Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Macaristan Halk Cumhuriyeti (Macarca: Népköztársaság), Macaristan'ın 1949'dan 1989 yılına kadar yani Sovyetler Birliği'nin rehberliğindeki komünist dönemde kullanılan resmi ismiydi. Komünizme karşıt geniş hareketin yapıldığı ilk yer Macaristan Halk Cumhuriyeti'dir (1956 Macaristan ayaklanması). Bu hareketteki Macarlar özgürlük, demokrasi ve politik baskıya son verilmesini talep ediyorlardı. Kızıl Ordu'nun ülkeye müdahalesi ile hareketin liderleri öldürüldüler. Devlet, 1989 yılına kadar varlığını sürdürdü. 1989 yılında rejime karşı güçler birleşerek komünist rejime son verilmesine zorladılar. Macaristan Halk Cumhuriyeti kendini Macar Sovyet Cumhuriyeti'nin varisi olarak görmekteydi. Macar Sovyet Cumhuriyeti 1919'da kurulan ve Sovyet Rusya'dan sonraki ikinci komünist devlettir.
Macaristan Magyar Népköztársaság Macaristan Halk Cumhuriyeti | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1949-1989 | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Başkent | Budapeşte | ||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Macarca | ||||||||||||
| Hükûmet | Halk Cumhuriyeti | ||||||||||||
| Komünist Parti Genel Sekreteri | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Başbakan | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Yasama organı | Diet | ||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||
• Toplam | 93.011 km2 | ||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||
• Sayılan | 9.204.799 | ||||||||||||
| Para birimi | Forint | ||||||||||||
| Zaman dilimi | UTC+1 (CET) | ||||||||||||
| Telefon kodu | 36 | ||||||||||||
| |||||||||||||
Tarih
Şubat 1947 barış antlaşmasıyla Macaristan, 1938'deki sınırlarına çekildi. Ateşkesten sonra geniş çaplı bir toprak reformu gerçekleştirildi. Kasım 1945 seçimlerinde başarı kazanan 'nin başkanı , Şubat 1946'da yeni kurulan Macaristan Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı oldu. 1946'da madenler, ağır sanayi işletmeleri ve banklara ulusallaştırıldı. Ağustos 1949'da kabul edilen yeni anayasa ile Macaristan bir halk cumhuriyeti oldu. Ülkede ağır sanayi yatırımlarına ağırlık veren geniş bir değişim bir süreci başladı. 1949'da Karşılıklı İktisadi Yardım Konseyi (COMECON) ve Varşova Paktı'na üye oldu. 1956'da patlak veren gösteri ve direnişler, önce İmre Nagy'nin sonra da onun yerine başbakan olan Janos Kadar'ın SSCB birliklerinden yardım istemesiyle bastırılabildi. Bu tarihten sonra Macaristan'ın ekonomik gelişmesi hızlandı. Dış ticareti arttı. ve yaşam düzeyi yükseldi.
1980'li yılların başlarında ekonomik bunalım Macaristan'ın dışa açılmasını hızlandırdı. Gerçek ücretler hızla düşerken devletin çeşitli mallara uyguladığı subvansiyonu kaldırmasıyla fiyatlar hızla yükseldi (1985). 1986 sonunda ücretlerin dört ay için dondurulmasına gidildi. Nisan 1987'de ücretlerdeki sınırlamalar kaldırılarak kişilerin ve kurumların verimliliği ile orantılı olarak saptanmasına karar verildi. Ekonominin içine girdiği dar boğaz hükûmette de değişmelere yol açtı. 'ın yerine Karoly Grosz başbakanlığa getirildi. Yeni başbakan tüm şimşekleri üzerine çekme pahasına bir istikrar programını uygulamaya koydu. Bu programıyla üretimde verim artışı, özel sektörün genişletilmesi ve ücret politikalarını ekonomik kurumların kendilerini belirlemesi ilkeleri getirildi. Ayrıca yeni gelir vergisi ile katma değer vergisi uygulamalarına geçildi. 1988'de yapılan Komünist Parti Birinci Ulusal Konferansı'nda Grosz, Janos Kdar'ın yerine parti genel sekreterliğine seçildi. Kadar yeni oluşturulan parti başbakanlığına getirildi. Bu arada ülkede Sovyetler Birliği'nde başlayan yenileşme ve açıklık politikasına paralel demokratikleşme eğilimleri başgöstermeye başladı. Aralık 1988'de çok partili bir sisteme doğru atılan adımlar yoğunlaştı. 1989 başında komünistlerin zora başvurarak gelişen toplumsal muhalefeti sindiremeyeceği açıklık kazandı. Bunun sonucu olarak da ilkbahara doğru birçok yeni siyasal parti ortaya çıktı. Sonunda Macar Sosyalist İşçi Partisi yönetimi, muhalif gruplar ve demokrasiye geçişi amaçlayan partiler bir araya gelerek Muhalefet Yuvarlak Masası'nı oluşturdular. Yuvarlak Masa görüşmeleri sonunda Macaristan'da genel oyla seçilmiş bir yasama meclisinin oluşturulmasına, ülkenin demokratik bir cumhuriyete dönüştürülmesine karar verildi. Cumhurbaşkanının yetkileri sınırlı olacaktı. Ayrıca bir de anayasa mahkemesi bulunacaktı. Parlamento aralık içinde kendini feshederek Mart 1990 içinde seçimlere gitmeye karar verdi.
Yönetim
1972'de değişikliğe uğrayan 1949 Anayasası'na göre Macaristan bir halk demokrasisiydi. Dört yılda bir yenilenen Millet Meclisi Diet, devletin en yüksek organıydı. Meclis devlet başkanlığı konseyi'ni seçerdi. Konseyi kolektif devlet başkanlığı görevini yürütür ve Meclise'e karşı sorumluydu.
Ekonomi
II. Dünya Savaşı sonrasında, sosyalist bir cumhuriyet olan Macaristan köklü reformlara girişti: tarım reformu, üretim araçlarının ulusallaştırılması, planlama. Üç yıllık bir yeniden kuruluş planından (1947-1949) sonra, hazırlanan beş ve üç yıllık planlar, hedef olarak bir ağır sanayinin (demir - çelik, enerji kaynakları) kurulmasını öne çıkardı. 1961- 1965 beşyıllık planı, üretimde kalitenin yükseltilmesi ve ülkenin kaynaklarından daha etkin bir biçimde yararlanılması konularına özel bir vurgu getiri. 1968'den başlayarak, yaşam ve üretkenlik düzeyinin yükseltilmesini, işletmelerin girişim gücünün genişletilmesini öngören bir ekonomik reform programı uygulamaya kondu.
Tarım ve Hayvancılık
Doğu Avrupa'nın en büyük tarım ülkesi olan Macaristan topraklarının yarıdan çoğu ekilmekteydi. Başta tahıl olmak üzere, mısır, pirinç, şekerpancarı, tütün, üzüm ve meyve üretimi önemli ölçüdeydi. 1965'ten bu yana tarımda verimliliği sağlamak için özel bir çaba harcanırdı. Sığır, koyun, domuz ve kümes hayvanları yetiştiriciliği geniş çapta sürdürülürdü.
Maden ve Sanayi
Enerji ve hammadde kaynaklarınca yoksul olan Macaristan, bu gereksinimini büyük ölçüde dışalımla karşılardı. Yeraltı kaynakları arasında boksit ve manganez önemliydi. Pecs ve Komlo havzasında kömür, Matra dağları ve Blaton Gölü çevresinde linyit çıkarılırdı. II. Dünya Savaşı'ndan sonra hızla gelişen Sanayi özellikle demir - çelik, alüminyum, bakır, çinko, kimya dokuma, makine, elektrik, elektronik alanlarında yoğunlaşmıştı. Ülkede kara, demir ve su yollarından oluşan geniş bir ulaşım kuruluydu. Ticaretin büyük bölümü SSCB ile 1/3 ise gelişmiş kapitalist ülkelerle yapılırdı.
Ordu
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "1949. évi XX. törvény. A Magyar Népköztársaság Alkotmánya" [Act XX of 1949. The Constitution of the Hungarian People's Republic]. Magyar Közlöny (Macarca). 4 (174). Budapeşte: Állami Lapkiadó Nemzeti Vállalat. 20 Ağustos 1949. s. 1361.
- ^ Norton, Donald H. (2002). Essentials of European History: 1935 to the Present, p. 47. REA: Piscataway, New Jersey. .
- ^ UN General Assembly Special Committee on the Problem of Hungary (1957) Chapter X.I, para 482 (p. 153)PDF (1.47 )
- ^ Crampton 1997, s. 250
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Macaristan Halk Cumhuriyeti Macarca Nepkoztarsasag Macaristan in 1949 dan 1989 yilina kadar yani Sovyetler Birligi nin rehberligindeki komunist donemde kullanilan resmi ismiydi Komunizme karsit genis hareketin yapildigi ilk yer Macaristan Halk Cumhuriyeti dir 1956 Macaristan ayaklanmasi Bu hareketteki Macarlar ozgurluk demokrasi ve politik baskiya son verilmesini talep ediyorlardi Kizil Ordu nun ulkeye mudahalesi ile hareketin liderleri oldurulduler Devlet 1989 yilina kadar varligini surdurdu 1989 yilinda rejime karsi gucler birleserek komunist rejime son verilmesine zorladilar Macaristan Halk Cumhuriyeti kendini Macar Sovyet Cumhuriyeti nin varisi olarak gormekteydi Macar Sovyet Cumhuriyeti 1919 da kurulan ve Sovyet Rusya dan sonraki ikinci komunist devlettir MacaristanMagyar Nepkoztarsasag Macaristan Halk Cumhuriyeti1949 1989Bayrak ArmaMilli mars Himnusz a Macar halkinin firtinali yuzyili source source track track track track track track track track track track track BaskentBudapesteYaygin dil ler MacarcaHukumetHalk CumhuriyetiKomunist Parti Genel Sekreteri 1949 1956 ilk Matyas Rakosi 1956 1988Janos Kadar 1989 son Rezso NyersBasbakan 1949 1952 ilk Istvan Dobi 1953 1955 1956Imre Nagy 1988 1989 son Miklos NemethYasama organiDietTarihce Kurulusu1949 Kurulus20 Agustos 1949 Macar Ayaklanmasi23 Ekim 1956 Yeni Ekonomik Mekanizma1 Ocak 1968 Komunizmin Sonu23 Ekim 1989 Dagilisi1989Yuzolcumu Toplam93 011 km2Nufus Sayilan9 204 799Para birimiForintZaman dilimiUTC 1 CET Telefon kodu36Onculler ArdillarIkinci Macaristan Cumhuriyeti MacaristanTarihSubat 1947 baris antlasmasiyla Macaristan 1938 deki sinirlarina cekildi Ateskesten sonra genis capli bir toprak reformu gerceklestirildi Kasim 1945 secimlerinde basari kazanan nin baskani Subat 1946 da yeni kurulan Macaristan Cumhuriyeti nin ilk cumhurbaskani oldu 1946 da madenler agir sanayi isletmeleri ve banklara ulusallastirildi Agustos 1949 da kabul edilen yeni anayasa ile Macaristan bir halk cumhuriyeti oldu Ulkede agir sanayi yatirimlarina agirlik veren genis bir degisim bir sureci basladi 1949 da Karsilikli Iktisadi Yardim Konseyi COMECON ve Varsova Pakti na uye oldu 1956 da patlak veren gosteri ve direnisler once Imre Nagy nin sonra da onun yerine basbakan olan Janos Kadar in SSCB birliklerinden yardim istemesiyle bastirilabildi Bu tarihten sonra Macaristan in ekonomik gelismesi hizlandi Dis ticareti artti ve yasam duzeyi yukseldi 1980 li yillarin baslarinda ekonomik bunalim Macaristan in disa acilmasini hizlandirdi Gercek ucretler hizla duserken devletin cesitli mallara uyguladigi subvansiyonu kaldirmasiyla fiyatlar hizla yukseldi 1985 1986 sonunda ucretlerin dort ay icin dondurulmasina gidildi Nisan 1987 de ucretlerdeki sinirlamalar kaldirilarak kisilerin ve kurumlarin verimliligi ile orantili olarak saptanmasina karar verildi Ekonominin icine girdigi dar bogaz hukumette de degismelere yol acti in yerine Karoly Grosz basbakanliga getirildi Yeni basbakan tum simsekleri uzerine cekme pahasina bir istikrar programini uygulamaya koydu Bu programiyla uretimde verim artisi ozel sektorun genisletilmesi ve ucret politikalarini ekonomik kurumlarin kendilerini belirlemesi ilkeleri getirildi Ayrica yeni gelir vergisi ile katma deger vergisi uygulamalarina gecildi 1988 de yapilan Komunist Parti Birinci Ulusal Konferansi nda Grosz Janos Kdar in yerine parti genel sekreterligine secildi Kadar yeni olusturulan parti basbakanligina getirildi Bu arada ulkede Sovyetler Birligi nde baslayan yenilesme ve aciklik politikasina paralel demokratiklesme egilimleri basgostermeye basladi Aralik 1988 de cok partili bir sisteme dogru atilan adimlar yogunlasti 1989 basinda komunistlerin zora basvurarak gelisen toplumsal muhalefeti sindiremeyecegi aciklik kazandi Bunun sonucu olarak da ilkbahara dogru bircok yeni siyasal parti ortaya cikti Sonunda Macar Sosyalist Isci Partisi yonetimi muhalif gruplar ve demokrasiye gecisi amaclayan partiler bir araya gelerek Muhalefet Yuvarlak Masasi ni olusturdular Yuvarlak Masa gorusmeleri sonunda Macaristan da genel oyla secilmis bir yasama meclisinin olusturulmasina ulkenin demokratik bir cumhuriyete donusturulmesine karar verildi Cumhurbaskaninin yetkileri sinirli olacakti Ayrica bir de anayasa mahkemesi bulunacakti Parlamento aralik icinde kendini feshederek Mart 1990 icinde secimlere gitmeye karar verdi Yonetim1972 de degisiklige ugrayan 1949 Anayasasi na gore Macaristan bir halk demokrasisiydi Dort yilda bir yenilenen Millet Meclisi Diet devletin en yuksek organiydi Meclis devlet baskanligi konseyi ni secerdi Konseyi kolektif devlet baskanligi gorevini yurutur ve Meclise e karsi sorumluydu EkonomiII Dunya Savasi sonrasinda sosyalist bir cumhuriyet olan Macaristan koklu reformlara giristi tarim reformu uretim araclarinin ulusallastirilmasi planlama Uc yillik bir yeniden kurulus planindan 1947 1949 sonra hazirlanan bes ve uc yillik planlar hedef olarak bir agir sanayinin demir celik enerji kaynaklari kurulmasini one cikardi 1961 1965 besyillik plani uretimde kalitenin yukseltilmesi ve ulkenin kaynaklarindan daha etkin bir bicimde yararlanilmasi konularina ozel bir vurgu getiri 1968 den baslayarak yasam ve uretkenlik duzeyinin yukseltilmesini isletmelerin girisim gucunun genisletilmesini ongoren bir ekonomik reform programi uygulamaya kondu Tarim ve Hayvancilik Dogu Avrupa nin en buyuk tarim ulkesi olan Macaristan topraklarinin yaridan cogu ekilmekteydi Basta tahil olmak uzere misir pirinc sekerpancari tutun uzum ve meyve uretimi onemli olcudeydi 1965 ten bu yana tarimda verimliligi saglamak icin ozel bir caba harcanirdi Sigir koyun domuz ve kumes hayvanlari yetistiriciligi genis capta surdurulurdu Maden ve Sanayi Enerji ve hammadde kaynaklarinca yoksul olan Macaristan bu gereksinimini buyuk olcude disalimla karsilardi Yeralti kaynaklari arasinda boksit ve manganez onemliydi Pecs ve Komlo havzasinda komur Matra daglari ve Blaton Golu cevresinde linyit cikarilirdi II Dunya Savasi ndan sonra hizla gelisen Sanayi ozellikle demir celik aluminyum bakir cinko kimya dokuma makine elektrik elektronik alanlarinda yogunlasmisti Ulkede kara demir ve su yollarindan olusan genis bir ulasim kuruluydu Ticaretin buyuk bolumu SSCB ile 1 3 ise gelismis kapitalist ulkelerle yapilirdi OrduAyrica bakinizMacaristan Ulusal AyaklanmasiKaynakca 1949 evi XX torveny A Magyar Nepkoztarsasag Alkotmanya Act XX of 1949 The Constitution of the Hungarian People s Republic Magyar Kozlony Macarca 4 174 Budapeste Allami Lapkiado Nemzeti Vallalat 20 Agustos 1949 s 1361 Norton Donald H 2002 Essentials of European History 1935 to the Present p 47 REA Piscataway New Jersey ISBN 0 87891 711 X UN General Assembly Special Committee on the Problem of Hungary 1957 Chapter X I para 482 p 153 PDF 1 47 Crampton 1997 s 250