorundur artik BrejnevElestiriler Doktrin ozellikle sol siyaset icinde yogun olarak tartisilarak elestirilecektir Sovyetler Birliginin bakis acisini yansitan doktrine gore hicbir sosyalist ulke diger sosyalist ulkelerin guvenligini tehdit edecek ic siyasi gelismelere seyirci kalamaz Iktidardaki komunist partilerin egemenliklerinin askeri acidan garanti altina alinmasina yonelik bu uygulama sol ici ayrismalara yol acarak Avrupa komunizminin olusmasina yol acacaktir Olumsuz elestirilerin varligina ragmen doktrin Varsova Pakti uye ulkelerinin haricinde de sahiplenilecektir Komunist Partinin iktidarda oldugu Kuba doktrini destekleyecektir SonuBrejnev Doktrini 1980 yilinda Polonya da yasanan olaylara kadar uygulanmistir Bu donemde Polonya daki Jaruzelski iktidarina karsi orgutlenen Solidarnosc sendikasinin iktidari tehdit eder duzeye ulasmasina ragmen Varsova Pakti ulkelerinin silahli mudahalede bulunmamasi donum noktasi olarak kabul edilebilir 1985 yilinda Sovyetler Birligi Komunist Partisinin basina gecen Mihail Gorbacov doktrini terk edecektir Ayrica bakinizLeonid Brejnev in etkisiKaynakca Manuel Coma Canella La Caida de los Regimenes Comunistas Santillana 1997 ISBN 842945327X s 12 Ispanyolca John Channon Historical Atlas of Russia The Penguin 1996 ISBN 0140513264 s 128 William E Griffith Communism in Europe Massachusetts Institute of Technology Press 1964 s 2 Fidel Castro Cekoslovakya Meselesi Habora Kitabevi 1969 Ceviren Cengiz Candar s 23 Geoffrey Ponton The Soviet Era Soviet Politics from Lenin to Yeltsin Blackwell 1994 s 137Konuyla ilgili yazilan eserlerMatthew J Ouimet The Rise and Fall of the Brezhnev Doctrine in Soviet Foreign Policy Chapel Hill 2003 ISBN 0 8078 5411 5